Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2017 r. w Kaliszu

odwołania S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 15 listopada 2016 r. Nr (...) ( (...))

w sprawie S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15.11.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, że S. W. nie podlega od 23.07.2016r. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu, mimo że zgłosiła w organie ewidencyjnym działalność gospodarczą, której przedmiotem jest internetowa sprzedaż obuwia, bowiem postępowanie wyjaśniające wykazało, że działania te nie miały cech określonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej ( nie były działaniem o charakterze stałym, zorganizowanym i zarobkowym), a polegały na sprzedaży 4 par obuwia z przychodem kilkunastu złotych, co służyło stworzeniu pozorów prowadzenia działalności, bo zadeklarowana maksymalna podstawa wymiaru składek wskazuje na to, że miały na celu wyłącznie uzyskanie wysokich świadczeń z tytułu macierzyństwa.

Wobec okoliczności towarzyszących temu zgłoszeniu przez osobę, która nie wykazała przychodu z działalności wystarczającego na pokrycie wysokich składek na ubezpieczenie społeczne ZUS uznał tę czynność za nieważną na podstawie art58§1 KC, skoro zamiarem było uzyskanie świadczenia przerastających znacznie wniesione składki poprzez stworzenie pozorów prowadzenia działalności.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu S. W. domagając się jej zmiany poprzez ustalenie, że podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, podnosząc, że działalność prowadziła poprzez portal internetowy, składki opłacała, a ZUS nie ma prawa kwestionować zadeklarowanej podstawy wymiaru składek.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje.

S. W. urodzona w dniu (...) jest z wykształcenia technikiem hotelarzem.

Od 2009r. była pracownikiem w sklepie jubilerskim M. i A. B., a następnie po zmniejszeniu wymiaru czasu do ½ etatu pracowała jeszcze w sklepie odzieżowym K. M., również w wymiarze ½ etatu. W lipcu 2015r. urodziła pierwsze dziecko i korzystała z zasiłków macierzyńskich u obu pracodawców przyznanych do 22.07.2016r.

Mąż odwołującej się pracował okresowo za granicą. Mieszkali w O. (1) mieszkaniu o powierzchni ok 40-50m ^2. Planowali budowę domu, mają zakupioną działkę budowalną. W maju 2016r. mąż odwołującej się był zarejestrowany jako bezrobotny i odbywał kurs na prawo jazdy.

dowód- zeznania S. W. nagranie z rozprawy w dniu 12.04.2017r.)

Z dniem 10.05.2016r. S. W. zgłosiła się do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako osoba prowadząca działalność gospodarczą –sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet, pod firmą (...), wskazując jako adres głównego wykonywania działalności adres swego miejsca zamieszkania.

dowód- wniosek o wpis K8 w aktach ZUS

W dniu zgłoszenia rozpoczęcia działalności odwołująca się była w początkowych tygodniach ciąży. W gabinecie ginekologicznym była pacjentką od listopad 2012r. Karta ciąży założona została 22.06.2016r., ale pierwsze badanie potwierdzające ciążę odbyła w dniu 23.05.2016r., kiedy to stwierdzony został piąty tydzień ciąży. Na ten dzień nie była niezdolna do pracy.

dowód- wyjaśnienie lekarza z 11.10.2016r. k 53 akt ZUS

Odwołująca się w dniu 1.06.2016r. zwarła z Biurem (...) umowę o prowadzenie ewidencji podatkowej ryczałtu ewidencjonowanego. W związku z tym ponosiła od czerwca 2016r. comiesięczne koszty tej usługi po 73,80 zł.

W dniu 06.06.2016r. S. W. nabyła pieczątkę firmową, a w dniu 30.06.2016r. zakupiła dwa kartony chińskich butów -tenisówek i baletek po 12 sztuk w dwóch fasonach, za łączną kwotę 687zł. Przechowywała je w piwnicy bloku, w którym mieszka. Zarejestrowała się w dniu 07.06.2016r. na portalu internetowym ALLEGRO i wystawiła ofertę sprzedaży z czym wiąże się poniesienie opłaty ok 4 zł.

Buty nie cieszyły się zainteresowaniem, więc dla przyciągnięcia uwagi wystawiła ofertę do licytacji od 1 zł. W efekcie sprzedała 4 pary obuwia i uzyskała przychód w łącznej kwocie 42,77zł. Wysyłając buty nabywcom ponosiła koszty wysyłki po około 3 zł za paczkę. Po tej sprzedaży więcej butów nie udało się sprzedać, mimo, że nadal ponawiała swą ofertę na portalu Allegro i na Facebooku.

dowód- zeznania odwołującej się-. nagranie z rozprawy w dniu 12.04.2017r., umowa, faktury w aktach ZUS

Odwołująca się do czasu pobierania zasiłków macierzyńskich opłacała tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne. Od 23.07.2016r. za 6 dni lipca zadeklarowała 107,42zł, ( w proporcji od podstawy 555zł), a od sierpnia 2016r. zadeklarowała jako podstawę wymiaru składek maksymalnie dopuszczalną kwotę tj. 10.137,50zł Od 1.09.2016r. zawnioskowała o wypłatę zasiłku chorobowego

Przy przyjęciu zdeklarowanej podstawy wymiaru składek hipotetyczna kwota zasiłku chorobowego za 270dni wyniosłaby 78.729,30zł brutto, a zasiłku macierzyńskiego za 364 dni: 84.911zł.

W ocenie Sądu wskazane czynności podejmowane przez odwołującą się nie są wystarczającym dowodem powstania po stronie S. W. tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż nie świadczą o podjęciu przez nią działalności gospodarczej, a jedynie o jej pozorowaniu.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 2 ustawy z dnia 02.07.2004r. „o swobodzie działalności gospodarczej” (tekst jedn. Dz. U. z roku 2013. 672, ze zm.), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Działalność gospodarcza jest działalnością stałą, zorganizowaną, planową, samodzielną, zarobkową, podporządkowaną regułom opłacalności i zysku, a przede wszystkim istniejącą w obrocie gospodarczym.

Działania podejmowane przez odwołująca się takich cech nie miało.

Odwołująca się dopiero po ponad miesiącu od zarejestrowania działalności zakupiła pieczątkę, choć jej posiadanie jest dla przedsiębiorcy potrzebne od samego początku, zakupu towaru do sprzedaży dokonała po kolejnych co najmniej trzech tygodniach. Towarem tym były zresztą tylko dwa kartony tanich chińskich butów, więc nierealne jest liczenie na zysk pokrywający choćby poniesione koszty obsługi księgowej.

Nie można zgodzić się więc, by podjęte przez nią działania miały cechy stałego, zorganizowanego i ekonomicznie opłacalnego przedsięwzięcia. Odwołująca się nie miała przygotowanego żadnego biznesplanu ani nawet rozeznania o tym jakie przychody może osiągnąć, ile musi zainwestować by nie ponieść straty. Dysponowała kwotą około 3 tys. zł na towar, nie miała żadnego lokalu poza niedużym mieszkaniem, nie miała żadnego doświadczenia w handlu obuwiem. Zamierzając handlować tanimi butami chińskimi musiałaby liczyć się z tym, że na wypracowanie jakiegokolwiek zysku musiałaby handlować dużą ilością towaru. To z kolei wymagałoby dysponowania większą przestrzenią magazynową, pomieszczeniem do przygotowywania wysyłki towaru, czego nie miała.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z treścią art. 6.ust.1 pkt.5 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( tj. Dz.U. 2016 poz. 963 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, a zgodnie z treścią art.12 pkt.1 tej ustawy również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Jak wynika z treści art. 13 obowiązek podlegania wspomnianym ubezpieczeniom istnieje od dnia rozpoczęcia działalności do dnia jej zaprzestania. Nie jest to automatycznie równoznaczne z datą wpisu i wykreślenia z rejestru.

Utrwalone jest w orzecznictwie stanowisko, że samo zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest tożsame z podjęciem takiej działalności. ( np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.09.2007r. IIIUK 35/07.)

Określenie przez przedsiębiorcę daty rozpoczęcia działalności stwarza przy tym domniemanie faktyczne, iż z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i była prowadzona do czasu jej wykreślenia z ewidencji, które jest domniemaniem faktycznym o znaczeniu dowodowym i może być obalone.

W utrwalonej linii orzecznictwa sądowego przyjmuje się też, że podleganie ubezpieczeniom społecznym wynika nie z samego faktu zgłoszenia działalności gospodarczej, ale rzeczywistego jej prowadzenia.

W wyroku z dnia 13.11.2008 r. Sąd Najwyższy podniósł, że obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu (II UK 94/08, LEX Nr 960472).

Taki sam wniosek wynika z innych orzeczeń tego Sądu m.in. wyroku z dnia 21.06.2001 r. wydanego w sprawie II UKN 428/00, OSNAPiUS 2003, nr 6, poz. 158, z dnia 11.01.2005 r., I UK 105/04, OSNP 2005 nr 13, poz. 198, czy z dnia 19.03.2007 r., III UK 133/06, OSNP 2008 nr 7-8. poz. 14).

W orzecznictwie podkreślało się również, że przepisy ustawy o SUS nie uzależniają obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą od jej zakresu, dokonywanych czynności czy wysokości uzyskiwanego dochodu. ( patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24.082012r. IIIAUa 256/12- czy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnie 06.06.2013r. IIIAUa 1928/12).

Orzecznictwo to dotyczyło wprawdzie odwrotnych sytuacji tj. gdy osoby z zarejestrowaną działalnością dochodziły wyłączenia ich z ubezpieczeń społecznych z tego tytułu. Przyjmowano, że o prowadzeniu działalności świadczy nie tylko osiąganie dochodu i wykonywanie faktycznych działań związanych wprost z przedmiotem zgłoszonej działalności, ale nawet oczekiwanie na zlecenia, poszukiwania kontaktów, prowadzenie prac przygotowawczych czy związanych ze zbytem wyprodukowanego towaru. Nie zmienia to jednak faktu, że działalność gospodarcza winna posiadać cechy określone w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej

Zgodnie z ogólną regułą dowodową przewidzianą w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Stosownie do treści art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.; orz. SN z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 76, z glosą aprobującą A. Zielińskiego, Pal. 1998, Nr 1-2, poz. 204).

W sprawie jak niniejsza, gdzie spór sprowadza się do istnienia tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, to nie na ZUS spoczywa ciężar dowodu, ale na osobie zgłaszającej się do ubezpieczeń z powołaniem na prowadzenie działalności gospodarczej, która musi wykazać ten fakt.

To S. W. winna więc wykazać, że działalność faktycznie prowadziła. Zdaniem Sądu odwołująca się jednak nie zdołała udowodnić swoich twierdzeń co do rzeczywistego prowadzenia działań o cechach działalności gospodarczej, czyli by jej działania miały cechy stałości , były nastawione na niekrótki czas, były zorganizowane, planowe, samodzielne, zarobkowe, podporządkowane regułom opłacalności i zysku.

Zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na podzielenie stanowiska organu rentowego, iż odwołująca się jedynie pozorowała prowadzenie działalności, a nie prowadziła jej rzeczywiście. Potwierdzeniem tego jest nawet to, że całe oszczędności przeznaczyła nie na działalność handlową, na zakup towaru, ale na opłacenie składek ubezpieczeniowych w wysokości znacznie przekraczającej jej możliwości, choć jako osoba zaczynająca działalność miałaby prawo do składek preferencyjnych. Nie korzystając z tej możliwości stanowiącej wsparcie dla przedsiębiorców wchodzących na rynek potwierdziła, że jej zamiarem było jedynie upozorowanie prowadzenia działalności w celu uzyskania wysokich świadczeń ubezpieczeniowych. Wprawdzie formalnie odwołująca się miała prawo zadeklarować kwotę mieszczącą się w limicie określonym przepisami, ale jej zachowanie powinno być jednocześnie zachowaniem racjonalnego ekonomicznie przedsiębiorcy.

Racjonalne byłoby dokonanie wyboru podstawy wymiaru składek na jakie pozwala kondycja finansowa podjętego przedsięwzięcia gospodarczego, biorąc pod uwagę zysk pochodzący z przedmiotu działalności z nie ze świadczeń spodziewanych od organu ubezpieczeniowego.

Nie można pomijać faktu, że składka w ubezpieczeniach społecznych jest osobistym wkładem ubezpieczonego ale z przeznaczeniem na tworzenie ogólnego funduszu ubezpieczeniowego, z którego prawo do świadczeń czerpią ci ubezpieczeń, którym się ziści określone ryzyko socjalne. Tymczasem odwołująca się oczekiwała świadczeń od ZUS już w bliskiej perspektywie czasowej i nie można mówić o ryzyku ubezpieczeniowym skoro zdarzenie z jakiego wywodziła swe roszczenia czyli ciąża już było zdarzeniem pewnym. W odniesieniu do zgłoszenia maksymalnie dopuszczalnej kwoty jako podstawy wymiaru składek zgodzić należy się z ZUS, że służyło to uzyskaniu wysokich świadczeń ze strony tego organu, co narusza zasadę solidaryzmu, ale do powstania obowiązku ubezpieczenia wymagane jest faktyczne rozpoczęcie prowadzenia działalności, a spełnienia tego warunku nie sposób przyjąć.

Wobec niewykazania przez odwołującą się prowadzenia działalności gospodarczej nie ma zastosowania do jej przypadku stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale 7 sędziów z dnia 21.04.2010 r. sygn. II UZP 1/10, zgodnie z którym ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczej jako podstawy wymiaru składek, jeśli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13.10.1998r. „o systemie ubezpieczeń społecznych”,

Odwołanie jako bezzasadne podlegało więc oddaleniu i zgodnie z art. 477 ¹⁴§ 1 kpc orzeczono jak w wyroku.