Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Ewa Stryczyńska (spr.)

Sędziowie: SA Magdalena Kostro-Wesołowska

SO (del.) Agnieszka Ambroziak

Protokolant: sekr.sądowy Karolina Majewska

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji E. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 28 października 2015 r. sygn. akt XIII U 2216/14

oddala apelację.

Magdalena Kostro-Wesołowska Ewa Stryczyńska Agnieszka Ambroziak

UZASADNIENIE

E. K. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. z 3 lipca 2014r., którą odmówiono jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. Skarżąca podniosła, że jej sytuacja powinna być rozpatrywana w świetle art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2014r. o świadczeniach przedemerytalnych, zgodnie z którym, do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego wystarczające jest posiadanie 20 letniego okresu uprawniającego do emerytury. Ubezpieczona wskazała, że spółka, w której ostatnio była zatrudniona, od wielu miesięcy nie funkcjonuje i od lat wykazuje straty, jednak nie zostało wszczęte wobec niej postępowanie likwidacyjne.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 28 października 2015r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie E. K..

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego były następujące ustalenia faktyczne:

E. K. (ur. (...)) złożyła wniosek o świadczenie przedemerytalne 25 marca 2014r., dołączając do niego informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych.

Ubezpieczona legitymuje się okresami składkowymi w wymiarze 23 lat, 6 miesięcy i 29 dni oraz nieskładkowymi w wymiarze 3 lat, 9 miesięcy i 25 dni, co daje łącznie 27 lat, 4 miesiące i 24 dni (okoliczność niesporna).

Ostatni pracodawca odwołującej – (...) Sp. z o.o. w W. wskazał, że E. K. była zatrudniona w okresie od 1 października 2010r. do 31 października 2013r. w wymiarze 1/2 etatu na stanowisku asystentki - Project Managera. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 kodeksu pracy - za wypowiedzeniem złożonym przez pracodawcę z przyczyny ekonomicznych - likwidacji stanowiska pracy.

(...) Sp. z o.o. w W. zajmowała się pośrednictwem w nawiązywaniu kontaktów między polskimi a chińskimi przedsiębiorstwami. Spółka wypłacała odwołującej się wynagrodzenie niesystematycznie, jednak na dzień rozwiązania stosunku pracy wszelkie zaległości w wypłacie wynagrodzenia wobec skarżącej zostały w całości uregulowane.

Spółka zatrudniała na etacie 2 osoby. Przeciętne zatrudnienie w spółce w przeliczeniu na etaty wyniosło 1,6.

Jak wynika ze sprawozdania finansowego (...) Sp. z o.o. w W. umowa spółki została zawarta 6 grudnia 2006r. Wynik finansowy spółki za rok 2012 nieznacznie się pogorszył w stosunku do roku poprzedniego. W dniu 30 października 2013r. Zwyczajne Zgromadzenie Wspólników podjęło szereg uchwał, w tym uchwałę nr (...), zgodnie z którą z dniem 1 listopada 2013r. uległ zmianie adres spółki, zgodnie z umową najmu z 20 czerwca 2013r. Akta rejestrowe Spółki nie zawierają natomiast sprawozdań finansowych za lata 2013 i 2014.

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów zebranych w aktach sprawy i aktach rentowych. Sąd Okręgowy oddalił wniosek odwołującej o powołanie biegłego ds. księgowości i rachunkowości uznając, że okoliczności niniejszej sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione i potrzeba powołania dodatkowego dowodu w postaci opinii biegłego nie wpłynie na wynik postępowania, a jedynie doprowadzi do jego przedłużenia.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie E. K. za bezzasadne.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych z dnia 30 kwietnia 2004r. (Dz.U. z 2013r. poz. 170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat (kobieta) i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat (dla kobiet).

Przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych charakteryzuje pierwszą grupę przesłanek warunkujących prawo do uzyskania świadczenia. Zgodnie z nim prawo do świadczenia przedemerytalnego jest uzależnione od rozwiązania stosunku pracy z osobą występującą o przyznanie tego świadczenia, ale nie chodzi o rozwiązanie stosunku pracy w jakikolwiek sposób, lecz „z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy" (vide: m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29 października 2013r., sygn. akt III AU a 414/13).

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w stosunku do spółek handlowych likwidację należy oceniać stosownie do odpowiednich unormowań Kodeksu spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm. - dalej „k.s.h."). Regulacje dotyczące nastąpienia likwidacji w stosunku do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawarte są w art. 270, 272 i 274 § 1 k.s.h.

Zgodnie z art. 270 k.s.h. rozwiązanie spółki powodują:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki;

2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza;

3) ogłoszenie upadłości spółki;

4) inne przyczyny przewidziane prawem.

W myśl art. 272 k.s.h. rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.

Stosownie zaś do art. 274 § 1 k.s.h. otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd. powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania. 

Równoważną w stosunku do likwidacji pracodawcy przyczyną rozwiązania stosunku pracy uzasadniającą ubieganie się o prawo do świadczenia przedemerytalnego, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, jest niewypłacalność pracodawcy.

Sąd podniósł, że z ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2014r. poz. 272 ze zm.) wynika, że niewypłacalność pracodawcy zachodzi w sytuacjach opisanych w art. 3-8a tejże ustawy.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że uznanie pracodawcy za niewypłacalnego, a przez to niezdolnego do wywiązania się wobec pracownika ze zobowiązań wynikających ze stosunku pracy, to przyczyny polegające na ukończeniu prowadzonego wobec pracodawcy postępowania upadłościowego. Nie każdy jednak wynik postępowania upadłościowego skutkuje powstaniem po stronie pracodawcy tytułu do uznania się za niewypłacalnego i dokonania zwolnienia ze skutkiem polegającym na nabyciu przez dotychczasowego pracownika prawa do świadczenia przedemerytalnego. Przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych odczytywany łącznie z art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych wskazuje konkretne orzeczenia sądu, które kończąc postępowanie upadłościowe uprawniają pracodawcę do powoływania się na własną niewypłacalność. Co więcej, wyliczenie to nie ogranicza się do określenia kierunku, w jakim zmierza orzeczenie sądu, ale wskazuje, na jakich motywach powinno się takie orzeczenie opierać. O powstaniu po stronie pracodawcy tytułu do powoływania się na niewypłacalność stanowi wynik analizy uzasadnienia sądu orzekającego w postępowaniu upadłościowym (vide: komentarz do ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, dr Alicja Kopeć, dr Wojciech Maciejko, Marcin Wojewódka, 2008).

Zdaniem Sądu Okręgowego niewypłacalność pracodawcy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych zachodzi, gdy sąd upadłościowy, na podstawie przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego, wyda postanowienie o:

1) ogłoszeniu upadłości pracodawcy obejmującej likwidację majątku dłużnika;

2) ogłoszeniu upadłości pracodawcy z możliwością zawarcia układu;

3) zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika;

4) zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu;

5) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeżeli jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;

6) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Datą niewypłacalności jest data wydania postanowienia sądu upadłościowego o ogłoszeniu upadłości pracodawcy w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, albo data postanowienia sądu upadłościowego o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, albo data uprawomocnienia się postanowienia o zmianie sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 lutego 2013 r., sygn. akt III AUa 30/13).

Drugą grupę warunków uprawiających do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego reguluje art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach emerytalnych.

Zgodnie z powyższym przepisem prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008r. Nr 69, poz. 415, ze zm.), zwanej dalej "ustawą o promocji zatrudnienia", w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat (...).

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 149) za przyczyny dotyczące zakładu pracy uważa się:

a) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2014r. poz. 1502 i 1662 ze zm.), w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c) wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

d) rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 ¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w niniejszej sprawie rozwiązanie z odwołującą się stosunku pracy nie nastąpiło ani z powodu likwidacji pracodawcy, ani też z powodu jego niewypłacalności. W dacie rozwiązania stosunku pracy z E. K. nie doszło do likwidacji spółki (...). Co więcej, z ewidencji działalności gospodarczej wynika, że w/w spółka nie została wykreślona z rejestru do dnia wyrokowania. Wszelkie roszczenia odwołującej się polegające na uregulowaniu należności z tytułu umowy o pracę zostały zaspokojone, czego skarżąca nie kwestionowała w swoich zeznaniach.

Sad Okręgowy podkreślił, że w stosunku do odwołującej się zastosowanie mają jedynie regulacje określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, bowiem pracodawca rozwiązał stosunek pracy z odwołującą się za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, czego przyczyną była likwidacja stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ rozwiązanie stosunku pracy ze skarżącą nie nastąpiło w sposób wymagany przepisem art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Z materiału dowodowego wynika, że umowa o pracę została rozwiązana za wypowiedzeniem przez pracodawcę, co stanowi zwykły sposób rozwiązania stosunku pracy. Ponadto, jak zostało to wskazane powyżej, do chwili obecnej nie doszło do zlikwidowania byłego miejsca pracy wnioskodawczyni, co świadczy o niezaistnieniu przesłanki w postaci likwidacji pracodawcy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy.

W ocenie Sądu Okręgowego skarżąca, co prawda, osiągnęła wiek uprawniający ją do uzyskania świadczenia przedemerytalnego, jednak nie legitymuje się wymaganym stażem ubezpieczeniowym, dlatego też Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 oddalił odwołanie, jako bezzasadne.

Apelację od powyższego wyroku złożyła E. K. zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Warszawie, lub zmianę zaskarżonego wyroku i stwierdzenie, że odwołująca się nabyła prawo do świadczenia przedemerytalnego, a nadto zasądzenie od organu rentowego, na rzecz odwołującej się, zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelująca podniosła zarzuty naruszenia:

1. art. 11 ust.2 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2015r. poz. 233 ze zm.) przez przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie, ostatni pracodawca odwołującej się (...) sp. z o.o. w W., nie jest podmiotem niewypłacalnym;

2. art. 25a - 25e ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2015r. poz. 1142 ze zm.) przez jego błędną interpretację i uznanie, że w przedmiotowej sprawie, ostatni pracodawca odwołującej się nie jest podmiotem, który podlega procedurze przymusowej likwidacji i wykreśleniu z rejestru przedsiębiorców;

3. art. 8a Ustawy z dnia 13 lipca 2006 o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2014r. poz. 272 ze zm.) przez jego błędną interpretację i uznanie, że ostatni pracodawca odwołującej się nie jest pracodawcą niewypłacalnym;

4. art.2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r. poz. 170 ze zm.) przez jego niezastosowanie i nieprzyznanie odwołującej się praw do świadczenia przedemerytalnego;

5. art. 233 §1 kpc - przez jego niezastosowanie, pominięcie istotnego dowodu dla oceny przedmiotowej sprawy, jakim była opinia wnioskowanego przez odwołującą się biegłego i dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bez jego wszechstronnego rozważenia.

W uzasadnieniu apelująca wskazała, że (...) sp. z o.o. w W., ostatni pracodawca odwołującej się, spełniała wszystkie warunki do uznania za niewypłacalnego przewidziane w prawie upadłościowym. W związku z faktycznym zaprzestaniem prowadzenia działalności przez Spółkę i „porzuceniem" Spółki przez jedynego wspólnika - cudzoziemca, wniosek o ogłoszenia upadłości nigdy nie został złożony przez spółkę.

W ocenie odwołującej się, (...) sp. z o.o. w W., spełniała wszystkie warunki do wszczęcia przez sąd rejestrowy rozwiązania tej spółki bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Postępowanie takie prowadzone jest jednak z urzędu, a nie na wniosek. Odwołująca się nie miała zatem żadnego wpływu na działania, czy brak działań ze strony Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy, który jest sądem rejestrowym.

Zdaniem apelującej kwestia ta całkowicie została pominięta przez Sąd Okręgowy w Warszawie w trakcie rozpatrywania odwołania od decyzji organu rentowego. Zdaniem odwołującej się, przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że (...) sp. z o.o. w W. faktycznie zaprzestała prowadzenia jakiejkolwiek działalności. Ponadto apelująca podkreśliła, że w zeznaniach z dnia 16 października 2015r. wskazała, że pracodawca nie wypłacił wszystkich należności za pracę. Zaległość wynosi ok 1000 zł, odwołująca się nie wystąpiła przeciwko byłemu pracodawcy o zapłatę na drogę postępowania sądowego i uznała sprawę za zakończoną. Zdaniem apelującej ustalenie jakiegokolwiek aktualnego adresu do doręczeń dla pracodawcy, a także brak osoby, która tego pracodawcę mogłaby reprezentować przed sądem, ewentualne poszukiwanie prezesa zarządu i jednocześnie jedynego wspólnika - Chińczyka z polskim obywatelstwem, który wyjechał z Polski i nie wiadomo gdzie przebywa, a także wszczęcie procesu wiązałoby się dla niej z dodatkowymi kosztami, bez praktycznej możliwości uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko pracodawcy, a tym bardziej uzyskania zaspokojenia należnych kwot.

Zdaniem apelującej spełnia ona pierwszy warunek uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego w zakresie stażu ubezpieczeniowego oraz drugi dotyczący rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Zdaniem odwołującej się, z zebranego materiału dowodowego wynika, że ostatni jej pracodawca, nie funkcjonuje od 2 lat, a straty wykazuje od początku istnienia, od 2006r. Pracodawca zwolnił wszystkich pracowników, nie prowadzi działalności, nie płaci podatków, nie prowadzi księgowości, nie ma siedziby.

Od momentu zaprzestania działalności, czyli od 2013r., do rejestru przedsiębiorców nie były składane sprawozdania finansowe.

Na rozprawie apelacyjnej 26 kwietnia 2017r. pełnomocnik odwołującej się wskazał, ze dysponuje sprawozdaniami finansowymi spółki za lata 2014 – 2015 i wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. księgowości i rachunkowości oraz ekonomiki przedsiębiorstw, w celu dokonania oceny sytuacji ekonomicznej spółki świadczącej o jej niewypłacalności.

Organ rentowy nie ustosunkował się do zarzutów i wniosków apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja E. K. jako bezzasadna podlega oddaleniu w całości - na podstawie art. 385 k.p.c.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny kierował się uprawnieniem wynikającym z art. 382 k.p.c., będąc sądem merytorycznie rozpoznającym sprawę, oparł się na materiale dowodowym uzyskanym w toku całego postępowania sądowego. Sąd Apelacyjny przeprowadził wnikliwą analizę motywów, jakimi kierował się Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, ocenił prawidłowość przeprowadzonego postępowania dowodowego, trafność subsumcji stanu faktycznego do zastosowanych przepisów prawa, jak również prawidłowość przedstawionych rozważań, zarówno w sferze poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych, oceny zebranych w sprawie dowodów, zastosowanych przepisów prawa, jak też ich wykładni. Analizując zarzuty przedstawione w apelacji odnoszące się do meritum rozstrzygnięcia, Sąd Apelacyjny stwierdził ich całkowitą bezzasadność.

Ustalenia stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji, jako wszechstronne i wyczerpujące, Sąd Apelacyjny przyjął jako podstawę także własnego rozstrzygnięcia, nie dostrzegając jednocześnie potrzeby ich uzupełnienia na etapie postępowania odwoławczego. Dokonana przez Sąd Okręgowy ocena zebranych w sprawie dowodów nie budzi wątpliwości co do jej prawidłowości w zakresie obdarzenia mianem wiarygodności środków dowodowych, przyjętych za podstawę dokonanych w sprawie ustaleń. Biorąc pod uwagę istotę zarzutów wskazanych w apelacji, spór nie dotyczy samych okoliczności faktycznych, lecz wniosków z nich wynikających w szczególności w zakresie subsumpcji i wykładni zastosowanych przepisów prawa.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się zatem w zaskarżonym orzeczeniu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego i procesowego w zakresie zarzucanym w apelacji, które mogłoby skutkować wydaniem orzeczenia reformatoryjnego co do istoty sporu, jak również uchybień proceduralnych, które mogłyby stanowić podstawę uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Pełnomocnik odwołującej się ograniczył rozważania w niniejszej sprawie do kwestii spełnienia przez E. K. warunków nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego określonych w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, jeśli do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat (kobieta) i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat.

Odwołująca się bezspornie spełnia warunek dotyczący wieku, stażu ubezpieczeniowego i stażu pracowniczego. Do spełnienia wszystkich ww. warunków pozostała wyłącznie przesłanka dotycząca wykazania likwidacji pracodawcy lub jego niewypłacalności.

Powyższy przepis zakłada alternatywne sposoby ustania zatrudnienia. Pierwszy z nich obejmuje likwidację pracodawcy, drugi dotyczy jego niewypłacalności. Odnośnie przesłanki związanej z likwidacją pracodawcy, to nie ulega wątpliwości, że podmiot zatrudniający ostatnio odwołującą się nie został zlikwidowany. Jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 31 października 2013r. potwierdzającego rozwiązanie stosunku pracy przez wnioskodawczynię z ostatnim jej pracodawcą z powodu likwidacji stanowiska pracy, podstawą ustania zatrudnienia nie była likwidacja podmiotu zatrudniającego wnioskodawczynię, czy też jego niewypłacalność.

Drugi aspekt wymagający szerszej oceny, klasyfikuje się w pojęciu „niewypłacalności” pracodawcy, przy czym nie jest to zwrot potoczny, definiowany w sposób dowolny, lecz ściśle określony, w myśl przepisów ustawy z 13 lipca 2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2016r. poz. 1256 ze zm., dalej jako „ustawa o ochronie roszczeń”). Jeżeli wnioski końcowe mogą być oparte na treści oświadczenia woli pracodawcy, jak wynika z wypowiedzenia umowy o pracę, to nie mamy z niniejszej sprawie do czynienia z niewypłacalnością w myśl powołanej ustawy. Z treści wypowiedzenia jednoznacznie wynika, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy została ulokowana w treści art. 2 ust. 1 pkt 29 b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a więc ustawy która z perspektywy art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie ma żadnego znaczenia.

Przypomnienia wymaga, że w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r. poz. 170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat. Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje także osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy , w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat.

Niespornym i oczywistym jest, że warunku stażowego zawartego w art.2 ust.1 pkt.2 odwołująca się nie spełnia.

Niewypłacalność pracodawcy należy zatem oceniać z perspektywy ustawy z dnia 13 lipca 2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z której wynika, że niewypłacalność pracodawcy zachodzi w sytuacjach opisanych w art. od 3 do 8a tej ustawy. Okoliczności rozpoznawanej sprawy wskazują, że powodem rozwiązania stosunku pracy nie była niewypłacalność w rozumieniu art. 3 tej ustawy. Przepis ten stanowi bowiem, że niewypłacalność pracodawcy, o którym mowa w artykule 2 ust. 1 ustawy zachodzi, gdy sąd upadłościowy na podstawie przepisów prawa upadłościowego i naprawczego wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości pracodawcy obejmującej likwidację majątku dłużnika, bądź wyda postanowienie o ogłoszeniu upadłości pracodawcy z możliwością zawarcia układu. Takie okoliczności w niniejszej sprawie nie zaistniały. Nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, co nie budzi wątpliwości art.4 – 8 ustawy.

Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 roku o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, wprowadziła zmiany, między innymi poprzez dodanie artykuł 8a, którego celem było umożliwienie wypłaty przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zaliczek na poczet świadczeń pracownikom takich pracodawców, którzy faktycznie porzucili swoje przedsiębiorstwa. Przepis ten stanowi, że niewypłacalność pracodawcy zachodzi również w razie niezaspokojenia roszczeń pracowniczych z powodu braku środków finansowych w przypadku faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę, trwającego dłużej niż 2 miesiące. W tym wypadku warunkiem niewypłacalności jest niezaspokojenie roszczeń pracowniczych z uwagi na brak środków finansowych z powodu faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę.

Odwołująca się nie zgłaszała jednak roszczeń z tytułu niezaspokojonych świadczeń pracowniczych, twierdząc, że świadczenia pracownicze zostały jej wypłacone.

Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom pełnomocnika apelującej, E. K. w przesłuchaniu informacyjnym przed Sądem pierwszej instancji w dniu 10 kwietnia 2015r. oświadczyła, że otrzymała wynagrodzenie i wszystkie należności pieniężne od byłego pracodawcy. Również na rozprawie w dniu 16 października 2015r. odwołująca się potwierdziła, że spółka wypłaciła jej wynagrodzenie i żadnych roszczeń pracowniczych w stosunku do pracodawcy nie zgłaszała. Nie doszło zatem, wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, do niezaspokojenia roszczeń odwołującej się z tytułu zatrudnienia.

Agregacja powyższych okoliczności prowadzi do wniosku, że nie doszło do wadliwej wykładni art. 8a ustawy o ochronie roszczeń. Oceny tej nie może podważyć okoliczność składania sprawozdań finansowych wykazujących stratę finansową od początku istnienia spółki w bilansie ekonomicznym spółki.

W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły przesłanki do poszerzenia postępowania dowodowego w szczególności o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. księgowości i rachunkowości oraz ekonomiki przedsiębiorstw celem dokonania wszechstronnej oceny sytuacji ekonomicznej pracodawcy odwołującej się. Brak roszczeń w zakresie świadczeń pracowniczych powoduje bowiem niemożność ustalenia niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu art. 8a ustawy o ochronie roszczeń i ocena kondycji finansowej pracodawcy odwołującej się przez biegłego sądowego, nie może tego faktu zmienić. Dlatego słusznym było oddalenie wniosku zgłaszanego w tym zakresie przez odwołującą się w postępowaniu przed Sądem Okręgowym, nie było także uzasadnionych podstaw do dopuszczenia tego dowodu na etapie odwoławczym.

Suma powyższych rozważań prowadzi do wniosku, że prawo do świadczenia przedemerytalnego w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych z uwagi na niewypłacalność pracodawcy, o której mowa w art. 8a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, wymaga kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek, tj. niezaspokojenia należności pracowniczych w związku z brakiem środków finansowych oraz faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę przez okres dłuższy niż 2 miesiące. W niniejszej sprawie odwołująca się nie wykazała łącznego zaistnienia powyższych zdarzeń.

Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne i rozważania prawne Sąd Apelacyjny uznając apelację za bezzasadną, na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

Magdalena Kostro – Wesołowska Ewa Stryczyńska Agnieszka Ambroziak