Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku IX Wydział Cywilny

W następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Zielonka

Protokolant: st. sekr. sądowy Agnieszka Konewko

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2017 roku w Słupsku

na rozprawie sprawy

z wniosku (...) S.A. w G.

z udziałem J. W.

o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu

postanawia:

1.  Oddalić wniosek,

2.  Zasądzić od (...) S.A. w G. na rzecz J. W. kwotę 497 zł (czterysta dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt IX Ns 412/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawca - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. , reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o stwierdzenie, że jego poprzednik prawny nabył przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą treści służebności przesyłu, obciążającą nieruchomość położoną w miejscowości S., stanowiącą działkę o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...), polegającą na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej poprzez utrzymanie, eksploatowanie, konserwowanie i naprawianie urządzeń linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15 kV – z dniem 2 sierpnia 1993 roku i linii elektroenergetycznej niskiego napięcia 0,4 kV – z dniem 2 kwietnia 1997 roku. Na uzasadnienie wniosku wnioskodawca podniósł, iż uczestniczce J. W. przysługuje prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów numerem 244/2, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...). Przez nieruchomości uczestniczki przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV oraz linia elektroenergetyczna niskiego napięcia 0,4 kV - wchodzące w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Urządzenia elektroenergetyczne zostały wybudowane i oddane do użytkowania odpowiednio 1 sierpnia 1973 roku (linia 15 kV) oraz 1 kwietnia 1977 roku (linia 0,4 kV) przez poprzednika prawnego wnioskodawcy, na podstawie decyzji administracyjnych. Wnioskodawca od tego czasu nieprzerwanie korzysta z trwałych i widocznych urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej, przesyłając za ich pośrednictwem energię elektryczną do odbiorców indywidualnych. Wnioskodawca wskazał, iż jako posiadacz służebności, swoją dobrą wiarę wywodzi z faktu, iż w czasie budowy napowietrznej linii elektroenergetycznej, a także w czasie jej przekazania na majątek poprzednika prawnego wnioskodawcy (będącego państwową jednostką organizacyjną) - prawo własności nieruchomości przysługiwało Skarbowi Państwa. Posiadanie przez poprzednika prawnego uczestnika postępowania służebności gruntowej polegającej na korzystaniu z trwałych i widocznych urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej w świetle postanowień ustawy z dnia 28 czerwca 1950r. o powszechnej elektryfikacji osiedli i wsi, winno być zatem traktowane jako posiadanie w dobrej wierze. Wnioskodawca wywodził nadto, iż przysługuje mu prawo zaliczenia do okresu swego posiadania, okresu posiadania poprzednika prawnego, a także okresu posiadania Skarbu Państwa wykonywanego do 1 lutego 1989r.

Uczestniczka postępowania – J. W. , reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawcy na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odpowiedzi na wniosek uczestniczka podniosła, iż wnioskodawca nie wykazał początkowych dat objęcia w posiadanie służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, jak również okoliczności przeniesienia posiadania służebności odnośnie linii energetycznej na rzecz obecnego uczestnika postępowania. Nadto uczestniczka zakwestionowała okoliczność upływu czasu niezbędnego do stwierdzenia zasiedzenia, wskazała na brak samoistnego posiadania po stronie wnioskodawcy i jego poprzedników prawnych oraz podniosła, iż wnioskodawca nie przedstawił dowodów na wykonywanie czynności eksploatacyjnych na linii w czasie trwania biegu okresu zasiedzenia. Końcowo uczestniczka podniosła zarzut braku możliwości zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. jest właścicielką nieruchomości gruntowej zabudowanej, o powierzchni 0,1200 ha, położonej w miejscowości S., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka numer (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Bezsporne, a ponadto dowód : akta księgi wieczystej KW nr (...);

Linia napowietrzna 0,4 kV przebiega skrajem działki – wzdłuż drogi wojewódzkiej – ul. (...) w S.. Linia napowietrzna 15 kV przebiega przez nieruchomość pod kątem około 45 stopni do granicy z drogą wojewódzką – ul. (...) w S.. Na nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) posadowiony jest jeden słup linii napowietrznej 0,4 kV oraz jeden słup linii napowietrznej 15 kV.

Długość infrastruktury elektroenergetycznej SN 15 kV wynosi 33,15 m.

Długość infrastruktury elektroenergetycznej NN 0,4 kV wynosi 37,15 m.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji - mgr inż. E. G. – k. 224-245 akt;

Napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV została wybudowana przez (...) K. w 1973r., a następnie przekazana na majątek Zakładu (...) w S.. Linia została pierwotnie wykonana w celu zasilenia Zakładu (...) w J..

Napowietrzna linia elektroenergetyczna niskiego napięcia 0,4 kV istnieje od 1977r. Pierwotnie w jej miejscu przebiegała linia przedwojenna, mająca za zadanie zasilanie odbiorców indywidualnych.

Dowód : dokumentacja projektowa wraz z decyzjami lokalizacyjnymi – k. 74-123 (oraz k. 148-204), zeznania świadka Ł. R. – k. 208-209 akt;

Zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 2 czerwca 1975r. ustalono, iż przedsiębiorstwo Zakładu (...) działać będzie na obszarze m.in. województwa (...) i (...).

Zarządzeniem Naczelnego Dyrektora Zakładów (...) w B. z dnia 10 maja 1975r. utworzono Zakład (...) w K..

Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993r. dokonano podziału Zakładu (...) w K. i przekształcenia go w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Zakład (...) w K. przekazał w skład przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej: stację D. – z wyłączeniem rozdzielni 110 kV oraz linie relacji D. – Ż. i Ż. – K. o mocy 220 kV, a także Ż. – D. i D. – K. o mocy 400 kV.

Dowód: zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 2 czerwca 1975 – k.34-35, zarządzenie Dyrektora Zakładów (...) w B. z dnia 29 listopada 1975r. – k. 36-37, Zarządzenie Dyrektora Zakładu (...) z dnia 4 grudnia 1975r. – k. 38-42, Zarządzenie Naczelnego Dyrektora Zakładów (...) w B. z dnia 10 maja 1978r. – k. 44-45, zarządzenie Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989r. – k. 46-48, postanowienie Sądu Rejonowego w Koszalinie z dnia 30 czerwca 1989r. – k. 49-50, odpis Rejestru Przedsiębiorców Państwowych – k. 51-52, akt notarialny z dnia 12 lipca 1993r., Rep. nr A (...) – k. 53-60, zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993r. – k. 61-63, protokół zdawczo-odbiorczy – k. 64-71,granice przekazywanych obiektów – k. 72-73 akt;

Uchwałą nadzwyczajnego walnego zgromadzenia Zakładu (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. nastąpiło połączenie tej spółki w trybie art. 492 § 1 k.s.h. poprzez przeniesienie całego jej majątku na (...) Spółkę Akcyjną, która obecnie funkcjonuje pod nazwą (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G..

Dowód: odpis pełny z KRS – k. 11-27 akt;

Urządzenia energetyczne zlokalizowane na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) obecnie wchodzą w skład przedsiębiorstwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G..

Bezsporne

Sąd zważył:

Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach przesądził o dopuszczalności nabycia służebności gruntowej przez przedsiębiorstwo energetyczne w drodze zasiedzenia / vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2006 r., II CSK 112/06, [w:] LEX nr 193240, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2006 r., IV CSK 149/05, [w:] LEX nr 258681,

uchwała Sądu Najwyższego z dnia z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP 79/02, [w:] LEX nr 57064/, jak również uznał, że przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz takiego przedsiębiorstwa / vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, [w:] LEX nr 458125, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008r., II CSK 389/08, [w:] LEX nr 484715, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13, [w:] LEX nr 1316046/. Wnioskodawca lub jego poprzednik prawny mógł zatem przed dniem 3 sierpnia 2008r. jedynie zasiedzieć służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, nie zaś służebność przesyłu.

Zgodnie z treścią 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. Z mocy art. 305 ⁴ k.c. powyższa regulacja znajduje również zastosowanie do służebności przesyłu.

Zważając na treść art. 172 k.c. stwierdzić należy, iż przesłankami zasiedzenia służebności gruntowej są: posiadanie służebności, polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści określonej służebności oraz upływ oznaczonego w ustawie czasu. Posiadanie służebności powinno być nieprzerwane, przy czym bieg zasiedzenia rozpoczyna się od momentu, gdy posiadacz służebności przystąpił do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia. Wymagany dla zasiedzenia okres czasu posiadania służebności zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza.

Posiadacz służebności gruntowej nabywa służebność, jeżeli ją posiadał nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz w dobrej wierze, a jeżeli uzyskał posiadanie w złej wierze, do nabycia służebności przez zasiedzenie wymagany jest upływ trzydziestu lat. Jednocześnie w przypadkach kiedy zasiedzenie nastąpiło przed dniem wejścia w życie noweli wprowadzonej ustawą z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, tj. przed dniem 1 października 1990 r. stosować należy krótsze terminy prowadzące do zasiedzenia – odpowiednio 10 lat dla posiadacza w dobrej wierze i 20 lat dla posiadacza w złej wierze. Decydująca dla określenia dobrej wiary posiadacza jest chwila uzyskania posiadania, wobec czego późniejsze od tej chwili okoliczności powodujące, że posiadacz służebności stał się posiadaczem w złej wierze, nie mają już znaczenia i nie powodują przedłużenia terminu do lat trzydziestu.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd oparł się na dowodach z dokumentów złożonych do akt sprawy przez wnioskodawcę, których prawdziwość nie została zakwestionowana przez uczestniczkę postępowania oraz na opinii biegłego z zakresu geodezji, jak również na zeznaniach świadka Ł. R., które uznał za w pełni wiarygodne.

W niniejszej sprawie za niekwestionowaną uznać należy okoliczność, że na nieruchomości uczestniczki postępowania znajdują się trwałe i widoczne elementy instalacji przesyłowej w postaci dwóch słupów oraz linii napowietrznych 0,4 kV i 15 kV - wchodzące w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Bezsporną między stronami pozostawała także okoliczność, że wnioskodawca korzysta z rzeczonych urządzeń, a zatem jest posiadaczem przedmiotowej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu w rozumieniu art. 305 ¹ k.c.

Pomiędzy aktualną właścicielką działki nr (...), a wnioskodawcą, jak też i pomiędzy ich poprzednikami prawnymi nie doszło do ustanowienia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu na podstawie umowy, zawartej zgodnie z wymogami wskazanymi w art. 245 § 1 k.c., tj. z zachowaniem formy aktu notarialnego.

Podkreślić należy, że dla wykazania wymaganego przez art. 176 k.c. przeniesienia posiadania, umożliwiającego doliczenie okresu posiadania poprzednika, konieczne jest w pierwszej kolejności wykazanie przeniesienia posiadania ze Skarbu Państwa na rzecz przedsiębiorstwa państwowego, a następnie przeniesienie tego posiadania wraz z każdym kolejnym przeniesieniem pomiędzy różnymi podmiotami.

Z dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę wynika, iż napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV została wybudowana przez (...) K. w 1973r., a następnie przekazana na majątek przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) w S.. Linia została pierwotnie wykonana w celu zasilenia Zakładu (...) w J.. Z kolei napowietrzna linia elektroenergetyczna niskiego napięcia 0,4 kV istnieje od 1977r. Pierwotnie w jej miejscu przebiegała linia przedwojenna, mająca za zadanie zasilanie odbiorców indywidualnych.

Z oświadczeń wnioskodawcy zwartych w treści uzasadnienia wniosku wynika wprost, iż z przedmiotowych linii przesyłowych - w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, nieprzerwanie korzystali Skarb Państwa – przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...) w B., a później przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w S., następnie Zakład (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. , a od dnia 26 listopada 2004r. (i nadal) korzysta spółka (...) Spółka Akcyjna w G..

Materiał dowodowy przedstawiony przez uczestnika na k. 34-73 dotyczył następstwa prawnego uczestnika jako operatora przesyłowego korzystającego z infrastruktury wybudowanej przez jego poprzedników.

Analiza powyższych dokumentów wykazała, że wnioskodawca nie przedstawił ciągu przekształceń podmiotowych po stronie dostawcy energii począwszy od daty przekazania do użytkowania urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej posadowionych na nieruchomości uczestniczki, albowiem przedstawiony przez wnioskodawcę materiał dowodowy dotyczył wyłącznie przekształceń podmiotowych Zakładu (...) w K..

Wnioskodawca nie wykazał, ażeby odcinek linii elektroenergetycznych NN 0,4 kV i SN 15 kV przebiegający przez nieruchomość uczestniczki postępowania wchodził w skład infrastruktury jego poprzednika prawnego w osobie przedsiębiorstwa państwowego Zakładu (...) w K., ani też Zakładu (...) w S..

Z przedłożonego przez wnioskodawcę dokumentu w postaci zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu nr 206/O./93 / k. 61-72 akt/ wynika, że składniki majątkowe Zakładu (...) w K. w postaci linii energetycznych relacji D. (400/220/110 kV), Ż. – D. (400 kV), D. – K. (400 kV), D. – Ż. (220 kV) oraz Ż. – K. (220 kV) zostały przekazane do (...) Spółki Akcyjnej jako infrastruktura przemysłowa. Z załączników do powyższego zarządzenia w postaci protokołów przekazania stacji i linii niskiego napięcia oraz w przedmiocie ustalenia granic przekazywanych obiektów wynika natomiast, iż Zakład (...) w K. znajdował się w posiadaniu infrastruktury linii elektroenergetycznych jedynie do granic miejscowości D.. Sądowi z urzędu wiadomo jest, iż odcinek sieci energetycznej na wschód od miejscowości D. znajdował się w zarządzie Zakładu (...) w S..

Wnioskodawca nie przedłożył zatem żadnych dokumentów na okoliczność przeniesienia posiadania służebności ze Skarbu Państwa na przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w S., a następnie na Zakład (...) SA w S.. Wnioskodawca jedynie wykazał, iż miało miejsce przekształcenie spółek pomiędzy spółkami - Zakładem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w S., a (...) Spółkę Akcyjną (obecnie: (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w G.). W rezultacie należało przyjąć, że wnioskodawca nie wykazał kiedy nastąpiło rozpoczęcie posiadania służebności przez jego poprzedników prawnych. Nie sposób zatem ustalić początku biegu terminu zasiedzenia na rzecz tych podmiotów, czego domaga się we wniosku.

Wobec zakwestionowania przez uczestniczkę, w odpowiedzi na wniosek, wszystkich przesłanek prowadzących do zasiedzenia, a w szczególności daty objęcia infrastruktury w posiadanie, przeniesienia posiadania służebności, wykonywania przez wnioskodawcę czy- nności eksploatacyjnych, przeszkodą do uwzględnienia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu była okoliczność nie wykazania przez wnioskodawcę, zgodnie z treścią art. 6 k.c. wszystkich przesłanek prowadzących do zasiedzenia. Wnioskodawca, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, pomimo obowiązku wynikającego z art. 232 k.p.c., nie wskazał dowodów dla stwierdzenia kluczowego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu (w związku z twierdzeniem o przeniesieniu posiadania), że składnikiem mienia poprzednika prawnego wnioskodawcy - Zakładu (...) w S., były także urządzenia obecnie posadowione na nieruchomości uczestniczki. W wypadkach uzasadnionych wątpliwości Sąd nie możne przyjmować za prawdziwe twierdzeń wnioskodawcy o okolicznościach faktycznych, które nie zostały potwierdzone dowodami. W ocenie Sądu, nie można przyjąć, że okoliczności przytoczone w treści niniejszego wniosku nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do następstwa prawnego wnioskodawcy w zakresie posiadania urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej na nieruchomościach uczestników oraz przeniesienia ich posiadania.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., albowiem strony niniejszego postępowania prezentowały sprzeczne interesy. Niniejszy spór przegrał wnioskodawca, dlatego też Sąd nałożył na niego obowiązek uiszczenia kosztów celowej obrony uczestniczki postępowania, na które składały się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 480,00zł - ustalone w oparciu o § 5 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /Dz.U. 2015.1804/ oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00zł.