Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gorlicach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2016 r. w Gorlicach

sprawy z powództwa I. P., S. P., W. W. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo G.

Uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

I.  Umarza postępowanie w zakresie działki ewidencyjnej nr (...) położonej w G.,

II.  Powództwo w pozostałym zakresie oddala,

III.  Zasądza od powodów I. P., S. P., W. W. (1), na rzecz strony pozwanej Skarbu Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Nadleśnictwo G., kwotę 4.817 zł (cztery tysiące osiemset siedemnaście) tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  Zasądza od Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego w Gorlicach na rzecz powodów I. P., S. P., W. W. (1) kwotę 25 zł tytułem zwrotu opłaty od cofniętej części pozwu.

SSR Wojciech Langer

Sygn. akt I C 193/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 6 grudnia 2016r.

Powódki I. P., S. P. i W. W. (2) wniosły przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Lasom Państwowym Nadleśnictwu G. pozew, w którym domagały się uzgodnienia z rzeczywistym stanem prawnym księgi wieczystej (...), w której dziale II wpisana jest jako właściciel strona pozwana, poprzez:

1.  podział działki ewidencyjnej nr (...), położonej w G., na nową działkę, która konfiguracją i powierzchnią odpowiadać będzie dawnym parcelom gruntowym nr (...), (...), (...),(...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) cz.(...) (objętych L. (...)) o łącznej powierzchni (...) oraz odłączenie tak powstałej działki z wymienionej wyżej księgi wieczystej i założenie dla niej nowej księgi wieczystej,

2.  podział działki ewidencyjnej nr (...), położonej w G., na nową działkę, która konfiguracją i powierzchnią odpowiadać będzie dawnym parcelom gruntowym nr cz.(...), (...), (...), (...)cz. (...) (objętych L. (...)) o łącznej powierzchni (...) ha oraz odłączenie tak powstałej działki z wymienionej wyżej księgi wieczystej i założenie dla niej nowej księgi wieczystej,

3.  podział działki ewidencyjnej nr (...), położonej w G., na nową działkę, która konfiguracją i powierzchnią odpowiadać będzie dawnym parcelom gruntowym nr cz. (...)i (...) (objętych L. (...)) o łącznej powierzchni (...) ha oraz odłączenie tak powstałej działki z wymienionej wyżej księgi wieczystej i założenie dla niej nowej księgi wieczystej,

4.  wpisanie w dziale II nowo założonej księgi wieczystej w miejsce strony pozwanej powódek I. P. w 1/3 części, S. P. w 1/3 części i W. W. (1) w 1/3 części.

Powódki domagały się także zasądzenia kosztów. W uzasadnieniu pozwu podano, że nieruchomości objęte żądaniem były w przeszłości własnością poprzedniczki prawnej powódek A. S. (po pierwszym mężu C.) z domu M., (...) te obecnie objęte są księgą wieczystą (...), w której w dziale II wskazano Skarb Państwa, w zarządzie (...) Lasów Państwowych Nadleśnictwo G.. A. S. (po pierwszym mężu C.) z domu M. została pozbawiona ich własności na podstawie orzeczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 3 grudnia 1955r. o przejęciu na własność Skarbu Państwa nieruchomości położonych w miejscowości G., nie została ona jednak wymieniona w tym orzeczeniu, tym samym ich przejęcie przez stronę pozwaną odbyło się z rażącym naruszeniem prawa. Pełnomocnik podniósł, że oświadczenie o zrzeczeniu się roszczenia złożone w sprawie I C 29/08 jest nieważne w myśl art. 58 § 1 kc, powołano się przy tym na charakter ksiąg wieczystych i roszczenia o uzgodnienie rzeczywistego stanu prawnego oraz na brak umocowania pełnomocnika powódek w sprawie I C 29/08 do podejmowania czynności rozporządzających ich prawem własności.

Powódki cofnęły pozew w zakresie działki nr (...), precyzując, że chodzi o odłączenie działek nr (...) powstałej z podziału działki 241 oraz nr (...) powstałej z podziału działki nr (...).
Strona pozwana Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Nadleśnictwo G. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów. W uzasadnieniu pozwu podano, że przed (...) Sadem toczyło się z powództwa I. P., S. P. i W. W. (1) postepowanie I C 29/08 o uzgodnienie treści księgi wieczystej nr (...).(...) obejmujące między innymi działki (...), po wdaniu się w spór przez stronę pozwaną w tamtej sprawie, powódki cofnęły pozew i zrzekły się roszczenia, postępowanie zaś zostało umorzone postanowieniem z dnia 10 lipca 2008r. Roszczenia w obu sprawach są tożsame, zaś na skutek zrzeczenia się roszczenia w sprawie I C 29/08 uległo ono wygaśnięciu i jako nieuzasadnione materialnoprawnie winno zostać oddalone w niniejszym postępowaniu.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie przedstawiał się następująco.

A. S. (po pierwszym mężu C.) z domu M., córka M. i M. była właścicielką gruntów położonych w miejscowości G. objętych lwh(...), złożonych z parcel gruntowych (...), (...), (...),(...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) cz.(...) (stanowią obecnie część działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni(...) ha), cz. (...) (...),(...), (...) cz. (...) (stanowią obecnie części działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni (...) ha, oznaczona na mapie z projektem podziału sporządzonej przez J. S. w dniu 4 kwietnia 2016r. jako działka (...) o pow. (...) ha) oraz cz. (...) i (...) (stanowią obecnie część działki ewidencyjnej nr (...) o powierzchni (...) ha, oznaczona na mapie z projektem podziału sporządzonej przez J. S. w dniu 4 kwietnia 2016r. jako działka (...) o pow. (...) ha). Działki ewidencyjne nr (...) objęte są księgą wieczystą nr (...), w jej dziale drugim wpisany jako właściciel jest Skarb Państw Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo G.. Podstawą tego wpisu w zakresie opisanych wyżej gruntów jest orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z 3 grudnia 1955r. (L.RL.IV/6/12/9/54) w sprawie przejęcie na własność Państwa nieruchomości ziemskich położonych w gromadzie G., powiatu G.. Jako podstawę prawną tego orzeczenia wskazano: art. 1 i 3 dekretu o przejęciu na własność Państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do ZSRR oraz dekretu o przejęciu na własność Państwa niepozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich położonych w niektórych powiatach województwa (...), (...), (...) i (...). W orzeczeniu tym nie została wymieniona A. S. (po pierwszym mężu C.) z domu M..

Okoliczności bezsporne.

A. S. (po pierwszym mężu C.) z domu M. zmarła w dniu 10 maja 1998r. Jej spadkobierczyniami są córki I. P., S. P. i W. W. (1), każda po 1/3.

Okoliczności bezsporne.

I. P., S. P. i W. W. (1), reprezentowane przez radcę prawnego W. K., wniosły 8 stycznia 2008r. przeciwko Skarbowi Państwa – Lasom Państwowych Nadleśnictwu G. i Skarbowi Państwa – Agencji Nieruchomości Rolnych pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej. Żądanie obejmowało między innymi księgę nr (...) i działki (...) położone w G., poprzez wpisanie powódek w miejsce pozwanego Skarbu Państwa. W uzasadnieniu pozwu powołano się na brak wymienienia poprzedników prawnych powódek w opisanym wyżej orzeczeniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. z dnia 3 grudnia 1955r. Sprawa ta została zarejestrowana w Sądzie Rejonowym w Gorlicach pod sygn. I C 29/08. Skarb Państwa Lasy Państwowe Nadleśnictwo G. był w tej sprawie reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, która wnosiła o oddalenie powództwa. Na rozprawie w dniu 9 maja 2008r., na której obecni byli pełnomocnicy stron oraz powódki, pełnomocnik powódek cofnął powództwo. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w piśmie z dnia 14 maja 2008r. oświadczyła, że wyraża zgodę na cofnięcie powództwa pod warunkiem zrzeczenia się roszczenia. Pełnomocnik powódek w piśmie z dnia 1 lipca 2008r. oświadczył, że powódki zrzekają się roszczenia co do Skarbu Państwa Lasów Państwowych Nadleśnictwa G., zaś co do Skarbu Państwa Agencji Nieruchomości Rolnych cofa pozew bez zrzeczenie się roszczenia. Sąd Rejonowy w Gorlicach prawomocnym postanowieniem z dnia 10 lipca 2008r. umorzył postepowanie.

Okoliczności bezsporne.

Powyższe okoliczności miały charakter bezsporny, choć inna była już ich ocena prawna, o czym poniżej.

Sąd zważył co następuje.

W związku z cofnięciem powództwa, w zakresie żądania odnoszącego się do działki ewidencyjnej nr (...) położonej w G. należało umorzyć postępowania. Cofniecie nastąpiło przed rozpoczęciem rozprawy, zgodnie z art. 203 § 1 kpc dla jego skuteczności nie była więc potrzebna zgodna strony pozwanej. W tym zakresie zwrócono powódkom kwotę 25 zł tytułem opłaty od cofniętej części pozwu.

Przedmiotem merytorycznego rozpoznania jest więc żądanie w zakresie odnoszącym się do części działek ewidencyjnych nr (...), które odpowiadają działkom (...) zgodnie z projektem podziału sporządzonym przez geodetę J. S. w dniu 4 kwietnia 2016r., przyjętym do zasobu geodezyjnego i kartograficznego przez Starostę G. w dniu 25 maja 2016r., pod nr P. (...).2016.1670. Nie ulega wątpliwości, że żądanie to jest tożsame z żądaniem jakie wytoczyły powódki Skarbowi Państwa – (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ł. w sprawie I C 29/08, które zakończyło się umorzeniem, na skutek cofnięcia pozwu i zrzeczenia się roszczenia przez powódki.

Zrzeczenie się roszczenia sprawia, że zmianie ulega sytuacja prawna pozwanego, który staje się zwolniony od zobowiązania i wskutek tego nie może już w przyszłości być skutecznie przeciwko niemu wytoczone powództwo dotyczące tego roszczenia. Zrzeczenie się roszczenia oznacza rezygnację się prawa do występowania z tym samym żądaniem, opartym na tych samych okolicznościach faktycznych. Dotyczy ono roszczenia w znaczeniu procesowym. „Oznacza to niemożność skutecznego dochodzenia w przyszłości mogącego istnieć roszczenia materialno-prawnego. Zrzekając się roszczenia procesowego, powód rezygnuje bowiem ze zbadania jego zasadności w tym samym stanie faktycznym i wobec tego samego pozwanego. W razie ponownego wytoczenia powództwa o to samo roszczenie i przeciwko temu samemu dłużnikowi (pozwanemu), Sąd powinien wydać wyrok oddalający powództwo, jeżeli dłużnik powoła się na wcześniejsze cofnięcie pozwu i zrzeczenie się roszczenia przez powoda w poprzednim procesie” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012r., II CSK 3/12, opubl. LEX nr 1224679). Zrzeczenie takie podlega przy tym ocenie Sądu, dokonywanej w ramach postępowania w toku którego zostało złożone, Sąd taki może uznać je, zgodnie z art. 203 § 4 kpc, za niedopuszczalne w sytuacji gdy jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Do złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się roszczenia jest umocowany pełnomocnik procesowy na podstawie art. 91 pkt 4 kpc.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że zrzeczenie się roszczenia o uzgodnienie treści księgi wieczystej w zakresie dotyczącym części działek (...) złożone w imieniu powódek I. P., S. P. i W. W. (1) przez ich pełnomocnika w sprawie I C 29/08 było skuteczne. Pełnomocnik powódek, będący radca prawnym, miał prawo zrzec się roszczenia, gdyż był do tego umocowany na podstawie art. 91 pkt 4 kpc. Zrzeczenie to było ocenione przez Sąd, który uznał, że nie budzi ono zastrzeżeń i umorzył postępowanie. Na marginesie zaznaczyć należy, że strona pozwana to jest Skarb Państwa – Lasy Państwowe, uzależnił zgodę na cofnięcie pozwu od takiego zrzeczenia się roszczenia. Umorzenie postępowania I C 29/08, na skutek cofnięcia pozwu i zrzeczenia się roszczenia jest prawomocne, zaś kwestie związane z prawidłowością tego ostatniego nie były podnoszone przez strony w ramach środków odwoławczych. Także w toku niniejszej sprawy powódki nie wykazały, by zrzeczenie się roszczenia było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa. Okolicznością taką nie może być charakter roszczenia z art. 10 ustawy o księgach wieczystych oraz samych ksiąg wieczystych. Ustawodawca nie przewidział bowiem żadnego wyjątku w zakresie możliwości zrzeczenia się roszczenia w procesach o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Nie można więc domniemywać, że takie zrzeczenie jest w tej kategorii spraw wyłączone. W ocenie Sądu nie można także czynić znaku równości między zrzeczeniem się roszczenia (w znaczeniu procesowym) z czynnością rozporządzającą prawem własności powódek.

Tym samym należało uznać, że na skutek zrzeczenia się roszczenia w sprawie I C 29/08 powódki zrezygnowały z możliwości zbadania jego zasadności w tym samym stanie faktycznym i wobec tego samego pozwanego w kolejnym procesie. Zrzekły się roszczenia w znaczeniu procesowym. Nie ulega przy tym wątpliwości, że okoliczności faktyczne w sprawie I C 29/08 i w niniejszym postępowaniu są identyczne, ta sama jest też strona pozwana. Wszystko to powoduje, że strona pozwana mogła powołać się na wcześniejsze zrzeczenie się roszczenia, dlatego należało też oddalić powództwo w całości.

Stroną przegrywającą w niniejszej sprawie są więc powódki, dlatego też należało zgodnie z art. 98 kpc zasądzić od nich na rzecz strony pozwanej solidarnie kwotę 4.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Wojciech Langer

G., 2 stycznia 2017r.

(urlop sędziego w dniach 27—30 grudnia 2016r.)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  K.. 14 dni.