Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI U 485/13 UZASADNIENIE

PPUH (...) spółka jawna w Ż. wniosła odwołania od dwóch decyzji (...) Oddział w B. wydanych w dniu 11 grudnia 2012, którymi orzeczono , iż w latach składkowych od 1 kwietnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. oraz od 1 kwietnia 2012 r. do 31 marca 2013 r. stopę procentową składki na ubezpieczenie społeczne obowiązującą płatnika składek podwyższa się o 50 %. W uzasadnieniu odwołująca się spółka podnosiła, iż podany pierwotnie przez pracownika spółki kod (...) ( (...) ) odpowiada strukturze rocznych przychodów firmy ( której około 80 % przychodów stanowi sprzedaż detaliczna ), odpowiada również strukturze zatrudnienia w firmie ( nieco ponad 30 osób na około 70 zatrudnionych to sprzedawcy lub pracownicy obsługi sprzedaży) , wreszcie kod ten był zgodny z kodem, który GUS wskazuje z własnej inicjatywy ( zapewne na podstawie sprawozdań F -01 ) dla firmy za pośrednictwem portalu sprawozdawczego. Tym kierował się pracownik ustalając rodzaj przeważającej działalności i następnie podając dane w deklaracji ZUS IWA za rok 2011r. - dbałością o przedstawienie stanu faktycznego . Prezentując dane pracownik spółki był w pełni przekonany o ich prawdziwości i zgodności . Podany przez pracownika kod nie może być traktowany jako podanie nieprawdziwych danych , ponieważ jest to kod odpowiadający jednej z grup działalności wynikających zarówno z wpisu do KRS jak i z rejestru REGON. Nawet gdyby przyjąć wybór przeważającej działalności zgodnie z zasadą „ pierwsze z brzegu” to dane podane przez pracownika można uznać jedynie za „ nieprawidłowe „, a nie za „ nieprawdziwe”. Odwołująca potwierdziła, iż jednym z elementów jej działalności była i jest produkcja wyrobów mięsnych , nie jest to jednak działalność przeważająca. W sytuacji posiadania 14 –tu sklepów firmowych przy ugruntowanej pozycji na rynku jest rzeczą oczywistą , że likwidacja produkcji prowadziłaby jedynie do konieczności zapewnienia sobie towarów handlowych ze źródła zewnętrznego i nie miałaby istotnego wpływu na obroty i kondycję finansową firmy. Gdyby natomiast likwidacji uległa sprzedaż detaliczna, w krótkim czasie mogłoby dojść do całkowitej utraty przychodów i płynności finansowej firmy, co jest dodatkowym argumentem pokazującym , że w chwili obecnej istotę istnienia firmy stanowi sprzedaż detaliczna, a nie produkcja . Przyjęcie zatem stawek ubezpieczeniowych w wysokości odpowiednio 1, 73 % i 1 , 53 % ( wynikającej z (...) ) prowadzi do poniesienia przez firmę ryzyka ubezpieczeniowego niezgodnego z narażeniami zawodowymi , jakie w rzeczywistości ponoszą pracownicy firmy. Tym bardziej niecelowe i niesprawiedliwe jest wymierzenie płatnikowi sankcji w postaci 50 % zwyżki stawki ubezpieczenia za przedmiotowy okres .

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu argumentował, iż w wyniku przeprowadzonej w spółce kontroli ustalono, iż płatnik w informacjach ZUS IWA za lata 2009 -2011 r. wykazał nieprawidłową liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego , ponadto w informacjach ZUS IWA za lata 2009 – 2011 płatnik wskazał nieprawidłowy rodzaj działalności wg (...) zamiast (...). W trakcie kontroli płatnik złożył stosowne korekty dokumentów , w efekcie pozwany ponownie ustalił wysokość stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe w dwóch latach składkowych w wysokości odpowiednio 1,73% i 1,53 % , w miejsce deklarowanych przez płatnika 1, 12% i 1,46 %. Organ rentowy wskazał, iż z załączonej do akt kontroli informacji rejestru REGON wynika, że przeważającym rodzajem działalności odwołującej się spółki wg (...) 2007 jest produkcja wyrobów z mięsa , wyłączając wyroby z mięsa drobiowego – kod (...). Tym samym wskazany przez płatnika za lata 2009 – 2011 rodzaj działalności powinien być zgodny z kodem (...). Podanie przez płatnika innego kodu niż określony w rejestrze REGON jest nieprawidłowe. Płatnik składek nie był bowiem uprawniony do samodzielnego określenia w informacji ZUS IWA kodu przeważającej działalności, który wg niego jest właściwy dla prowadzonej działalności . Jeżeli kwestionuje ustalony dla niego rodzaj działalności podany w rejestrze REGON , powinien podjąć działania zmierzające do zmiany zapisów w rejestrze. Podanie przez płatnika składek rodzaju działalności wg (...), co było niezgodne z rejestrem REGON doprowadziło do zaniżenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w kolejnych latach składkowych. Wobec powyższego zakład w oparciu o art. 34 ustawy wypadkowej wymierzył składki w wysokości 2,60 % i 2 , 34 %, podwyższając o 50 % składkę obowiązującą na cały rok składkowy

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Odwołująca się - Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowo – Handlowe (...) spółka jawna w Ż. zajmuje się produkcją i sprzedażą mięsa. W latach 2003 – 2013 ilość pracowników zatrudnionych w spółce przy sprzedaży mięsa ( świadczących pracę na stanowiskach sprzedawców oraz obsługi sprzedaży ) ulegała systematycznemu zwiększaniu od w granicach od 16 – 18 ( sprzedawcy ) i od 3 – 4 ( administracja i obsługa sprzedaży ) w roku 2003 r. do 28 – 31 ( sprzedawcy ) oraz 5 – 8 ( administracja i obsługa sprzedaży w 2013 r. W tym samym czasie liczba pracowników zatrudnionych w spółce przy produkcji mięsa ( świadczących pracę na stanowiskach produkcyjnych oraz uczniów ) wzrastała również , ale wolniej - od 12 do 14 osób ( produkcja ) i 6-8 uczniów w 2003 r. do 19 -21 pracowników produkcyjnych i 5 – 8 uczniów w 2013 r. W latach 2010 – 2012 pracownicy produkcji stanowili odpowiednio 18,84, 20, 05 i 20, 16 % ogółu zatrudnionych w spółce , pracownicy zatrudnieniu na stanowiskach sprzedawców odpowiednio 27,09, 28, 11 i 28,36 % ogółu zatrudnionych , a pracownicy obsługi handlowej 4 % ogółu zatrudnionych ( pozostali to pracownicy gospodarczy i administracja). Przychód spółki ze sprzedaży detalicznej w latach 2011 – 2013 r. oscylował wokół 75 – 85 % przychodu spółki. W roku 2008 lub 2009 r. pracownik odwołującej się spółki - (...) w deklaracji ZUS IWA zmienił figurujący do tej pory kod (...) ( produkcja mięsa z wyłączeniem drobiowego ) na odpowiadający rzeczywiście dominującej w spółce działalności polegającej na sprzedaży detalicznej mięsa - kod (...). Zmiany takiej spółka nie dokonała jednak w gusowskim rejestrze REGON ( tam nadal na pierwszym miejscu figurował kod (...) ) . Spółka podała również niewłaściwą liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego - w 2009 73 zamiast 72, w 2010 r. 69 zamiast 74 , w 2011 r. 68 zamiast 75. Po kontroli przeprowadzonej przez pracownika ZUS i jego sugestii odnośnie celowości skorygowania kodu z (...) na (...) jako odpowiadający rodzajowi działalności spółki wynikającemu z rejestru REGON, odwołująca dokonała takiej korekty powracając do poprzedniego kodu - (...). Obecnie spółka ponownie wykazuje kod (...) jako odpowiadający przedmiotowi jej dominującej działalności ( sprzedaż detaliczna ) . Zmiana kodu na powyższy - (...) ( ujednolicenie kodu z tym widniejącym w deklaracji IWA ) została także wprowadzona w rejestrze REGON. Niewłaściwe podanie ilości osób zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego nie spowodowało zaniżenia wysokości składek

/ dowód : zestawienie k. 32 – 33 , zeznania odwołującego się - (...) spółki jawnej (...) - e protokół k. 50 v , świadka M. T. - e protokół k. 13 oraz dokumentacja finansowa w teczce dołączonej do akt połączonej sprawy VI U 486/13 akt /

Powyższy stan faktyczny Sąd Okregowy ustalił na podstawie przedłożonej do sprawy dokumentacji ( której miarodajności nie ma podstaw kwestionować ) oraz korespondujących z nimi zeznań świadka i odwołującego się ( te są w pełni zgodne ze sobą ) .

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie . Stosownie do treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( DZ. U. 2002 Nr 199 poz. 1673 z późń. zm. ) jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150 % stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę. Ust. 2 stanowi, że jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31, co spowoduje zawyżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. W myśl ust. 3 przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do płatników składek, o których mowa w art. 28 ust. 1 i art. 33 ust. 1 i 2, którzy nieprawidłowo ustalili liczbę ubezpieczonych lub grupę działalności, przy czym, jeżeli płatnik składek stwierdzi nieprawidłowość, obowiązany jest on ponownie ustalić stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe we własnym zakresie. Zgodnie z ust. 4 w przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, płatnik składek zobowiązany jest złożyć brakującą informację lub dokonać korekty nieprawidłowej informacji.

Mając powyższe na uwadze , w świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie można byłoby co najwyżej ( jak słusznie podnosi strona pozwana ) rozważać kwestię podania przez odwołującą się spółkę danych nieprawidłowych, a nie danych nieprawdziwych . Owszem, niewątpliwym uchybieniem odwołującej się był brak aktualizacji kodu w rejestrze REGON - pozostawienie na pierwszym miejscu jako dominującej działalności produkcji mięsa ( kod (...) ) zamiast wprowadzenia kodu prawidłowego tj. sprzedaży detalicznej mięsa ( kod (...) ) w sytuacji, w której w deklaracjach ZUS IWA za lata 2009 – 2011 wskazywano drugi z kodów ( sprzedaż mięsa z wyłączeniem drobiowego ) . Po pierwsze jednak kod (...) widniał w rejestrze REGON ( tyle , że na dalszym miejscu ) jako jeden z rodzajów prowadzonej przez spółkę działalności , po drugie natomiast i co ważniejsze to własnie ten kod odpowiadał rzeczywiście przeważającej działalności spółki ( spółka od 75 do 85 % dochodów uzyskuje ze sprzedaży detalicznej mięsa , a nie z jego produkcji ) Tym samym nie sposób mówić o celowym wprowadzeniu przez odwołującą organu rentowego w błąd tj. podaniu nieprawdziwych danych w celu zaniżenia składki wypadkowej, tylko co najwyżej o formalnym uchybieniu ( braku zmiany kodu w rejestrze REGON na właściwy, ) co na skutek złożenia deklaracji ZUS IWA z kodem właściwym - (...) do niezgodności pomiędzy kodem deklarowanym , a tym widniejącym w REGON. Tymczasem jedynie zawinione zachowanie płatnika kwalifikuje się do subsumcji przepisu art. 34 ustawy wypadkowej . Świadczy o tym nie tylko sam przepis stwierdzający o konieczności opłaty odsetek jedynie za zwłokę, ale także przepis karnoprawny art. 219 k.k., który to statuuje umyślny czyn zabroniony polegający na niedopełnieniu obowiązków związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Jeśli zatem płatnik składek przekazał obiektywnie nieprawdziwe dane, będąc przekonanym o ich zgodności z rzeczywistością, odpada podstawa dla naliczenia mu stopy procentowej składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych ( patrz komentarz S. Samol Oficyna ). W zaistniałym stanie rzeczy nie było podstaw nie tylko do stosowania sankcji w postaci podwyższenia składki na ubezpieczenie wypadkowe ( bo spółka nie podała nieprawidziwych informacji ) ale w ogóle nie zachodziły przesłanki do zmiany wysokości składki w obu okresach składkowych, w pierwszym przypadku z wartości 1,12 % na 1, 73 % , w drugim z 1,46% na 1, 53 % . W tym miejscu godzi się przytoczyć fragment uzasadnienia Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 stycznia 2013 r. III AUa 1071/13 : „… I tak między innymi stopa procentowa składki jest ustalana w oparciu o dane podawane przez płatnika obrazujące grupę prowadzonej przez niego działalności gospodarczej jak i kategorię ryzyka. Ten ostatni element jak to wynika z art. 30 ust. 4 oraz art. 29 w związku z art. 31 ust. 6 pkt 2 cytowanej ustawy ustala się na podstawie danych (...) ujętych w rejestrze REGON. Taki zapis sposobu ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe wskazuje, że organ rentowy kieruje się danymi określonymi przez podmioty realizujące normy zawarte w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej jak i rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (w okresie objętym sporem było to rozporządzenie z dnia 2 marca 2004 r.). Wspomniane normy "prawa statystycznego" opisują szczegółowo sposób ustalenia kodu PKD z uwzględnieniem przeważającej działalności dla określenia której nie jest istotny nie tyle zakres faktycznie prowadzonej działalności co statystyczny przyrost materialny wynikający z poszczególnych przejawów zgłoszonej działalności…” i dalej : „…dane te chociaż podstawowe dla ustalenia stopy procentowej ubezpieczenia wypadkowego w przekonaniu Sądu Apelacyjnego orzekającego w niniejszym składzie mogą zostać podważone w postępowaniu sądowym co wynika chociażby z zapisu art. 473 § 1 k.p.c. stosowanego w sądowym postępowaniu odwoławczym. Podany przepis stanowi, iż w postępowaniu w sprawach z ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów z zeznań świadków jak i z przesłuchania stron. Oznacza to, iż zainteresowana strona może dowodzić fakty stojące w sprzeczności z zapisami zawartymi w zaświadczeniach właściwych instytucji statystycznych. Tego typu dowód płatnik w niniejszym postępowaniu w sposób skuteczny przeprowadził. Należy bowiem za Sądem pierwszej instancji uznać, że wbrew zapisom wynikającym z danych PKD zawartych w REGON nie sposób przyjąć całkowicie fikcyjnej działalności jako przeważającej i tym samym decydującej dla określenia stopy składki na ubezpieczenie wypadkowe. Należy w tym miejscu zauważyć, iż także w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego - którego stosowanie w postępowaniu ubezpieczeniowym wynika z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - zawarte jest unormowanie umożliwiające stronie zgłoszenie dowodów przeciwko treści dokumentów (art. 76 § 3 k.p.a.) jak i obowiązek działania organów z uwzględnieniem nie tylko interesu społecznego lecz także słusznego interesu strony (art. 7 k.p.a.) czy obowiązku działania w sposób w pełni realizującego zasadę zaufania do władz publicznych (art. 8 k.p.a.). Powyższe oznacza, że już na etapie postępowania administracyjnego prawnie możliwe jest ustalenie okoliczności istotnej dla określenia stawki ubezpieczenia z uwzględnieniem rzeczywistego i obiektywnego stanu, a nie tylko statystycznego …”. W niniejszej sprawie organ rentowy nie zdobył się – jeszcze przed wydaniem zaskarżonych decyzji, abu ustalić rzeczywisty rodzaj przeważającej działalności spółki , którym jest sprzedaż mięsa , a nie jeog produkcja. Wysokości stóp procentowych na ubezpieczenie wypadkowe w kolejnych dwóch latach składkowych ( 1,73% i 1,53 % ) organ rentowy ustalił na podstawie błędnie – pochopnie ( zresztą na skutek sugestii pracownika ZUS ) skorygowanych przez spółkę kodów w deklaracjach ZUS IWA, nie zadając sobie trudu wyjaśnienia początkowej rozbieżności pomiędzy informacjami podawanymi przez spółkę w deklaracjach, a kodem jej działalności widniejącym w rejestrze REGON. W rezultacie wysokości stóp procentowych zostały ustalone przez organ rentowy na zawyżonym poziomie - w sposób nie odpowiadający tak przeważającej , prowadzonej przez spółkę jawną działalności jak i wyniakjacej stąd kategorii ryzyka ( z uwagi na przeważający rodzaj działalności spółki – sprzedaż mięsa - powinny były pozostać na dotychczasowym poziomie ) . W postępowaniu przed sądem odwołująca się wykazała jednak, iż prawidłowym był pierwotnie poidany w deklaracji ZUS IWA kod - (...). Kwestia zbyt małej liczby pracowników wykazanych przez spółkę nie ma w sprawie znaczenia, albowiem zaniżenie ich ilości ( poprzez pominięcie pracowników młodocianych ) nie miało wpywu na wysokość stopy procentowej .

Na marginesie wypada jedynie zauważyć , iż ZUS orzekając o podwyższeniu stóp procentowych na ubezpieczenie wypadkowe o 50 % zaskarżonymi, będącymi przedmiotem niniejszego postępowania decyzjami objął zarówno samo ustalenie wyższych stóp procentowych na poziomie 1 ,73% i 1,53 % jak i następcze ich podwyższenie o 50 % tj. do wysokości odpowiednio 2,60 % i 2 , 34 % ( nie wydano odrębnej decyzji odnośnie właściwej wg organu rentowego stopy procentowej , informując jedynie uprzednio, pisemnie odwołującą o poczynionych w tym zakresie ustaleniach ).

W tym stanie rzeczy, Sąd Okregowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania, Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z przepisem § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 Nr 163 poz. 1349 z późń. zm.).