Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

3 października 2011r. A. J. wniosła pozew przeciwko (...) Bank S.A. w W., żądając pozbawienia w całości wykonalności tytulu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z 17 lutego 2011r. wystawionego przez pozwanego przeciwko powódce, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadana na rzecz Banku postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z 7 marca 2011r. w sprawie II 1 Co 2090/11 oraz zasądzenia kosztów procesu według norm.

Podstawą tego żądanie było kwestionowanie wysokości zadłużenia wyliczonego przez Bank na dzień wystawienia spornego tytułu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.

Pismem wniesionym 22 czerwca 2012r. A. J. zgłosiła kolejne zarzuty podważające kwestionowany tytuł wykonawczy, a mianowicie:

- brak skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu łączącej strony wynikający z faktu niedoręczenia kredytobiorcy oświadczenia Banku o takim wypowiedzeniu,

- niedozwolone naliczenie kary umownej w postaci dodatkowych opłat za monity lub wezwania do zapłaty,

- bezpodstawne zaliczenie do salda kredytu opłaty 1% z tytułu uczestnictwa w Programie(...),

- nieprawidłowe rozliczanie spłat dokonywanych przez powódkę polegające na niezaliczeniu żadnej ich części na poczet spłaty kapitału,

- brak podstawy do pobrania przez Bank 0’9% kwoty kredytu i zaliczenia jej na poczet kapitału z tytułu odmowy ustanowienia hipoteki mającej stanowić zabezpieczenie kredytu,

- błędne wyliczenie przez pozwanego kwoty udzielonego kredytu wyrażonej we frankach szwajcarskich, z zastosowaniem zaniżonego kursu przy wypłacie kredytu i zawyżonego przy wyliczeniu zaległości w spłatach; konsekwencją tej okoliczności jest niezwiązanie stron wadliwymi postanowieniami umowy, zaś samo jej wypowiedzenie z powodu zaległości wynoszącej 6’000,00 zł można uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego skoro wskutek opisanego manipulowania kursami kredytodawca zarobił kwotę kilkukrotnie wyższą.

Ponadto, podtrzymując dotychczasowe żądanie powódka wniosła także o oznaczenie przez Sąd sposobu wykonania zobowiązania kredytobiorcy wobec Banku w ten sposób, aby A. J. była zobowiązania do spłaty na rzecz pozwanego 300’000,00 zł rozłożonej na 432 równe raty miesięcznie z odsetkami od tak oznaczonego kredytu w wysokości 5% w skali roku, poczynając od uprawomocnienia się wyroku. Uzasadniając to roszczenie powódka podniosła, że pozwany, w odróżnieniu od powódki wiedział jakie w 2008 r. było rzeczywiste ryzyko kursowe. Wiedza o tym, że w 2008 r. kurs franka szwajcarskiego oraz innych silnych walut w stosunku do złotówki w niedługim czasie drastycznie wzrośnie, ze względu na przewartościowanie złotego polskiego, była powszechna w środowisku bankowców, ekonomistów i finansistów. Wiedzę tę posiadał pozwany, ale nie poinformował o rzeczywistym ryzyku praktycznie pewnej straty ani powódki, ani jej pełnomocniczki mimo, iż jako profesjonalista miał przedkontraktowy obowiązek udzielenia takiej informacji swojemu nieprofesjonalnemu klientowi. W tym zakresie pozwany odpowiada na zasadzie culpa in contrahendo.

Pismem złożonym na rozprawie 24 sierpnia 2015r. A. J. wystąpiła z kolejnym roszczeniem obok dotychczasowych, żądając zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz 325’000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pisma do dnia zapłaty, tytułem częściowego odszkodowania za szkodę spowodowaną doprowadzeniem do utraty przez powódkę mieszkania w toku egzekucji wszczętej na podstawie tytułu wykonawczego, którego wystawienie było nieuprawnione.

Pozwany nie znał powództwa w całości wnosząc o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.

Stan faktyczny:

13.06.2008r. pomiędzy (...) Bank S.A. (...) Oddział w Ł. i A. J. została zawarta umowa kredytu hipotecznego. W części wstępnej umowy powódka wskazała swój adres korespondencyjny na ul. (...) w Ł..

Na mocy tej umowy Bank udzielił powódce kredytu w kwocie 377’778,14 złotych indeksowanego kursem franka szwajcarskiego. Przy założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy przyjęto, iż równowartość kredytu wynosiłaby 186’189,32 CHF, natomiast rzeczywista jego równowartość miała zostać określona po wypłacie kredytu. Kredytobiorca oświadczył, iż jest świadomy ryzyka kursowego, związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko.

Spłata kredytu miała nastąpić w 480 miesięcznych ratach równych kapitałowo-odsetkowych. Oprocentowanie kredytu było zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 5,86 % w skali roku, na co składała się suma obowiązującej stawki DBCHF i stałej marży Banku, która wynosi 3,05 %. Kredytobiorca oświadczył, iż jest świadomy ryzyka wynikającego ze zmiennego oprocentowania, w całym okresie kredytowania i akceptuje to ryzyko.

Rata kapitałowo-odsetkowa przy założeniu uruchomienia całości kredytu w dacie sporządzenia umowy wynosiłaby równowartość 1’006,33 CHF. Rzeczywista wysokość rat odsetkowych lub rat kapitałowo-odsetkowych miała zostać określona w harmonogramie spłat.

Na dzień sporządzenia umowy ustalono odsetki karne kredytu w wysokości 11,72% z zaznaczeniem, że ulegają one zmianie w przypadku zmiany indeksu DBCHF na zasadach określonych w § 13 umowy i są nie większe niż odsetki maksymalne, których wysokość nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. Wysokość stopy kredytu lombardowego NBP na dzień sporządzenia umowy wynosiła 7,25%. Natomiast po przewalutowaniu kredytu na PLN na podstawie §14 ust. 3 odsetki karne na dzień sporządzenia umowy wynoszą 17,36%, i są nie większe niż odsetki maksymalne oraz ulegają zmianie w przypadku zmiany indeksu DBPLN.

Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia umowy wyniósł 618’460,40 złotych z tym, że podana kwota nie uwzględniała ryzyka kursowego. Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona została od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 6,02 %. Ostateczna wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania uzależniona została od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania.

W umowie określono przeznaczenie kwoty kredytu następująco:

a) 283’753,80 złotych na pokrycie części ceny nabycia nieruchomości opisanej w par. 3 ust. 1 umowy kredytowej,

b) 70’000,00 złotych na refinansowanie części ceny nabycia nieruchomości opisanej w par. 3 ust. 1 umowy kredytowej,

c) 7’555,56 złotych na uiszczenie składki z tytułu ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości nieruchomości,

d) 15’111,13 złotych na pokrycie składek ubezpieczeniowych, ubezpieczenia spłaty kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności do pracy w ramach uczestnictwa kredytobiorcy w programie (...),

e) 224,32 złotych na uiszczenie kosztów związanych z ustanowieniem hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu,

f) 1’133,33 złotych na uiszczenie składki z tytułu Pakietowego Ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki.

W dalszej części umowy określono sposoby zabezpieczenia spłaty kredytu, którymi miały być:

- hipoteka kaucyjna na rzecz Banku w złotych polskich do kwoty stanowiącej 170 % kwoty Kredytu określonej w § I ust. I na nieruchomości: lokal mieszkalny nr (...), o pow. 69,14 m. kw. położenie: Ł., ul. (...) nr KW: (...), przy określeniu, że prawo do nieruchomości: odrębna własność lokalu przysługiwać będzie wyłącznie A. J..

- ubezpieczenie z tytułu pakietowego ubezpieczenia na wypadek odmowy ustanowienia hipoteki, trzy pierwsze miesiące kredytowania. Ubezpieczenie to miało ulec przedłużeniu na okres kolejnych 9 miesięcy, o ile kredytobiorca nie przedłoży w terminie 3 miesięcy od wypłaty kredytu/I transzy odpisu z KW nieruchomości z wpisem hipoteki na rzecz Banku na pierwszym miejscu i niezawierającego obciążeń niezaakceptowanych przez Bank. Kredytobiorca upoważnił Bank do wznowienia ubezpieczenia na kolejne okresy 9-miesięczne i doliczenia składki w wysokości 0,9% kwoty kredytu, w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego.

- cesja na rzecz Banku wierzytelności z tytułu umowy ubezpieczenia Nieruchomości od ognia, powodzi i innych zdarzeń losowych na sumę ubezpieczeniową odpowiadającą wartości odtworzeniowej budynku, a jeżeli wartość odtworzeniowa nie została ustalona lub umowa dotyczy lokalu na kwotę odpowiadającą wartości rynkowej nieruchomości lub na inną kwotę zaakceptowaną przez Bank.

- weksel in blanco wraz z deklaracją do czasu przedstawienia w Banku odpisu z KW nieruchomości zawierającego prawomocny wpis hipoteki na rzecz Banku lub do końca ochrony ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego w zależności od tego co nastąpi później.

- ubezpieczenie od ryzyka utraty wartości nieruchomości przez okres 5 lat od dnia uruchomienia kredytu z tym, że Bank miał prawo przedłużyć to ubezpieczenie na własny koszt.

- ubezpieczenie spłaty kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności do pracy w TU na (...) S.A. przez okres pierwszych dwóch lat kredytowania.

W umowie zawarto też zgodę kredytobiorcy na uczestnictwo w programie (...)w ramach ubezpieczenia spłaty kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności do pracy ze wskazaniem, że wysokość składki za pierwsze dwa lata ubezpieczenia wynosi 15’111,13 złotych polskich. Zgodnie z wcześniejszymi postanowieniami umowy, kwota ta miała stanowić część udzielonego kredytu.

We wstępie części ogólnej umowy zawarto definicje pojęć użytych w umowie.

W § 7 postanowiono, że wysokość rat odsetkowych zostanie określona w harmonogramie spłat, który zostanie doręczony w dniu uruchomienia kredytu.

W § 10 kredytobiorca zobowiązał się dokonać w okresie objętym umową spłaty rat kapitałowo-odsetkowych i odsetkowych w terminach, kwotach i na rachunek wskazany w aktualnym harmonogramie spłat, który otrzymywać miał po wypłacie kredytu oraz każdej zmianie oprocentowania, każdorazowo na okres 24 - miesięczny. Jeżeli termin spłaty raty kredytu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, przyjmuje się, że termin spłaty raty upływa następnego dnia roboczego. Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej we frankach szwajcarskich po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych" do franka szwajcarskiego obowiązującego w dniu spłaty.

Strony umówiły się, że kredytobiorca uprawniony jest do wcześniejszej spłaty kredytu, przy czym Bank nie pobiera opłaty z tego tytułu.

§ 13 zawierał wyjaśnienie pojęcia „Indeks DBCHF” oraz zasady zmiany oprocentowania. Ustalono, że oprocentowanie kredytu jest zmienne i ulega zmianie w pierwszym dniu najbliższego miesiąca następującego po ostatniej zmianie indeksu DBCHF. Indeks DBCHF dla każdego miesiąca oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek LIBOR trzymiesięcznego dla franka szwajcarskiego (zwany w umowie LIBOR 3m), obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca, poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę. W przypadku, gdy 26 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek LIBOR 3m obliczana jest od najbliższego dnia roboczego następującego po tym dniu. W przypadku, gdy 25 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek LIBOR 3m obliczana jest do najbliższego dnia roboczego, poprzedzającego ten dzień. Indeks DBCHF obliczany jest do dwóch miejsc po przecinku. Indeks DBCHF ulega zmianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, jeżeli wartość Indeksu jest różna od obowiązującej stawki Indeksu DBCHF o przynajmniej 0,1 punktu procentowego i obowiązuje od pierwszego kalendarzowego dnia miesiąca. W przypadku likwidacji stawki LIBOR, Bank w terminie 14-stu dni od daty jej likwidacji określi nowy czynnik, na podstawie, którego określane będzie oprocentowanie kredytu, nie spowoduje to jednak zwiększenia marży ryzyka Banku. Nowy wskaźnik obowiązywać będzie od 1-go dnia kwartału następującego po kwartale, w którym stawka LIBOR ulegnie likwidacji. Bank dokonując zmiany oprocentowania, zawiadamia kredytobiorcę, poręczycieli i właścicieli nieruchomości o aktualnej wysokości stopy oprocentowania oraz dacie jej wprowadzenia, doręczając nowy harmonogram spłat listem poleconym. Zawiadomienie o zmianie oprocentowania staje się integralną częścią umowy i nie wymaga aneksu.

W § 14 określono zasady oprocentowania zadłużenia przeterminowanego. W przypadku nie spłacenia przez kredytobiorcę w terminie całości lub części raty spłaty wynikającej z umowy kredytu, niespłacona kwota miała stać się zadłużeniem przeterminowanym. Bank zastrzegł uprawnienie do naliczania od wymagalnego kapitału odsetek karnych w wysokości podwojonego oprocentowania umownego z zastrzeżeniem z tym zastrzeżeniem, że jeżeli kredytobiorca, mimo upływu okresu wypowiedzenia nie ureguluje należności, Bank w następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia, dokonuje przewalutowania całego wymagalnego zadłużenia na złotówki z zastosowaniem aktualnego kursu sprzedaży dewiz określonego przez Bank w Tabeli Kursów. Poczynając od dnia przewalutowania Bank pobiera od wymagalnego kapitału karne odsetki w wysokości dwukrotności oprocentowania kredytów udzielanych w PLN (tzn. nie indeksowanych do waluty obcej), przy zastosowaniu aktualnego z dnia przewalutowania wskaźnika DBPLN oraz marży obowiązującej w dniu wypłaty kredytu lub jego pierwszej transzy. Indeks DBPLN dla każdego miesiąca oblicza się jako średnią arytmetyczną stawek WIBOR trzymiesięcznego, obowiązujących w dniach roboczych w okresie liczonym od 26 dnia miesiąca, poprzedzającego miesiąc ostatni do 25 dnia miesiąca poprzedzającego zmianę. W przypadku, gdy 26 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek WIBOR 3m obliczana jest od najbliższego dnia roboczego następującego po tym dniu. W przypadku, gdy 25 dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, średnia stawek WIBOR 3m obliczana jest do najbliższego dnia roboczego, poprzedzającego ten dzień. Indeks DBPLN obliczany jest do dwóch miejsc po przecinku. Indeks DBPLN ulega zmianie w okresach miesięcznych i obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, jeżeli wartość Indeksu jest różna od obowiązującej stawki Indeksu DBPLN o przynajmniej 0,1 punktu procentowego. Bank dokonując zmiany oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, zawiadamia kredytobiorcę, poręczycieli i właścicieli nieruchomości o aktualnej wysokości stopy oprocentowania oraz dacie jej wprowadzenia, doręczając nowy harmonogram spłat listem poleconym. Zawiadomienie o zmianie oprocentowania staje się integralną częścią umowy i nic wymaga aneksu.

W § 15 umowy zastrzeżono uprawnienie Banku do pobierania opłat i prowizji za wykonanie czynności pozostających w związku z zawarta umową kredytową według Tabeli Prowizji i Opłat obowiązującej w dniu dokonania czynności i dostępnej w placówkach Banku i na stronie internetowej. W szczególności, w przypadku niewykonania zobowiązań przez kredytobiorcę Bank zastrzegł sobie prawo do pobrania następujących prowizji, wskazanych na dzień sporządzenia umowy i wynikających z Tabeli prowizji i opłat:

a) z tytułu uzyskania przez Bank odpisu z księgi wieczystej nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego, w wysokości 150,00 zł

b) z tytułu wystąpienia przez Bank z wnioskiem o wpis hipoteki na koszt kredytobiorcy w wysokości 450,00 złotych,

c) z tytułu wezwania do dostarczenia dokumentów wymaganych zgodnie z umową w wysokości określonej 30,00 złotych,

d) monitu w wysokości 30,00 złotych,

e) zawiadomienia o wysokości zadłużenia w wysokości 30,00 złotych,

f) zawiadomienia o zamiarze wypowiedzenia umowy z uwagi na zadłużenie w wysokości 30,00 złotych,

g) z tytułu wezwania do zapłaty w wysokości 30,00 złotych,

h) z tytułu ostatecznego wezwania do zapłaty w wysokości 40,00 zł.

Zgodnie z § 17 umowy koszty ustanawiania, utrzymania i odnawiania zabezpieczeń obciążać miały kredytobiorcę, który ponadto upoważnił Bank w przypadku braku ustanowienia zabezpieczeń przewidzianych w umowie lub zaniechania ich przedłużenia, do ustanowienia tych zabezpieczeń, w tym do:

- złożenia wniosku o wpis hipoteki,

- zawarcia umowy ubezpieczenia nieruchomości obciążonej hipoteką.

§ 19 umowy odnosił się do uczestnictwa kredytobiorcy w programie (...) stanowiąc, że jest ono dobrowolne. Wskazano, że w kolejnych latach opłata za uczestnictwo w programie wynosi: ubezpieczenie spłaty kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności do pracy wysokość składki za każde 12 miesięcy w kolejnych latach trwania ubezpieczenia stanowi 1 % kwoty kredytu pozostałej do spłaty w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającym odnowienie ubezpieczenia.

Ochrona ubezpieczeniowa kontynuowana jest w dalszych, latach trwania umowy ubezpieczeniowej, jeżeli przed upływem okresu ubezpieczenia kredytobiorca nie złoży pisemnego oświadczenia o rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej. Kredytobiorca w każdym momencie trwania ochrony ubezpieczeniowej może zrezygnować z ubezpieczenia ze skutkiem na ostatni dzień okresu, za który została uiszczona składka. Kredytobiorca wyraził zgodę, aby wszelkie koszty i opłaty związane z Programem (...)w trakcie uczestnictwa w Programie, były doliczane do kwoty kredytu w trybie podwyższenia bieżącego salda kredytowego, a w przypadku ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych do raty spłaty.

W § 20 określono zasady przewalutowania. Kredyt mógł zostać przewalutowany na wniosek kredytobiorcy pod warunkiem, iż saldo kredytu po przewalutowaniu spełnia warunki określone dla maksymalnej kwoty kredytu, w zakresie wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczeń, pozytywnej weryfikacji zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przewalutowanie nie mogło być dokonane, m.in. w danym roku kalendarzowym, w którym dokonano już dwukrotnej zmiany waluty kredytu. Przewalutowanie mogło nastąpić według kursów,

a) kupna dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów w przypadku zmiany waluty z PLN na walutę obcą,

b) sprzedaży dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów w przypadku zmiany waluty z waluty obcej na PLN.

W przypadku zmiany waluty obcej na inną walutę obcą saldo kredytu oblicza się na podstawie obowiązujących w Banku w dniu złożenia wniosku o przewalutowanie kursów walut dewiz, jako iloczyn salda kredytu pozostałego do spłaty w dotychczasowej walucie i kursu sprzedaży dotychczasowej waluty, dzielony przez kurs kupna nowej waluty kredytu. Odsetki naliczone od dnia ostatniej spłaty raty kredytu do dnia zawarcia aneksu do umowy kredytu podlegały spłacie w dniu przewalutowania.

Warunkiem realizacja przewalutowania, były:

- uiszczenie opłaty za przewalutowanie zgodnej z Tabelą Prowizji i Opłat z dnia przewalutowania,

- spłata odsetek naliczonych do dnia przewalutowania,

- złożenia w Banku kopii wniosku o zmianę treści hipoteki w zakresie zmiany waluty z poświadczeniem uiszczenia opłaty sądowej oraz przyjęcia przez właściwy Sąd Rejonowy prowadzący Księgi Wieczyste.

Bank miał prawo pobrać prowizję za zmianę waluty kredytu w wysokości określonej w Tabeli Prowizji i Opłat obowiązującej w dniu złożenia wniosku o przewalutowanie. Prowizja za przewalutowanie miała być przeliczana według kursu sprzedaży waluty indeksacyjnej na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów z dnia dokonania przewalutowania.

W § 22 określono warunki wypowiedzenia kredytu. Bank był uprawniony do wypowiedzenia kredytu w całości lub części w razie stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy, a w szczególności w przypadku niespłacenia dwóch rat odsetkowych lub odsetkowo-kapitałowych lub skierowania egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu. Okres wypowiedzenia oznaczono na 30 dni, zaś w przypadku zagrożenia upadłością kredytobiorcy – na 7 dni. Po upływie okresu wypowiedzenia kredytobiorca miał obowiązek zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami.

W § 24 obie strony zobowiązały się do wskazania każdorazowo nowego adresu do doręczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku pobytu kredytobiorcy pod wskazanym adresem przez okres dłuższy, niż 10 dni, był on zobowiązany wskazać adres dla doręczeń na ten czas lub udzielić pełnomocnictwa pocztowego informując bank o osobie pełnomocnika. Niedopełnienie tego obowiązku skutkować mogło uznaniem korespondencji wysłanej na adres dotychczasowy za doręczoną z upływem 7 dni od daty wysłania.

Umowę podpisała w imieniu powódki A. R. działająca jako pełnomocnik A. J.; potwierdziła ona także fakt otrzymania tabeli Prowizji i Opłat oraz Regulaminu kredytu hipotecznego. A. R. legitymowała się pełnomocnictwem udzielonym przez A. J. w formie aktu notarialnego m.in. ustanawiania hipotek i dokonywania wszelkich czynności bankowych oraz do odbioru wszelkiego rodzaju korespondencji.

/ umowa kredytu – k 29-39, pełnomocnictwo – k 43-44 /

Niezależnie od zapisów zawartych w umowie kredytowej A. R. złożyła 25 czerwca 2008r. Bankowi oświadczenie zawierające wskazanie aktualnego adresu kredytobiorcy dla doręczeń na ul. (...) w Ł.. Był to jednocześnie adres zamieszkania pełnomocnika powódki wskazany w treści pełnomocnictwa.

/ pełnomocnictwo – k 43-44, wniosek o zmianę adresu – k 381 /

26 listopada 2010r. (...) Bank będący następcą kredytodawcy sporządził pisemne oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu hipotecznego, zawartej z A. J., z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia. W treści oświadczenia wskazano, że zaległe należności kredytobiorcy wynoszą:

- 1’464,30 CHF tytułem należności kapitałowej,

- 96,08 CHF tytułem odsetek umownych,

- 6,41 CHF tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie, naliczonych do 25 listopada 2010r.

- 130,00 zł tytułem kosztów za czynności Banku,

- 58,37 zł tytułem kosztów ubezpieczenia.

Całość zadłużenia miała wynieść w przeliczeniu na złotówki 5’165,44 zł. Zgodnie z harmonogramem spłat sporządzonym przez Bank, wysokość raty kapitałowo-odsetkowej do końca grudnia 2010r. miała wynosić równowartość 774,39 franków szwajcarskich miesięcznie. Oświadczenie to zostało przesłane A. J. m.in. na adres ul. (...) w Ł., jednakże korespondencja nie została podjęta.

/ harmonogram spłat – k 398, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy – k 400, korespondencja za zwrotnym poświadczeniem odbioru – k 427 /

17 lutego 2011r. pozwany wystawił bankowy tytuł egzekucyjny stwierdzający istnienie wymagalnego zadłużenia powódki wobec Banku z tytułu umowy kredytu hipotecznego, obejmujące:

- 639’777,52 zł niespłaconego kapitału,

- 493,08 zł z tytułu odsetek umownych od wykorzystanego kapitału,

- 12’923,77 zł z tytułu odsetek za opóźnienie naliczonych od niespłaconego kapitału,

- 82,87 zł z tytułu opłat i prowizji,

Wraz z dalszymi odsetkami od kwoty kapitału liczonymi od 18 lutego 2011r. według stopy 20% w stosunku rocznym oraz odsetkami ustawowymi od kwoty odsetek umownych wskazanej w tytule, liczonymi od 18 lutego 2011r.

Na podstawie tego dokumentu oraz oświadczenia kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji do kwoty 755’556,28 zł Sąd rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi wydał postanowienie z 7 marca 2011r. w sprawie II 1 Co 2090/11, którym nadał wspomnianemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności przeciwko A. J..

/ załączone akta II 1 Co 2090/11 /

Rzeczywista zaległość powódki z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych, z uwzględnieniem wszelkich wpłat dokonywanych przez A. J. do dnia poprzedzającego złożenie przez Bank oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej wyniosła 692,20 franki szwajcarskie. Była to kwota niższa, niż miesięczna rata kapitałowo-odsetkowa, do spłaty której powódka była zobowiązana na podstawie harmonogramu. Różnica między rzeczywistą zaległością, a tą wskazaną przez bank w oświadczeniu o wypowiedzeniu wyniknęła z nie uwzględnienia przez pozwanego wszystkich wpłat dokonanych przez kredytobiorcę. W związku z tym rzeczywiste zadłużenie powódki z tytułu umowy kredytowej zawartej z poprzednikiem pozwanego, przy kontynuowaniu umowy kredytowej po listopadzie 2010r., wynosiłoBY na dzień sporządzenia bankowego tytułu egzekucyjnego 1’059,14 franków szwajcarskich, co w tej dacie stanowiło równowartość 3’390,73 złotych.

/ opinia pisemna biegłego R. P. wraz z załącznikami – k 484 – 578, zeznania biegłego R. P. – k 716 /

Zawarcie umowy kredytowej z 13 czerwca 2008r. miało miejsce po trwającym od 2004r. praktycznie do połowy 2008r. trendzie spadkowym kursu franka szwajcarskiego do złotówki. Wkrótce po zawarciu tej umowy trend uległ odwróceniu, co spowodowało znaczącą zwyżkę kursu waluty szwajcarskiej do złotego o ponad 40% na przestrzeni roku. Spowodowało to podwyżkę kosztów ponoszonych przez kredytobiorcę na obsługę kredytu indeksowanego frankiem szwajcarskim. Odwrócenie trendów obserwowanych na rynku franka szwajcarskiego miało swoją pierwotną przyczynę w globalnym kryzysie finansowym, który osiągnął apogeum w latach 2007-2008, będącym następstwem długoterminowych działań podmiotów rządowych oraz prywatnych w sferze makroekonomicznej. Mimo drastycznego zachwiania rynku franka szwajcarskiego, do którego doszło w 2008r., było to normalne zjawisko ekonomiczne będące elementem cyklu koniunkturalnego, które można było zaobserwować wcześniej w różnych gospodarkach świata. Biorąc pod uwagę informacje dostępne dla każdego uczestnika rynku w 2008r., możliwe było przewidywanie, że kurs franka szwajcarskiego będzie rósł zwłaszcza w perspektywie kilkudziesięciu lat, i nie wymagało to bardzo rozbudowanej wiedzy finansowej. Oznacza to, że zarówno klient jak i bank, w momencie podpisywania umowy mogli dysponować wiedzą o możliwości zmiany tendencji finansowych. W momencie podejmowania decyzji finansowych o horyzoncie 30 lat, jak miało to miejsce w przypadku kredytu zaciągniętego przez powódkę, trzeba bezwzględnie liczyć się z ryzykiem związanym z tą decyzją. W przypadku podjęcia zobowiązania na tak długi okres, należy mieć na uwadze możliwości wzrostu kosztów jego obsługi, związaną z takimi parametrami jak stopa procentowa, konieczność podejmowania ubezpieczeń, ryzyko utraty zatrudnienia, czy też jak w przypadku kredytu walutowego — zmienność kursu. Nawet w przypadku braku posiadania stosownej wiedzy finansowej możliwe jest skorzystanie z usług niezależnego zewnętrznego doradcy finansowego, który pomoże zinterpretować bieżącą sytuację ekonomiczną, a także zoptymalizować plan kredytowy dla indywidualnego klienta. Możliwość skorzystania z takich usług jest dostępna na rynku polskim od wielu lat, chociaż jak pokazuje praktyka, nieliczni kredytobiorcy decydują się na to ze względu na konieczność poniesienia dodatkowych kosztów. Ryzyko, jakim obciążona była umowa łącząca strony, związane z indeksowaniem kwoty kredytu do franka szwajcarskiego i możliwą zmianą jego parametrów (tzn. kursu franka do złotego oraz oprocentowania) ponoszone było w znacznej części przez kredytobiorcę, z czym powinien był się liczyć. Jednakże umowa przewidywała zabezpieczenie kredytobiorcy przed nadmiernie uciążliwymi skutkami takiego ryzyka, w postaci możliwości przewalutowania kredytu z waluty obcej na krajową. Taka konwersja kredytu możliwa na wniosek kredytobiorcy i przy spełnieniu warunków wskazanych w umowie, dokonana w momencie gdy zaczęły pojawiać się straty, pozwoliłaby na uniknięcie ich pogłębienia. Jednocześnie racjonalny klient decydujący się na podjęcie tego typu zobowiązania długoterminowego powinien obserwować zachowanie kursu waluty, którą indeksowany jest kredyt w celu uniknięcia straty. Od racjonalnie działającej osoby można też wymagać rozważenia, czy będzie w stanie zapewnić sobie stały przychód umożliwiający spłatę zobowiązań.

/ opinia pisemna biegłego R. P. – k 808-850 /

W postępowaniu egzekucyjny prowadzonym przeciwko powódce na podstawie kwestionowanego tytułu wykonawczego sprzedane zostało mieszkanie A. J.. W ramach sporządzonego opisu i oszacowania zostało ono wycenione na kwotę 325’000,00 zł. Po jego sprzedaży w toku licytacji, przysądzeniu własności na rzecz nabywcy i zapłacie wylicytowanej ceny, bank uzyskał zaspokojenie swojej wierzytelności do kwoty 192’955,98 złotych.

/ załączone akta II 1 Co 6705/15 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia wraz z załączonymi aktami egzekucyjnymi KM 730/11 /

Rozważania prawne:

Powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności zasługiwało na uwzględnienie na podstawie art. 840 § 1 punkt 1 kpc.

Jak wynika z opinii biegłego z zakresu ekonomii, na dzień złożenia przez bank oświadczenia o wypowiedzeniu łączącej strony umowy kredytowej zaległość powódki w spłacie zobowiązań wynikających z tej umowy nie przekraczała równowartości jednomiesięcznej raty kapitałowej. Zgodnie z § 22 umowy oznacza to, że nie zaszła przesłanka wskazana przez kredytodawcę jako przyczyna jej wypowiedzenia, a zatem należało uznać, że nie było podstawy do dokonania takiej czynności. Konsekwencją tego jest uznanie, że oświadczenie o wypowiedzeniu nie mogło odnieść skutku w postaci powstania po stronie powódki obowiązku niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi na podstawie umowy, w szczególności odsetkami za należności przeterminowane. Z tej samej opinii wynika, że nawet w dacie wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego zaległość powódki nie sięgała dwukrotności miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej. Nie było tym samym podstawy do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzającego zadłużenie powódki w takiej kwocie, jak wskazano to w tytule nr (...), co skutkuje pozbawieniem wykonalności, co do zasady, tytułu wykonawczego wydanego w oparciu o ten tytuł egzekucyjny.

Powództwo w tej części nie mogło zostać uwzględnione w całości, ponieważ już w toku procesu doszło do częściowego wyegzekwowania tytułu wykonawczego, co skutkuje utratą przez dłużnika możliwości realizacji roszczenia opartego na art. 840 § 1 kpc. Sąd w pełni akceptuje pogląd zaprezentowany w tej kwestii przez Sąd Najwyższy w wyroku z 12 lutego 2015r., wydanym w sprawie IV CSK 272/14. Na gruncie tej sprawy skutek ten występuje jedynie w stosunku do części zakwestionowanego tytułu wykonawczego, tzn. tej, która została zaspokojona w toku postępowania egzekucyjnego.

Wobec powyższego należało orzec, jak w punkcie 1 i 2.

Niezasadne jest w całości powództwo w części obejmującej żądanie oznaczenia sposobu wykonania zobowiązania, ponieważ nie zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne dla uwzględnienia takiego roszczenia, wskazane w art. 357 ¹ kc.

W bardzo szczegółowej opinii z zakresu ekonomii biegły wyjaśnił, co prawda, że po zawarciu umowy kredytowej łączącej strony nastąpiło diametralne odwrócenie trendu w relacji kursów waluty krajowej do waluty, którą indeksowany był kredyt udzielony powódce i zjawisko to miało znaczące rozmiary, jednakże z opinii tej nie wynika, aby spełniało ono warunek nadzwyczajnej zmiany stosunków. Zarówno sytuacja, która zaistniała wówczas na rynku walutowym, jak i kryzys finansowy, który ją spowodował były wręcz normalnymi zjawiskami ekonomicznymi, niezależnie od stopnia ich gwałtowności. Co więcej, zjawiska takie nie tylko nie miały przymiotu nadzwyczajnej zmiany stosunków, ale były przewidywalne w dłuższej perspektywie czasowej, w oparciu o retrospektywną ocenę procesów gospodarczych. Ocena taka nie wymaga przy tym specjalistycznej wiedzy, ani dostępu do informacji poufnych i mogła zostać dokonana przez każdą osobę, która wykazałaby dostateczne zainteresowanie tym tematem. Zainteresowania takiego można oczekiwać zwłaszcza od osób podejmujących decyzję o zaciągnięciu długoterminowych zobowiązań finansowych, obarczonych wysokim ryzykiem poniesienia zwiększonych kosztów ich obsługi. Warto w tym miejscu przypomnieć, że zarówno w treści samej umowy, jak i uzasadnieniu pozwu, strona powodowa przyznała, iż miała świadomość ryzyka kursowego związanego z zaciągniętym kredytem. Nawet jeżeli prawidłowa ocena zjawisk ekonomicznych przekracza zdolności przeciętnego konsumenta, może on skorzystać z fachowej pomocy wyspecjalizowanych podmiotów niezależnych. Zatem nie została spełniona także przesłanka obiektywnej niemożności przewidzenia zaistniałej zmiany stosunków w momencie zawierania umowy. Co prawda zmiana taka nastąpiła w najmniej korzystnym dla kredytobiorcy momencie, z punktu widzenia daty zawarcia umowy kredytowej, co w konsekwencji naraża powódkę na znaczne zwiększenie kosztu obsługi zaciągniętego kredytu, jednakże trudno jest uznać to za zagrożenie rażącą stratę w rozumieniu powołanego przepisu. Powódka zaciągnęła kredyt na warunkach korzystniejszych, niż miałoby to miejsce w przypadku kredytu nieindeksowanego, ale wiążący się z podjęciem większego ryzyka. Zwiększone koszty tego zobowiązania, są w pewnej części nie tyle stratą, co nieuzyskaniem spodziewanych korzyści, wynikających z mniejszej stopy oprocentowania. O ile można mówić o stracie jako takiej, która polega na konieczności przeznaczenia większych środków na spłatę kredytu, to nie zostało wykazane przez stronę powodową, aby była ona rażąca. Nie bez znaczenia dla oceny tego roszczenia jest też fakt, że umowa przewidywała możliwość uniknięcia przez kredytobiorcę zwiększenia straty wynikającej z ryzyka kursowego, dając mu możliwość przewalutowania kredytu na jego wniosek. Mechanizm ten nie spowodowałby całkowitego wyeliminowania ryzyka poniesienia większych kosztów, niż oczekiwane w chwili zawarcia umowy, ale z pewnością dawał możliwość zapobieżenia sytuacji, w której strata przybrałaby rozmiary rażące.

Wobec powyższego należało oddalić powództwo w tej części.

Na uwzględnienie zasługiwało natomiast roszczenie odszkodowawcze zgłoszone przez powódkę w związku ze sprzedażą należącego do jej majątku prawa do lokalu. Jak wskazano to wcześniej, zakwestionowany tytuł wykonawczy był wadliwy, ponieważ został wydany w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony przez bank mimo niezaistnienia określonych w umowie okoliczności uprawniających kredytodawcę do wypowiedzenia umowy. Zatem tytuł egzekucyjny wystawiono bezzasadnie a nadto opiewał on na kwotę, do której zapłaty powódka nie byłaby zobowiązana, gdyby nie wypowiedzenie umowy. Sytuacja ta została spowodowana nieprawidłowościami w rozliczeniu przez bank spłat dokonywanych przez kredytobiorcę. Było to zatem następstwem nienależytego wykonania zobowiązania umownego, ciążącego na pozwanym, co skutkuje obowiązkiem naprawnienia wynikłej z tego szkody na podstawie art. 471 kc. Pozwany nie wykazał przy tym, aby nienależyte wykonanie jego zobowiązania było następstwem okoliczności za które nie ponosi odpowiedzialności.

Normalnym następstwem, w rozumieniu art. 361 § 1 kc, tego zawinionego nienależytego wykonania umowy było wystawienie tytułu egzekucyjnego, opatrzenie go klauzulą wykonalności przeciwko A. J., a następnie wszczęcie przez pozwanego egzekucji, w toku której doszło do sprzedaży składnika majątkowego powódki i częściowego zaspokojenia pozwanego. W ten sposób została powódce wyrządzona szkoda w postaci straty, tzn. ubytku w majątku poszkodowanego, do której nie doszłoby, gdyby bank należycie wykonał swoje zobowiązanie w zakresie prawidłowego rozliczania wpłat kredytobiorcy (art. 361 § 2 kc)

Rozmiar tej szkody wyznacza rzeczywista wartość składnika, który ubył z majątku powódki. Została ona oszacowana na kwotę 325’000,00 zł w toku czynności egzekucyjnej opisu i oszacowania, która nie została skutecznie zakwestionowana przez uczestników postępowania egzekucyjnego, zatem ta kwota stanowi udowodnioną wysokość szkody poniesionej przez powódkę.

Wobec powyższego Sąd orzekł, jak w punkcie 4 zasądzając odsetki na podstawie art. 481 kc, z uwzględnieniem daty zgłoszenia roszczenia w obecności pozwanego, w toku niniejszej sprawy.

O kosztach procesu Sąd postanowił na podstawie art. 100 kpc, zdanie pierwsze, mając na uwadze, że żądania powódki zostały uwzględnione w 76,53% oraz wydatki poniesione przez obie strony na wynagrodzenia pełnomocników wraz z opłatami od pełnomocnictwa oraz zaliczki na biegłych, a nadto opłaty uiszczone przez powódkę od pozwu i środków zaskarżenia wnoszonych w toku procesu.

O nieopłaconych kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 uksc przy zastosowaniu zasady wyrażonej w art. 100 kpc, zdanie pierwsze.