Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 czerwca 2017 r.

sprawy z wnioskuO. S.

z udziałem Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta T.

o stwierdzenie nabycia odrębnej własności lokalu

na skutek zażalenia wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 5 kwietnia 2017 r.

sygn. akt XI Ns 3099/16

p o s t a n a w i a :

oddalić zażalenie.

/SSO Katarzyna Borowy/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Marek Lewandowski/

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Toruniu, na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., zawiesił postępowanie w sprawie z wniosku O. S. z udziałem Prezydenta Miasta T. o stwierdzenie nabycia odrębnej własności lokalu.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniosła wnioskodawczyni, zaskarżając je w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu wnioskodawczyni zarzuciła:

- naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść postanowienia, tj. art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej,

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 9 ust. 2i w zw. z art. 9 ust. 2b i art. 9 ust. 2h w zw. z art. 9 ust. 2g i 2b ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej jako Ustawa), poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że dla stwierdzenia nabycia odrębnej własności lokalu przez wnioskodawczynię na podstawie art. 9 ust. 2g Ustawy niezbędne jest wcześniejsze stwierdzenie nabycia własności nieruchomości wykreślonej spółdzielni mieszkaniowej przez Skarb Państwa w drodze decyzji starosty, o której mowa w art. 9 ust. 2i Ustawy, podczas gdy zgodnie z art. 9 ust. 2h Ustawy, dla stwierdzenia w postępowaniu nieprocesowym nabycia prawa odrębnej własności lokalu wystarczającą i jedyną przesłanką jest sam fakt przekształcenia się spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności lokalu z chwilą nabycia przez Skarb Państwa mienia wykreślonej z rejestru spółdzielni mieszkaniowej, które nastąpiło z mocy prawa z dniem 1 stycznia 2016 r.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia, rozpoznanie zażalenia przez Sąd I instancji w trybie art. 395 § 2 k.p.c. w zw. z art.13 § 2 k.p.c. jako oczywiście uzasadnionego oraz o zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się bezzasadne.

Zgodnie z art. 9 ust. 2b w zw. z art. 9 ust.2a ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. przepisy wprowadzające ustawę o Krajowy Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 1997 r., Nr 121, poz. 770 ze zm.), podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zgodnie z przepisami ww. ustawy, które były wpisane do rejestru sądowego na podstawie przepisów obowiązujących do dnia wejścia w życie tej ustawy, i które do dnia 31 grudnia 2015 r. nie złożyły wniosku o wpis do rejestru, uznaje się za wykreślone z rejestru z dniem 1 stycznia 2016 r. W przypadku, gdy wniosek o wpis złożony przed dniem 1 stycznia 2016 r. został po tej dacie zwrócony, odrzucony, oddalony albo postępowanie o wpis zostało umorzone, skutki określone w niniejszym przepisie oraz przepisach ust. 2b-2g i 2i powstają z dniem następującym po dniu zwrotu, odrzucenia, oddalenia wniosku albo umorzenia postępowania. W myśl art. 9 ust. 2b powołanej wyżej ustawy, z dniem 1 stycznia 2016 r. Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie z mocy prawa mienie podmiotów, o których mowa w ust. 2a. Z kolei stosownie do dyspozycji przepisu art. 9 ust. 2i wymienionej ustawy, nabycie przez Skarb Państwa zgodnie z ust. 2b własności nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Natomiast zgodnie z art. 9 ust. 2g ustawy w przypadku gdy podmiotem, o którym mowa w ust. 2a, jest spółdzielnia mieszkaniowa, z chwilą nabycia przez Skarb Państwa zgodnie z ust. 2b mienia spółdzielni mieszkaniowej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przekształca się w prawo najmu podlegające przepisom ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150), a spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przekształca się w prawo odrębnej własności lokalu lub we własność domu jednorodzinnego.

W ocenie Sądu Okręgowego nie poddaje się obronie stanowisko skarżącej, iż postępowanie administracyjne prowadzone przez Prezydenta Miasta T. w sprawie o stwierdzenie nabycia mienia przez Skarb Państwa nie posiada istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a decyzja administracyjna, do której wydania zmierza to postępowanie administracyjne - jako decyzja deklaratoryjna - jest zupełnie obojętna z punktu widzenia prawa i w konsekwencji pozbawiona cechy prejudycjalności dla niniejszej sprawy cywilnej.

Przede wszystkim zauważyć należy, że ustawodawca w art. 9 ust.2b cytowanej wyżej ustawy przewidział, iż nabycie własności nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Tym samym, gdyby – jak wywodzi skarżąca – jedyną przesłanką wystarczającą do stwierdzenia nabycia prawa odrębnej własności lokalu na podstawie przepisów ww. ustawy był sam fakt nabycia mienia spółdzielni mieszkaniowej przez Skarb Państwa z dniem 1 stycznia 2016 r., to zdaniem Sądu Okręgowego całkowicie zbędna byłaby regulacja art. 9 ust.2b ustawy w zakresie przewidującym obowiązek stwierdzenia w wymienionej wyżej sytuacji faktu nabycia własności nieruchomości albo użytkowania wieczystego w drodze decyzji starosty. Zbędność wprowadzonej regulacji przeczyłaby zaś założeniu o racjonalności prawodawcy, zgodnie z którym prawodawca tworzy przepisy w sposób sensowny, racjonalny i celowy, znając cały system prawny i nadając poszczególnym słowom i zwrotom zawsze takie samo znaczenie, nie zamieszczając jednocześnie zbędnych sformułowań (por. Z. Ziembiński "Teoria prawa", PWN 1978, s. 106-123 oraz postanowienie SN z dnia 22 czerwca 1999 r., sygn. akt I KZP 19/99, OSNKW 1999/7-8/42). Zatem jeżeli u podstaw każdej wykładni przepisu prawnego tkwić winno założenie racjonalności ustawodawcy, to interpretator powinien dążyć do takiego tłumaczenia norm, które by stworzyło spójny z prakseologicznego punktu widzenia system (wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 grudnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2114/10).

Jeżeli więc – jak wywodzi skarżąca - stwierdzenie, o którym mowa powyżej nie miałoby żadnego znaczenia prawnego, to ustawodawca w ogóle nie wprowadzałby trybu postępowania określonego w art. 9 ust. 2i ustawy. Tymczasem taka regulacja została przewidziana we wskazanej ustawie, a zatem nie sposób odmówić jej celowości i znaczenia prawnego.

Poza tym, gdyby zupełnie nieistotne dla sprawy niniejszej było stwierdzenie przez starostę nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa, skoro - jak utrzymuje skarżąca, nabycie to już nastąpiło z mocy prawa z dniem 1 stycznia 2016 r., a decyzja administracyjna w tym przedmiocie ma charakter czysto deklaratoryjny - to idąc tokiem rozumowania skarżącej, nie powinno być także potrzebne stwierdzenie na rzecz skarżącej nabycia odrębnej własności lokalu na drodze sądowej przewidziane w art. 9 ust. 2h, skoro nabycie to również nastąpiło już z mocy prawa, o czym stanowi art. 9 ust. 2g tej ustawy.

Pomimo przekształcenia się z mocy prawa – jak podkreśla skarżąca, tj. z chwilą nabycia nieruchomości przez Skarb Państwa, przysługującego jej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w odrębną własność lokalu, skarżąca wystąpiła jednak do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia odrębnej własności przedmiotowego lokalu w trybie art. 9 ust. 2h ustawy. Jak wynika z powyższego, wnioskowanie skarżącej prowadziłoby do całkowicie błędnych wniosków, jakich nie sposób pogodzić z przedmiotem regulacji cytowanych wyżej przepisów art. 9 ust. 2g i ust. 2h, z których jasno wynika, że zarówno nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa, jak i przekształcenie się spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wymaga stwierdzenia w odpowiednim postępowaniu, którego przeprowadzenie jest niezbędne w celu stwierdzenia powyższych skutków (tj. w postępowaniu administracyjnym, w drodze decyzji właściwego starosty – odnośnie stwierdzenia nabycia nieruchomości przez Skarb Państwa oraz w postępowaniu sądowym, w trybie nieprocesowym – w przypadku stwierdzenia nabycia odrębnej własności lokalu przez osobę, która własność tę nabyła).

W konsekwencji, wbrew stanowisku skarżącej, zdaniem Sądu Okręgowego decyzja wydana w postępowaniu administracyjnym o stwierdzenie nabycia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w trybie powołanego wyżej przepisu art. 9 ust. 2b ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym posiada także cechy konstytutywne, albowiem pomimo tego, iż stosownie do art. 9 ust. 2b tej ustawy nabycie przez Skarb Państwa mienia podmiotów, o których mowa w ust. 2a następuje z mocy prawa z dniem 1 stycznia 2016 r., to po myśli art. 9 ust. 2b wymienionej ustawy, zaistnienie skutku w postaci nabycia mienia na własność przez Skarb Państwa musi zostać stwierdzone w drodze decyzji wydanej przez starostę właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

W reasumpcji podkreślić zatem należy, iż skoro do nabycia odrębnej własności lokalu konieczne jest uprzednie nabycie własności nieruchomości przez Skarb Państwa, co wymaga stwierdzenia przez starostę, to do wydania orzeczenia przez Sąd niezbędna jest decyzja administracyjna w powyższym przedmiocie. Tym samym nie ulega najmniejszej wątpliwości, że tego rodzaju decyzja ma charakter prejudycjalny w stosunku do orzeczenia sądowego w sprawie o stwierdzenie nabycia odrębnej własności lokalu.

Powyższa argumentacja znajduje potwierdzenie także w utrwalonym już orzecznictwie sądów administracyjnych na gruncie przepisów ustawy z dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. z 1990 r., Nr 79, poz. 464 ze zm.). Należy podzielić pogląd, iż mimo deklaratoryjnego charakteru decyzji o nabyciu nieruchomości, dopiero wydanie tej decyzji stanowi autorytatywne stwierdzenie, że w odniesieniu do danego podmiotu powstały skutki określone w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. W decyzji takiej tkwi bowiem element konstytutywny, gdyż uprawnia ona do powoływania się na nabycie prawa i stanowi podstawę do wpisu prawa do księgi wieczystej (tak m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 kwietnia 2006 r., sygn. akt I SA/Wa 1751/05).

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy argumentację Sądu I instancji w całej rozciągłości więc podziela i przyjmuje za własną, czyniąc integralną częścią swojego stanowiska i uznając za zbędne ponowne szczegółowe przytaczanie tych samych motywów w tym miejscu.

Mając na względzie powyższe okoliczności, zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.

/SSO Katarzyna Borowy/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Marek Lewandowski/