Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Pa 47/17, VI Pz 13/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSO Monika Miller-Młyńska (spr.)

Sędziowie:

SSO Barbara Konieczna

SSO Jan Przybyś

Protokolant:

st. sekr. sądowy Katarzyna Herman

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 czerwca 2017 roku w S.

sprawy z powództwa B. K.

przeciwko Gimnazjum numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S.

o zapłatę odprawy

na skutek apelacji wniesionej przez pozwane Gimnazjum numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S.

od wyroku Sądu Rejonowego w S.

z dnia 7 października 2016 roku, sygn. akt IV P 61/16

I.  prostuje oznaczenie strony pozwanej w komparycji i punktach I i II sentencji zaskarżonego wyroku poprzez zastąpienie oznaczenia ,,Gimnazjum numer 2 w S.” oznaczeniem ,, Gimnazjum numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S.”;

II.  oddala apelację;

III.  oddala zażalenie;

IV.  zasądza od Gimnazjum numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S. na rzecz B. K. kwotę 2025 zł (dwa tysiące dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

W toku procesu jaki toczył się przed Sądem Rejonowym w S. B. K. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od byłego pracodawcy - Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. K. G. w S., kwoty 18.654 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 1 września 2015 r. do dnia zapłaty tytułem odprawy o jakiej mowa w przepisach art. 20 ust. 1 pkt 1 oraz art. 20 ust 2 Karty Nauczyciela. Ponadto wnosiła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.800 zł.

Pozwany pracodawca wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów zastępstwa radcowskiego w wysokości 2 000 zł. Domagał się ponadto zawieszenia postępowania do czasu zakończenia postępowania toczącego się między tymi samymi stronami przed Sądem Rejonowym w S. pod sygnaturą akt IV P 60/15.

Wyrokiem z 7 października 2016 roku Sąd Rejonowy w S. zasądził od pozwanego, oznaczonego jako Gimnazjum numer 2 w S. na rzecz powódki B. K. kwotę 18 654 zł z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 1 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt I) oraz kwotę 1 987 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

B. K. pracowała w Gimnazjum nr 2 w S. w okresie od 1 września 1984 r. do 31 sierpnia 2010 r. jako nauczyciel historii oraz wiedzy o społeczeństwie. Pracę wykonywała w pełnym wymiarze czasu, czyli 18/18 etatu. Była pracownikiem mianowanym.

W 2010 r. pracodawca wypowiedział B. K. stosunek pracy w trybie art. 20 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu w dniu 31 sierpnia 2010 r.

Wyrokiem z 25 lutego 2013 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI Pa 116/12, Sąd Okręgowy w Szczecinie, w wyniku apelacji B. K. od wyroku sądu I instancji, przywrócił B. K. na poprzednio zajmowane stanowisko.

W międzyczasie, od 1 maja 2011 r. B. K. uzyskała prawo do emerytury. W związku ze zwolnieniem z pracy zwróciła się do pracodawcy o wypłatę odprawy emerytalnej w wysokości trzykrotności wynagrodzenia zasadniczego w chwili rozwiązania stosunku pracy. Pracodawca nie uwzględnił żądania opartego na dyspozycji art. 87 ust. 1 Karty Nauczyciela.

Wyrokiem z dnia 30 stycznia 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VI Pa 68/13, Sąd Okręgowy w Szczecinie, w wyniku apelacji B. K. od wyroku sądu I instancji, zasądził od pracodawcy na rzecz B. K. kwotę 9 657,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi płatnymi od dnia 27 października 2012 r. tytułem odprawy określonej w art. 87 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Po przywróceniu do pracy, B. K. od 1 marca 2013 r. w dalszym ciągu pracowała jako nauczyciel historii oraz wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum Nr 2 w S..

Pracodawca wypowiedział B. K. stosunek pracy w dniu 28 maja 2015 r. Stosunek pracy uległ rozwiązaniu z dniem 31 sierpnia 2015 r. Jako podstawę rozwiązania stosunku pracy pracodawca wskazał zmiany organizacyjne polegające na zmniejszeniu się od nowego roku szkolnego (...) liczby oddziałów.

B. K. złożyła odwołanie od decyzji pracodawcy. Sprawa w tym przedmiocie toczy się przed Sądem Rejonowym w S. pod sygn. akt IV P 60/15.

B. K. od 29 sierpnia 2014 r., do czasu rozwiązania stosunku pracy, otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3 109 zł.

B. K. w dniu 31 sierpnia 2015 r. – składając pismo bezpośrednio pracodawcy - zwróciła się do Gimnazjum Nr 2 w S. o wypłatę sześciomiesięcznej odprawy. Jako podstawę prawną wniosku wskazała art. 20 Karty Nauczyciela. Ponadto oświadczyła, że w razie nieterminowej wpłaty prosi o naliczenie ustawowych odsetek.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w całości.

Stan faktyczny sprawy zdaniem sądu był niesporny, a spór dotyczył jedynie oceny zasadności żądania zapłaty na gruncie obowiązujących przepisów, tj. art. 20 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela.

Sąd Rejonowy przypomniał w tym kontekście, że pozwany rozwiązał z powódką stosunek pracy z dniem 31 sierpnia 2015 r. jako przyczynę faktyczną wskazując zmiany organizacyjne polegające na zmniejszeniu od nowego roku szkolnego (...) liczby oddziałów, zaś jako podstawę prawną - art. 20 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela. Tymczasem z normy art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela wynika, że nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyn określonych w ust. 1, przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Sąd Rejonowy zwrócił przy tym uwagę, że pozwany w realiach sprawy kwestionował fakt, że powódka posiadała w chwili zwolnienia status nauczyciela mianowanego, podnosząc, że była ona co prawda zatrudniona na podstawie mianowania, ale po przywróceniu do pracy wyrokiem sądu oraz jednocześnie – po uzyskaniu uprawnień do emerytury –nie pracowała dalej jako nauczyciel mianowany, a jako nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę zgodnie z Kodeksem pracy. Przy czym pozwany nie twierdził, że jest tak na pewno, ale wskazywał, że w zasadzie nie wie, na jakiej podstawie powódka była zatrudniona przed rozwiązaniem z nią umowy z dniem 31 sierpnia 2015 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1976 r. wydaną w sprawie V PZP 12/75 w składzie 7 sędziów i stanowiącą zasadę prawną, „ orzeczenie o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach ma charakter mieszany, konstytutywno-deklaratoryjny. Konstytutywny charakter tego orzeczenia wyraża się w tym, że doprowadza ono do powstania stosunku pracy, jaki istniał przed zakwestionowanym rozwiązaniem umowy o pracę, deklaratywny zaś, że zobowiązuje zakład pracy do zatrudnienia pracownika. Za przyjęciem tezy, że stosunek pracy zostaje reaktywowany z mocy prawomocnego orzeczenia przywracającego pracownika do pracy przemawia art. 45 k.p., z którego wynika, iż przywrócenie do pracy jest równoznaczne z restytucją rozwiązanego stosunku pracy. Stosunek pracy zostaje reaktywowany z mocy orzeczenia o przywróceniu do pracy, którego materialna skuteczność w świetle art. 48 § 1 k.p. powstaje jednak dopiero od daty zgłoszenia przez pracownika gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, przy czym początek 7-dniowego terminu dla zgłoszenia gotowości do pracy liczy się od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o przywróceniu pracownika do pracy. Okoliczność, z jaką chwilą orzeczenie o przywróceniu do pracy staje się skuteczne, należy odróżnić od tego, czy wywiera ono skutki jedynie na przyszłość (ex nunc), czy także działa wstecz (ex tunc), a kwestię tę reguluje art. 51 § 1 k.p. ”.

Sąd I instancji wskazał, że przywrócenie do pracy dotyczy wszystkich warunków zatrudnienia, przy czym w rozpoznawanej sprawie jednym z najistotniejszych elementów była podstawa zatrudnienia a więc mianowanie powódki. W tej sytuacji w ocenie Sądu Rejonowego nie było jakichkolwiek powodów by wątpić w to, że powódka po przywróceniu do pracy była nadal nauczycielem mianowanym, bez względu na uzyskanie prawa do emerytury w okresie pozostawiania bez pracy. Gdyby było inaczej, powodowałoby to pozbawienie powódki jej statusu nauczyciela mianowanego przez niezgodne z prawem rozwiązanie z nią stosunku pracy przez pracodawcę. Oczywiste było także w ocenie Sądu Rejonowego, że takiego skutku pracodawca nie może w stosunku do nauczyciela mianowanego osiągnąć poprzez niezgodne z prawem rozwiązanie z nauczycielem stosunku pracy. Stąd też – zdaniem sądu I instancji - oczywiste jest, że w czasie po przywróceniu do pracy powódka nadal posiadała status nauczyciela mianowanego.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że drugi z podnoszonych przez pracodawcę zarzutów dotyczył tego, że powódka – w związku z poprzednim rozwiązaniem z nią stosunku pracy przez pracodawcę – otrzymała już odprawę emerytalną w oparciu o normę art. 87 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela, a więc obecnie, w związku z ponownym rozwiązaniem z powódką stosunku pracy, żadna odprawa się powódce już nie należy. Także ten zarzut został uznany za bezzasadny. Zdaniem Sądu Rejonowego analiza ustawy – Karta Nauczyciela prowadzi bowiem do wniosku, że są to świadczenia zupełnie różne, przyznawane w związku z zaistnieniem odrębnych przesłanek i spełnienie kryteriów do przyznania jednego świadczenia nie wyklucza prawa do otrzymania drugiego z nich.

Sąd Rejonowy podkreślił przy tym, że stanowisko takie potwierdził również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lipca 2001 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I PKN 565/00, gdzie wskazał, że „ nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły (art. 87 oraz art. 20 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, jednolity tekst: Dz. U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.). Także nabycie przez powódki prawa do odpraw emerytalnych na podstawie art. 87 Karty Nauczyciela nie uzasadnia poglądu, iż jest to przeszkoda w uzyskaniu przez nie odpraw z art. 20 ust. 2 tej ustawy. (…) Oba rodzaje odpraw (z art. 20 ust. 2 i art. 87 Karty Nauczyciela) są niezależnymi od siebie świadczeniami, przysługującymi w razie spełnienia odmiennego typu warunków, a brak jest przepisów przewidujących zaliczenie jednego świadczenia na poczet drugiego. Jeżeli pracownik spełnia warunki do uzyskania dwóch różnych świadczeń, to nabywa do nich prawo, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Także po nowelizacji Karty Nauczyciela ustawą z dnia 18 lutego 2000 r., jeżeli spełnione są warunki z art. 20 ust. 1 oraz z art. 87 tej ustawy, to nauczyciel nabywa prawo do obu odpraw.”

Sąd Rejonowy zwrócił przy tym uwagę, że w sprawie rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy powódki nabyły prawo do obu odpraw jednocześnie. W ocenie sądu I instancji nie ma powodów by różnicować ich sytuację i sytuację powódki, która nabyła prawo do jednej z odpraw wcześniej, a obecnie nabyła prawo do drugiego ze świadczeń. Wskazał też, że w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy, iż brak jest podstawy prawnej „zaliczenia” odprawy emerytalnej na poczet odprawy wynikającej z art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela w jakiejkolwiek wysokości.

Stąd też, w ocenie Sądu Rejonowego, żądanie powódki by pracodawca wypłacił jej odprawę było w pełni uzasadnione.

W związku z tym, że odprawa ta przysługuje z mocy ustawy, Sąd Rejonowy przyjął, że jej wypłata staje się wymagalna z chwilą rozwiązania stosunku pracy. Nauczyciel, z którym rozwiązano stosunek pracy nie ma obowiązku wzywania pracodawcy do zapłaty tego świadczenia, a na pewno takiego wezwania nie należy łączyć z datą wymagalności świadczenia. W tej sytuacji Sąd Rejonowy przyjął, że z dniem następującym po dacie rozwiązania stosunku pracy, pracodawca pozostawał zatem w opóźnieniu z zapłatą odprawy. W konsekwencji za uzasadnione uznano również żądanie przez powódkę wypłaty odsetek za okres od 1 września 2015 r. Zmiana przepisów w zakresie odsetek stanowiła natomiast podstawę zasądzenia ich w wysokości ustawowej do 31 grudnia 2015 r. oraz w wysokości ustawowej za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy odniósł się ponadto do wniosku pozwanego o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania toczącego się w sprawie o sygn. akt IV P 60/15 a dotyczącego odwołania B. K. od rozwiązania z nią stosunku pracy przez pracodawcę. Uznał go za niezasadny, przyjmując, że wynik postępowania w sprawie IV P 60/15 w żaden sposób nie wpływałby na wynik niniejszej sprawy. W tym zakresie sąd I instancji wyjaśnił, że z chwilą złożenia przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu stosunku zatrudnienia oraz upływu okresu wypowiedzenia doszło do skutecznego rozwiązania stosunku pracy z powódką. Nie ma przy tym znaczenia czy rozwiązanie to znajduje oparcie w przepisach prawa, czy też narusza ono te przepisy. Ewentualne przywrócenie powódki do pracy wywoływać będzie skutki na przyszłość, a nie z datą wsteczną. Nie powodowałoby ono również unieważnienia oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy. Uzyskanie prawa do odprawy z art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela nastąpiło natomiast z chwilą rozwiązania z powódką stosunku pracy, a więc z dniem 31 sierpnia 2015 r. Zdaniem Sądu Rejonowego rozpatrywana sytuacja jest analogiczna do sytuacji obu stron niniejszego postępowania zaistniałej w związku z obowiązkiem pozwanego Gimnazjum do wypłaty powódce odprawy emerytalnej z art. 87 ust. 2 Karty Nauczyciela. Sprawa ta została prawomocnie rozstrzygnięcia wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 30 stycznia 2014 r. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy szczegółowo wskazał dlaczego pozwany nie miał racji wskazując na przedwczesność żądania powódki, a także dlaczego nie można mówić o wpływie wyroku w sprawie z odwołania od oświadczenia o rozwiązaniu stosunku pracy na treść rozstrzygnięcia w sprawie o zapłatę odprawy.

Nadto Sąd Rejonowy zauważył, że pracownik nie może być „karany” za kwestionowanie rozwiązania z nim stosunku pracy sankcją w postaci „wstrzymania” płatności przysługujących mu świadczeń w związku z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę. W ocenie sądu I instancji stawiałoby to w uprzywilejowanej pozycji pracodawcę, który rozwiązał stosunek pracy i nie musiałby wypłacać należnych pracownikowi świadczeń tylko dlatego, że pracownik odwołałby się od decyzji pracodawcy. Podzielając więc w pełni stanowisko Sądu Okręgowego w Szczecinie wyrażone w wyroku wydanym w sprawie o sygn. akt VI Pa 68/13, Sąd Rejonowy uznał, że możliwe i konieczne jest rozstrzygnięcie niniejszej sprawy bez względu na rozstrzygnięcie w sprawie o sygnaturze IV P 60/15.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. Na koszty poniesione przez stronę powodową, która wygrała proces w całości, wynoszące w sumie 1 987 zł składały się: kwota 1 800 zł stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) oraz kwota 187 zł poniesiona w związku z dojazdami pełnomocnika na posiedzenia sądu, wskazana w spisie kosztów.

Pozwany pracodawca wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych. Dodatkowo ponownie wniósł o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania które toczy się przed Sądem Rejonowym w S. IV Wydział Pracy sygn. akt IV P 60/16, podtrzymując w dotychczasowym kształcie podnoszoną już przed Sądem Rejonowym argumentację. W przypadku uwzględnienia apelacji pełnomocnik pozwanego wniósł ponadto o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa radcowskiego za I i II instancję według norm przepisanych

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 20 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela poprzez błędną jego wykładnię i zastosowanie w niniejszej sprawie,

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 88 Karty Nauczyciela poprzez błędną jego wykładnię i zastosowanie w niniejszej sprawie,

3. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 87 ustawy Karta Nauczyciela poprzez błędną jego wykładnię i brak zastosowania w niniejszej sprawie

W uzasadnieniu apelacji skarżący ograniczył się do powtórzenia w niezmienionym kształcie argumentacji prezentowanej w toku postępowania przed sądem I instancji wskazując m.in., że dla niniejszej sprawy istotne jest to, że w wyniku zapadłych prawomocnych orzeczeń sądu (dotyczących przywrócenia powódki do pracy oraz przyznania jej prawa do odprawy emerytalnej) powstała sytuacja, która utrudnia prawidłową wykładnię statusu powódki jako pracownika pozwanego. Pozwany uważa przy tym, że z uwagi na wypłaconą odprawę emerytalną powinna być ona traktowana jako nauczyciel na emeryturze, pomimo przywrócenia do pracy na dotychczas zajmowane stanowisko pracy.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie w całości apelacji złożonej przez pozwanego oraz o zasądzenie od niego na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego, według norm przepisanych. Ponadto wniosła o oddalenie wniosku pozwanej o zawieszenie postępowania w sprawie, wskazując, że brak jest ku temu podstaw, w szczególności pracownik wnoszący odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę nie może ponosić z tego tytułu sankcji w postaci odroczenia terminu płatności należnej pracownikowi odprawy, która winna być wypłacona w ostatnim dniu trwania stosunku pracy.

W dniu 13 października 2016 r. do Sądu Rejonowego wpłynął ponadto wniosek powódki o uzupełnienie wyroku poprzez nadanie klauzuli wykonalności z urzędu w zakresie jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę powódki.

Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy w S. IV Wydział Pracy uzupełnił wyrok z dnia 7 października 2016 r. wydany w sprawie IV P 61/16 w ten sposób, że dodał punkt III wyroku o treści: „wyrokowi w punkcie I w zakresie kwoty 3109 zł nadaje rygor natychmiastowej wykonalności”. Sąd Rejonowy wskazał, że stosownie do treści przepisu art. 477 2 § 1 zd. pierwsze k.p.c., zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jednomiesięczne wynagrodzenie zasadnicze powódki wynosiło w chwili rozwiązania umowy o pracę 3109 zł i w zakresie takiej kwoty nadany został rygor natychmiastowej wykonalności.

Pozwany wniósł zażalenie na powyższe postanowienie, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie wniosku w całości, ewentualnie jego uchylenie oraz zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych w postępowaniu zażaleniowym.

W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że brak jest zagrożenia aby w przypadku uprawomocnienia się orzeczenia świadczenie nie zostało wypłacone z uwagi na fakt iż stroną pozwaną jest Gimnazjum. Nie ma zatem potrzeby zabezpieczania tego roszczenia poprzez zastosowanie art. 477 2 § 1 zd. pierwsze kpc.

Pozwany nadto zaakcentował, że równolegle toczy się postępowanie przed Sądem Rejonowym w S., którego przedmiotem jest roszczenie powódki o przywrócenie do pracy, a zatem dopiero w dacie uprawomocnienia się tego orzeczenia będzie wiadomym czy co do zasady wypowiedzenie zostało uznane przez sąd za skuteczne, czy też powódka nadal pozostaje w stosunku pracy. W ocenie pozwanego nie można zatem już dziś dywagować i przesądzać o skuteczności złożonego wypowiedzenia i jego zgodności z prawem; natomiast przyznawanie świadczenia powódce jedynie na podstawie złożonego oświadczenia woli przez pozwanego, w sytuacji gdy powódka kwestionuje to wypowiedzenie i żąda przywrócenia do pracy jest w ocenie pozwanego przedwczesne. Przedwczesne jest również nadanie klauzuli wykonalności, która skutkuje możliwością wyegzekwowania kwoty co do której nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarówno apelacja, jak i zażalenie okazały się w oczywisty sposób niezasadne.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy zauważył, że Sąd Rejonowy formułując treść wyroku, na skutek oczywistej omyłki dokonał nieprawidłowego oznaczenia strony pozwanej. Sąd Rejonowy w komparycji i punktach I i II sentencji zaskarżonego wyroku oznaczył bowiem stronę pozwaną jako: Gimnazjum numer 2 w S.”, podczas gdy z treści znajdujących się w aktach sprawy dokumentów wynika jednoznacznie, iż pełna nazwa pozwanego (która powinna zostać użyta w wyroku sądowym) to: Gimnazjum numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S.”. Nie ma przy tym znaczenia, że Sąd Rejonowy jedynie powielił błędne określenie strony pozwanej podane przez powódkę, skoro w toku całego postępowania jasnym było, że kieruje ona swoje roszczenia wobec pracodawcy, który jako pełnej nazwy (...) numer 2 z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im K. G. w S.”, a tylko jako nazwy skrótowej: Gimnazjum nr 2 w S..

W myśl przepisów art. 350 § 1 i 3 k.p.c. - sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji. W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy z urzędu orzekł jak w punkcie I sentencji.

Przechodząc do wyjaśnienia motywów merytorycznego rozstrzygnięcia, na wstępie należy wskazać, że w ocenie sądu II instancji Sąd Rejonowy prawidłowo zebrał materiał dowodowy, który należy uznać za kompletny i pozwalający na ostateczne rozstrzygnięcie sporu. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się wadliwości postępowania przed sądem I instancji. Ustalenia faktyczne poczynione przez ten sąd są właściwe i kompletne, a wyprowadzone z nich wnioski nie budzą zastrzeżeń. Sąd Rejonowy w sposób staranny zebrał i rozważył wszystkie dowody, a oceniając je nie naruszył granic ich swobodnej oceny określonych przepisem art. 233 k.p.c. Nadto, do ustalonego stanu faktycznego zastosował właściwe przepisy prawa materialnego, szczegółowo i klarownie przedstawiając w pisemnym uzasadnieniu przesłanki uzasadniające merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy. Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Okręgowy w całości więc aprobuje, przyjmując je za własne oraz w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy nie podziela natomiast argumentów pozwanego podniesionych w treści złożonej w sprawie apelacji, stanowiących wyłącznie w całości powtórzenie argumentacji podnoszonej w toku postepowania przed sądem I instancji, do której to argumentacji Sąd Rejonowy odniósł się w sposób pełny i wyczerpujący. Mając to na uwadze i uwzględniając także pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z 18 kwietnia 2000 roku (I PKN 602/99). zgodnie z którym uzasadnienie wyroku sądu drugiej instancji nie musi przedstawiać stanowiska w odniesieniu do każdego przeprowadzonego w sprawie dowodu, odniesienia do konkretnych tez czy ustaleń dowodowych Sądu Rejonowego formułowane będą niżej stosunkowo wąsko, w zakresie niezbędnym dla wyjaśnienia motywów wydania uzasadnianego wyroku.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił więc argumentację Sądu Rejonowego, że w analizowanym przypadku powódce niewątpliwie przysługiwało prawo do odprawy, o której mowa w art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. W momencie rozwiązania stosunku pracy na podstawie oświadczenia z dnia 28 maja 2015 r. powódka była bowiem bez wątpienia nauczycielem mianowanym. Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia Sądu Rejonowego w tym przedmiocie i w całości podzielił ocenę prawną przedstawioną przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd Odwoławczy nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776 oraz z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09, lex nr 585720 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09, lex nr 558303).

Dla porządku, mając na uwadze argumentację pozwanego wyrażoną w apelacji, można tylko podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy poza sporem pozostawało, że wyrokiem z 25 lutego 2013 r. w sprawie VI Pa 116/12 Sąd Okręgowy w Szczecinie, w wyniku apelacji powódki od wyroku sądu I instancji, przywrócił B. K. na poprzednio zajmowane stanowisko, tj. do pracy jako nauczyciel historii oraz wiedzy o społeczeństwie, w pełnym wymiarze czasu pracy, jako pracownik mianowany. Jak bowiem słusznie uznał sąd I instancji, przywrócenie do pracy dotyczy wszystkich warunków zatrudnienia, a w rozpoznawanej sprawie jednym z najistotniejszych elementów stosunku prawnego łączącego powódkę z pozwaną była podstawa zatrudnienia – a więc mianowanie powódki. Poza sporem było również, że po przywróceniu do pracy, B. K. od 1 marca 2013 r. do 31 sierpnia 2015 r. (z tym dniem pozwane gimnazjum rozwiązało z nią stosunek pracy) kontynuowała zatrudnienie jako nauczyciel historii oraz wiedzy o społeczeństwie.

W konsekwencji w analizowanym przypadku przyjąć należało, że do sytuacji powódki niewątpliwie mają zastosowanie przepisy rozdziału 4 Karty Nauczyciela (nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku pracy). Stosunek pracy nauczyciela mianowanego charakteryzuje się pewnymi cechami odróżniającymi go od umownego stosunku pracy nauczyciela, które dotyczą w szczególności ochrony trwałości stosunku pracy na podstawie mianowania i szczególnych świadczeń przysługujących w razie niemożności kontynuowania tego rodzaju stosunku pracy. Tak więc, w razie rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania z powodu całkowitej likwidacji szkoły lub częściowej likwidacji albo w razie zmian organizacyjnych powodujących niemożliwość dalszego zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć (art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2 Karty Nauczyciela), nauczycielowi przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Zarzuty apelującej ograniczały się de facto wyłącznie do wskazania, że powódka od dnia 1 maja 2011 r. uzyskała prawo do emerytury i otrzymała – w związku z poprzednim rozwiązaniem z nią stosunku pracy przez pracodawcę - odprawę emerytalną w oparciu o normę art. 87 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela, a więc obecnie - zdaniem pozwanej – w związku z ponownym rozwiązaniem z powódką stosunku pracy, żadna odprawa jej się już nie należy.

Zarzuty te są całkowicie chybione, gdy zważyć, że prawo do pieniężnej odprawy w związku z rozwiązaniem z nauczycielem mianowanym stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela należy do płacowych uprawnień pracowniczych, których można pozbawić pracownika wyłącznie w razie wystąpienia normatywnie określonej przeszkody (przesłanki negatywnej) jego nabycia; może nią być na przykład zakaz ponownego nabycia tego prawa przez pracownika, który wcześniej otrzymał odprawę z tego samego tytułu. Otrzymanej przez powódkę odprawy emerytalnej nie można jednak utożsamiać z odprawą, o której mowa w art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. Jak już zauważył Sąd R.,y w orzecznictwie i piśmiennictwie przyjmuje się, że nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły (art. 87 oraz art. 20 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 2001 r., I PKN 565/00). W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że oba rodzaje odpraw (z art. 20 ust. 2 i z art. 87 Karty Nauczyciela) są niezależnymi od siebie świadczeniami przysługującymi w razie spełnienia odmiennego typu warunków, a brak jest przepisów przewidujących zaliczenie jednego świadczenia na poczet drugiego. Jeżeli pracownik spełnia warunki do uzyskania dwóch różnych świadczeń, to nabywa prawo do nich obu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, na przykład przewiduje uzyskanie tylko jednego, zwykle wyższego, świadczenia. Wynika z tego, że nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy emerytalnej lub rentowej (art. 87 oraz art. 20 ust. 1 i ust. 2 Karty Nauczyciela). Karta Nauczyciela nie zawiera uregulowań, które ograniczałyby prawo nauczyciela mianowanego do odprawy emerytalnej lub rentowej w sytuacji, gdy nauczyciel zwolniony w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela wystąpi z wnioskiem o przejście na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy i zostanie stwierdzone przez organ rentowy, że spełnia warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Oznacza to, że w takiej sytuacji nauczycielowi mianowanemu przysługuje zarówno odprawa przewidziana w art. 20 ust. 2, jak i odprawa emerytalna lub rentowa określona w art. 87 Karty Nauczyciela.

W konsekwencji w realiach niniejszej sprawy Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że odmowa prawa do odprawy w oparciu o przepis art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela, z powołaniem się wyłącznie na fakt wypłacenia powódce wcześniej odprawy emerytalnej, była nieuzasadniona.

Całkowicie pozbawione podstaw, a wręcz absurdalne było także stanowisko pozwanego, jakoby nie wypowiedział on dotąd powódce skutecznie umowy o pracę, o czym świadczyć ma fakt, że aktualnie toczy się równolegle postępowanie przed Sądem Rejonowym w S. (IV PP 60/15), którego przedmiotem jest roszczenie powódki o przywrócenie do pracy u pozwanej. Pełnomocnik pozwanego wyprowadziła z powyższej okoliczności wniosek, że dopiero w dacie uprawomocnienia się tego orzeczenia będzie wiadomym czy wypowiedzenie z dnia 29 maja 2015 r. było skuteczne. Powyższy pogląd pozostaje w sprzeczności z elementarnymi zasadami prawa pracy, w tym zasadą względnej skuteczności wypowiedzeń umów o pracę. Oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu stosunku pracy, nawet jeżeli jest wadliwe, wywołuje bowiem skutki prawne w postaci ustania stosunku pracy. Pracownikowi przysługuje oczywiście możliwość zakwestionowania wypowiedzenia na drodze sądowej, jednakże orzeczenie o przywróceniu do pracy nie unieważnia bezprawnego oświadczenia pracodawcy z mocą wsteczną od momentu, w jakim oświadczenie to zostało złożone ( vide: wyroki Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2011 r., I PK 272/10, z 10 marca 2010 r., II PK 265/09). Okres pomiędzy ustaniem stosunku pracy na skutek wypowiedzenia (ewentualnie rozwiązania) a jego ewentualnym restytuowaniem na podstawie wyroku przywracającego do pracy, nie jest okresem zatrudnienia ani okresem uznawanym za okres zatrudnienia, w związku z tym pracownik przywrócony do pracy orzeczeniem Sądu nie pozostaje w tym okresie w stosunku pracy ( vide: przywołany wyżej wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2010 r.). Innymi słowy orzeczenie o przywróceniu do pracy nie wprowadza fikcji prawnej, że pracownik przywrócony do pracy w okresie pozostawania bez pracy pozostawał w stosunku pracy ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2007 r., I PK 261/06).

W konsekwencji wytoczonego przez B. K. powództwa w żadnej mierze nie można było uznać za przedwczesne. Stosunek pracy powódki bowiem ustał (pozwany sam wydał jej świadectwo pracy), a skoro został on rozwiązany w określonym trybie, powódka jest uprawniona do otrzymania odprawy na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy Karta Nauczyciela. Ewentualne potencjalne przywrócenie powódki do pracy już po wydaniu niniejszego wyroku nie może mieć więc jakiegokolwiek wpływu na ocenę zasadności zgłoszonego przez nią aktualnie roszczenia.

Zważając na powyższe, na mocy art. 385 k.p.c., sąd odwoławczy oddalił apelację pozwanej, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.

W punkcie III. sentencji zamieszczono postanowienie o oddaleniu złożonego w niniejszej sprawie przez pozwaną zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w S. z 13 stycznia 2017 r., którym to postanowieniem sąd I instancji uzupełnił wydany w sprawie wyrok poprzez zamieszczenie rozstrzygnięcia o rygorze natychmiastowej wykonalności.

Ponieważ treść wniesionego przez pozwanego zażalenia nasuwa przypuszczenie, że autor tego zażalenia nigdy nie przeczytał przepisu, w oparciu o który zostało wydane to rozstrzygnięcie, należy przypomnieć, że stanowi on (mowa jest o art. 477 2 § 1 k.p.c.), iż „ zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 § 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio; nie stosuje się przepisu art. 335 § 2.

Jak wynika z jednoznacznej w tym zakresie treści przepisu nadanie przez sąd z urzędu rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi zasądzającemu w sprawach z zakresu prawa pracy należność pracownika do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia jest obligatoryjne i dotyczy wszystkich sytuacji, w których sąd zasądza jakąkolwiek należność na rzecz pracownika. Bez znaczenia pozostaje więc akcentowana przez pozwaną okoliczność, że brak jest w realiach niniejszej sprawy zagrożenia, aby w przypadku uprawomocnienia się orzeczenia świadczenie nie zostało wypłacone.

Mając powyższe na względzie, Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia, wobec czego na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie III sentencji wyroku.

W punkcie IV wyroku, Sąd Okręgowy rozstrzygnął o kosztach postępowania apelacyjnego, opierając się w tym zakresie o przepisy art. 98 § 1 i 3 z zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji (tj. w grudniu 2016 r.). Zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2 stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 - 75% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji stawki minimalne wynosiły przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10 000 zł do 50 000 zł - 3600 zł (w niniejszej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 18654 zł). 75% z tej stawki to więc 2700 zł. Z kolei zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 stawki minimalne wynoszą za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym - 50% stawki minimalnej. Z tytułu kosztów procesu związanych z apelacją należało więc na rzecz powódki zasądzić kwotę 1350 zł.

Ponadto powódce należał się jednak także zwrot kosztów postępowania zażaleniowego. W tym przypadku zaś zastosowanie znalazł przepis § 10 ust. 2 pkt 1 przywołanego wyżej rozporządzenia, stosownie do którego stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw w postępowaniu zażaleniowym przed sądem okręgowym - 25% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny - 50% stawki minimalnej, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika związane z wniesionym przez pozwaną zażaleniem wyniosło więc 675 zł.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zasądził więc od pozwanej na rzecz powódki łączną kwotę 2025 zł, o czym orzekł w punkcie IV. sentencji.