Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 634/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

SSA Alicja Kolonko (spr.)

Sędziowie

SSA Witold Nowakowski

SSA Wojciech Bzibziak

Protokolant

Michał Eksterowicz

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2017 r. w Katowicach

sprawy z odwołania (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

przy udziale zainteresowanego J. U. (J. U.)

o zwrot nienależnego świadczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 11 lutego 2016 r. sygn. akt XI U 1483/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 634/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 maja 2015r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zobowiązał płatnika (...) S.A. w W. (zwaną dalej Spółką) do zwrotu świadczenia nienależnie wypłaconego J. U. za okres od dnia 1 maja 2008r. do 30 kwietnia 2015r. w postaci emerytury w łącznej kwocie 7.446,40 zł oraz odsetek za okres od dnia 21 maja 2008r. do 6 maja 2015r., to jest do dnia wydania decyzji, w kwocie 3.142,84 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podał, że bezpodstawna wypłata świadczenia była wynikiem przedłożenia nieprawdziwych dokumentów - na świadectwie pracy brak informacji o oddelegowaniu do pracy za granicą i nieodprowadzaniu składek w kraju.

Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy powołał przepis art. 138 ust. 3 ustawy
z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jednol. Dz.U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) (ustawy o FUS).

W odwołaniu od tej decyzji Spółka zarzuciła:

-

naruszenie przepisu art. 138 ust. 3 ustawy o FUS poprzez jego bezpodstawne zastosowanie,

-

naruszenie przepisów art. 97 § 2 kp w zw. z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. z 1996r. nr 60 poz. 282 ze zm.) poprzez ich niezastosowanie,

-

sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych organu rentowego z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, mającą istotny negatywny wpływ
na rozstrzygnięcie, poprzez przyjęcie, że świadczenie zostało wypłacone osobie innej niż wskazana w decyzji organu rentowego oraz, że Spółka przedłożyła organowi rentowemu nieprawdziwe dokumenty w postaci świadectwa pracy, niezawierającego informacji
o oddelegowaniu do pracy za granicą i nieodprowadzaniu składek w kraju.

Powołując się na powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez jej uchylenie, a także o zasądzenie na jej rzecz od organu rentowego kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Wskazała Spółka, że powołany jako podstawa prawna zaskarżonej decyzji przepis
art. 138 ust. 3 ustawy o FUS dotyczy świadczenia wypłaconego z przyczyn niezależnych
od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu, a zatem hipoteza tej normy nijak nie przystaje do okoliczności faktycznych przywołanych w uzasadnieniu decyzji.

Podniosła także, że świadectwo pracy, jakie wystawiła J. U., zostało sporządzone zgodnie z wymogami przepisów prawa, które nie nakładają na pracodawcę obowiązku zamieszczania informacji o zatrudnieniu pracownika za granicą.

Ponadto dopełniła wszelkich obowiązków związanych z rejestracją zainteresowanego w systemie ubezpieczeń społecznych, dokładając nadto podwyższonej staranności w celu zapewnienia prawidłowości przekazywanych danych, udzielając tym samym organowi rentowemu informacji niezbędnych do ustalenia dla J. U. prawa do emerytury.
Nie ponosi winy za fakt, iż organ rentowy nie dokonał konfrontacji i wzajemnej weryfikacji posiadanych informacji, dotyczących zatrudnienia ubezpieczonego za granicą.

Podniosła wreszcie, że ewentualnie, o ile uznać, iż w świadectwie pracy istotnie konieczne było wykazanie faktu zatrudnienia zainteresowanego za granicą, istnieje możliwość dochodzenia zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia od niego, jako osoby, która świadomie wprowadziła organ rentowy w błąd co do posiadanego stażu ubezpieczeniowego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i dodając, że J. U., składając w dniu 6 marca 2008r. wniosek o emeryturę, dołączył dokumenty wystawione przez zakład pracy, w tym zaświadczenie z dnia 5 marca 2008r., potwierdzające okres zatrudnienia wraz z okresami pobierania zasiłków chorobowych, świadectwo pracy datowane na 4 sierpnia 2008r., zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 3 marca 2008r., z których wprawdzie wynika,
że przebywał na kontraktach zagranicznych w danych okresach, ale w których nie podano,
że składki nie są odprowadzane w Polsce, lecz w Norwegii, co miało znaczny wpływ
na ustalenie wysokości świadczenia.

Wskazał organ rentowy, że w w/w druku Rp-7 w dodatkowych informacjach Spółka podała jedynie okresy kontraktów zagranicznych bez wskazania, że w okresie od lipca 2005r. do października 2007r. nie odprowadzała składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce.

Zarzucił także, że prowadził postępowanie wyjaśniające z zakładem pracy, który podał, że ubezpieczony wyjeżdżał na kontrakty zagraniczne z macierzystego zakładu pracy
i nie był to okres urlopu bezpłatnego, ale nie poinformował, że za ten okres nie opłacał
w kraju składek na ubezpieczenia społeczne.

Dopiero w dniu 3 lutego 2015r. J. U. złożył wniosek o ustalenie prawa
do emerytury z tytułu ubezpieczenia w Norwegii, do którego dołączył informację
o przebytych okresach zatrudnienia - druk E207, w którym podał, że w okresie od lipca 2005r. do października 2007r. pracował jako pracownik najemny. Z kolei z pisma zakładu pracy z dnia 19 marca 2015r. wynika, że składki na ubezpieczenia społeczne były odprowadzane w Norwegii w okresie od 31 sierpnia 2005r. do 30 października 2007r.

Wyrokiem z dnia 11 lutego 2016r. sygn. XI U 1483/15 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję ustalając, że Spółka nie ma obowiązku zwrotu świadczenia nienależnie pobranego przez J. U. za okres od dnia 1 maja 2008r. do 30 kwietnia 2015r. oraz odsetek. Zasądził też od organu rentowego na rzecz Spółki kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Przywołał Sąd bezsporny stan faktyczny, wynikający z akt sprawy, z którego wynika, że w związku z realizacją kontraktu w Norwegii i decyzją opłacania składek za pracowników zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1408/71 w Norwegii Spółka w czerwcu 2005r. zwróciła się do Oddziału ZUS w Z. o informację na temat zasad sporządzania prawidłowej dokumentacji, a następnie, stosownie do uzyskanych pouczeń, wyrejestrowała swojego pracownika J. U. z ubezpieczeń społecznych w Polsce w związku
z oddelegowaniem go do pracy za granicę z dniem 14 lipca 2005r., po czym ponownie zgłosiła go do tych ubezpieczeń z dniem 31 października 2007r.

Fakt wyrejestrowania J. U. z ubezpieczeń społecznych w Polsce został odnotowany na jego indywidualnym koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

W dniu 6 marca 2008r. J. U. wystąpił z wnioskiem o emeryturę, dołączając
do wniosku między innymi zaświadczenie pracodawcy z dnia 5 marca 2008r. o zatrudnieniu, z którego wynikało, że jest zatrudniony w tym zakładzie na stanowisku montera izolacji termicznej od dnia 27 kwietnia 2001r. na podstawie umowy na czas określony do dnia
31 grudnia 2012r., świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych datowane
na 4 sierpnia 2008r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 3 marca 2008r.,
z którego wynikało, że osiągał wynagrodzenia, będące podstawą wymiaru składek w latach 2001 - 2005 i 2007, a w okresie m.in. od 14 lipca 2005r. do 29 października 2007r. pracował na kontraktach zagranicznych.

Decyzją z dnia 13 maja 2008r. organ rentowy przyznał J. U. prawo
do emerytury od dnia 1 maja 2008r.

Okres od dnia 14 lipca 2005r. do 30 października 2007r. został zaliczony do okresów składkowych, natomiast do podstawy wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia za rok 2006 z uwagi na brak dokumentu, potwierdzającego wynagrodzenie w tymże roku.

W dniu 3 lutego 2015r. J. U. wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury
z tytułu ubezpieczenia w Norwegii w okresie od lipca 2005r. do października 2007r.,
do którego załączył informację E-207 i poświadczenie zgłoszenia do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

Na wezwanie organu rentowego z dnia 18 lutego 2015r. Spółka potwierdziła w dniu
5 marca 2015r., że J. U. w okresie od 14 lipca 2005r. do 30 października 2007r. oddelegowany był do pracy w Norwegii i w okresie od 31 sierpnia 2005r. do 30 października 2007r. składki na jego ubezpieczenie społeczne były opłacane w Norwegii.

Konsekwencją tych ustaleń było przeliczenie emerytury zainteresowanego decyzją
z dnia 4 maja 2015r. poprzez wyłączenie z okresów składkowych okresu od 14 lipca 2005r. do 30 października 2007r. oraz zaskarżona decyzja.

Uznał Sąd I instancji, że fakt pobierania przez J. U. w spornym okresie emerytury zawyżonej na skutek zaliczenia jako okresu składkowego okresu, w którym nie podlegał on ubezpieczeniom społecznym w Polsce, nie budzi wątpliwości.

Jako podstawę rozstrzygnięcia sporu wskazał Sąd uregulowanie art. 84 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednol. Dz.U. z 2015r. poz. 121
ze zm.) (ustawy o s.u.s.), podając, że w świetle tego przepisu warunkiem odpowiedzialności płatnika składek jest ustalenie, że pobranie nienależnych świadczeń było spowodowane przekazaniem organowi rentowemu nieprawdziwych danych, tzn. danych niezgodnych
ze stanem faktycznym, zmyślonych, nierzeczywistych.

Uznał Sąd I instancji, że Spółka ani w zaświadczeniu z dnia 5 marca 2008 r., ani
w świadectwie pracy datowanym na dzień 4 sierpnia 2008r., ani też w druku Rp-7 z dnia
3 marca 2008r. nie podała nieprawdziwych danych, które skutkowałyby zawyżeniem wysokości świadczenia, bowiem z dokumentów tych wynika - zgodnie ze stanem faktycznym - że J. U. jest zatrudniony w tym zakładzie na stanowisku montera izolacji termicznej od dnia 27 kwietnia 2001r. na podstawie umowy na czas określony, w warunkach szczególnych i osiągał wynagrodzenia, będące podstawą wymiaru składek w latach
2001 - 2005 i 2007, a w okresie od 14 lipca 2005r. do 29 października 2007r. pracował
na kontraktach zagranicznych.

Podkreślił Sąd Okręgowy, że formularz druku ZUS Rp-7 (zaświadczenie
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu) nie zawiera rubryki dotyczącej okresów opłacania składek
w innym państwie. Nie istnieje także wymóg zamieszczania takich informacji w treści świadectwa pracy.

Zawarte natomiast w druku Rp-7 informacje o braku podstawy wymiaru składek (wynagrodzeń) za okres pracy na eksporcie w zestawieniu z podaną informacją o zatrudnieniu w tym okresie za granicą budziły wątpliwości i w świetle obowiązujących przepisów były niewystarczające dla rozpoznania wniosku J. U. o emeryturę.

Wskazał Sąd, że rozpoznając wniosek zainteresowanego o emeryturę w 2008 roku organ rentowy winien był przede wszystkim potwierdzić okresy ubezpieczenia na jego indywidualnym koncie ubezpieczenia i wyjaśnić ze Spółką, dlaczego nie podała podstawy wymiaru składek zainteresowanego za rok 2006, skoro potwierdziła wykonywanie przez niego pracy w całym okresie zatrudnienia od 2001 roku, w tym również w okresie oddelegowania do pracy na eksporcie w roku 2006.

Zdaniem Sądu I instancji, organ rentowy zaniechał jakichkolwiek czynności wyjaśniających we wskazanym zakresie, chociaż jako organ podejmujący decyzję miał obowiązek kontroli przedstawionych dokumentów.

Podkreślił Sąd ponadto, że odpowiedzialność płatnika składek na podstawie przepisu art. 84 ust. 6 ustawy o s.u.s. wynika z nieprawdziwości przekazanych danych, a nie
z ewentualnego przekazania danych niekompletnych, bowiem to na organie rentowym spoczywa obowiązek zgromadzenia dokumentów niezbędnych do wydania decyzji.
W konsekwencji pobranie nienależnych świadczeń było skutkiem błędu organu rentowego, zaś przekazanie przez pracodawcę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych prawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń wyklucza możliwość żądania od płatnika zwrotu świadczeń nienależnie pobranych.

Odwołał się Sąd w tym zakresie do poglądu Sądu Najwyższego, wyrażonego
w wyroku z dnia 3 października 2000r. sygn. II UKN 1/00 (OSNP 2002/9/218).

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy, zaskarżając go w całości
i zarzucając:

-

naruszenie przepisu art. 84 ust. 6 ustawy o s.u.s. poprzez nieuznanie, że Spółka przedstawiła nieprawdziwe dane związane z okresem podlegania przez J. U. ubezpieczeniom społecznym w Polsce, podczas gdy w sporządzonym druku Rp-7 nie wskazała żadnego jego okresu pracy zagranicą,

-

naruszenie przepisu art. 233 kpc przez wyprowadzenie z zebranego materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania
i doświadczeniem życiowym poprzez przyjęcie, że przekazane przez Spółkę dane nie są nieprawdziwe, a w konsekwencji uznanie, że Spółka nie jest zobowiązana do zwrotu świadczenia emerytalnego wypłaconego J. U..

Powołując się na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od Spółki na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzucił apelujący, że z żadnego z wystawionych przez Spółkę dokumentów, przedłożonych przez J. U. wraz z wnioskiem o emeryturę w 2008 roku, nie wynikało, aby zainteresowany w okresie od 1 sierpnia 2005r. do 31 października 2007r.
nie podlegał ubezpieczeniu w Polsce. Wręcz przeciwnie, wszystkie przedłożone przez niego dokumenty, wystawione przez Spółkę, potwierdzały, że podlegał ubezpieczeniom w Polsce. W szczególności zarówno w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, jak
i w świadectwie pracy Spółka wskazała numer konta (...), na które zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie w Polsce.

Dopiero do wniosku z dnia 3 lutego 2015r. - o emeryturę z tytułu zatrudnienia
i ubezpieczenia w Norwegii - J. U. dołączył takie dokumenty, jak informacja
o przebytych okresach zatrudnienia za granicą (druk E-207) oraz karty podatkowe za lata 2005, 2006 i 2007, na podstawie których organ rentowy przeprowadził postępowanie wyjaśniające, dotyczące okresu podlegania ubezpieczeniu w Polsce. W toku tego postępowania pismem z dnia 19 marca 2015r. Spółka podała, że w okresie od 14 lipca 2005r. do 30 października 2007r., tj. w związku z oddelegowaniem pracownika do pracy za granicą, składki na ubezpieczenia społeczne były odprowadzane w Norwegii w okresie od 31 sierpnia 2005r. do 30 października 2007r.

Podkreślił apelujący, że zakład pracy wydając ubezpieczonemu świadectwo pracy, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz zaświadczenie
o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) miał wiedzę, że w spornym okresie nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce, jednak w żadnym dokumencie tego faktu nie wskazał, pomimo ciążącego na nim takiego obowiązku. Ponadto wystawione przez Spółkę świadectwo pracy wykonywanej w warunkach szczególnych z dnia 4 sierpnia 2008r. zdaniem organu rentowego jednoznacznie wskazywało, że praca była świadczona
w Polsce.

Zarzucił apelujący, że Sąd I instancji naruszył przepis art. 84 ust. 6 ustawy o s.u.s., bowiem świadczenie emerytalne zostało nienależnie wypłacone wyłącznie z tej przyczyny,
że Spółka nie zamieściła w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) informacji o okresach pracy J. U. za granicą, w których składki nie były odprowadzane w Polsce, gdyby bowiem taka informacja znalazła się w przekazanej organowi rentowemu dokumentacji, z całą pewnością nie przyznałby on zainteresowanemu prawa
do emerytury w zawyżonej wysokości.

Uznał także organ rentowy, że brak podstaw do przyjęcia, aby Spółka w złożonych dokumentach zawarła dane nienieprawdziwe, lecz niekompletne, bowiem w omawianym wyżej druku Rp-7 nie wskazano okresów niepodlegania ubezpieczeniom w Polsce, tak więc Spółka podała dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, które miały bezpośredni wpływ
na wysokość przyznanego świadczenia.

Powołał się także organ rentowy na orzecznictwo sądów powszechnych co do tego,
że art. 84 ust. 6 ustawy o s.u.s. nie domaga się wskazania przyczyn przekazania danych nieprawdziwych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2013r. sygn.
III AUa 297/13, LEX nr 1409156), a także nie wymaga ustalenia winy po stronie podmiotu, który przekazał nieprawdziwe dane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 25 lutego 2015r. sygn. III AUa 855/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 grudnia 2003r. sygn. III AUa 2325/02).

Zakwestionował również stwierdzenie Sądu I instancji, że to organ rentowy jest odpowiedzialny za przyznanie nienależnego świadczenia, podnosząc, że jego zdaniem świadczenie zostało wypłacone zgodnie z obowiązującymi przepisami, na podstawie przedstawionych przez płatnika dokumentów i informacji. Dokumenty wydane zainteresowanemu przez płatnika, w szczególności zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (druk Rp-7), nie budziły wątpliwości co do ich prawdziwości
i merytorycznej poprawności, dlatego brak było podstaw do kwestionowania poprawności przekazanych danych.

Ubezpieczony wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego kosztów zastępstwa adwokackiego za drugą instancję według przedłożonego spisu, a w jego braku - według norm przepisanych w wysokości potrójnej stawki minimalnej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił bezsporny w istocie stan faktyczny i dokonał jego subsumcji, a wyciągnięte wnioski są zgodne z obowiązującym stanem prawnym.
Sąd Apelacyjny w pełni je podziela.

Najzupełniej słusznie uznał Sąd I instancji, że Spółka ani w sporządzonych przez siebie dokumentach, stanowiących podstawę ustaleń poczynionych przez organ rentowy odnośnie zainteresowanego, nie podała danych nieprawdziwych, ani też nie podała danych niepełnych na skutek naruszenia jakichkolwiek przepisów. Zresztą sam organ rentowy
nie wskazał w apelacji żadnych konkretnych przepisów z zakresu prawa pracy czy prawa ubezpieczeń społecznych, jakich naruszenie ogólnikowo zarzuca Spółce.

Przypomnieć wypada wystawione przez Spółkę dokumenty obejmujące okres m.in. lat 2005 - 2007, które J. U. przedstawił organowi rentowemu wraz z wnioskiem
o emeryturę w 2008 roku, a których nieprawidłowość lub wyprowadzenie z nich błędnych wniosków zarzuca apelujący.

Pierwszym dokumentem jest zaświadczenie z dnia 5 marca 2008r., z którego wynika, że zainteresowany jest zatrudniony w (...) SA od dnia 27 kwietnia 2001r.
na podstawie umowy na czas określony do 31 grudnia 2012r. na stanowisku montera izolacji termicznej i nie jest w okresie wypowiedzenia, a zakład nie jest w likwidacji (por. k. 21 a.r.) wraz z dołączoną kartą zasiłkową, obejmującą rok 2001 (por. k. 22 a.r.). Organ rentowy nie zakwestionował prawidłowości tego zaświadczenia.

Kolejny dokument to świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 4 sierpnia 2008r., z którego wynika, że J. U. jest zatrudniony u wystawcy tego świadectwa
od dnia 27 kwietnia 2001r. do nadal, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonując prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie
i eksploatacji urządzeń elektrycznych i cieplnych, wymienionych w wykazie (…)
na stanowisku monter izolacji termicznej, wymienionym w wykazie (…) (por. k. 23 a.r.). Również i ten dokument nie zawiera danych niepolegających na prawdzie.

Z żadnej z przytoczonych w nim informacji nie wynika także, jak to sugeruje apelujący, że praca w szczególnych warunkach przez cały objęty świadectwem okres była przez ubezpieczonego wykonywana na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ dokument nie zawiera żadnej informacji na temat miejsca świadczenia pracy. Dodać wypada, że żaden przepis nie obliguje pracodawcy do wskazania miejsca świadczenia przez pracownika pracy w warunkach szczególnych.

W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ZUS Rp-7) z dnia 3 marca 2008r. pracodawca podał, że zainteresowany jest zatrudniony od 27 kwietnia 2001r. do nadal, ostatnio jako monter izolacji termicznej, i w czasie trwania stosunku pracy nie pobierał wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, ani opiekuńczego, ani świadczenia rehabilitacyjnego, nie korzystał też z urlopu bezpłatnego, zaś wykaz okresów niezdolności do pracy po dniu 15.11.1991r. zawarty jest w odrębnym dokumencie.

W punkcie 3 wykazano wynagrodzenie ubezpieczonego za lata 2001-2005 i rok 2007, a zatem z pominięciem roku 2006.

Wskazano także nr (...), pod jakim pracodawca zgłaszał pracowników
do ubezpieczenia społecznego, podano też, że zaświadczenie zostało sporządzone
na podstawie kartotek płacowych oraz podstaw do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne ogłaszanych przez ZUS.

Wreszcie w zaświadczeniu tym w punkcie 6 jako dodatkowe informacje pracodawca wskazał szczegółowo okresy przebywania pracownika na kontraktach zagranicznych, w tym od 14 lipca do 30 listopada 2005r., od 17 grudnia 2005r. do 26 listopada 2006r. oraz
od 23 grudnia 2006r. do 29 października 2007r. (por. k. 32 a.r.).

Dodać należy, że w punkcie 3 druku zaświadczenia zawarte jest pouczenie, że zasady wykazywania wynagrodzenia – przychodu (dochodu) zamieszczone są na stronie drugiej
w (...), zaś w tejże informacji w punkcie 3 zapisano, że w zaświadczeniu należy wykazać wynagrodzenie (przychód) uzyskiwane w okresie trwania stosunku pracy, od którego istniał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe. (por. k. 32 a.r.).

Jak wynika z akt sprawy, pracodawca postąpił w sposób zgodny z przytoczonym pouczeniem, bowiem za rok 2005 i 2007 ograniczył wskazane w zaświadczeniu wynagrodzenie, nie obejmując nim wynagrodzenia uzyskanego przez J. U.
w okresie podlegania ubezpieczeniom społecznym w Norwegii, zaś za rok 2006, w którym zainteresowany nie podlegał ubezpieczeniom społecznym w Polsce, Spółka wynagrodzenia nie wykazała wcale.

Dodać także należy, że omawiany formularz druku ZUS Rp-7 nie zawiera żadnej pozycji, która obligowałaby pracodawcę do wyszczególniania okresów, w których w trakcie trwania stosunku pracy pracownik podlegałby ubezpieczeniom społecznym w innym państwie, obowiązku wyszczególnienia takich okresów nie zawiera także przywołana (...).

Wreszcie w dniu 30 kwietnia 2008r. pracodawca wystawił świadectwo pracy
(por. k. 62 a.s.), w którym podał, że ubezpieczony był zatrudniony w (...) SA
w Z. w okresie od 27 kwietnia 2001r. do 30 kwietnia 2008r. w 100% wymiaru czasu pracy, na stanowisku montera izolacji termicznej, podał także tryb rozwiązania stosunku pracy, rozmiar wykorzystanego za bieżący rok urlopu wypoczynkowego, rozmiar okresów nieskładkowych, okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a także wskazał niewystępowanie okoliczności, o których mowa w pozostałych punktach formularza świadectwa pracy. Żadna z pozycji formularza nie pozostała niewypełniona i w żadnej pracodawca nie podał danych niepolegających na prawdzie.

Dodać także wypada, że za inne okresy pracy, np. od 8 sierpnia 1978r. do 4 sierpnia 1992r., w którym to okresie J. U. był pracownikiem (...) w Z., akta rentowe zawierają zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z wyszczególnionymi okresami korzystania przez zainteresowanego z urlopów bezpłatnych, informacją
o rozmiarach okresów pracy na kontraktach w latach 1990 - 1992, okresów urlopów dewizowych (por. k. 25 a.r.), a także zaświadczenie o wynagrodzeniu pracownika porównawczego za okres pracy na kontrakcie zagranicznym, obejmujące lata do roku 1990 (por. k. 26 a.r.), oraz wyjaśnienie, udzielone na żądanie organu rentowego (por. k. 56 a.r.),
że w okresach braku urlopów dewizowych (po roku 1990 - przyp. SA) ubezpieczony wyjeżdżał na kontrakty z (...) jako macierzystego zakładu pracy i nie był to okres urlopu bezpłatnego (por. k. 59 a.r.). Zaświadczenia te oraz odpowiedź na żądanie organu rentowego wystawiała Spółka, jako Następca Prawny (...) Z., posługując się zresztą stosowną pieczątką (por. k. 24 - 26 a.r.), odmienną od jej własnej jako zakładu pracy (por. np. k. 30 - 31 a.r.).

Całokształt akt organu rentowego wskazuje na fakt, że pracownicy organu rentowego, rozpoznając w roku 2008 wniosek J. U. o emeryturę, przeprowadzali postępowanie wyjaśniające, w ramach którego m.in. weryfikowali zaświadczenia kolejnych zakładów pracy w szczególności co do okresów i wysokości ubezpieczenia (por. k. 36 - 39 a.r.), w tym także spółki (...) w Z., jednakże zweryfikowania w ten sam sposób okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym w okresie pracy w (...) SA zaniechali, nie analizując także w tym zakresie indywidualnego konta ubezpieczonego.

Z akt tych wynika również, że przy sporządzaniu zestawienia wynagrodzeń celem ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru zauważono brak wynagrodzenia za rok 2006 (por. k. 65 a.r.), organ rentowy zwracał się nawet do zainteresowanego ze stosowną informacją (por. k. 74 a.r.), jednakże nie wezwał ani zakładu pracy, ani samego pracownika
o wyjaśnienie tego braku i jego przyczyny, pomimo, że ze złożonych dokumentów jednoznacznie wynikało, że zainteresowany w roku 2006 pozostawał w stosunku pracy,
że przebywał na kontraktach zagranicznych oraz, że nie korzystał w tym celu z urlopu bezpłatnego. Równocześnie też zakład pracy nie przedstawiał żadnych zarobków pracownika porównawczego, jak to miało miejsce za rok 1990, ani też nie wykazał własnych zarobków zainteresowanego pracującego na kontrakcie, jak to z kolei miało miejsce np. za rok 1992
i lata późniejsze – do 2005 roku.

Być może, omawiane niedołożenie należytej staranności przez organ rentowy nastąpiło na skutek daleko posuniętej zbieżności nazw kolejnych podmiotów zatrudniających ubezpieczonego oraz faktu, że niektóre dokumenty za inne okresy wystawiała także sama Spółka jako następca prawny jednego z wcześniejszych pracodawców (co wskazano wyżej), tym niemniej należy podzielić pogląd Sądu I instancji, że postępowanie wyjaśniające przez organ rentowy nie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy i kompletny.

Fakt, że ktoś z pracowników organu rentowego na skutek zbieżności nazw kolejnych pracodawców przeoczył konkretne dane lub z przedłożonych dokumentów wyprowadził nieprawidłowe, a nawet nieprawdziwe wnioski, dokonując nadinterpretacji tychże dokumentów, nie oznacza, że to pracodawca we wskazanych dokumentach podał dane nieprawdziwe.

Przypomnieć także należy, że apelujący nie kwestionuje faktu, iż Spółka jako pracodawca prawidłowo wyrejestrowała zainteresowanego z ubezpieczeń społecznych
w Polsce w roku 2005, a następnie ponownie go zarejestrowała w roku 2007.

Organ rentowy, rozpoznając w 2008 roku wniosek J. U. o emeryturę, dysponował zatem wszystkimi informacjami niezbędnymi do prawidłowego ustalenia wysokości świadczenia, a jedynie informacji tych nie wykorzystał w sposób prawidłowy.

Reasumując – prawidłowo uznał Sąd I instancji, że nie zostały spełnione przesłanki,
o których mowa w art. 84 ust. 6 ustawy o s.u.s., bowiem pobranie przez J. U. świadczeń w nienależnej (zawyżonej) wysokości nie zostało spowodowane przekazaniem przez Spółkę nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Powoływanie się natomiast przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji na przepis
art. 138 ust. 3 ustawy o FUS jako na podstawę żądania zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia było oczywiście chybione, jako że przepis ten dotyczy świadczenia wypłaconego z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu, a zatem całkowicie odmiennego stanu faktycznego, niezaistniałego w niniejszej sprawie.

Na marginesie jedynie Sąd Apelacyjny zauważa, że na kanwie niniejszego sporu można wprawdzie zastanawiać się nad koniecznością zawierania w dokumentach pracowniczych, takich jak świadectwo pracy czy zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu danych nie tylko odnośnie pozostawania w stosunku pracy, ale także okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce, tym niemniej rozważania takie należy ujmować jedynie w kategoriach wniosków de lege ferenda, pozostają one natomiast bez wpływu na uzasadniane rozstrzygnięcie. Inicjatywa w tym zakresie pozostaje natomiast
w rękach organu rentowego.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 kpc, Sąd Apelacyjny orzekł
jak w wyroku.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 kpc w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800) w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia apelacji, a to z uwagi na uregulowanie § 21 tegoż rozporządzenia, przy uwzględnieniu faktu, że w obu instancjach sprawę prowadził ten sam adwokat oraz podzielając pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony m.in. w postanowieniach z dnia 1 czerwca 2010r. sygn. II UZ 11/10 (LEX nr 611823) oraz z dnia 18 października 2010r. sygn. I UZ 151/10 (LEX nr 1274957),
że sprawa o zwrot świadczeń z ubezpieczenia społecznego jest bliższa rodzajowo sprawie
o przyznanie takich świadczeń niż sprawie o zapłatę, wobec czego podstawę zasądzenia opłaty za czynności adwokackie powinny stanowić w niej minimalne stawki przewidziane
w rozporządzeniu dla spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego
.

Sąd Apelacyjny oczywiście dostrzegł żądanie ubezpieczonego – zasądzenia wysokości kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, uznał jednak, że na etapie postępowania apelacyjnego nie zaistniały żadne okoliczności, o których mowa w przepisie § 15 ust. 3 w/w rozporządzenia, uzasadniające multiplikowanie zasądzonych kosztów.

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek