Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 17 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Suchecka

Protokolant:sekretarz sądowy Joanna Schultz

po rozpoznaniu w dniu 17 marca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy z powództwa Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko A. R.

- o roszczenia z umowy pożyczki

I.  zasądza od pozwanej A. R. na rzecz powoda Kancelarii (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 300 zł ( trzysta złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2015 r.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 150 zł ( sto pięćdziesiąt złotych ) tytułem kosztów procesu;

IV.  nadaje wyrokowi w pkt I i III rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III C 920/16

UZASADNIENIE

wyroku zaocznego z dnia 17 marca 2017r. wydanego w postępowaniu uproszczonym

Pozwem z dnia 25 maja 2016r. złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód Kancelaria (...) S.A. w K. wniósł o zasądzenie od pozwanej A. R. kwoty 620 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 26 kwietnia 2015r. i kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 30 września 2015r. nabyła dochodzoną wierzytelność, która wynika z umowy pożyczki zawartą przez pozwaną ze zbywcą za pośrednictwem platformy internetowej na kwotę 300 zł. Na dochodzą kwotę składa się kapitał w kwocie 300 zł, prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 90 zł oraz opłaty dodatkowej monity telefoniczne i pisemne w kwocie 230 zł. termin zwrotu pożyczki został wyznaczony na 25 kwietnia 2015r.

W elektronicznym postępowaniu upominawczym stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty.

W dalszym toku postępowania powód podtrzymał swoje żądanie w całości. Pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana za pośrednictwem platformy internetowej (...)zawarła umowę ramową pożyczki nr (...). Zgodnie z treścią tej umowy pożyczkodawca (...) Sp. z o.o. w W. miał udzielać pożyczkobiorcy A. R. pożyczek gotówkowych w sposób i na warunkach określonych poniżej. Zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 umowy ramowej pożyczki udzielane są w kwotach od 300 zł do 3000 zł na okres od 7 do 30 dni, określony we wniosku o udzielenie pożyczki, a w przypadku pożyczek z rozłożonym okresem spłaty na okres od 1 do 12 miesięcy. Pożyczkobiorca może wnioskować o pierwszą pożyczkę rejestrując się i tworząc konto użytkownika na stronie internetowej: www.kredito24.pl. (§ 3 ust. 1 umowy ramowej). Pożyczkobiorca może wnioskować o kolejne pożyczki poprzez złożenie wniosku online za pośrednictwem ww. strony internetowej lub wiadomości sms lub za pośrednictwem odpowiedniej aplikacji ( § 3 ust. 2 umowy ramowej). Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy ramowej każda pożyczka udzielana przez pożyczkodawcę jest oprocentowana w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (odsetki maksymalne). Za udzielenie pożyczki naliczana jest prowizja, która w przypadku pożyczek spłacanych w jednej racie w wysokości 1% za każdy dzień dla pożyczek udzielonych na okres od 7 do 30 dni. Zgodnie z § 6 ust. 4 umowy ramowej pożyczkodawca może przesłać pożyczkobiorcy będącemu w zwłoce wezwanie do zapłaty w formie pisemnej lub w formie wiadomości e-mail, za który pożyczkobiorca zostanie obciążony kwotą po 20 zł za przesłanie pierwszego, drugiego, trzeciego i czwartego wezwania i 150 zł za przesłanie piątego wezwania.

Dowód: umowa ramowa k. 21-23

W dniu 26 marca 2015r. pozwana otrzymała od K. kwotę 300 zł tytułem pożyczki.

Dowód: opis operacji k. 24

W dniu 30 września 2015r. została zawarta umowa przelewu wierzytelności między Kancelarią (...) S.A. w K. a (...) sp. z o.o. w W. przedmiotem której była między innymi wierzytelność w kwocie 620 zł wobec A. R. wynikające z umowy z dnia 26 marca 2015r., w tym z tytułu kapitału w kwocie 300 zł, z terminem płatności na dzień 25 kwietnia 2015r. Tego samego dnia powód zawiadomił pozwaną o dokonaniu cesji wierzytelności.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności k. 16-17, wyciąg z załącznika nr 1 k. 18,zawiadomienie k. 19

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo zasadne.

Zgodnie z art. 339 § 1 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W takim wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (§2).

W niniejszej sprawie zaistniały podstawy do wydania wyroku zaocznego, jednakże roszczenie nie mogło zostać uwzględnione w całości, albowiem zachodziły uzasadnione wątpliwości co do tego, czy powodowi przysługuje roszczenie z tytułu prowizji oraz opłat dodatkowych.

Nie budziło wątpliwości Sądu to, iż wiarygodne są twierdzenia powoda, że powód zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem była między innymi wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki zawartej przez zbywcę z pozwaną, a także, iż w ramach tej umowy pożyczki pozwana otrzymała w dniu 26 marca 2015r. kwotę 300 zł. Również termin spłaty pożyczki wskazany w pozwie na dzień 25 kwietnia 2015r. na podstawie art. 339 § 2 k.p.c. należało przyjąć jako podstawę rozstrzygnięcia.

Wątpliwości dotyczyły roszczenia z tytułu prowizji i opłat dodatkowych z tytułu wezwań do zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że z tytułu umowy pozwana ma obowiązek uregulować prowizję w kwocie 90 zł. Powód nie przedłożył jednak żadnego materiału, który potwierdzałby warunki udzielonej pozwanej pożyczki, a jedynie umowę ramową. Uznać zatem należało, że warunki udzielonej przez pozwaną pożyczki, które wypłata w kwocie 300 zł nastąpiła w dniu 26 marca 2015r., zostały ukształtowane tak jak to wynika z postanowień umowy ramowej. Zgodnie z § 6 ust. 1 umowy ramowej za udzielenie pożyczki naliczana była prowizja w wysokości 1% za każdy dzień okresu, na który pożyczka została udzielona. Z twierdzeń powoda wynika, że pożyczka przyznana pozwanej została udzielona na okres 30 dni, bowiem jej wypłata nastąpiła 26 marca 2015r. a termin spłaty przypadał na 25 kwietnia 2015r., co oznacza, że według postanowień umowy ramowej pożyczkodawca naliczył prowizję w kwocie 90 zł. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia w tym zakresie, albowiem treść postanowień umowy ramowej regulującej wysokość prowizji wskazuje na to, że regulacja ta pozostaje w sprzeczności z istotą prowizji i stanowi obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. Prowizja jest to bowiem opłata, której celem jest pokrycie kosztów związanych z udzieleniem pożyczki i jej obsługą. Natomiast w umowie ramowej prowizja została ustalona jako procent od udzielonej kwoty pożyczki, co powoduje, że pozostaje ona w całkowitym oderwaniu od powyższych kosztów a stanowi w istocie świadczenie z tytułu odsetek naliczane w wysokości 1% za każdy dzień okresu, na który pożyczka została przyznana. Prowizja w wysokości 30 % udzielonej pożyczki jawi się zatem jako świadczenie mające na celu ominięcie ustawy w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. Z tych przyczyn Sąd uznał, iż brak jest podstaw do przyjęcia, że roszczenie co do kwoty 90 zł z tytułu prowizji przysługiwało pożyczkodawcy a w wyniku umowy przelewu przeszło na powoda.

W odniesieniu do roszczenia z tytułu opłat dodatkowych za wezwania do zapłaty, to po pierwsze brak jest bliższych twierdzeń powoda co do tego, w jaki sposób kwota 230 zł została naliczona, ile i jakich wezwań do zapłaty zostało sporządzonych, a nadto zachodzi uzasadniona wątpliwość co do tego, czy postanowienia umowy ramowej regulujące wysokość opłat za wezwania do zapłaty wiążą pozwaną.

Stwierdzić bowiem należy, że egzekwowanie wpłat od pożyczkobiorców na drodze postępowania windykacyjnego prowadzonego przez pożyczkodawcę nie jest typową formą egzekwowania świadczeń od dłużników. Decyzja o podjęciu takich czynności nie powinna zatem obciążać finansowo drugiej strony, gdyż nie są to koszty niezbędne do realizacji umowy. Ponadto koszty monitów i wezwań do zapłaty należy raczej zakwalifikować jako koszty mieszczące się w ramach obowiązku współdziałania stron przy wykonywaniu zobowiązania, zgodnie z art. 354 § 2 k.c. Stanowisko takie zostało wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 4 lipca 2012r., sygn. akt XVII AmC 5205/11, jak również w innych analogicznych orzeczeniach tego Sądu np. z dnia 31 lipca 2012r. sygn. akt XVII AmC 5207/11, z dnia 24 września 2012r. sygn. akt XVII AmC 1385/11, z dnia 24 września 2012r. sygn. akt XVII AmC 1390/11. Nawet jeśli przyjąć, że strony zgodnie przyjęły możliwość obciążenia pożyczkobiorcy kosztami wezwań o zapłatę, to opłaty za te czynności podjęte przez pożyczkodawcę powinny odpowiadać prognozowanej wysokości kosztów ponioszonych z tego tytułu. Z postanowień zawartych w § 6 ust. 4 umowy ramowej wynika, że wysokość opłat została ustalona w oderwaniu od wysokości takich kosztów. Zostało bowiem tam wskazane, że za cztery pierwsze wezwania do zapłaty, bez względu na ich formę, naliczona zostanie opłata w kwocie po 20 zł, a za piąte wezwanie opłata w wysokości 150 zł. Natomiast koszty wezwań z uwagi na formę wezwania (na piśmie, sms, e-mailem) są oczywiście różne. Trudno nadto znaleźć uzasadnienie dla naliczenia opłat za piąte wezwanie w wysokości 7 razy wyższej niż za poprzednie analogiczne wezwania.

Ponadto Sąd stoi na stanowisku, że postanowienia umowne przerzucające na konsumenta koszty windykacji określone w formie zryczałtowanych stawek umownych zwykle stanowią niedozwolone klauzule umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. jeśli odbiegają od wysokości prognozowanych kosztów sporządzenia i wysłania wezwań. Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. do uznania danego postanowienia umownego za niewiążące konieczne jest łączne występowanie czterech przesłanek: postanowienie nie zostało indywidualnie uzgodnione; postanowienie zostało ukształtowane w ten sposób, że prawa i obowiązki stron pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami; ukształtowane prawa i obowiązki stron rażąco naruszają interesy konsumenta; postanowienie umowy nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. Nie ulega wątpliwości, że pozwanej przysługiwała pozycja konsumenta. Oczywiste było, że na treść przywołanych postanowień umowy dotyczących opłat za wezwania do zapłaty pozwana nie miała żadnego wpływu, stanowią one element umowy ramowej, której treść ustalana jest według wzorca, jakim posługuje się pożyczkodawca. Postanowienie to nie dotyczyło nadto głównych świadczeń stron, do których należy ze strony pożyczkodawcy wypłata pożyczonej kwoty, a ze strony pożyczkobiorcy spłata tej kwoty w wysokości i w terminach uzgodnionych przez strony, wraz z należnościami o charakterze ubocznym (takimi jak odsetki, prowizje za udzielenie kredytu, opłata ubezpieczenia). Zapis nakładający na pożyczkobiorcę obowiązek pokrycia kosztów czynności windykacyjnych dokonywanych przez pożyczkodawcę w trakcie umowy nie jest zgodny z dobrymi obyczajami i narusza interesy konsumenta. Za niedozwoloną klauzulę należy uznać bowiem takie postanowienie, które w sposób nierównomierny rozkłada prawa, obowiązki lub ryzyko między stronami prowadzące do zachwiania równowagi kontraktowej. W danym przypadku na mocy omawianych postanowień powodowi zostało przyznane prawo do naliczenia zryczałtowanej opłaty za czynności związane z nieterminowym wykonywaniem przez pożyczkobiorcę umowy. Natomiast brak jest w umowie zapisów, które analogiczne uprawnienie przyznawałoby pożyczkobiorcy w przypadku nieprawidłowego wykonywania umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie – opisane we wcześniejszej części rozważań - budzi również wysokość zryczałtowanych kosztów. Powód nie naprowadził żadnych dowodów a nawet twierdzeń pozwalających uznać, że koszty podjętych czynności w rzeczywistości wyniosły kwoty wskazane w umowie ramowej.

Biorąc pod uwagę te zastrzeżenia w połączeniu z brakiem bliższych twierdzeń, jakie konkretnie wezwania i jakiego rodzaju zostały do pozwanej skierowane, Sąd nie znalazł podstaw aby na podstawie art. 339 § 2 k.p.c. przyjąć, iż powodowi przysługuje roszczenie w kwocie 230 zł.

Z tych względów powództwo zostało uwzględnione co do kwoty 300 zł z tytułu spłaty kapitału pożyczki z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2015r. Roszczenie o odsetki znajdowało oparcie w art. 481 § 1 k.c. W pozostałym zakresie roszczenie jako budzące uzasadnione wątpliwości podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 100 k.p.c. przy uwzględnieniu, że powództwo zostało uwzględnione w ok. 50 %. Na koszty poniesione przez powoda składa się opłata od pozwu w kwocie 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej 360 zł, jednakże powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wniósł w pozwie o zasądzenie z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika kwoty 270 zł i żądania tego nie zmodyfikował w dalszym toku postępowania, zaś poniesienie opłaty od pełnomocnictwa nie zostało wykazane. Sąd nie uwzględnił też prowizji od opłaty sądowej bowiem jej wysokość nie została wykazana. Z tego względu kwota 300 zł, której zwrotu powód domagał się została przyznana stosownie do wyniku sprawy, tj. w 50%.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. wyrokowi w części zasądzającej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności.