Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX GC 4626/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08. września 2014 roku powódka (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej M. C. kwoty 7.967,02 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz wniosła o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że zawarła z pozwaną dwie umowy o monitorowanie za pomocą technologii (...)/GSM pięciu pojazdów pozwanej wymienionych w zał. nr 1 do umowy. Na podstawie powyższych umów powódka zobowiązała się do świadczenia usług monitorowania oraz dodatkowych usług – za wynagrodzeniem w wysokości stałej miesięcznej opłaty abonentowej za każdy z monitorowanych pojazdów. Ponadto powódka wykonała usługi montażu i demontażu pozycjonerów (...) w pojazdach o konkretnych nr VIN. Tytułem należnego wynagrodzenia powódka wystawiła na rzecz pozwanej faktury VAT w łącznej kwocie 3.695,02 zł. Ponadto powódka wskazała, że pozwana wypowiedziała dwoma pismami: z dnia 04. listopada 2013 r. oraz z dnia 02. kwietnia 2014 r. łączące strony umowy. Powódka wskazała, że z uwagi, iż zostały one zawarte na czas oznaczony, powódka obciążyła pozwaną karami umownymi w łącznej wysokości 4.272,00 zł: po 1.000 zł za każdy z pojazdów objętych umową nr (...) oraz 272 zł za rozwiązanie umowy nr (...). Kara umowna została w tym przypadku obniżona z uwagi na wypadek losowy. W konsekwencji powódka wskazała, że niniejszym pozwem dochodzi od pozwanej: kwoty 3.695,02 zł tytułem wynagrodzenia objętego niezapłaconymi fakturami VAT oraz kar umownych w zbiorczej wysokości 4.272,00 zł. Łącznie dochodzona kwota to 7.967,02 zł. (pozew, k. 3-7)

W dniu 18. września 2014 r. tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniając powództwo w całości. (nakaz, k. 54)

Sprzeciwem złożonym w dniu 15. października 2014 roku pozwana M. C. zaskarżyła powyższy nakaz zapłaty w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Pozwana wskazała, że niedopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej co do zobowiązania pieniężnego oraz, że wypowiedziała umowę z tytułu wadliwości sprzętu zainstalowanego przez powódkę w pojazdach. Pozwana nie zgodziła się z tym, że umowa ma trwać 36 miesięcy i nie ma w tym przypadku żadnych odstępstw, nawet w przypadku, kiedy sprzęt jest wadliwy i że pozwana winna płacić abonament. Ponadto pozwana wskazała odnośnie kwestii związanej z zaległościami w płatnościach, że nie jest prawdą, że pozwana nie chciała uregulować swoich zobowiązań, ale informowała powódkę o niesprawności urządzeń, a mimo to powódka nie wykonała usługi gwarancyjnej. Pozwana wskazała, że to w związku z działaniem powódki pozwana wypowiedziała umowę. (sprzeciw, k. 61-64)

W piśmie procesowym z dnia 07. listopada 2014 roku powódka zaprzeczyła, że do wypowiedzenia umowy doszło wskutek okoliczności, za które powódka ponosi odpowiedzialność, oraz zanegowała fakt, że powódka w jakikolwiek sposób nienależycie wykonała swoje zobowiązania wynikające z umów łączących strony. (pismo procesowe, k. 95)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10. listopada 2011 roku M. C. (dalej zwana również (...)) zawarła z (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w W. (dalej zwaną również (...)) umowę nr (...), której przedmiotem było świadczenie przez (...) na rzecz Klienta usług w postaci monitorowania i pozycjonowania za pomocą technologii (...)/ (...), będących pojazdami znajdującymi się w posiadaniu Klienta, wymienionych w zał. nr 1 umowy, oraz świadczenia usług dodatkowych. W załączniku do umowy zostały wykazane następujące Obiekty: pojazd marki R. o nr rej. (...), pojazd marki R. o nr rej. (...), pojazd marki C. o nr rej (...) oraz pojazd marki C. o nr rej (...). Strony ustaliły w § 3 umowy wzajemne świadczenia, które zostały dookreślone w tabeli: (...) zobowiązała się do świadczenia usług w postaci pozycjonowania oraz innych usług dodatkowych. Ponadto Klient zobowiązał się do spełnienia świadczenia pieniężnego na rzecz (...) w postaci: abonamentu (...) O. miesięcznego w stałej wysokości 124 zł, opłaty jednorazowej w wysokości 1 zł za aktywację Obiektu w systemie, 1 zł za sprzedaż pozycjonera typ C2, opłaty jednorazowej za aktywację usługi śledzenia stanu zbiornika paliwa, opłaty za jednorazowe polecenie sprawdzenia aktualnej pozycji Obiektu w wysokości 1 zł, opłaty za jednorazowe polecenie sprawdzenia przez SMS ostatniej pozycji Obiektu zapisanej w systemie w wysokości 1 zł, opłaty stałej miesięcznej w wysokości 5 zł, kwoty 250 zł za sprzedaż modułu CAN logistyka, opłaty jednorazowej w kwocie 250 zł za instalację pozycjonera w Obiekcie, opłaty jednorazowej w kwocie 100 zł za instalację (...). Wszystkie powyższe kwoty zostały wskazane w wartościach netto, do których miał zostać doliczony podatek VAT. Ponadto strony ustaliły w § 4 umowy, że umowa zostaje zawarta na czas określony 36 miesięcy poczynając od dnia aktywowania danego Obiektu w Systemie. Strony ustaliły termin płatności na 14 dni od daty wystawienia faktury VAT. Dodatkowo, strony zastrzegły, że w razie rozwiązania umowy przed okresem jej obowiązywania Klient ponosi karę umowną w wysokości 1.000 zł. Strony postanowiły w § 7 pkt 3 umowy, że integralną jej częścią są „Ogólne warunki świadczenia usług związanych z pozycjonowanie i monitorowaniem obiektów w systemie (...) z dnia 05. maja 2011 roku (dalej zwane OWU). Zgodnie z § 2 pkt 21 i 22 OWU Usługami są odpłatne usługi (...) lub Monitorowania (...) przy pomocy Systemu, a Usługami (...) usługi, które Klient wybiera w umowie, uzupełniające Pozycjonowanie lub Monitorowanie. Ponadto zgodnie z § 11 pkt 2 OWU, Klient ma prawo rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku niewykonywania Usług z winy (...), jeżeli stan taki utrzymuje się, pomimo upływu uzgodnionego przez Strony terminu na usunięcie nieprawidłowości przez (...). W takiej sytuacji Klient nie ma obowiązku ponoszenia K. Umownej i obowiązany jest wyłącznie do uiszczenia opłat za okres prawidłowego wykonywania Usług i Usług (...). Z kolei zgodnie z § 11 pkt 3 OWU niemożność wykonywania lub nienależyte wykonywanie Usług (...) nie stanowi podstawy do rozwiązania przez Klienta Umowy zawartej na czas określony przed upływem okresu, na jaki została zawarta. W takim przypadku Klientowi przysługuje prawo do żądania obniżenia abonamentu o 10%. Strony ustaliły również w § 12 OWU sposób składania przez Klienta reklamacji. I tak, w przypadku niewykonania, nienależytego wykonania usługi przez (...) bądź nieprawidłowego wystawienia przez (...) faktury VAT, Klientowi przysługuje prawo do złożenia reklamacji, którą winien złożyć pod rygorem bezskuteczności w formie pisemnej (przesyłką poleconą bądź kurierską) na adres siedziby (...): ul (...), (...)-(...) W. lub faksem na numer: (022) 546 0 619. Reklamacja powinna być złożona niezwłocznie po zaistnieniu uzasadniających ją okoliczności. Jej złożenie nie wpływa na obowiązek Klienta do terminowego uregulowania należności na rzecz (...). (okoliczności niesporne, nadto umowa nr (...), k. 13-15, załącznik nr 1, k. 16, regulamin, k. 17, OWU, k. 18-21)

W dniu 09. grudnia 2011 roku M. C. zawarła z (...) umowę nr (...) o tożsamej treści z umową nr (...), z tą różnicą, że jej przedmiotem był Obiekt wymieniony w załączniku nr 1 tejże umowy, w którym w wykazie (...) znalazł się pojazd marki R. (...) o nr rej. (...). (okoliczność niesporna, nadto umowa nr (...) wraz z załącznikiem nr 1, k. 22-25)

W dniu 23. lipca 2012 roku M. C. zawarła z (...) aneks do powyższych umów nr (...), którego przedmiotem było zobowiązanie się przez (...) do świadczenia na rzecz Klienta usługi w postaci dostępu do map (...) za dodatkową opłatą 10 zł netto za pojazd. ( dowód : aneks, k. 30)

(...) wykonywała na rzecz M. C. usługi w postaci pozycjonowania oraz usługi dodatkowe, o których mowa w umowach nr (...), a następnie tytułem uzgodnionego wynagrodzenia wystawiła na rzecz M. C. następujące faktury VAT:

1) (...) na kwotę 369 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 13. listopada 2013 r. za demontaż pozycjonera (k. 38);

2) (...) na kwotę 307,50 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 14. listopada 2013 r. za demontaż pozycjonera (k. 39);

3) FV (...) na kwotę 842,55 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 03. grudnia 2013 r. tytułem abonamentu oraz za dodatkowe usługi (k. 40-41);

4) (...) na kwotę 307,50 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 04. grudnia2013 r. za instalację pozycjonera (k. 42);

5) FV (...) na kwotę 677,73 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 01. stycznia 2014 r. tytułem abonamentu oraz za dodatkowe usługi (k. 43-44);

6) FV (...) na kwotę 677,73 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 03. lutego 2014 r. tytułem abonamentu oraz za dodatkowe usługi (k. 45-46);

7) FV (...) na kwotę 677,73 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 04. marca 2014 r., tytułem abonamentu oraz za dodatkowe usługi (k. 47-48);

8) FV (...) na kwotę 677,73 zł brutto z terminem płatności oznaczonym na dzień 01. kwietnia 2014 r., tytułem abonamentu oraz za dodatkowe usługi (k. 49-50).

Łącznie (...) wystawiła na rzecz M. C. faktury VAT tytułem świadczonych usług na kwotę 3.695,02 zł. ( dowody , faktury VAT, k. 38-50)

W toku współpracy stron, zasadniczo nie było zastrzeżeń ze strony M. C. do usługi podstawowej polegającej na pozycjonowaniu pojazdów. Zastrzeżenia dotyczyły jedynie kwestii związanych z usługami dodatkowymi. M. C. nie kwestionowała wystawianych na jej rzecz powyższych faktur VAT oraz nie zgłosiła żadnej reklamacji do (...) na piśmie ( dowody : zeznania świadka M. D., k. 119v.-120v., częściowo zeznania świadka M. R., k. 159-160)

Pojazd marki R. (...) o nr rej. (...) uległ wypadkowi, wskutek czego ubezpieczyciel (...) S.A. stwierdził szkodę całkowitą i wypłacił M. C. odszkodowanie (okoliczność niesporna). W dniu 04. listopada 2013 roku M. C. poinformowała o tym zdarzeniu (...) w piśmie, w którym jednocześnie wniosła o wyłączenie tego pojazdu z systemu i zakończenie umowy z nim powiązanej oraz zrobienie korekt do faktur VAT i nienaliczanie kary za zerwanie umowy, gdyż nie nastąpiło to z jej winy. Pismo to wpłynęło do (...) w dniu 07. listopada 2013 roku. ( dowód : pismo, k. 32)

W dniu 22. listopada 2013 roku (...) wystawiła na rzecz M. C. notę obciążeniową nr (...) w wysokości 272 zł tytułem kary umownej za rozwiązanie umowy w czasie jej trwania wskazując na § 4 umowy nr (...), która winna zostać zapłacona do dnia 06. grudnia 2013 roku. ( dowód : nota obciążeniowa, k. 33, pismo, k. 34)

W piśmie z dnia 02. kwietnia 2014 r. skierowanym do (...) M. C. wypowiedziała zawarte umowy o numerach między innymi (...) oraz (...), wskazując na niemożliwość korzystania ze sprzętu dostarczonego i zamontowanego przez (...), a w szczególności błędne wskazania pozycji, prędkości pojazdu, stanu paliwa, braku kalibracji, braku wymiany sprzętu na wolny od wad mimo kilkukrotnego informowania (...) o tej sytuacji oraz na zawieszenie działalności transportowej. ( dowód : pismo, k. 35)

W dniu 14. maja 2014 r. (...) wystawiła na rzecz M. C. notę obciążeniową nr (...) na kwotę 4.000 zł tytułem kary umownej za rozwiązanie umowy w czasie jej trwania, naliczając 1.000 zł za każdy pojazd zgodnie z § 4 umowy nr (...), która winna zostać zapłacona do dnia 28. maja 2014 roku. ( dowody : nota obciążeniowa, k. 36, pismo, k. 37)

(...) wezwała M. C. do zapłaty kwoty 3.695,02 zł wynikającej z wystawionych na jej rzecz faktur VAT oraz kwoty 4.000 zł i 272 zł tytułem kar umownych, jednak M. C. odmówiła zapłaty. (okoliczności niesporne)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w przeważającej mierze na podstawie wskazanych wyżej okoliczności niespornych między stronami, a zatem niewymagających prowadzenia postępowania dowodowego. Mogą one stanowić podstawę ustaleń faktycznych bez weryfikowania ich prawdziwości, jeśli ta nie wzbudza uzasadnionych podejrzeń. Nie wymagają bowiem dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości (art. 229 k.p.c.). Natomiast gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane (art. 230 k.p.c.). Poza sporem pozostawały takie fakty jak: zawarcie przez strony umów, treść tych umów, wykonywanie usług przez powódkę na rzecz pozwanej, wystawienie faktur VAT i not obciążeniowych, wypadek jednego z pojazdów i uznanie szkody przez ubezpieczyciela za całkowitą, wypłacenie pozwanej odszkodowania przez ubezpieczyciela, wezwanie pozwanej do zapłaty kwot wynikających z faktur VAT i not obciążeniowych oraz odmowa zapłaty.

Ponadto, ustalenia Sądu dokonane w oparciu o okoliczności niesporne, niezaprzeczone i przyznane nie pozostawały w jakiejkolwiek sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym oraz znajdowały w nich potwierdzenie. Należy wskazać, że Sąd oparł się w procesie dokonywania ustaleń faktycznych na dokumentach prywatnych w postaci umów, OWU i faktur VAT. Żadne z tych dokumentów oraz ich kserokopie zgromadzone w sprawie nie były kwestionowane co do wiarygodności, treści bądź autentyczności przez żadną ze stron. Nie wzbudziły również wątpliwości Sądu. W konsekwencji, stanowiły pełnowartościowy materiał dowodowy.

Sąd dopuścił dowód z zeznań świadka M. D. na okoliczność wykonania świadczeń z umów łączących strony przez powódkę oraz przebiegu współpracy stron oraz świadka M. R. na okoliczność nienależytego wykonania usług przez powoda. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. D. w całości. Zeznawał on precyzyjnie i spójnie konkretnie wskazując, na czym polegały problemy we współpracy stron oraz, że dotyczyły one jedynie usług dodatkowych świadczonych przez powódkę. Pomimo że jest on pracownikiem powódki, nie starał się przedstawiać swojego pracodawcy jedynie w korzystnym świetle, co więcej obiektywnie wskazywał, co pozwana miała do zarzucenia powódce w toku współpracy. Na podstawie zeznań tego świadka Sąd ustalił ponadto, że pozwana nie składała żadnych reklamacji. Zeznania świadka znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Odnosząc się z kolei do zeznań świadka M. R., Sąd obdarzył je walorem wiarygodności jedynie w części. W ocenie Sądu, zeznania tego świadka były ogólnikowe i nieprecyzyjne, z pewnością nie wykazały one tezy dowodowej, na którą miał on zeznawać, tj. okoliczności nienależytego wykonania usług przez powoda. Świadek ten dość w ogólny sposób wskazywał, że cały czas w toku współpracy stron usługi były świadczone przez powódkę w sposób nieprawidłowy, a urządzenia nie działały. Sąd zwrócił jednak uwagę, że świadek ten nie był w stanie precyzyjnie wskazać, na czym konkretnie te problemy polegały oraz, których pojazdów dotyczyły. Sąd dostrzegł pewne nieścisłości w tych zeznaniach: świadek mówił o czterech pojazdach, podczas gdy umowami były objęte pięć pojazdów. W ocenie Sądu za nielogiczne należy uznać, iż skoro problemy we współpracy stron wciąż się pojawiały, pozwana nie złożyła żadnej reklamacji w sposób przewidziany umową, tj. na piśmie oraz nie zdecydowała się na wcześniejsze wypowiedzenie umowy. Co więcej, zeznania świadka nie znajdują oparcia w zawartości wydruków korespondencji mailowej stron, przedstawionych przez samą pozwaną. W konsekwencji, Sąd dał wiarę tym zeznaniom jedynie w części korespondującej z zeznaniami świadka M. D., co oznacza, że na podstawie zeznań obydwu świadków Sąd ustalił, że problemy w toku współpracy dotyczyły nieporozumień na tle świadczonych usług dodatkowych, a nie podstawowych.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu informatyki na okoliczności wskazane w piśmie przygotowawczym pozwanej z dnia 21. listopada 2014 r. uznając, że wniosek ten dotyczy kwestii nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Wniosek służył wykazaniu wiarygodności dowodów w postaci wydruków korespondencji mailowej, przedstawionych przez pozwaną i objętych tezą dowodową dotyczącą „prób kontaktu z firmą powoda celem zmuszenia jej do wykonania usługi naprawy wadliwego sprzętu”. W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom pozwanej, z treści wydruków nie można wyprowadzić wniosku o podejmowaniu jakichkolwiek tego rodzaju prób przez pozwaną. Korespondencja stron w ogóle tego tematu nie dotyczy. Tym samym weryfikacja wiarygodności wydruków była bezcelowa, a uwzględnienie wniosku prowadziłoby wyłącznie do nieusprawiedliwionego generowania dodatkowych kosztów procesu oraz nieuzasadnionego przedłużania postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej mierze.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że powódka wywodziła swoje roszczenia z zawartych przez strony umów. Jak wynika z ustalonego powyżej stanu faktycznego, strony łączył umowny stosunek prawny, na podstawie którego powódka świadczyła na rzecz pozwanej usługi. Powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu dwóch odrębnych roszczeń, wynikających z łączących strony umów.

Powódka dochodziła zapłaty kwot wynikających z wystawionych na rzecz pozwanej faktur VAT tytułem wynagrodzenia za świadczone usługi podstawowe, tj. pozycjonowania oraz usługi dodatkowe.

Podstawę prawną żądania zapłaty stanowią zatem odpowiednio stosowane przepisy regulujące umowę zlecenia, stosownie do treści przepisu art. 750 k.c., w szczególności przepis art. 735 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Ponadto obowiązek zapłaty wynagrodzenia za świadczone przez powódkę usługi wynika bezpośrednio z postanowień obu umów przedłożonych przez powódkę. Skoro zatem powódka świadczyła na rzecz pozwanej usługi zgodnie z umowami, to służy jej roszczenie o zapłatę wynagrodzenia. Wysokość należności powódki wynika z niekwestionowanych faktur VAT wystawionych na podstawie ustaleń umownych pomiędzy stronami z oznaczonymi tam terminami płatności. Łącznie powódka dochodziła kwoty 3.695,02 zł tytułem świadczonych usług.

Zarzuty pozwanej odnoszące się do tego żądania sprowadzały się w istocie do twierdzenia, że powódce nie należy się wynagrodzenie, ponieważ świadczyła usługi wadliwie, co ostatecznie doprowadziło do wypowiedzenia umowy przez pozwaną. Ponadto, pozwana wskazała, że nie jest prawdą, że nie chciała uregulować swoich zobowiązań, ale informowała powódkę o niesprawności urządzeń, a mimo to powódka nie wykonała usługi gwarancyjnej.

W kontekście podniesionych przez pozwaną zarzutów należy przede wszystkim zauważyć, że same twierdzenia pozwanej o nienależytym wykonaniu zobowiązania starannego działania przez powódkę nie stanowią automatycznie o tym, że wynagrodzenie za wykonane usługi się nie należy. Sposób formułowania zarzutu przez pozwaną zdaje się sugerować, że dążyła ona do wykazania, że powódka ponosi odpowiedzialność w ramach odpowiedzialności ex contractu. Należy zatem wskazać na treść przepisu art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwana nie podniosła zarzutu potrącenia oraz nie przedstawiła do potrącenia żadnej wierzytelności, która miałaby jej rzekomo przysługiwać wobec powódki wobec nienależytego wykonania przez nią zobowiązania. Należy w tym miejscu wskazać, iż zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei - na pozwanym. Natomiast zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Jest to związane z zasadą kontradyktoryjności, zgodnie z którą ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Do udowodnienia okoliczności, na jakie powoływała się pozwana była naturalnie zobowiązany pozwana czego w ocenie Sądu nie dokonała. Samo twierdzenie strony nie stanowi natomiast wystarczającego dowodu (tak trafnie SN w wyr. z 22.11.2001 r., I PKN 660/00, OSNAPiUS 2003, Nr 20, poz. 487).

Skoro to pozwana powoływała się na nienależyte wykonanie umowy przez powódkę, to na niej spoczywał dowód niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez powódkę, szkody wynikającej z tego faktu oraz związku przyczynowego między oboma zdarzeniami. W ocenie Sądu, pozwana w żaden sposób nie zdołała wykazać żadnej z powyższych przesłanek. Przede wszystkim należy wskazać, że strony ustaliły w § 12 OWU sposób składania przez Klienta reklamacji. I tak, w przypadku niewykonania, nienależytego wykonania usługi przez (...) bądź nieprawidłowego wystawienia przez (...) faktury VAT, Klientowi, czyli pozwanej przysługiwało prawo do złożenia reklamacji, którą winna była złożyć pod rygorem bezskuteczności w formie pisemnej (przesyłką poleconą bądź kurierską) na adres siedziby (...): ul (...), (...)-(...) W. lub faksem na numer: (022) 546 0 619. Reklamacja powinna była zostać złożona niezwłocznie po zaistnieniu uzasadniających ją okoliczności. Co więcej, jej złożenie nie wpływa na obowiązek pozwanej do terminowego uregulowania należności na rzecz powódki. Z powyższych ustaleń umownych jednoznacznie wynika, że o ile w istocie doszło do uchybień ze strony powódki w wykonywaniu przez nią zobowiązań wynikających z zawartych przez strony umowa, to pozwana powinna była zadbać o złożenie reklamacji zgodnie z ustaleniami, czego zaniechała. Pozwana nie przedłożyła żadnej pisemnej reklamacji złożonej powódce, zresztą z materiału dowodowego wynika, że takie nie były zgłaszane. W szczególności z załączonej przez pozwaną korespondencji e-mailowej nie wynika, aby pozwana choćby w ten sposób kwestionowała należyte wykonywanie usług przez powódkę. E-maile sprowadzały się do ustaleń związanych ze zmianą pozycjonerów w pojazdach, aneksami do umów i dodatkowymi usługami. Nie wynika z nich natomiast, aby współpraca pomiędzy stronami przebiegała w sposób nieprawidłowy i to w sposób zawiniony przez powódkę. Co więcej, tez pozwanej nie potwierdziło również postępowanie dowodowe w części obejmującej przesłuchanie świadków. I tak, z zeznań świadka M. D. w sposób jednoznaczny wynika, że problemy we współpracy dotyczyły jedynie usług dodatkowych i nie wynikały z nienależytego wykonywania zobowiązań przez powódkę, a z nieporozumień między stronami. Natomiast zeznania świadka M. R. były na tyle ogólnikowe i nieprecyzyjne, iż nie dało się w oparciu o nie ustalić, na czym konkretnie miało polegać nienależyte wykonanie zobowiązań wynikających z umowy przez powódkę.

W ocenie Sądu biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, zarzuty podniesione przez pozwaną służą jedynie niczym nieuzasadnionej odmowie w płatności wymagalnych roszczeń pieniężnych. Pośrednio świadczy o tym pismo pozwanej z dnia 02. kwietnia 2014 r. (k. 35), zawierające jej oświadczenie woli w postaci wypowiedzenia łączących strony umów, z którego wynika, że pozwana zawiesiła działalność transportową, wobec czego logicznym jest z punktu widzenia gospodarczego, że korzystanie z usług powódki stało się dla pozwanej w dalszym ciągu zbędne i niepotrzebne, dlatego też postanowiła zakończyć stosunek prawny łączący strony. Nie są również prawdziwe twierdzenia pozwanej, że umowa została skonstruowana w sposób uniemożliwiający jej zakończenia stosunku prawnego pomimo nienależytego wykonywania zobowiązań przez powódkę. Należy zauważyć, że zgodnie z § 11 pkt 2 OWU pozwanej przysługiwało prawo do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku nie wykonywania Usług z winy (...), jeżeli stan taki utrzymuje się, pomimo upływu uzgodnionego przez Strony terminu na usunięcie nieprawidłowości przez (...). W takiej sytuacji Klient nie ma obowiązku ponoszenia K. Umownej i obowiązany jest wyłącznie do uiszczenia opłat za okres prawidłowego wykonywania Usług i Usług (...). Inne jednak ustalenia dotyczyły Usług (...): zgodnie z § 11 pkt 3 OWU niemożność wykonywania lub nienależyte wykonywanie Usług (...) nie stanowi podstawy do rozwiązania przez Klienta Umowy zawartej na czas określony przed upływem okresu, na jaki została zawarta. W takim przypadku Klientowi przysługuje prawo do żądania obniżenia abonamentu o 10%. W świetle powyższego nie można uznać, że pozwana była zmuszona do pozostawania w stosunku prawnym z powódką. Jeżeli faktycznie usługi podstawowe były wykonywane przez powódkę w sposób nienależyty, pozwanej przysługiwały instrumenty prawne, aby zakończyć stosunek prawny bez konieczności uiszczania jakichkolwiek kar umownych, z których jednak pozwana nie korzystała. Strony zawarły umowy w roku 2011, a pozwana je wypowiedziała dopiero w roku 2014, nie składając ponadto w toku całej współpracy jakiejkolwiek pisemnej reklamacji oraz nie kwestionując żadnej z wystawionych przez powódkę faktury VAT. Tym samym pozwana nie wykazała w żaden sposób, aby powódka wykonywała na jej rzecz usługi w sposób nienależyty. Nie ulega zatem wątpliwości, że wobec ustalenia przez Sąd świadczenia przez powódkę na rzecz pozwanej usług wskazanych w wystawianych fakturach VAT oraz niekwestionowania przez pozwaną zarówno terminów płatności jak i kwot z nich wynikających, powódce należne jest wynagrodzenie za wykonane usługi zgodnie z postanowieniami umownymi. W konsekwencji, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki całą kwotę żądaną z tego tytułu, tj. 3.695,02 zł.

Powódka dochodziła od pozwanej także zapłaty kar umownych. Podstawę prawną tego żądania stanowił przepis art. 483 § 1 k.c., zgodnie z którym można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Obie umowy, tj. nr (...) oraz nr (...) zostały przez strony zawarte na czas określony 36 miesięcy. Strony zastrzegły jednocześnie w § 4 obu umów, że w razie rozwiązania umowy przed okresem jej obowiązywania Klient ponosi karę umowną w wysokości 1.000 zł za każdy pozycjonowany pojazd. W pierwszej kolejności należy wskazać, że wbrew twierdzeniom pozwanej dopuszczalne było zastrzeżenie kar umownych o powyższej treści. Zastrzeżono je bowiem na wypadek niewykonanania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Wymaga podkreślenia, że co do zasady strony zawierając umowę na czas określony godzą się, aby w tym czasie niemożliwe było rozwiązanie umowy, albowiem każda ze stron przystępując do umowy na czas określony godzi się na związanie tą umową przez z góry określony czas i co do zasady ma w tym swój własny interes gospodarczy. Strony mogą jednak w umowie dopuścić możliwość wypowiedzenia umowy, nawet takiej zawartej na czas określony. Mogą jednak za pomocą postanowień umownych zabezpieczyć swój interes przez zastrzeżenie kary umownej, która ma na celu umocnienie więzi zobowiązaniowej. Strona umowy, która rozwiąże umowę przed upływem okresu, na który umowa została zawarta, będzie bowiem zobowiązana do zapłaty kary umownej, co powinno odwieść ją od pochopnego zamiaru zakończenia stosunku zobowiązaniowego przed upływem okresu, na jaki został zawiązany.

Należy jednak dodać, że kara umowna stanowi surogat odszkodowania, co oznacza, że artykuł 483 k.c. – podobnie jak przepis art. 471 k.c. – dotyczy skutków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. W dalszym ciągu to wierzyciel ma wykazać, że doszło do takiego nienależytego wykonania zobowiązania, które uprawnia go do żądania kary umownej. W niniejszej sprawie powódka musiała zatem w pierwszej kolejności wykazać, że doszło do rozwiązania umowy, co uzasadniało wystawienie przez powódkę na rzecz pozwanej noty obciążeniowej o łącznej wysokości 4.272,00 zł. Na dowód tego powódka przedłożyła pisma pozwanej, z których w istocie wynikała chęć rozwiązania umów przed upływem 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

I tak, w pierwszej kolejności należy odnieść się do pisma pozwanej z dnia 02. kwietnia 2014 r., w którym pozwana wypowiedziała m.in. zawartą umowę o numerze (...), wskazując na niemożliwość korzystania ze sprzętu dostarczonego i zamontowanego przez (...), a w szczególności błędne wskazania pozycji, prędkości pojazdu, stanu paliwa, brak kalibracji, brak wymiany sprzętu na wolnego od wad mimo kilkukrotnych informacji do firmy (...) od jej pracowników od kilku miesięcy oraz na zawieszenie działalności transportowej. Na skutek tego pisma, w dniu 14. maja 2014 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej notę obciążeniową nr (...) na kwotę 4.000 zł tytułem kary umownej za rozwiązanie umowy w czasie jej trwania, naliczając 1.000 zł za każdy pojazd zgodnie z § 4 umowy nr (...), oznaczając jej termin płatności na dzień 28. maja 2014 roku. W celu oceny, czy powódka była uprawniona do naliczenia powyższej kary umownej należy ustalić, że wykazane zostały przesłanki z przepisu art. 471 k.c. Powód niewątpliwie wykazał, że doszło do nienależytego wykonania zobowiązania, albowiem wbrew postanowieniom umowy – została ona zawarta na czas określony 36 miesięcy – pozwana wypowiedziała ją przed upływem tego okresu. Konstrukcja kary umownej nie wymaga przy tym wykazywania przez powódkę wysokości poniesionej szkody.

Należy jednak podkreślić, że odpowiedzialność kontraktowa, o której mowa w art. 471 k.c. oparta jest na zasadzie winy. Postanowienie umowne zastrzeżone przez strony należy zatem oceniać w kontekście tego przepisu, albowiem w żaden sposób nie wynika z umowy, aby pozwana przyjęła na siebie odpowiedzialność gwarancyjną czy absolutną, oderwaną od przesłanki winy. Przepis art. 471 k.c. zawiera domniemanie zawinienia dłużnika, to znaczy, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Artykuł 471 k.c. zmienia rozkład ciężaru dowodu w stosunku do reguł ogólnych, gdyż to na dłużniku chcącym się zwolnić z odpowiedzialności spoczywa ciężar dowodu co do tego, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynikało z okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności (zob. wyr. SA w Łodzi z 14.9.2012 r., I ACA 572/12, Legalis; K. Zagrobelny, [w:] Gniewek, Machnikowski, Komentarz 2013, art. 471, Nb 12; F. Zoll, [w:] System PrPryw, t. 6 – Suplement, 2010, s. 106; zob. też wyr. SN z 5.12.2008 r., III CSK 211/08, Legalis). Zasadniczo zatem należy uznać, że do rozwiązania umowy doszło wskutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi pozwana, zgodnie z domniemaniem prawnym zawartym w przepisie art. 471 k.c. Pozwana może jednak to domniemanie starać się obalić. Obalenie domniemania polega na wykazaniu przez dłużnika braku związku przyczynowego między okolicznościami należącymi do kręgu tych, za które ponosi on odpowiedzialność, a naruszeniem przez niego zobowiązania (tak G. D. , Z problematyki, s. 150; J. J. , O umownych, s. 819). W wypadku odpowiedzialności dłużnika opartej na zasadzie winy istnieją dwa sposoby na zwolnienie się przez niego z odpowiedzialności. Pierwszym sposobem będzie wykazanie okoliczności, która była przyczyną wykonania lub niewykonania zobowiązania, za którą on nie odpowiada. Okolicznością taką może być zdarzenie przypadkowe, siła wyższa lub działanie osób trzecich, za które dłużnik nie odpowiada, lub działania samego wierzyciela (zob. O. , G. , Zarys, s. 191) por. też w tym zakresie wyr. SN z 20.11.1979 r. (IV CR 376/79, OSN 1980, Nr 4, poz. 80) oraz wyr. SA w Warszawie z 1.12.2011 r. (VI ACA 479/11, L.). Drugim sposobem będzie wykazanie, że dochował on przy wykonywaniu zobowiązania należytej staranności. Przeprowadzenie tego ostatniego dowodu przez dłużnika zwolni go z odpowiedzialności niezależnie od tego, jaka była rzeczywista przyczyna niewykonania zobowiązania (zob. T. Pajor, Odpowiedzialność, s. 275–278 i cyt. tam literaturę oraz T. Wiśniewski, [w:] Bieniek, Komentarz. Zobowiązania, 2011, t. I, art. 471, pkt 8). W ocenie Sądu pozwana nie zdołała obalić powyższego domniemania. Przede wszystkim aktualne w tym miejscu pozostają zawarte powyżej uwagi dotyczące nieudźwignięcia ciężaru dowodu w wykazaniu, że do wypowiedzenia tej umowy doszło wskutek niedochowania należytej staranności przez powódkę. W konsekwencji, zasadnym było obciążenie pozwanej karą umowną w wysokości 4.000 zł za rozwiązanie umowy w czasie jej trwania zgodnie z § 4 umowy nr (...) i Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki tę kwotę.

Inaczej jednak przedstawia się sytuacja z nałożeniem na pozwaną kary umownej objętej notą obciążeniową nr (...) w wysokości 272 zł w dniu 22. listopada 2013 roku za rozwiązanie umowy nr (...). Należy wskazać, że nie było sporne między stronami, że pojazd marki R. (...) o nr rej. (...), który podlegał pozycjonowaniu na podstawie tej umowy, uległ wypadkowi, wskutek czego ubezpieczyciel (...) S.A. stwierdził szkodę całkowitą i wypłacił pozwanej odszkodowanie. W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom powódki, pismo pozwanej z dnia 04. listopada 2013 roku, w którym wniosła ona o zakończenie umowy wskazując na okoliczność wypadku nie zawierało oświadczenia o wypowiedzeniu tej umowy, a było to jedynie pismo o charakterze informacyjnym. Należy zauważyć, odwołując się ponownie do treści przepisu art. 471 k.c., który jest kluczowy dla oceny skuteczności nałożenia kary umownej zastrzeżonej w oparciu o art. 483 k.c., że dłużnik nie odpowiada na jego podstawie, o ile obali domniemanie, że do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania doszło wskutek okoliczności, za które on odpowiada. W sytuacji przedstawionej powyżej, w ocenie Sądu doszło do obalenia tego domniemania, albowiem z całą pewnością nie można uznać, że wypadek samochodowy, wskutek którego doszło do zniszczenia pojazdu, a w konsekwencji rozwiązania umowy stanowi okoliczność obciążającą dłużnika. Należy również zwrócić uwagę, że w ten sposób zdaje się oceniać tę okoliczność również powódka, która w pozwie wskazała, że kara umowna została w tym wypadku obniżona z 1.000 zł do 272 zł z uwagi na „wypadek losowy”. Określenie to jednoznacznie wskazuje, że powódka nie twierdziła nawet, że do rozwiązania umowy w tym wypadku doszło na skutek okoliczności, za którą odpowiedzialność ponosi pozwana.

Co więcej, w ocenie Sądu, okoliczności przytoczone powyżej wskazują, że w istocie nie można nawet mówić o rozwiązaniu umowy o nr (...), ale o jej wygaśnięciu i to wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności. Przepis art. 475 k.c. dotyczący następczej niemożliwości świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, dotyczy także zobowiązań wzajemnych. Wyjaśnia on zatem, że niemożliwość jednego ze świadczeń prowadzi do wygaśnięcia całego stosunku zobowiązaniowego. Już na podstawie tego przepisu można wnosić o upadku causa świadczenia wzajemnego, także dłużnik wzajemny zostaje zwolniony z obowiązku świadczenia. Ponieważ jako naturalną kolej rzeczy przyjmować należy w odniesieniu do strony zobowiązanej, której świadczenie stało się niemożliwe, utratę przez nią przysługującego jej dotąd roszczenia o spełnienie świadczenia. Zgodnie natomiast z art. 495 § 1 k.c., dotyczącym już wyłącznie zobowiązań wzajemnych, jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. W konsekwencji, w niniejszej sprawie zobowiązania wynikające z umowy nr (...), w tym zobowiązania związane z zapłatą kar umownych, wygasły w momencie zniszczenia pojazdu, albowiem niemożliwe było dalsze świadczenie usług pozycjonowania pojazdu w przypadku jego braku. W konsekwencji, Sąd uznał, że powództwo w zakresie żądania zasądzenia kwoty 272 zł tytułem kary umownej nie było zasadne.

Podsumowując, na uwzględnienie zasługiwało żądanie powódki zasądzenia na jej rzecz od pozwanej kwoty 7.695,02 zł, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku. Oddaleniu natomiast podlegało powództwo w pozostałym zakresie, dotyczącym żądania zasądzenia kwoty 272 zł, o czym orzeczono w punkcie drugim wyroku.

Żądanie pozwu w zakresie odsetek zostało rozstrzygnięte na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Powód wnosił w pozwie o zasądzenie odsetek od poszczególnych kwot wynikających z faktur VAT oraz not obciążeniowych, zgodnie z terminem płatności i wymagalności roszczenia, zatem Sąd zasądził odsetki zgodnie z żądaniem pozwu. Oddaleniu podlegało jedynie żądanie odsetkowe w zakresie ich żądania od kwoty 272 zł, co stanowiło konsekwencję oddalenia powództwa co do należności głównej w tym zakresie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. Powódka uległa jedynie co do 4% swojego żądania, tym samym w ocenie Sądu uzasadnia to nałożenie jedynie na pozwaną obowiązku zwrotu wszystkich kosztów. Na koszty postępowania powódki złożyły się w przedmiotowym postępowaniu: opłata od pozwu w kwocie 300 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowe w kwocie 1.200 zł, obliczone stosownie do § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Łącznie powódka poniosła koszty procesu w kwocie 1.517 złotych, którą to kwotę Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki.

SSR Aleksandra Zielińska-Ośko

Z.

1. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

2. Uwierzytelniony odpis wyroku proszę doręczyć pełnomocnikowi powódki.