Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 19 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Anna Łosik

Protokolant:Stażysta Anna Płóciniak

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2017 r. w Poznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...) z siedzibą w W.

przeciwko A. K.

o zapłatę

powództwo oddala

SSO Anna Łosik

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 13 kwietnia 2016 roku do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie powód - (...) (...) z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od A. K. kwoty 157.585,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania w kwocie 1970 zł, kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5.400 zł oraz zwrotu innych kosztów w kwocie 19,70 zł (opłata manipulacyjna).

W dniu 6 maja 2016 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w Poznaniu (k.8).

W dniu 22 czerwca 2016 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Okręgowym w Poznaniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanemu A. K. zapłacić stronie powodowej kwotę 157.585,28 zł wraz z odsetkami od dnia 13 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 7.387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (k.91).

Sprzeciwem z dnia 12 lipca 2016 r. pozwany A. K. wniósł o oddalenie powództwa powoda. W uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k.97).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 31 lipca 2008 r. A. K. zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę Kredytu Obrotowego nr (...). W ramach umowy bank udzielił pozwanemu kredytu w wysokości 200.000 zł, a pozwany zobowiązał się do zwrotu udzielonej kwoty wraz z odsetkami w ustalonych terminach spłaty. W treści § 8 ust. 1 przedmiotowej umowy zostało zawarte oświadczenie dłużnika o wyrażeniu zgody na przelew przez bank wierzytelności wynikających z umowy na towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzące fundusz sekurytyzacyjny albo na fundusz sekurytyzacyjny i poddaniu się egzekucji także na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, który nabędzie wierzytelność.

Bank w związku z brakiem spłaty należności wypowiedział pozwanemu umowę. Rozwiązanie umowy nastąpiło na skutek upływu terminu wypowiedzenia z dniem 21 maja 2010 r., co doprowadziło do wymagalności całej kwoty niespłaconego przez stronę pozwaną kapitału wraz z kwotą odsetek umownych oraz odsetek karnych za opóźnienie od zadłużenia przedterminowego.

Dowód: okoliczności bezsporne, a ponadto: umowa o Kredyt Obrotowy nr (...) z dnia 31 lipca 2008 r. (k.68-71).

Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 8 lipca 2010 r. na kwotę 115.668, 37 zł, na którą składały się: kwota 108.174,78 z tytułu należności głównej oraz kwota 7.493,59 zł z tytułu odsetek umownych. Wnioskiem z dnia z dnia 15 lipca 2010 r. Bank wniósł o zaopatrzenie bankowego tytułu egzekucyjnego klauzulą wykonalności, która została mu na mocy postanowienia referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym (...)i W. w P. z dnia 3 listopada 2010 r. (sygn. akt(...)).

Dowód: kopia Bankowe go Tytułu Egzekucyjnego z dnia 8 lipca 2010 r. nr (...) (k. 72-73 ), wniosek o nadanie klauzuli wykonalności z dnia 15 lipca 2010 r. (k. 74 - 75 ), kopia postanowienia referendarza Sądowego w (...) i W. w P. z dnia 3 listopada 2010 r. o sygn. akt (...) (k.76-77).

W oparciu o wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny poprzednik prawny powoda prowadził egzekucję w stosunku do pozwanego. Niemniej w dniu 16 lutego 2016 r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Dowód: okoliczności bezsporne.

W dniu 19 września 2011 r. wszelkie prawa i obowiązki (...) S.A. spółka akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. przeszły na (...) S.A. z siedzibą w W.. (...) S.A. z siedzibą w W. został przejęty przez (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., a wierzycielem z umowy przedmiotowego kredytu stał się (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W..

Dowód: kopia postanowienia Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy KRS z dnia 23 września 2011 r. sygn. sprawy (...).KRS/(...) (k. 56), kopia wyciągu z decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 29 sierpnia 2011 r. (...)/ (...)/(...) (k. 51-52), kopia potwierdzona za zgodność z odpisu pełnego (...) (k. 39-41), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem odpisu pełnego (...) Bank (...) S.A. (k. 42-55).

W dniu 8 października 2014 r. (...) Bank (...) S.A., jako komandytariusz, wniósł aportem do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa wkład niepieniężny – wymagalne wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek, w tym wierzytelność przysługującą mu wobec pozwanego.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k zawarła z powodem, (...) (...) w dniu 24 października 2014 r. umowę o świadczenie w miejsce wykonania, na mocy której (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. zwolniła się z zobowiązania względem powoda poprzez spełnienie innego świadczenia tj. przelew wierzytelności przysługujących (...) Bank (...) S.A., które wniesione zostały 8 października 2014 r. aportem do spółki (...), w tym wierzytelność wobec pozwanego.

Dowód: kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem wyciągu z ksiąg rachunkowych Funduszu Sekurytyzacyjnego nr (...) z dnia 13 kwietnia 2016 r. (k.19-21), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem wyciągu z rejestru funduszy inwestycyjnych z dnia 7 lutego 2014 r. (k.26), wydruk odpowiadający odpisowi aktualnemu (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z (...) w W. (k.28), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem umowy o świadczenie w miejsce wykonania (k. 31-34), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem wypisu aktu notarialnego wraz z repertorium A nr (...) r. (k.35-38), wydruk odpowiadający odpisowi aktualnemu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (k. 60), wydruk odpowiadający odpisowi aktualnemu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (k. 61), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem aneksu nr (...) z dnia 12.08.2015r. do umowy z dnia 24 października 2015r. o świadczenie w miejsce wykonania wraz z załącznikiem (k.62-65, k.86-89), kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem załącznika do oświadczenia z dnia 7 sierpnia 2015 r. (k.78-83) .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów.

W ocenie Sądu nie było żadnych podstaw, by kwestionować dokumenty, na które powoływały się strony w toku postępwoania. Część z nich została poświadczona przez pełnomocnika powoda za zgodność z oryginałami, co jest równoznaczne ze złożeniem dokumentu w oryginale. Jeśli zaś chodzi o kserokopie dokumentów, to pozwany nie podnosił zarzutu braku zgodności kserokopii z oryginałami i nie domagał się złożenia dokumentów w oryginałach. Stąd Sąd uznał, że stanowią one dowód pośredni istnienia dokumentu o treści im odpowiadającej.

Ubocznie Sąd wskazuje, że omyłkowo przeprowadził dowód z akt o sygn.(...) na okoliczność przerwania biegu przedawnienia. Akta te nie dotyczą zobowiązania objętego niniejszym sporem. Sąd nie widział jednak podstaw, aby zamkniętą rozprawę otwierać na nowo albowiem fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego zainicjowanego na podstawie bankowego tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 8 lipca 2010 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 3 listopada 2010 r., na podstawie postanowienia Komornika(...) J. K. z dnia 17 lutego 2016r. w sprawie (...), był bezsporny.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy okazał się zarzut przedawnienia podniesiony przez A. K., albowiem w ocenie Sądu okazał się on zasadny, co skutkowało oddaleniem powództwa.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że w dniu 15 lipca 2010 r. pierwotny wierzyciel będący bankiem złożył wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) klauzuli wykonalności, co spowodowało przerwę biegu terminu przedawnienia. Ponadto nie ulegało również wątpliwości, iż w dniu 16 lutego 2016 r. zainicjowane przez bank postępowanie egzekucyjne zostało umorzenie na skutek bezskuteczności egzekucji. Na tym tle pomiędzy stronami powstał spór w zakresie skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia przez pozwanego. Zdaniem powoda, że poprzez cesje wierzytelności jej nabywca niebędący bankiem może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Z kolei stanowisko pozwanego sprowadza się do stwierdzenia, że z upływem 3. lat od rozwiązania przedmiotowej umowy w dniu 21 maja 2010 r., nastąpiło przedawnienie roszczenia

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego należało przychylić się do stanowiska pozwanego, albowiem było one zbieżne z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r. (III CZP 29/16), którą w niniejszej sprawie Sąd w pełni podziela. Zgodnie z wyrażonym w tym orzeczeniu stanowiskiem, nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.).

Należy zauważyć, że zgodnie z jednolitym stanowiskiem Sądu Najwyższego zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bakowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie takiego tytułu wykonawczego przerywa na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. bieg przedawnienia jako czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC z 2005 r., nr 4, poz. 58, wyroki 23 listopada 2011 r., IV CSK 156/11, OSNC - ZD z 2013 r., nr 1, poz. 7, z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11, OSP z 2014 r., nr 6, poz. 60, z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 276/04, z dnia 22 stycznia 2008 r., V CSK 386/07, z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 614/09, z dnia 4 października 2012 r., I CSK 90/12 - nie publ.). Rozpoczęcie na nowo biegu przedawnienia następuje bądź z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania klauzulowego, bądź z chwilą zakończenia postępowania egzekucyjnego, w tym jego umorzenia (art. 826 k.p.c.) a wyjątek stanowi umorzenie na podstawie art. 823 lub 825 pkt 1 k.p.c. albo zwrot wniosku, które niweczą materialnoprawne skutki przerwy przedawnienia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14, OSNC z 2015 r., nr 12, poz. 137, wyroki z dnia 10 października 2003 r., II CK 113/02, OSP z 2004 r., nr 11, poz. 141, z dnia 23 stycznia 2007 r., V CSK 386/07, z dnia 14 kwietnia 2011 r., IV CSK 439/11, z dnia 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14 - nie publ.). Umorzenie postępowania z urzędu z przyczyny bezskuteczności egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. powoduje, że bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym rozpoczyna się na nowo.

Niemniej w razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta (art. 509 § 2 k.c.). Co do zasady, nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu.

W przypadku wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się jednak odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym.

Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności; nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne (uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC z 2005 r., nr 6, poz. 98, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05, OSNC z 2007 r., nr 1, poz. 4, z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14). Cesjonariusz nie mógł kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, bo w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., a więc fundusz sekurytyzacyjny, który nie mógł się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny i uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., musiał wykazać istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14 (nie publ.), przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela.

Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności; nie jest bowiem wystarczająca tożsamość wierzytelności, lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Nie może umknąć uwadze, że przerwa biegu przedawnienia została spowodowana czynnością banku zmierzającą do egzekwowania roszczenia, podczas gdy nabywcy nie będącemu bankiem miałaby służyć do jego dochodzenia. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym. Natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela – banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

Mając na uwadze wyżej omówione przesłanki powództwo należało oddalić. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 13 kwietnia 2016 r., w sytuacji, gdy roszczenie powoda uległo przedawnieniu w dniu 22 maja 2013 r. z uwagi na upływ 3-letniego terminu przedawnienia przewidzianego dla dochodzenia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 k.c.), liczonego od dnia 21 maja 2010 r., tj. dnia rozwiązania przedmiotowej umowy kredytu na skutek jej wcześniejszego wypowiedzenia.

SSO Anna Łosik