Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII GC 349/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy VII Wydział Gospodarczy w B.

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Beata Gnatowska

Protokolant: Marta Kapelko

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2016 roku w B.

sprawy z powództwa Banku Spółdzielczego w B.

przeciwko Pensjonatowi (...) w B.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego Pensjonatu (...) w B. na rzecz powoda Banku Spółdzielczego w B. kwotę 8.029.718,03 złotych (osiem milionów dwadzieścia dziewięć tysięcy siedemset osiemnaście złotych trzy grosze) z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do prawa zaspokojenia się Banku Spółdzielczego w B. w drodze egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 1,4314 ha , dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), przy czym zastrzega, iż spełnienie zasądzonego w tym punkcie świadczenia na rzecz powoda przez dłużników J. C. lub A. C. zwalnia pozwanego.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 107.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 7.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII GC 349/15

UZASADNIENIE

Powód Bank Spółdzielczy w B. w pozwie skierowanym początkowo przeciwko Pensjonat (...) Spółce komandytowej w B., następnie przeciwko Pensjonat (...) w B. (k.1136-1147), wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 8 029 718,03 zł z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do prawa zaspokojenia się powoda w drodze egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że dochodzi przedmiotowym pozwem na zasadzie tzw. kumulacji roszczeń wierzytelności z tytułu niespłaconych sześciu kredytów, według stanu zadłużenia wynikającego z tych kredytów, ustalonego na dzień 15 grudnia 2015 r. na łączną wartość objętych pozwem roszczeń: 8 029 718,03 zł. Powód jako podstawę swojego żądania podał art. 65 i nast. ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Wskazał dodatkowo, że w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Białymstoku w sprawie o sygn. akt VII GC 281/15 dochodził części przysługującej mu wierzytelności z jednej z umów o kredyt inwestycyjny (108 861,85 zł) i teraz dochodzi pozostałej części roszczenia.

Pozwany Pensjonat (...) Spółka komandytowa w B. w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany powołał się na motywy zawarcia ugody w sprawie o sygn. akt VII GC 281/15, tj. przygotowanie się do podjęcia działalności w zakresie rehabilitacji i ochrony zdrowia i czynienie wydatków inwestycyjnych w tym zakresie (umowa pożyczki pomiędzy: (...) Fundusz Kapitałowy SA a (...) Sp. z o.o. ). Podkreślił także, że uznając powództwo w sprawie sygn. akt VII GC 281/15 został wprowadzony podstępnie w błąd przez powoda.

Sąd Okręgowy w Białymstoku ustalił, co następuje:

Powód - Bank Spółdzielczy w B. - zawarł z J. C., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) J. C. w O., sześć umów kredytowych:

1.  Umowa nr (...):

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 30 października 2008 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt inwestycyjny (k. 102-104), która została zmieniona aneksami: nr (...) (k. 105-107), nr (...) (k.105), nr (...) (k. 109-113) i nr (...) (k. 114). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowi m.in. hipoteka umowna zwykła w kwocie 4 913 408,00 zł i hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 2 000 000,00 zł, ustanowione na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki zwykłej i kaucyjnej - k. 116 i 117; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...) - k. 139-145). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt inwestycyjny. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego - A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych pozostały bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 11 sierpnia 2014 r. (k. 119). Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt VIII GCo 506/14 postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2014 roku (k. 120 i akta VIII GCo 506/14).

Aktualnie właścicielem nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) jest pozwany - Pensjonat (...) Spółka komandytowa w B. (na datę orzekania - w likwidacji) wobec wniesienia przez J. C. opisanej nieruchomości aportem do po9zwanej spółki.

Pismem z dnia 10 września 2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 121-122). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Zadłużenie kredytobiorcy J. C. z tytułu ww. kredytu wynosi 5 301 451,30 zł, na którą składa się należność główna 4 421 952,00 zł i odsetki wymagalne naliczone do dnia 14 grudnia 2015 r. – 879 499,30 zł.

2.  Umowa nr (...):

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 30 czerwca 2009 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt inwestycyjny (k. 124-127), która została zmieniona aneksem nr (...) (k. 128-131). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowi m.in. hipoteka umowna zwykła w kwocie 300 000,00 zł i hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 150 000,00 zł, ustanowione na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki zwykłej i kaucyjnej - k. 132; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...) - k. 139-145). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt inwestycyjny. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych pozostały bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 14 sierpnia 2014 r. (k. 58). Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy w sprawie sygn. akt VIII GCo 513/14 postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2014 roku (k. 59 i akta VIII GCo 513/14).

Pismem z dnia 10 września 2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku, do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 60-61). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Zadłużenie kredytobiorcy J. C. z tytułu ww. kredytu wynosi 225 214,43 zł, na którą składa się należność główna w kwocie 188 100,00 zł i odsetki wymagalne naliczone do dnia 14 grudnia 2015 r. – 37 114,43 zł.

3.  Umowa nr (...):

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 14 kwietnia 2011 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt inwestycyjny (k. 63-66), która została zmieniona aneksami: nr (...) (k. 67-68) i nr (...) (k.69-70). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowi m.in. hipoteka umowna w kwocie 1 800 000,00 zł ustanowiona na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki zwykłej - k. 71; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...) - k. 139-145). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt inwestycyjny. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych stały się bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 18 sierpnia 2014 r. (k. 73). Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy w sprawie sygn. akt VIII GCo 510/14 postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2014 roku (k. 74 i akta VIII GCo 510/14).

Pismem z dnia 10 września 2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku, do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 75-76). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Zadłużenie kredytobiorcy J. C. z tytułu niespłaconego kredytu wynosi 1 386 491,78 zł, na którą składa się należność główna w kwocie 1 160 418,00 zł i odsetki wymagalne naliczone do dnia 14 grudnia 2015 r. – 226 073,78 zł.

4.  Umowa nr (...):

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 23 kwietnia 2012 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt inwestycyjny (k.78-81), która została zmieniona aneksem nr (...) (k.82-83). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowi m.in. hipoteka umowna w kwocie 750 000,00 zł, ustanowiona na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki - k. 84; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...) - k. 139-145). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt inwestycyjny. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych pozostały bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 13 sierpnia 2014 r. (k. 86). Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy w sprawie sygn. akt VIII GCo 503/14 postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2014 roku (k. 87 i akta VIII GCo 503/14).

Pismem z dnia 10 września 2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 88-89). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Zadłużenie kredytobiorcy J. C. z tytułu niespłaconego kredytu wynosi 576 041,85 zł, na którą składa się należność główna w kwocie 482 085,00 zł i odsetki wymagalne naliczone do dnia 14 grudnia 2015 r. – 93 956,85 zł.

5.  Umowa nr (...):

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 15 lipca 2013 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt obrotowy (k. 91-94). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowi m.in. hipoteka umowna w kwocie 680 000,00 zł ustanowiona na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki zwykłej- k. 95; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...) - k. 139-145). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt obrotowy. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych pozostały bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 12 sierpnia 2014 r. (k. 97). Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy w sprawie sygn. akt VIII GCo 507/14 postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2014 roku (k. 120 i akta VIII GCo 507/14).

Pismem z dnia 10 września 2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 99-100). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Zadłużenie kredytobiorcy J. C. z tytułu niespłaconego kredytu wynosi 537 552,19 zł, na którą składa się należność główna w kwocie 450 000,00 zł i odsetki wymagalne naliczone do dnia 14 grudnia 2015 r. – 87 552,19 zł.

6.  Umowa nr (...) - akta sprawy sygn. akt VII GC 281/15 i sygn. akt VIII GCo 502/14:

Powód Bank Spółdzielczy w B. w dniu 30 listopada 2009 r. zawarł z kredytobiorcą J. C. umowę nr (...) o kredyt inwestycyjny (k. 52-55), która została zmieniona aneksem Nr (...) z dnia 09.01. 2013 roku ( k. 56-59). Prawną formę zabezpieczenia tego kredytu stanowią: hipoteka umowna zwykła w kwocie 150 000,00 zł i hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 70 000,00 zł ustanowione na nieruchomości położonej w O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...), o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (dowód: oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki zwykłej i kaucyjnej - k. 60; wydruk z elektronicznego systemu Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych dotyczący Księgi Wieczystej o numerze KW (...)). Kredytobiorca nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających z zawartej umowy kredytowej i nie spłacił rat kapitału kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie o kredyt inwestycyjny. W tych okolicznościach powód wypowiedział umowę kredytu i wezwał kredytobiorcę J. C. i poręczyciela wekslowego A. C. do spłaty zadłużenia kredytowego. Wezwania do dłużników solidarnych pozostały bezskuteczne. W związku z tym Bank wystawił przeciwko dłużnikom solidarnym: kredytobiorcy J. C. i poręczycielowi wekslowemu A. C. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 13.08.2014 roku. Tytuł ten został opatrzony klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział gospodarczy w sprawie sygn. akt VIII GCo 502/14 postanowieniem z dnia 21.08.2014 roku .

Pismem z dnia 10 września .2014 r. powód wezwał pozwanego, jako dłużnika rzeczowego Banku, do dobrowolnej zapłaty całego zadłużenia kredytowego kredytobiorcy J. C. (k. 62-65). Pozwany mimo otrzymania wezwania do zapłaty, nie uiścił żądanej kwoty.

Niniejszym pozwem powód dochodzi zasądzenia od pozwanego pozostałej części niespłaconego zadłużenia wynikającego z ww. umowy, obejmującego kwotę dalszych odsetek od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 2 966,48 zł za okres od dnia 21 sierpnia 2015 r. do dnia 14 grudnia 2015 r., obliczanych wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w Banku dla należności przeterminowanych, która na dzień wniesienia pozwu wynosiła 10%.

Wskazania w tym miejscu wymaga, że Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 23 grudnia 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt VII GC 281/15 zasądził od pozwanego Pensjonat (...) Spółki Komandytowej w B. na rzecz powoda Banku Spółdzielczego w B. kwotę 108.861,85 zł z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanego do prawa zaspokojenia się Banku Spółdzielczego w B. w drodze egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości O. przy ulicy (...), oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 1,4314 ha, dla której Sąd Rejonowy w Olecku IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) (pkt I) oraz umorzył postępowanie w sprawie w pozostałym zakresie (w pkt. II). Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 4 listopada 2016 r. zmienił ww. wyrok Sądu Okręgowego w punkcie I o tyle, że zastrzegł, iż spełnienie zasądzonego w tym punkcie świadczenia na rzecz powoda przez dłużników J. C. lub A. C. zwalnia pozwanego, w pozostałym zaś zakresie apelację oddalił.

Ponadto wyrokiem z dnia 10 listopada 2016 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku w sprawie o sygn. akt VII GC 177/16 oddalił powództwo o pozbawienie wykonalności wszystkich ww. tytułów wykonawczych w postaci bankowych tytułów egzekucyjnych (k.1155).

Sąd Okręgowy w Białymstoku zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Na początku rozważań wskazać należy, że podstawą odpowiedzialności pozwanego jest art. 65 i następne Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Poprzez ustanowienie hipoteki powstaje odpowiedzialność rzeczowa właściciela nieruchomości, albowiem zgodnie z art. 65 ust.1 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej zabezpieczonej hipoteką wierzytelności z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością.

Art. 65 ust. l u.k.w.h. przyznaje wierzycielowi hipotecznemu uprawnienie do wytoczenia przeciwko dłużnikowi hipotecznemu, nie będącemu dłużnikiem osobistym, powództwa o świadczenie - celem umożliwienia prowadzenia egzekucji z obciążonej nieruchomości, bowiem przeciwny pogląd unicestwiłby funkcję zabezpieczenia hipotecznego. Sens hipoteki polega na tym, że wierzyciel może uzyskać zaspokojenie od dłużnika rzeczowego – do wysokości hipoteki – pomimo tego, że żaden stosunek obligacyjny pomiędzy nimi nie istnieje. Zgodnie z art. 68 ust. 2 ww. ustawy, hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej która wyznacza granice odpowiedzialności dłużnika hipotecznego.

Wierzyciel hipoteczny w celu przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości, musi wcześniej uzyskać tytuł wykonawczy, więc tylko roszczenie o zapłatę, skierowane przeciwko dłużnikowi hipotecznemu zapewnia realizację jego uprawnień, przewidzianych przez prawo. Uprawnienie wierzyciela hipotecznego wyczerpuje się w uprawnieniu do zaspokojenia się z obciążonej nieruchomości bez względu na to, kto stał się jej właścicielem, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi, nie obejmuje natomiast władztwa w stosunku do nieruchomości ani pobierania z niej pożytków.

Wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśnięcie hipoteki (art. 71 u.k.w.h.). Wzajemny stosunek hipoteki i wierzytelności określa się mianem akcesoryjności hipoteki (art. 79 u.k.w.h.), co nie oznacza, że dłużnikiem rzeczowym (hipotecznym), odpowiadającym tylko z obciążonej hipoteką nieruchomości, musi być dłużnik osobisty. Właściciel nieruchomości, który ustanowił hipotekę na zabezpieczenie udzielonego mu kredytu i np. sprzedał tę nieruchomość osobie B (w tym wypadku wniósł aportem do pozwanej spółki), pozostaje dłużnikiem osobistym, natomiast B, który nabył nieruchomość z obciążeniem hipoteką, jest dłużnikiem rzeczowym odpowiadającym tylko z nieruchomości oraz (in solidum) z dłużnikiem osobistym.

Na kanwie przedmiotowej sprawy, powoda - Bank Spółdzielczy w B. - łączyło z J. C., prowadzącym w trakcie zawierania umów działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) J. C. w O., sześć umów kredytowych. Powód, wobec braku wywiązywania się z zobowiązań przez kredytobiorcę, dochodzi przedmiotowym pozwem wierzytelności z tytułu sześciu niespłaconych kredytów, według stanu zadłużenia wynikającego z tych kredytów, ustalonego na dzień 15 grudnia 2015 r. na łączną wartość objętych pozwem roszczeń: 8 029 718,03 zł.

Podkreślenia wymaga, że umowy kredytowe zawierał J. C., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) J. C. w O., zaś aktualnym właścicielem przedmiotowej nieruchomości pozostaje - Pensjonat (...) Spółka komandytowa w B. (KRS k. 45-48, okoliczność bezsporna), na datę wyrokowania znajdująca się w stanie likwidacji (k.1148-1151).

W związku z powyższym stwierdzić należy, że Pensjonat (...) Spółka komandytowa w B. zobowiązana jest do zapłaty na rzecz Banku kwoty wierzytelności zabezpieczonej hipotekami do górnej granicy określonej wysokością tych hipotek. Bank jest bowiem uprawniony do dochodzenia od pozwanego jako dłużnika rzeczowego roszczeń zabezpieczonych poszczególnymi hipotekami – do łącznej wysokości należności kredytowych, która nie może przekroczyć górnej granicy odpowiedzialności dłużnika rzeczowego, tj. sumy poszczególnych hipotek umownych wynikających z wpisów do księgi wieczystej.

Podkreślenia wymaga, że pozwany początkowo powoływał się jedynie na wolę zawarcia ugody z powodem. Przedłożył dokumentację, którą próbował wykazać, że podjął działania restrukturyzacyjne, które z kolei miały umożliwić podjęcie czynności w celu regulowania zobowiązań z tytułu zaciągniętych u powoda kredytów. Wśród załączonych dokumentów znajduje się również korespondencja z powodem, który tym samym miał świadomość podejmowanych przez pozwanego działań (k. 182-200). Następnie, (po wstąpieniu do sprawy profesjonalnego pełnomocnika pozwanego), pozwany kwestionował także wysokość roszczenia powoda w całości, tj. zarówno z postępowania o sygn. akt VII GC 281/15, jak i w niniejszej sprawie. Podnosił, że kwoty wskazane przez powodowy bank znacznie różnią się od ustaleń poczynionych przez pozwanego, jak też, że odsetki, od zasądzonej w sprawie VII GC 281/15 kwoty, znacznie różnią się od odsetek ustawowych, czy nawet maksymalnych.

Wskazać w tym miejscu należy, że odsetki za opóźnienie należą się, zgodnie z art. 481 k.c. (stan prawny w brzmieniu obowiązującym na dzień naliczania odsetek przez powoda, czyli do dnia 15 grudnia 2015 r.), choćby wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 k.c.). W orzecznictwie zgodnie przy tym przyjmuje się, że stanowią one swoistą, opartą na uproszczonych zasadach, rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98). Zgodnie zaś z art. 359 k.c. (również stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2015 r.) maksymalne odsetki umowne odpowiadały w tym czasie czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (4 x 2,5% = 10%). Powód naliczył odsetki umowne na dzień 15 grudnia 2015 r., a zatem przed dniem zmiany zapisów art. 481 k.c., które nastąpiły z dniem 1 stycznia 2016 r.

W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa udowodniła istnienie, wymagalność i wysokość zobowiązań kredytowych dłużnika osobistego, za które odpowiedzialność ponosi pozwany jako dłużnik rzeczowy. Bank przedłożył stosowne dokumenty w postaci: postanowień Sądu o nadaniu klauzuli wykonalności Bankowym Tytułom Egzekucyjnym stanowiące tytuły wykonawcze, a ponadto kompletną dokumentację ksiąg rachunkowych Banku wykazującą szczegółowe wyliczenie stanu zadłużenia co do niespłaconych kapitałów kredytów i odsetek umownych wraz z dokładnym wskazaniem wysokości zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, wysokości i dat wpłat dłużnika oraz sposobu zarachowania tych wpłat pozostającego w zgodności z treścią umów kredytów z przepisem art. 451 k.c. (k. 293-955).

Ponadto, dłużnicy osobiści, tj. kredytobiorca i poręczycielka wekslowa, jak też sam pozwany, uznali długi wynikające z Bankowych Tytułów Egzekucyjnych opatrzonych sądowymi klauzulami wykonalności objętych niniejszym pozwem oraz prawidłowość oznaczenia wysokości długów i tytułów prawnych, z których wynika zadłużenie. Sam pozwany bowiem powołał się na składane Bankowi wnioski i prośby o prolongatę długów bądź rozłożenie ich na raty. Tym samym w ocenie Sądu uznać należało, że pozwany uznał w istocie swoje zobowiązanie. Za niewątpliwe zatem należało uznać istnienie po stronie wierzyciela wymagalnych wierzytelności w wysokościach i z tytułów wskazanych w tytułach wykonawczych (Bankowych Tytułach Egzekucyjnych opatrzonych sądowymi klauzulami wykonalności) stanowiących dokumenty urzędowe zgodnie z art. 244 k.p.c.

Wobec powyższego, zarzuty pozwanego co do rzekomego nieudowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia w zakresie kwot kapitałów i odsetek umownych są niczym nie poparte i chybione. W niniejszej sprawie pozwany nie przedstawił żadnych dowodów, mających zaprzeczyć prawdziwości twierdzeń powoda co do wysokości zobowiązania, wymienionego w ww. dokumentach. Zauważyć należy, że strona pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wskazała konkretnie żadnych wiarygodnych zarzutów, bazując jedynie na ogólnikowych i gołosłownych hipotezach, a zaprzeczenia i kwestionowanie długu stanowiło jedynie przyjętą przez pozwanego linię obrony. Co prawda pozwany mógł w niniejszym postępowaniu powoływać się co do zasady na niższy rozmiar zobowiązania niż wynika to z tytułów, bowiem tylko jeżeli dłużnik osobisty we wcześniejszym procesie skorzystał z zarzutu nieistnienia wierzytelności, czy też istnienia jej w mniejszym rozmiarze niż wskazywana przez wierzyciela hipotecznego, to właściciel nieruchomości niebędący dłużnikiem osobistym nie może już podnosić tego zarzutu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 listopada 2013 r., I ACa 593/13, LEX 1402852). Nie podniósł jednak w tej kwestii żadnych konkretnych zarzutów, ani co do kwot ani terminów płatności, nie wskazywał na czym miałyby polegać błędy w sposobie zarachowania wpłat, ani o ile nie zgadza się stan zobowiązań.

Pozwany nie przedstawił też żadnych konkretnych zarzutów w przedmiocie wyliczenia wysokości odsetek umownych, ograniczając się do ogólnikowego stwierdzenia, że tytułem odsetek należy doliczyć maksymalnie 1 000 000 zł. Podkreślenia wymaga, że jak wynika z treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, jak też, że czymś innym jest rozkład ciężaru dowodu, do jakiego odnosi się art. 6 k.c., czymś innym obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których strona wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 232 k.p.c.), a jeszcze czymś innym ocena przedstawionych przez strony dowodów (art. 233 k.p.c.). Reguła ciężaru dowodu, która stanowi kategorię prawa materialnego, sprowadza się do określenia, która ze stron powinna udowodnić konkretne okoliczności faktyczne. Obowiązek zgłaszania wniosków zmierzających do wykazania tych okoliczności nałożony został na strony regułą prawa procesowego - art. 232 k.p.c. Natomiast sądowi została przyznana możliwość swobodnej oceny dowodów dokonywana zgodnie z zasadami określonymi w art. 233 k.p.c.

Jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał (wyrok SA we Wrocławiu z 18 stycznia 2012 r., I ACa 1320/2011, (...) nr (...), L..pl nr (...)).

W miejscu tym należy zwrócić uwagę, że powód pismem z dnia 21 listopada 2016 r. dokonał „modyfikacji” powództwa poprzez oznaczenie strony pozwanej zgodnie z aktualnym stanem prawnym, albowiem w stosunku do pozwanego od dnia 1 czerwca 2016 r. toczy się postępowanie likwidacyjne, a zatem też i sposób prawidłowego oznaczenia pozwanego w preambule wyroku powinien być zgodny z aktualnym stanem prawnym (k. 1136-1156), o co wnosił powód. Podkreślenia wymaga, że Sąd oddalił wnioski pozwanego o zakreślenie terminu na ustosunkowanie się do ww. pisma powoda, gdyż pomimo sformułowania, iż powód „modyfikuje powództwo” de facto nie nastąpiło zmodyfikowanie roszczenia, a jedynie sprecyzowanie oznaczenia pozwanego. Co więcej, pełnomocnik pozwanego zarzucał nierówne traktowanie stron przez Sąd w związku z nieuwzględnieniem jego wniosku o odroczenie rozprawy celem ustosunkowania się do pisma powoda i załączonych do niego dokumentów, gdy tymczasem dokumenty te bądź pochodziły od samej strony pozwanej bądź były jej znane, składał je bowiem osobiście pełnomocnik pozwanego przed Sądem Apelacyjnym w Białymstoku w sprawie IACa 446/16. Nie było zatem uzasadnionych podstaw do odroczenia terminu rozprawy, który to wniosek zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania. Nie było też podstaw do zażądania zaświadczenia z KRS, że pozwana spółka znajduje się w stanie likwidacji, albowiem Sąd rejestrowy wyraził swoje stanowisko w tej kwestii w treści postanowienia z dnia 16 września 2016 r. (k.1148-1150). Wynika z niego, iż od dnia 1 czerwca 2016 r. pozwana spółka znalazła się w stanie likwidacji, czego następstwem było wezwanie likwidatorów spółki do ujawnienia w rejestrze otwarcia likwidacji (k.1151), a co znalazło odzwierciedlenie już w treści orzeczenia Sądu Apelacyjnego z dnia 4 listopada 2016 r. (k.1153-1154). Nastąpiło to w wyniku skutecznego wypowiedzenia umowy spółki komandytowej ze skutkiem na dzień 31 maja 2016 r.

Zeznania świadków D. K. czy W. A. niewiele wniosły do sprawy. Żaden z nich nie potwierdził zawarcia ugody przez J. C. z powodem, który jedynie informował Bank o swoich planach, jak stwierdziła świadek D. K.. Nie było jednak żadnych uzgodnień, nie była ona nawet kompetentna do podejmowania tego typu decyzji. (zapis protokołu rozprawy z dnia 25 maja 2016 r. od 01:09:42 do 01:24:49). Wskazała też, że jakiekolwiek wprowadzenie w błąd przez Bank nie miało miejsca, zwłaszcza że pan C. nieraz korzystał z produktów bankowych, składał wnioski kredytowe, pisma i doskonale wiedział, że decyzje podejmuje zarząd, zaś świadek nie była kompetentna do tego rodzaju decyzji. Świadek W. A. oświadczył zaś tylko, że świadczył usługi doradztwa podatkowego na rzecz pozwanej spółki, nie uczestniczył zaś w rozmowach z Bankiem (zapis protokołu rozprawy z dnia 6 kwietnia 2016 r. od 00:33:28 do 00:40:00).

Powyższe utwierdza Sąd w przekonaniu, że nie ma mowy o jakiejkolwiek wadzie oświadczenia woli. Potwierdza to nawet treść zeznań samego J. C. (zapis protokołu rozprawy z dnia 25 maja 2016 r. od 01:32:31 do 01:45:59). Jego zeznania wskazują jedynie na prowadzenie rozmów z Bankiem, nie pamiętał jednak nazwiska nikogo z zarządu z kim rozmawiał w sprawie spłaty zadłużenia. Przyznał też, że nie było z nim bezpośrednich ustaleń co do przedłużenia terminów płatności, były one kierowane bezpośrednio do firmy (...). Gdyby jednak ustalenia jakiekolwiek miały miejsce, znalazłyby na pewno odzwierciedlenie na piśmie. Przy tej skali zadłużenia, profesjonalizmie Banku, nie do przyjęcia są jakiekolwiek wiążące ustalenia ustne, na które powołuje się strona pozwana. Stąd należy odmówić wiary pozwanemu co do uzgodnień z powodem w przedmiocie zmiany terminów płatności. Samo prowadzenie rozmów, w których dłużnik informuje wierzyciela o swoich planach nie stanowi wiążących ustaleń w kwestii prolongaty płatności zobowiązań.

W toku postępowania Sąd procedował w zakresie zgłaszanych przez strony wniosków dowodowych. Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, na które powołani zostali świadkowie przez stronę pozwaną, poza zeznaniami W. A. i D. K., i to w częściowym zakresie, a które i tak niewiele wniosły do sprawy. Pozostałe okoliczności nie były istotne w niniejszym postępowaniu i zmierzały do jego przedłużenia, w tym wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, zwłaszcza że strona nie podniosła żadnych konkretnych zarzutów co do sposobu wyliczenia nalezności. Nade wszystko wnioski dowodowe pozwanego, z pism złożonych po upływie terminu na udzielenie odpowiedzi na pozew, były wnioskami spóźnionymi. Pozwany nie próbował nawet powoływać się na żadną z okoliczności, o których mowa w art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c. Powoływane one były jedynie dla zwłoki, a okoliczności sporne zostały dostatecznie wyjaśnione (art. 217 § 3 k.p.c.). Zbędne więc było ich przeprowadzanie w niniejszej sprawie, co stanowiło podstawę ich oddalenia bądź pominięcia.

Sąd oddalił też wnioski pozwanego o zawieszenie niniejszego postępowania z uwagi na złożenie pozwów o pozbawienie wykonalności tytułów wykonawczych jak też z uwagi na nieprawomocne rozstrzygnięcie sprawy VII GC 281/15, jako zmierzające do przedłużenia postępowania, dodatkowo przy braku zaistnienia przesłanek z art. 177 § 1pkt 1 k.p.c.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji na podstawie powołanych w treści uzasadnienia przepisów prawa i zapisów umów kredytowych, a także na podstawie art. 319 k.p.c. i art. 837 k.p.c.

O kosztach procesu rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, czyli art. 98 k.p.c., ustalając wynagrodzenie pełnomocnika w oparciu o § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, jako że pozew w sprawie wpłynął w dniu 16 grudnia 2015 r.