Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 05 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Jarmundowicz (spr.)

Sędziowie: SO Anna KuczyńskaSO Beata Burian

Protokolant: Małgorzata Strugała

po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2017 r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko (...) S.A. we W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 12 maja 2016 r.

sygn. akt VIII C 800/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że oddala powództwo, zmienia go nadto w punkcie II w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 197 zł kosztów procesu;

II.  zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 215 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Piotr Jarmundowicz SSO Anna Kuczyńska SSO Beata Burian

Sygn. akt II Ca 1518/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 12 maja 2016 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu w sprawie VIII C 800/14 zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą we W. na rzecz powódki A. K. kwotę 699 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 marca 2014 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 979 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy swoje rozstrzygnięcie wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Powódka A. K. w dniu 14 kwietnia 2013 r. zakupiła w salonie sprzedaży (...) S.A. z siedzibą we W. kozaki damskie ażurowe wykonane ze skóry, barwy jasnej za kwotę 699 zł oraz środek czyszczący za kwotę 22 zł. W dniu 21 listopada 2013 r. powódka złożyła stronie pozwanej zgłoszenie reklamacyjne w związku z odklejeniem się tworzywa z platformy buta. W reklamacji powódka podnosiła, że w dniu 2 listopada 2013 r. stwierdziła niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową i zażądała naprawy obuwia. Pismem z dnia 14 lutego 2014 r. strona pozwana, powołując się na opinię swojego rzeczoznawcy z dnia 21 listopada 2013 r., odmówiła uznania reklamacji powódki. W ocenie strony pozwanej nie ponosi ona odpowiedzialności za wady, gdyż zakupione przez powódkę obuwie nie miało wad technologiczno – materiałowych, a uszkodzenia powstały w wyniku działania czynników zewnętrznych. Strona pozwana wskazała jednocześnie, że długotrwale zawilgocona okleina jest podatna na rozklejenie. Pismem z dnia 24 lutego 2014 r. powódka wezwała stronę pozwaną do zwrotu ceny sprzedaży obuwia w wysokości 699 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Strona pozwana nie zwróciła powódce żądanej kwoty.

Powódka sprawuje opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem i w związku z tym większość czasu spędza w domu, a co za tym idzie w zakupionym obuwiu chodziła rzadko (w maju i czerwcu). Powódka nie użytkowała butów w czasie deszczu i nie zostały one zmoczone. W zakupionym obuwiu powódka wychodziła z domu do samochodu, aby dwa razy w tygodniu udać się z dzieckiem na rehabilitację. Po za tym nie użytkowała cały czas tego samego obuwia, ponieważ oprócz zakupionych kozaków dysponowała ona jeszcze pięcioma parami butów, w których chodziła przemiennie.

Obuwie zakupione u strony pozwanej, przed założeniem, zostało poddane impregnacji, następnie impregnowane było jeszcze dwukrotnie. Powódka dokonując wyboru obuwia kierowała się głównie jego jakością i wysoką klasą, o których to cechach została zapewniona przez sprzedawców. Jednocześnie powódka nie otrzymała od strony pozwanej informacji, że w butach nie wolno wychodzić w wilgotny dzień. Obuwie było użytkowane przez powódkę prawidłowo.

Przy tak poczynionych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Sąd I instancji jako bezsporne wskazał okoliczności: zakupu obuwia przez powódkę w salonie sprzedaży strony pozwanej w R., terminu i faktu zgłoszenia reklamacji, przebiegu postępowania likwidacyjnego oraz odmowy uznania roszczeń powódki przez stronę pozwaną. W ocenie Sądu Rejonowego spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do dwóch kwestii. Po pierwsze, czy wada tkwiła w obuwiu już w chwili jego wydania i po drugie, czy użytkowanie obuwia przez powódkę było prawidłowe i zgodne z jego przeznaczeniem. W związku z tym Sąd rozpoznający sprawę zobligowany był do ustalenia przyczyn rozklejenia się obuwia powódki i czy przyczyny te wchodziły w zakres podstaw odpowiedzialności strony pozwanej, a co za tym idzie, czy oświadczenie powódki o odstąpieniu od umowy było skuteczne. Sąd Rejonowy powołując się na przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie kodeksu cywilnego - w szczególności art. 4 ust. 1 oraz 8 ust. 1, 3 i 4 powołanej ustawy - uznał, iż powódka mogła w pierwszej kolejności domagać się naprawy towaru, bądź jego wymiany na nowy, a dopiero w przypadku odmowy uznania tych roszczeń mogła żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. Sąd I instancji wskazał, iż w oparciu o cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uznał, że powódka skutecznie odstąpiła od umowy i była do tego uprawniona. Sąd podkreślił, iż wady obuwia ujawniły się dopiero po siedmiu miesiącach jego użytkowania, a co za tym idzie w sprawie nie miał zastosowania art. 8 ust. 4 wyżej wymienionej ustawy. Zdaniem Sądu rozpoznającego sprawę uszkodzenia powstałe w zakupionym obuwiu oraz krótki czas jego eksploatacji wskazują, że towar już w chwili jego wydania był niezgodny z umową. Sąd Rejonowy wyjaśnił jednocześnie, iż nie podzielił stanowiska zawartego w opinii biegłego powołanego w sprawie i powołując się na art. 233 § 1 k.p.c. wskazał, iż opinia biegłego, tak jak wszystkie inne środki dowodowe, podlega swobodnej ocenie dowodów, a Sąd ma obowiązek dokonać oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w toku postępowania materiału dowodowego. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym wyrok z dnia 15 listopada 2002 r. w sprawie V CKN 1354/00 Sąd Rejonowy wyjaśnił, iż bezkrytyczne przyjęcie opinii biegłego prowadziłoby do rozstrzygnięcia sprawy przez biegłego a nie przez Sąd orzekający. W ocenie Sądu I instancji pogląd wyrażony przez biegłego we wniosku opinii nie był przekonywujący i pozostaje niezgodny z zasadami doświadczenia życiowego, logiki i wiedzy powszechnej. Zdaniem Sądu Rejonowego, charakter zgłoszonej przez powódkę wady, polegającej na odklejeniu się tworzywa z platformy w obu butach, przemawia za przyjęciem domniemania faktycznego, że usterki powstały z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej powódce w chwili jej wydania. Sąd wskazał, iż domniemanie to ma charakter domniemania faktycznego, opartego na stanie obuwia.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie Sąd I instancji wyjaśnił, iż dał wiarę zeznaniom powódki, na okoliczność sposobu użytkowania obuwia. Ponadto istotną dla Sądu okoliczność stanowił fakt, że powódka wraz z butami zakupiła u strony pozwanej środek impregnujący – polecany przez pracownika salonu - którego użyła zgodnie z zaleceniami. W ocenie Sądu powódka dołożyła należytej staranności w kwestii dbałości o stan obuwia, nosiła je w okresie wiosenno – letnim zgodnie z przeznaczeniem, a siedmiomiesięczny okres użytkowania obuwia zakupionego za kwotę 699 zł nie powinno skończyć się jego rozklejeniem. Stanowisko to Sąd Rejonowy uzasadnił, z powołaniem się na zasady doświadczenia życiowego, wskazując, że skoro przez okres siedmiu miesięcy buty ulegają rozklejeniu, to wynika to ewidentnie z jakości materiału użytego do produkcji obuwia, czy też konstrukcji obuwia, a nie z winy użytkownika. Sąd I instancji wskazał też, że w jego ocenie wada ta z punktu widzenia interesów konsumenta, ma charakter istotny i nie powinna powstać, przy normalnym użytkowaniu obuwia w okresie ochronnym dwóch lat od wydania towaru. Wobec faktu, iż powódka zwróciła się do strony pozwanej z roszczeniem reklamacyjnym i wobec odmowy jego spełnienia, Sąd rozpoznający sprawę uznał, że roszczenie powódki, co do odstąpienia od umowy sprzedaży jest w pełni zasadne wskazując, iż zgodnie z zasadą sekwencyjności roszczeń, skoro strona pozwana nie spełniła żądania powódki w odpowiednim czasie, zaktualizowało się roszczenie o odstąpienie od umowy sprzedaży, a w konsekwencji o zwrot ceny w kwocie 699 zł.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiodła strona pozwana, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co w efekcie doprowadziło do dowolnej oceny materiału dowodowego, w szczególności w postaci dowodu z opinii biegłego, sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego w zakresie uznania, że sporne obuwie było obciążone wadą fizyczną w dniu jego wydania, pomimo że biegły w swojej opinii kategorycznie przesądził o braku wad produkcyjnych obuwia i tym samym niezasadne uznanie, że powódce należy się zwrot ceny zakupu towaru.

Ponadto niewłaściwe zastosowanie wyżej wskazanego przepisu polegało na daniu wiary wyłącznie zeznaniom powódki, co do sposobu i prawidłowości użytkowania obuwia, podczas gdy z opinii biegłego wydanej w sprawie jednoznacznie wynika, iż do uszkodzeń doszło wskutek nieprawidłowego toku eksploatacji towaru, co doprowadziło do niezasadnej odmowy mocy dowodowej opinii biegłego. Zdaniem apelującej Sąd Rejonowy bezpodstawnie uznał, iż w sprawie mamy do czynienia z wadą istotną towaru uprawniającą do odstąpienia od umowy, w sytuacji gdy dopuszczone i przeprowadzone przez Sąd dowody wskazują, że zgłaszana przez powódkę usterka miała charakter wyłącznie zmian użytkowych i nie miała wpływu na funkcjonalność obuwia. Bezpodstawnie też Sąd zastosował domniemanie faktyczne w zakresie przyczyn odklejenia się tworzywa z platformy obuwia w sytuacji, w której istniały inne, bezpośrednie dowody wskazujące na brak wad konstrukcyjnych i materiałowych obuwia.

Na podstawie tak sformułowanych zarzutów strona pozwana domagała się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wskazując, iż Sądowi I instancji nie można zarzucić naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, gdyż opinia biegłego sporządzona w sprawie miała jedynie charakter pomocniczy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej w całości zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutów apelującej wyjaśnić należy, iż Sąd Okręgowy uznał je za zasadne. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd odwoławczy dokonał odmiennej niż Sąd Rejonowy oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym przede wszystkim w postaci dowodu z opinii biegłego sądowego i nie podzielił wniosków Sądu I instancji w tym zakresie.

Jak słusznie podniesiono w apelacji z art. 233 k.p.c. wynika, iż Sąd dokonuje oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego. W doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że dowód z opinii biegłego podlega ocenie zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c., jednakże w tym przypadku oceny tej należy dokonywać na podstawie właściwych dla jej przymiotu kryteriów. Należą do nich przede wszystkim poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii i sposób motywowania przez biegłego przyjętego w opinii stanowiska. Dla oceny opinii biegłego jako środka dowodowego istotne znaczenie ma także stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen oraz zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.11.2002 r., sygn. akt V CKN 1354/00, nr LEX 77046). W okolicznościach niniejszej sprawy to właśnie kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej leżały u podstaw dokonanej przez Sąd I instancji oceny wartości dowodowej opinii biegłego. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu swojego stanowiska wyjaśniał, iż to że w okresie siedmiu miesięcy buty ulegają rozklejeniu, wynika ewidentnie z jakości materiału użytego do ich produkcji, czy też z wad konstrukcyjnych obuwia, a nie z winy użytkownika. Jednocześnie Sąd I instancji nie wskazał w oparciu o jakie przesłanki doszedł do takiej konkluzji i nie uzasadnił w sposób przekonujący swojego stanowiska, podczas gdy z opinii biegłego przeprowadzonej w sprawie wynikają zupełnie odmienne wnioski.

Sąd Okręgowy dokonując ponownej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznał, iż biegły sądowy inż. T. K. w opinii z dnia 12 lutego 2015 r. w sposób wyczerpujący, rzetelny i jednoznaczny przedstawił swoje stanowisko, jak również sposób dojścia do zawartych w opinii wniosków. Przede wszystkim biegły dokonując oględzin spornego obuwia dokładnie opisał uwidocznione na nim zmiany związane z procesem eksploatacji oraz wyjaśnił za pomocą jakiej metody doszedł do zawartej w opinii konkluzji. Na tej podstawie Sąd Okręgowy uznał, iż opinia sporządzona w sprawie jest kompletna, logiczna i spójna. Istotne jest także to, że powódka nie składała do niej zastrzeżeń, ani w zakresie opisu butów, ani też stopnia i przyczyn ich zużycia, a co za tym idzie należało uznać sporządzoną w sprawie opinię za miarodajną w pełnym zakresie. Mając powyższe na względzie wskazać należy, iż Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę bezpodstawnie odrzucił dowód z opinii biegłego, a ustalając stan faktyczny wziął pod uwagę jedynie zeznania powódki, dając im w całości wiarę, podczas gdy zeznania te stały w sprzeczności z wnioskami biegłego. Zawarty w opinii biegłego opis spornego obuwia i uwidocznionych na nim zmian wskazuje, iż wbrew ustaleniom Sądu I instancji buty były intensywnie użytkowane i uległy zamoczeniu, o czym świadczą ujawnione na nich ślady eksploatacji. Jednocześnie wbrew stanowisku wyrażonemu przez biegłego, Sąd Rejonowy wyłącznie na podstawie zeznań powódki oraz powołując się na zasady logicznego rozumowania i wiedzy powszechnej uznał, iż zakupione przez nią obuwie ma wady produkcyjne, które istniały już w chwili zakupu towaru, a charakter zgłoszonej przez powódkę wady, polegającej na odklejeniu się tworzywa z platformy w obu butach, przemawia za przyjęciem domniemania faktycznego, że usterki powstały z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej powódce w chwili jej wydania. W tym miejscu wskazać należy, iż Sąd I instancji błędnie zastosował też art. 231 k.p.c., gdyż domniemanie faktyczne, na które powołał się w uzasadnieniu orzeczenia jest wnioskowaniem i wchodzi w rachubę wyłącznie przy braku bezpośrednich środków dowodowych, pozwala bowiem na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Przepis ten nie znajduje zatem zastosowania w sytuacji, w której ustalenia faktyczne winny zostać oparte na dostępnych i przeprowadzonych dowodach, w szczególności wówczas, gdy chodzi o kwestie wymagające wiedzy specjalistycznej, a zatem wypowiadanie się na ich temat wymaga wiadomości specjalnych; w takich wypadkach odpowiednich ustaleń dokonuje Sąd w oparciu o dowód z opinii biegłego stosownie do art. 278 § 1 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 599/00, OSNP 2003 nr 15, poz. 368 i z dnia 19 lutego 2002 r.).

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy dysponował dowodem z opinii biegłego, który to dowód całkowicie pominął. W sytuacji kiedy strony nie wnosiły zarzutów do opinii biegłego, Sąd I instancji nie podzielając według wskazanych wyżej kryteriów wniosków w niej zawartych i pozbawiając ją mocy dowodowej, powinien z urzędu dopuścić dowód z opinii uzupełniającej biegłego, celem wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości, czy też celem uzupełnienia opinii - gdyby uznał ją za niepełną - albo też powołać innego biegłego.

Biorąc pod uwagę wskazane wyżej okoliczności sprawy oraz dokonując ponownej oceny całości materiału dowodowego zgromadzonego w jej toku należało przyjąć, iż jakość zakupionego przez powódkę obuwia była zgodna z umową w momencie wydania towaru, a co za tym idzie powództwo o zwrot ceny zakupu butów nie mogło zostać uwzględnione.

Uwzględnienie apelacji strony pozwanej oznaczało konieczność zmiany rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu (pkt II zaskarżonego wyroku). Orzeczenie w tej części uzasadnione jest normą art. 98 k.p.c. w związku z § 6 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W niniejszej sprawie strona pozwana jest reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, który wniósł o przyznanie wynagrodzenia oraz zwrot wydatków związanego z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (17 zł). Ponieważ ostatecznie żądanie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie, obowiązana jest zwrócić stronie pozwanej poniesione przez nią koszty procesu w wysokości 197 zł (180 zł wynagrodzenie i 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Reasumując apelacja strony pozwanej zasługiwała na uwzględnienie, a tym samym zaskarżony wyrok podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., o czym orzeczono w pkt I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w pkt II wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c. mając na względzie odpowiedzialność stron za wynik procesu. Na przedmiotowe koszty złożyły się koszty opłaty od apelacji w kwocie 35 zł oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone w wysokości 180 zł na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Piotr Jarmundowicz Anna Kuczyńska Beata Burian