Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Ga 259/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2012 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Agnieszka Górska

Sędziowie SO Agnieszka Woźniak

SO Tomasz Żelazowski

Protokolant sekr. sąd. Monika Ziębakowska

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2012 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2011 r. roku, sygn. akt XI GC 596/10

I zmienia zaskarżony wyrok:

- w punkcie I w ten sposób, że zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda R. T. kwotę 4198,8 zł (czterech tysięcy stu dziewięćdziesięciu ośmiu złotych osiemdziesięciu groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2009 r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie;

- w punkcie II w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1014 (jednego tysiąca czternastu) złotych tytułem kosztów procesu;

II oddala apelację w pozostałym zakresie;

III zasądza od powoda R. T. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 58 (pięćdziesięciu ośmiu) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VIII Ga 259/11

UZASADNIENIE

Powód R. T. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 5.070 zł wraz z odsetkami od dnia 20 czerwca 2009r. i kosztami postępowania. W uzasadnieniu powód podał, że w wyniku kolizji z dnia 9 marca 2009r. uszkodzeniu uległ pojazd (...). Z uwagi na konieczność korzystania z pojazdu zastępczego pozwani zawarli z powodem umowę najmu pojazdu, ustalając stawkę dobową wynajmu na 300 zł. Następnie w dniu 8 kwietnia 2009r. poszkodowani zawarli z powodem umowę przelewu wierzytelności, na mocy której powód nabył roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, i powiadomili o niej pozwaną. W odpowiedzi na skierowane do pozwanej wezwanie do zapłaty uznała ona, że uzasadniona wysokość stawki dziennej najmu to 213 zł, a zasadny okres najmu wynosił 14 dni i wypłaciła powodowi kwotę 2.982 zł. Powód zakwestionował powyższe stanowisko wskazując, iż do okresu najmu pojazdu należy doliczyć dni wolne, a przy ustalaniu wysokości stawki dziennej najmu uwzględnić należy dodatkowo dostępne opcje. Jako podstawę prawną dochodzenia odsetek powód wskazał art. 481 § 1 k.c. i art. 817 § 1 i 2 k.c. podnosząc, iż powód zawiadomił pozwaną o wysokości szkody w dniu 19 maja 2009r.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że niezbędny okres wynajmu obejmuje 7 dni – 5 dni naprawy i 2 dni organizacyjne. Przy tym powód nie wykazał aby istniała konieczność wynajmu pojazdu przez cały okres wskazany w pozwie i aby zachodziła konieczność stałej dostępności samochodu w tym okresie. Ponadto z uwagi na fakt, że powód jest płatnikiem podatku VAT, może żądać odszkodowania w kwocie netto.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2011r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.070 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2009r. do dnia zapłaty oraz 1.471 zł tytułem kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na ustaleniu, że w dniu 9 marca 2009r. miała miejsce kolizja, w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki V. (...) o nr rej. (...), będący własnością J. R. i M. O., prowadzących działalność gospodarczą w (...) s.c. Architektura Krajobrazu J. R., M. O.. Sprawca kolizji posiadał obowiązkowe ubezpieczenie w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Po otrzymaniu

kalkulacji naprawy z dnia 19 marca 2009r. została zlecona naprawa, a 22 marca 2009r. weryfikowano koszty w związku z ujawnionymi po rozebraniu karoserii uszkodzeniami. Poszkodowani naprawili pojazd w warsztacie K. G., gdzie dwukrotnie dokonano oględzin z udziałem przedstawiciela pozwanej. Pozwana wyraziła zgodę na naprawę. Pojazd pozostawał w warsztacie od 19 marca 2009r. do 4 kwietnia 2009r. z uwagi na konieczność wymiany tylnej belki zawieszenia i oczekiwanie na otrzymanie tej zamówionej części. Specyfika prowadzonej przez poszkodowanych działalności gospodarczej uzasadniała konieczność korzystania z pojazdu zastępczego na czas prowadzonej naprawy, wobec czego poszkodowani zawarli z powodem w dniu 13 marca 2009 roku umowę najmu pojazdu zastępczego, która została przedłużona na dalszy okres w dniu 22 marca 2009 roku. Strony umowy ustaliły stawkę dobową wynajmu pojazdu zastępczego na 300 zł netto ( 366 zł brutto), przy czym cena uwzględniała zniesienie udziału własnego w szkodach komunikacyjnych, assistance 24h, ilość kierowców bez ograniczeń, brak limitu kilometrów. Pojazd ten był w posiadaniu poszkodowanego od dnia 13 marca 2009 roku do dnia 4 kwietnia 2009r. Poszkodowani posiadali jeszcze dwa samochody służbowe, ale były wykorzystywane przez innych pracowników. Samochód zastępczy został zwrócony w dniu odebrania naprawionego samochodu z warsztatu. Za najem samochodu zastępczego powód wystawił M. O. (2) i J. R. (2) fakturę nr (...) na kwotę 8.052 zł. W dniu 8 kwietnia 2009 roku powód zawarł z M. O. (2) umowę przelewu wierzytelności, wynikającej z umowy najmu samochodu zastępczego i stwierdzonej fakturą. Pismem z dnia 8 kwietnia 2009 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 19 maja 2009r., poszkodowany poinformował pozwanego o dokonanej cesji. Pismami z dnia 18 maja 2009 roku oraz 29 września 2009r. powód wezwał pozwaną do zapłaty.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż powództwo oparte o treść art. 822 k.c. jest zasadne w całości. Za bezsporne uznane zostały: fakt wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę, istnienie szkody, osoby odpowiedzialnej, a także odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w zakresie ubezpieczenia OC sprawcy szkody, dokonanie ważnego przelewu wierzytelności wynikającej ze szkody z poszkodowanego na powoda i zawiadomienie dłużnika o dokonaniu cesji. Sporna pozostawała kwestia związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a koniecznością wynajęcia pojazdu zastępczego oraz wysokość stawki czynszu najmu. Sąd uznał, że powód wykazał istnienie takiego związku, a stawka czynszu najmu nie była wygórowana. Powołując się na art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych wskazał, że w wypadku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w kontekście naprawienia szkody zastosowanie

znajdzie art. 363 § 2 k.c. Przy czym zobowiązany ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania, z którego szkoda wynikła. Opierając się na brzmieniu art. 361 k.c. i zasadzie pełnego odszkodowania Sąd pierwszej instancji uznał, że konieczność wynajęcia samochodu zastępczego na czas trwania naprawy uszkodzonego samochodu, zwłaszcza dla osób prowadzących działalność gospodarczą, mieści się w granicach normalnego następstwa zdarzenia wywołującego szkodę. Niezasadne jest przy tym odnoszenie czasu najmu pojazdu do tzw. technologicznego czasu naprawy oraz obniżenie przez pozwanego stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego z kwoty 300 zł netto ustalonej przez strony umowy do kwoty 213 zł netto. Stawka ta, uwzględniając markę samochodu uszkodzonego i zastępczego, nie jest wygórowana w stosunku do stawek stosowanych przez konkurencyjnych dla powoda przedsiębiorców. Uwzględnia ona dodatkowe opcje, a nadto jest wyższa niż stosowana w transakcjach gotówkowych z uwagi na większe ryzyko związane z ewentualną koniecznością dochodzenia roszczeń przed sądem. Ponadto pozwana ostatecznie uznała, iż koszt wynajmu pojazdu zastępczego wynosi 213 zł netto za dobę, a powołuje się informację uzyskaną rzekomo od powoda, iż koszt wynajęcia pojazdu zastępczego miał wynosić 231 zł netto za dobę. W czasie gdy pojazd pozostawał w warsztacie (od dnia 19 marca 2009r. - dnia sporządzenia przez ubezpieczyciela kalkulacji szkody do 4 kwietnia 2009r.) nie było żadnych przestojów zawinionych przez wykonującego naprawę czy poszkodowanych. Należy więc uznać, iż wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego było normalnym następstwem zdarzenia wywołującego szkodę, co skutkowało uwzględnieniem powództwa w całości. Rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów postępowania oparte zostało na przepisach art. 108 § 1 k.p.c., art. 98 k.p.c. oraz § 6 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. z 2002 r. Nr 163, póz. 1348 ze zm.).

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając wyrok w części co do kwoty 3.366 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 czerwca 2009r. oraz w zakresie punktu II w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

- mający wpływ na treść rozstrzygnięcia błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że dobowa stawka czynszu najmu pojazdu zastępczego odpowiadającego parametrom uszkodzonego pojazdu wynosi 300 zł netto; stawka taka w rażący sposób przewyższa ceny rynkowe i nie stanowi normalnego następstwa szkody, zwiększając tym samym obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela;

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez naruszenie granicy swobodnej oceny dowodów, polegające na arbitralnym ustaleniu rynkowych kosztów najmu pojazdu zastępczego, pomimo wniosku pozwanej o dopuszczenie na tę okoliczność dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej oraz pominięcie przy ustalaniu odszkodowania z tytułu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego okoliczności, iż powód jest płatnikiem podatku VAT; Sąd I instancji w żaden sposób nie odniósł się do kwestii pominięcia wniosku dowodowego w zakresie opinii biegłego; ponadto poszkodowany może żądać odszkodowania w kwocie netto, gdyż może odliczyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu rzeczy lub usług.

W oparciu o powołane zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I przez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie oraz zmianę punktu II w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach sądowych, a także o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

W piśmie z dnia 14 listopada 2012r. powód wniósł o oddalenie apelacji w całości. Odnosząc się do kwestii odliczenia podatku VAT wskazał, że z uwagi na treść art. 86 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1.03.2009r. do 21.12.2009r.) kwotę podatku naliczonego dla usługobiorców użytkujących samochody osobowe stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu udokumentowanego fakturą.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w części.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu błędnych ustaleń faktycznych, będących konsekwencją pominięcia dowodu z opinii biegłego przy ustalaniu rynkowych kosztów najmu pojazdu zastępczego wskazać trzeba, iż istotnie pozwana wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, zaś Sąd wskazanego dowodu nie przeprowadził i nie wskazał przyczyn takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku. Wniosek pozwanej sformułowany został już w odpowiedzi na pozew (k. 28) i zgłoszony został w celu ustalenia rynkowych stawek za wynajem pojazdu zastępczego odpowiadającym parametrom pojazdu uszkodzonego, którą to wysokość stawek pozwana kwestionowała. W ocenie Sądu odwoławczego w takiej sytuacji powstała potrzeba odniesienia się do wiadomości specjalnych, w szczególności wobec faktu, że pozwana zgłaszała zastrzeżenia co do klasy pojazdu, z którego korzystał poszkodowany oraz powoływała się na koszty najmu, obowiązujące w innych zakładach oferujących najem aut. Potrzeba przeprowadzenia dowodu

z opinii biegłego powstaje bowiem, stosownie do brzmienia art. 278 k.p.c., w sytuacji gdy konieczne jest dysponowanie wiedzą o stanach lub zdarzeniach, dla których poznania i wyjaśnienia wymagany jest określony zasób wiadomości specjalnych, wykraczających poza zakres wiadomości i doświadczenia życiowego ogółu osób ogólnie wykształconych. Skoro zaś pozwana kwestionowała wysokość zastosowanej przez powoda stawki najmu samochodu zastępczego to w postępowaniu niniejszym zaistniała potrzeba analizy funkcjonowania rynku motoryzacyjnego i ofert zakładów wynajmujących pojazdy, przy uwzględnieniu parametrów konkretnych aut i oferowanych opcji najmu. Co jednak również istotne, Sąd pierwszej instancji nie uzasadnił z jakich względów analizowanego dowodu nie przeprowadził, co uniemożliwiało weryfikację jego stanowiska.

Mając powyższe na uwadze Sąd odwoławczy przeprowadził dowód z opinii biegłego na etapie postępowanie apelacyjnego, uwzględniając zarzuty skarżącej w tym zakresie. Sąd drugiej instancji orzeka bowiem na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym, przy czym postępowanie dowodowe sąd drugiej instancji przeprowadza wówczas, gdy jest to celowe w okolicznościach sprawy. Dotyczy to także dowodu z opinii biegłych (tak też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 1997r., sygn. III UKN 131/97, opubl. w OSNP 1998/3/100).

Powołana opinia nie doprowadziła jednak do wniosków, zgodnych z prezentowanymi przez skarżącą. To zaś w konsekwencji uniemożliwiło uwzględnienie zarzutu dotyczącego błędnego ustalenia dobowej stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego. Pozwana nie zdołała bowiem za pomocą tego dowodu wykazać, iż stawka ta w sposób rażący odbiegała od stawek stosowanych na rynku. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Ponadto obowiązek przedstawienia dowodów na poparcie prezentowanych przez stronę twierdzeń przewiduje art. 232 k.p.c. Z powołanego art. 6 k.c. wynika dla sądu nakaz rozstrzygnięcia merytorycznego, nawet wtedy, gdy postępowanie dowodowe nie przyniosło efektu. Wówczas sąd powinien rozstrzygnąć na niekorzyść osoby, która opierała swe twierdzenia na faktach nieudowodnionych (tak też Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak – Szafnicka, System Informacji Prawnej Lex 2009).

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć trzeba, że powód udokumentował faktycznie poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego. W tym zakresie przedstawił fakturę VAT nr (...), a następnie wysokość zastosowanej stawki uzasadnił w swych zeznaniach (k. 108). W celu przeciwstawieniu się powołanemu stanowisku pozwana zobowiązana była przeprowadzić dowód przeciwny, który dawałby

podstawy do ustalenia stawki czynszu najmu pojazdu na poziomie zbliżonym do postulowanego tj. 213 zł netto za dobę. Wnioski z przeprowadzonej przez biegłego z zakresu techniki samochodowej M. Ż. opinii nie pozwoliły jednakże na podważenie stanowiska strony powodowej.

Analiza opinii biegłego skłania do wniosku, iż przy jej sporządzaniu nie uwzględniono wszystkich opcji, z których korzystał poszkodowany wynajmując pojazd zastępczy od powoda. Z tych też względów zgodzić się należało z zastrzeżeniami, zgłoszonymi do wydanej przez biegłego opinii przez stronę powodową.

Nie było w szczególności podstaw do oszacowania przez biegłego średniego miesięcznego przebiegu samochodu, rzutującego na określenie stawki wynajmu według kryterium limitu kilometrów. Przeprowadzone dowody nie pozwalają bowiem na ustalenie, że poszkodowany był pierwszym właścicielem pojazdu. Nie można zatem wykluczyć, że poszkodowany nabył pojazd używany i używał pojazdu bardziej intensywnie niż jego poprzedni właściciel, nawet przekraczając znacznie przyjęte średnie miesięczne zużycie. Po wtóre, charakter prowadzonej przez poszkodowanego działalności gospodarczej nie pozwala na przyjęcie średniej miesięcznej ilości przejechanych kilometrów. Poszkodowany zajmuje się architekturą krajobrazu i nie sposób przesądzić z góry jaką ilość zleceń miesięcznie będzie wykonywać, oraz w jakiej odległości od siedziby prowadzonej działalności znajdować się będzie projektowany przez niego obiekt.

Już pobieżna analiza cenników, przedstawionych przez biegłego w opinii wskazuje zaś, iż istniała różnica w stawce najmu w przypadku opcji z limitem kilometrów i bez takiej opcji. Różnice te dostrzec można chociażby w przypadku wypożyczalni „ (...)”, przy umowie na okres 16-30 dni i wynosiły 20 zł (k. 162).

Biegły nie uwzględnił również zróżnicowania stawek z uwagi na odroczony termin płatności. Wypożyczalnia powoda oferowała możliwość bezgotówkowych rozliczeń, z odroczonym terminem płatności. W swych zeznaniach R. T. wskazał, że w takiej sytuacji stawka wynajmu jest odpowiednio wyższa z uwagi na ryzyko związane z ewentualnym dochodzeniem roszczeń w przyszłości. Oczywistym jest iż otrzymanie zapłaty z góry jest równoznaczne z uregulowaniem należności wynikającym z umowy. Takiej pewności nie dają rozliczenia przelewem po zawarciu umowy najmu. Z dołączonych do pisma powoda z dnia 6 marca 2012r. załączników wynika, iż co do zasady przy najmie aut przewidywano zasadę zapłaty czynszu z góry. Taka sytuacja miała chociażby miejsce w wypożyczalni „ (...)” (pkt 4 Ogólnych Warunków Najmu k. 185).

Ponadto, w ramach umowy najmu pojazdu, z którego korzystał poszkodowany, przedsiębiorstwo powoda oferowało zniesienie udziału własnego w szkodach. Z regulaminu usług wypożyczalni (...) a (...) wynika zaś, iż udział własny w szkodach komunikacyjnych AC wynosi 25%, choć istnieje możliwość dodatkowego ubezpieczenia (§4 – k. 192). Oczywistym jest, iż dodatkowe ubezpieczenie związane jest z poniesieniem dodatkowych kosztów. W przypadku wypożyczalni (...) a (...) obowiązek wniesienia dodatkowej opłaty przy wykupie ubezpieczenia w zakresie AC przewidywały wyraźnie zasady wynajmu, dostępne na stronie internetowej przedsiębiorstwa. Takie dodatkowe opłaty w zależności od opcji ubezpieczenia obowiązują także w wypożyczalni A. (Warunki wynajmu w Polsce – k. 181). Nie można zatem zaakceptować twierdzenia biegłego, jakoby sporządzona przez niego kalkulacja uwzględniała zniesienie udziału własnego w szkodach. Analiza opinii skłania bowiem do wniosku, iż do wyliczeń biegły przyjął podawane przez wypożyczalnie stawki i nie modyfikował ich w związku z dodatkowo dostępnymi opcjami (k. 237). W uzasadnieniu opinii wskazał co prawda, że cenniki uzależnione są od różnych opcji dodatkowych, w tym udziału własnego w szkodach czy limitu kilometrów, liczby kierowców, jednakże z zestawienia kosztów wynajmu w czterech losowo wybranych zakładach nie wynika, by faktycznie czynniki te zostały uwzględnione. Składając zaś ustne wyjaśnienia na rozprawie biegły stwierdził, iż poza klasą samochodu nie zajmował się pozostałymi czynnikami.

Reasumując, opinia biegłego pozwoliła jedynie ustalić, że postulowana przez pozwaną stawka wynajmu (213 zł), oscyluje wprawdzie wokół stawki stosowanej na rynku, jednakże stawki te nie uwzględniają szeregu czynników, jakie uwzględniono przy najmie pojazdu zastępczego przez poszkodowanych w niniejszej sprawie. Ubocznie tylko zauważyć trzeba, iż pomimo używania przez poszkodowanego od dnia 13 do 22 marca 2009r. pojazdu wyższej klasy, według zeznań powoda, zastosowano jednolitą stawkę, obowiązującą dla pojazdów tej klasy, co pojazd uszkodzony. Odnośnie zaś dodatkowych opcji, z których korzystał poszkodowany nie sposób uznać, aby zwiększały one wysokość szkody, skoro pozwalały na korzystanie pojazdu w taki zakresie, w jakim czynił to przed powstaniem kolizji. Kwestia wyższego wymiaru stawki z uwagi na bezgotówkowe rozliczenie jest natomiast uzasadniona wobec większego ryzyka właściciela wypożyczalni w terminowym otrzymaniu zapłaty.

Po złożeniu ustnych wyjaśnień przez biegłego, pozwana nie wnosiła o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej, czy też opinii innego biegłego. To zaś skutkowało uznaniem,

iż pozwana nie wykazała prezentowanych przez siebie twierdzeń i stanowiło to podstawę do uwzględnienia stawki najmu, wynikającej z przedłożonej przez powoda faktury.

Zaakceptować przy tym należy wyrażone przez Sąd pierwszej instancji stanowisko co do tego, że poszkodowany nie miał obowiązku podejmować nadzwyczajnych działań, mających na celu zminimalizowanie szkody. Koszt wynajmu pojazdu zastępczego mieści się bowiem w granicach odszkodowania za zniszczenie rzeczy, a zasada pełnego odszkodowania nakazuje uwzględnienie w tym zakresie kosztów ekonomicznie uzasadnionych. Na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 czerwca 2003r. (sygn. III CZP 32/03, opubl. w OSNC 2004/4/51) odnosząc się do kwestii kosztów naprawy pojazdu w autoryzowanym serwisie. Stan faktyczny był wprawdzie odmienny od ustalonego w niniejszej sprawie, jednak przyjęta przez Sąd Najwyższy zasada znajduje tutaj również zastosowanie. Nakazuje ona uwzględniać ceny stosowane przez warsztat wybrany przez poszkodowanego, który ma prawo dokonać takiego wyboru kierując się kryteriami rzetelności czy też innych profitów. Również zatem przy wyborze wypożyczalni pojazdów poszkodowany nie ma obowiązku rezygnacji z wybranego zakładu i skorzystania z usług oferującego najbardziej korzystne ceny, niezależnie od renomy zakładu i oferowanych przez niego usług dodatkowych. W niniejszym stanie faktycznym wniosek taki jest tym bardziej zasadny, że te dodatkowe usługi – opcje, z których korzystał poszkodowany nie sprawiały, że miał możliwość korzystania z rzeczy w zakresie szerszym, niż czynił to przed powstaniem kolizji.

Uzasadniony, choć jedynie w części, okazał się natomiast zarzut pozwanej dotyczący możliwości obniżenia należnego podatku VAT przez powoda o podatek naliczony. W tym zakresie pozwana powołała się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997r. (sygn. III CZP 14/97, opubl. w OSNC 1997/8/103 ), zgodnie z którą odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT na skutek zniszczenia rzeczy, ustalone według ceny rzeczy, nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie, w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy. W cytowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy odnosi się do art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), zaś odpowiednikiem powołanego przepisu w obecnie obowiązującej ustawie z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz. U. 2011 rok, Nr 177, poz. 1054 ze zm.) jest art. 86 ust.1. Zgodnie z powołanym uregulowaniem, w brzmieniu obowiązującym w dniu powstania szkody – to jest 9 marca 2009r., w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych,

podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. W ust. 7 cytowanego przepisu zawarty jest wyjątek od tej ogólnej zasady, a mianowicie w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60 % kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.

Ostatecznie zatem poszkodowani byli uprawnieni do obniżenia kwoty podatku naliczonego od stawki czynszu najmu jedynie o 60% jego wartości. Z faktury VAT nr (...) wynika, iż kwota podatku VAT wyniosła 1.452 zł, zaś 60% od tej sumy to 871,20 zł. Faktycznie zatem wysokość odszkodowania przyznana R. T. winna zostać pomniejszona o taką właśnie kwotę. W związku z najmem pojazdu zastępczego powstał obowiązek zapłaty czynszu w wysokości 8.052 zł, natomiast w niniejszej sprawie powód dochodził zapłaty kwoty 5.070 zł stanowiącej różnicę pomiędzy wartością faktury, a kwotą wypłaconą dotychczas przez ubezpieczyciela. Ostatecznie powinien zatem otrzymać 4.198,80 zł (5.070 zł – 871,20 zł). W konsekwencji, na podstawie art. 386 § 1 kpc, należało zmienić zaskarżony wyrok i obniżyć zasądzoną kwotę do 4.198,8 zł, oddalając powództwo w pozostałej części. .

Konsekwencją zmiany wyroku Sądu Rejonowego i częściowego jedynie uwzględnienia powództwa jest zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Z uwagi na fakt, że powództwo R. T. zostało uwzględnione w 83%, stąd zastosowanie znajdzie art. 100 zdanie 1 k.p.c., wedle którego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. W toku postępowanie przez Sądem pierwszej instancji powód poniósł koszty w wysokości 1.471 zł, na które składa się 254 zł tytułem opłaty od pozwu (k. 10), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k. 9) oraz 1.200 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, ustalonego na podstawie §6 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu( Dz. U. 2002 rok, Nr 163, poz.1348 ze zm.). Pozwana poniosła koszty w łącznej wysokości 1.217 zł – 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa (k.32) oraz

1.200 zł z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, ustalone na podstawie §6 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 rok, Nr 163, poz.1349 ze zm.). Razem koszty te wyniosły 2.688 zł, stąd 2.231 zł powinna ponieść pozwana (83% z 2.688 zł). Skoro faktycznie w postępowaniu przed Sądem Rejonowym poniosła koszty w kwocie 1.217 zł, zobowiązana jest zwrócić powodowi różnicę w kwocie 1.014 zł.

Apelacja pozwanej została zatem uwzględniona w części – co do kwoty 871,20 zł. Wartość przedmiotu zaskarżenia została przez pozwaną określona na 3.366 zł, stąd w części ponad kwotę 871,20 zł, na podstawie art. 385 kpc, apelacja podlegała oddaleniu (punkt III wyroku).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w punkcie IV wyroku, działając na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. Mając na uwadze fakt, że apelacja pozwanej została uwzględniona w części – w 26% (871,20 zł z 3.366 zł), zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu kosztami postępowania w tej części obciążony został w powód. Koszty poniesione przez powoda w postępowaniu apelacyjnym zamknęły się w kwocie 300 zł ( wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie §6 pkt 3 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Pozwana poniosła koszty w łącznej wysokości 1.076,21 zł – 300 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (§6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 1 i 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu), 169 zł tytułem opłaty od apelacji (k. 126-127) oraz 607,21 zł wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego (postanowienie 28.03.2012r. – k. 204, zaliczka w wysokości 1.500 zł – k. 88). Łącznie koszty postępowania apelacyjnego wyniosły 1.376, 21 zł, zaś 26% z tej kwoty to 357,81 zł. Po uwzględnieniu wydatków poniesionych przez powoda (300 zł) należało zasądzić od niego na rzecz pozwanej kwotę 58 zł.

SSO (...)SSO (...)SSO (...)

Sygn. akt VIII Ga 259/11

S., 2 października 2012r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.  (...).