Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 551/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2017r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: SSR Michał Włodarek

Protokolant: sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 czerwca 2017r.

sprawy

z powództwa K. G. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) z/s w W. (KRS (...))

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. na rzecz powódki K. G. kwotę 5.500,00zł (pięć tysięcy pięćset złotych 00/100) wraz z odsetkami:

a.  ustawowymi, z tym że od dnia 1 stycznia 2016r. odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości nie przekraczającej w stosunku rocznym odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 500,00zł (pięćset złotych 00/100) od dnia 16 marca 2015r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 5.000,00zł (pięć tysięcy złotych 00/100) od dnia 16 marca 2015r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem części nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu kwotę 276,00zł (dwieście siedemdziesiąt sześć złotych 00/100) i tytułem części nieuiszczonych wydatków kwotę 259,85zł (dwieście pięćdziesiąt dziewięć złotych 85/100),

4.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu na rzecz adw. M. K., Kancelaria Adwokacka w K. kwotę 2.400,00zł (dwa tysiące czterysta złotych 00/100) podwyższoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce K. G. z urzędu,

5.  nie obciąża powódki w całości kosztami procesu.

Sygn. akt I C 551/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 grudnia 2014r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I Co 3703/14 zwolnił powódkę K. G. w całości od kosztów sądowych oraz ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu.

W dniu 16 marca 2015r. powódka K. G. skierowała do tut. Sądu żądanie zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) z/s w W. kwoty 15.200zł tytułem odszkodowania w związku ze zdarzeniem z dnia 10 czerwca 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kwoty 5.000zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze zdarzeniem z dnia 10 czerwca 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a ponadto ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za wszelkie skutki zdarzenia z dnia 10 czerwca 2014r. oraz zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powódka zawarła także żądanie udzielenia zabezpieczenia.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 10 czerwca 2014r. w miejscowości K. miało miejsce zdarzenie komunikacyjne, w trakcie którego kierujący samochodem marki R. (...) o nr rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności, skutkiem czego doszło zderzenia z prowadzonym przez powódkę samochodem marki A. o nr rej. (...). Sprawca był w dacie zdarzenia ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. W następstwie zdarzenia powódka była konsultowana w szpitalnym oddziale ratunkowym. U powódki zdiagnozowano skręcenie kręgosłupa szyjnego oraz stłuczenie głowy. Powódce zlecono kołnierz ortopedyczny oraz zlecono leczenie, na które powódka wydatkowała kwotę 600zł. Powódka korzystała z porad ortopedy i neurologa. W następstwie wypadku powódka posiadała ograniczenia ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa szyjnego i odczuwała ból, który eliminowała poprzez przyjmowanie leków i z tego tytułu poniosła wydatki w wysokości 380zł. Powódka nie mogła również wykonywać opieki nad jej schorowanymi dziećmi oraz prowadzić pojazdu. Powódka wspierała się w tym zakresie pomocą osoby trzeciej, a przy wykonywaniu przewozu dzieci do szkoły usługami przedsiębiorstw taksówkarskich. Powódka poniosła z tego tytułu wydatki na opiekę w wysokości 10.500zł i na przewozy 3.720zł.

Powódka nadal odczuwa skutki zdarzenia w postaci bolesności i ograniczenia ruchomości szyi.

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego. W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego decyzją przyznał powódce kwotę 500,00zł tytułem zadośćuczynienia i odmówił wypłaty kwot z tytułu odszkodowania, tj. zwrotu kosztów opieki i kosztów usług transportowych oraz zwrotu kosztów leczenia.

W ocenie powódki tak ukształtowana kwota zadośćuczynienia jest rażąco zaniżona, a brak odszkodowania nie rekompensuje wydatków poniesionych na leczenie i dodatkowych kosztów powstałych w związku ze zdarzeniem.

Postanowienie z dnia 24 marca 2015r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 551/15 oddalił wniosek powódki K. G. o udzielenie zabezpieczenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut nieudowodnienia przez stronę powodową zakresu i wysokości szkody.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany wskazał, iż kwota wypłacone powódce w toku postępowania likwidacyjnego tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania są adekwatne do rozmiaru doznanej przez nią krzywdy i szkody.

W piśmie procesowym z dnia 5 kwietnia 2017r. powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 140,49zł z tytułu zwrotu wydatków stanowiących koszt dojazdu na badania przez biegłego, a w piśmie procesowym z dnia 12 kwietnia 2017r. powódka rozszerzyła żądanie zadośćuczynienia o kwotę 5.000zł do kwoty 10.000zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pozwany zakwestionował również w całości rozszerzenie żądania odszkodowawczego i wniósł o jego oddalenie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 10 czerwca 2014r. w miejscowości K., na parkingu przy ul. (...) doszło do kolizji drogowej, w której uczestniczyli powódka K. G. i pasażerka prowadzonego przez nią pojazdu m-ki A. o nr rej. (...) M. D. oraz inny kierujący A. D., który poruszał się pojazdem pojazd m-ki R. (...) o nr rej. (...).

Kierujący pojazdem m-ki R. (...) o nr rej. (...) nie zachował należytej ostrożności i wytworzył stan niebezpieczeństwa w ruchu, w ten sposób, że wykonując manewr cofania w sposób niedostateczny obserwował zachowania innych uczestników ruchu doprowadzając do zderzenia z pojazdem kierowanym przez powódkę.

W wyniku tego zdarzenia powódka doznała obrażeń ciała oraz uszkodzeniu uległ jej pojazd.

Na miejsce zdarzenia nie była wzywana policja. O zaistniałym zdarzeniu organy ścigania zostały zawiadomione przez jednostkę medyczną udzielającą pomocy powódce, jednak powódka odmówiła wszczęcia i prowadzenia postępowania.

(oświadczenie k. 11, 87, zaświadczenie k. 12, 88, zeznania świadka M. D. k. 53-54, zeznania świadka P. S. k. 54, zeznania świadka A. D. k. 176-176v, przesłuchanie powódki K. G. k. 52v-53, 176v, z dokumentów akt szkodowych nr 717/1/33/28: zgłoszenie szkody, zdjęcia, potwierdzenie zawarcia umów ubezpieczeń komunikacyjnych)

Powódka po zdarzeniu była diagnozowana w Oddziale Ratunkowym w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K., gdzie zdiagnozowano skręcenie kręgosłupa szyjnego i stłuczenie głowy.

Powódce zalecono kołnierz i przepisano leki przeciwbólowe.

W kolejnych dniach po zdarzeniu powódka odczuwała ból w obrębie szyi oraz jej ograniczoną ruchomość. Powódka komunikowała też dolegliwości natury psychicznej objawiające się stresem i strachem.

Powódka zakupiła i nosiła kołnierz ortopedyczny oraz zażywała środki farmakologiczne w postaci leków przeciwbólowych.

Powódka w związku ze zdarzeniem konsultowała się czterokrotnie ortopedycznie w dniach 25 czerwca 2014r., 16 lipca 2014r., 4 września 2014r. i 14 października 2014r. i jeden raz neurologicznie w dniu 22 stycznia 2015r. U powódki wykonano badanie RTG bez cech urazu szyjnego, stwierdzono bolesne napięcie mięśni karku, zalecono kołnierz półsztywny, leki przeciwbólowe i wykonanie badania CT. U powódki nie stwierdzono objawów neurologicznych.

Powódka poniosła wydatki z tytułu konsultacji ortopedycznej w wysokości 400,00zł (4 wizyty po 100,00zł każda) oraz neurologicznej 100,00zł (1 wizyta).

Powódce nie zlecono i nie przechodziła zabiegów rehabilitacyjnych i rekonwalescencyjnych. Powódka nie konsultowała się psychiatrycznie ani psychologicznie.

W chwili obecnej powódka odczuwa dyskomfort powypadkowy, który objawia się odczuciem bólu i ograniczeniem ruchomości szyi oraz w czasie nawrotu bólu przyjmuje leki.

W czasie zdarzenia powódka nie była zatrudniona.

(karta leczenia w szpitalnym oddziale ratunkowym k. 13, 89, zlecenie k. 14, 90, historia choroby k. 15-16, 91-92, zaświadczenie k. 17, 93, konsultacja neurologiczna k. 18, 94-95, paragon fiskalny k. 19, wynik badania k. 63, zeznania świadka M. D. k. 53-54, przesłuchanie powódki K. G. k. 52v-53, 176v, z dokumentów akt szkodowych nr 717/1/33/28: skierowanie do poradni specjalistycznej, zaświadczenie lekarskie, historia choroby, karta leczenie w szpitalnym oddziale ratunkowym)

Biegły lekarz psychiatra nie stwierdził u powódki zaburzeń psychicznych w typie psychozy, upośledzenia umysłowego i innych zburzeń psychicznych. U powódki stwierdzono nieznacznie nasiloną reakcję adaptacyjną powstałą w wyniku zdarzenia z dnia 10 czerwca 2014r. jednak brak jest dowodów świadczących o tym, że zdarzenie z dnia 10 czerwca 2014r. spowodowało u powódki trwały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu psychicznym.

Biegły neurolog rozpoznał u powódki przebyty uraz skrętny odcinka szyjnego kręgosłupa z pourazowym zespołem bólowym – bez powikłań neurologicznych i bez trwałej dysfunkcji ruchowej kręgosłupa. Powódka nie doznała trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu neurologicznym. Nie ma podstaw do uznania uszczerbku na zdrowiu w związku z wypadkiem. Nie ma trwałego naruszenia funkcji kręgosłupa szyjnego po wypadku, co świadczy o tym, że w czasie wypadku nie doszło do uszkodzenia struktury samego kręgosłupa, a także nie doszło do uszkodzeń w obrębie aparatu wiązadłowo – mięśniowego okołokręgosłupowego.

Biegły ortopeda rozpoznał u powódki stan po urazie kręgosłupa odcinka szyjnego i długotrwały uszczerbek na zdrowiu w rozmiarze 3% w związku z uszkodzeniem wiązadeł w zakresie kręgosłupa szyjnego. Skutkiem wypadku u powódki jest pozostałe, niewielkie uszkodzenie stabilności wiązadeł kręgosłupa szyjnego oraz objawy pourazowego zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego (niewielkiego stopnia). Dalsze rokowania należy ocenić jako dobre, nie powinny wystąpić inne następstwa niż już zaistniałe. Powódka nie wymagała i nie wymaga opieki osób trzecich. Dolegliwości bólowe powódki były przeżyciem indywidualnie odczuwalnym. Żaden lekarz leczący i konsultujący powódkę nie zlecił leczenia usprawniającego co jest nierozerwalnie związane z procesem leczniczym tego typu urazu, co miało wpływ na długość czasu trwania procesu leczenia.

(opinia sądowo psychiatryczna k. 68-72, opinia sądowo-lekarska k. 105-106, opinia k. 142-142-146, 158-159, 186-187)

W momencie zdarzenia sprawca wypadku posiadał zawartą z pozwanym Towarzystwem (...) z/s w W. umowę odpowiedzialności cywilnej z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów.

Powódka dokonała zgłoszenia u pozwanego zaistnienia szkody na osobie i mieniu w celu przeprowadzenia postępowania szkodowego w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej Ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z ruchem tych pojazdów. Postępowania szkodowe zostały zarejestrowane pod numerami 717/14/33/28 i 647/14/33/28.

W związku ze zgłoszeniem pozwany przeprowadził postępowanie szkodowe w ramach którego decyzjami z dnia 6 listopada 2014r. i 10 lipca 2014r. przyznał powódce kwotę 500,00zł tytułem zadośćuczynienia za szkodę na osobie oraz kwotę 1.283,71zł tytułem odszkodowania za uszkodzony pojazd.

(decyzja k. 20, 27, 96-97, 103, propozycja ugody k. 28, 104, przesłuchanie powódki K. G. k. 52v-53, 176v, z dokumentów akt szkodowych nr 717/1/33/28: potwierdzenie wykonania operacji, decyzja, propozycja ugody, operat cząstkowy, odwołanie od decyzji, zgłoszenie szkody, stanowisko, potwierdzenie zawarcia umów ubezpieczeń komunikacyjnych)

Powódka posiada schorowanego syna, który wymaga wzmożonej uwagi, nadzoru oraz szczególnej opieki.

( orzeczenie k. 22-23, 24-25, 98-99, 100, 101)

Sąd odmówił atrybutu wiarygodności wypowiedziom powódki K. G. i zeznaniom świadka M. D. w zakresie ich depozycji dotyczących ograniczeń powódki po zdarzeniu w bezpośrednim i osobistym sprawowaniu opieki nad dziećmi, w tym schorowanym synem i koniecznością zapewnienia w tym zakresie wsparcia osoby trzeciej oraz ograniczeniem w kierowaniu pojazdami i przymusem korzystania z usług przewozowych świadczonych przez przedsiębiorstwa taksówkarskie oraz wydatkowania na te cele kwot pieniężnych w deklarowanych wartościach albowiem pozostaje to w opozycji do dokumentarnego materiału dowodowego, w szczególności opinii poszczególnych biegłych, którzy nie stwierdzili u powódki w wyniku zdarzenia tego typu dolegliwości natury fizycznej czy psychicznej, których istnienie wiązałoby się z wyłączeniem powódki w możliwości wykonywania czynności życia codziennego, w tym wiążących się ze świadczeniem opieki nad dziećmi. Należy mieć również na względzie, iż rodzaj, charakter i rozmiar uszkodzeń w pojeździe powódki, czas rozpoznania szkody w mieniu oraz pozostawanie w gospodarstwie domowym powódki innych dorosłych osób pozostaje w opozycji do stwierdzenia, iż powódka musiała wygospodarować i wydatkować kwoty pieniężne z tytułu kosztów opieki i przewozu.

Sąd uznał za przydatne do ustalenia stanu faktycznego opinie sporządzoną przez biegłych psychiatrę, neurologa i ortopedę albowiem są one pełne, jasne, zrozumiałe, wyczerpujące i kompleksowe oraz wewnętrznie spójne. Biegli poszczególnych opiniach udzielili odpowiedzi na wszystkie postawione w tezach dowodowych pytania, sformułowania zawarte w treści każdej z opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegli przedstawili metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparli. Wnioski końcowe każdej z opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłych badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opiniach materiałem badawczym.

Ponadto biegły ortopeda w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się również do wszystkich zarzutów skierowanych przez stronę pozwaną w stosunku do opinii wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego oraz reguł postępowania przy sporządzaniu takiego typu operatu

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Na podstawie art. 436 § 1 kc odpowiedzialność przewidzianą w art. 435 kc ponosi samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2016.2060 – j.t. ze zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

W celu przypisania odpowiedzialności cywilnej posiadaczowi pojazdu – musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy łączący ruch pojazdu ze szkodą ( art. 361 § 1 kc).

Opisana w cyt. powyżej przepisach odpowiedzialność jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, która oparta jest na założeniu, że sam ruch mechanicznego środka komunikacji stwarza zwiększone ryzyko dla otoczenia, niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania podmiotu prowadzącego taki pojazd.

Odpowiedzialność taką uchylają jedynie okoliczności egzoneracyjne. Posiadacz pojazdu może się uwolnić od odpowiedzialności wyłącznie przez wykazanie, że szkoda powstała na skutek: siły wyższej, wyłącznej winy poszkodowanego, wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą posiadacz nie ponosi odpowiedzialności.

Wina poszkodowanego zachodzi wówczas, gdy można mu postawić zarzut niedokładania należytej staranności wymaganej od osoby rozważnej w konkretnych okolicznościach. Wyłącza ona odpowiedzialność, gdy jako jedyna, w świetle wskazań nauki i doświadczenia życiowego, jest na tyle poważna, że może być uwzględniana, pochłaniając przy tym inne poboczne okoliczności.

Odpowiedzialność posiadacza pojazdu wykluczona jest także w sytuacji wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą ten nie ponosi odpowiedzialności. Wyłączenie odpowiedzialności z tytułu ryzyka z art. 436 § 1 kc następuje nie tylko wówczas, gdy szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, lecz także wtedy, gdy szkoda jest wyłącznie następstwem zawinionych działań (zaniechań) poszkodowanego i osoby trzeciej (tak SN w wyr. z dnia 6 lipca 1973r. w sprawie o sygn. akt II CR 156/73, opubl. OSPiKA 1974, Nr 5, poz. 85).

Dla przypisania odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji, którego odpowiedzialność konstruowana jest na zasadzie ryzyka, zbędne jest rozważanie, czy można mu przypisać zawinienie lub bezprawne zaniedbania (tak SN w wyr. z 19 czerwca 2001r., II UKN 424/00, opubl. OSN 2003, Nr 6, poz. 155, oraz w wyr. z 14 lutego 2002r., I PKN 853/00, opubl. OSN 2002, Nr 18, poz. 4) – por. E. G., P. M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 7, W. 2016.

Jak już wskazano dla ustalenia odpowiedzialności za szkodę niematerialną warunkiem koniecznym jest istnienie adekwatnego związku przyczynowego między krzywdą a zdarzeniem ją wyrządzającym albowiem rolą oraz istotą związku przyczynowego jako przesłanki roszczenia o zadośćuczynienie jest ocena, czy doznana szkoda niemajątkowa może być normalnym skutkiem zdarzenia szkodzącego, przy czym stopień natężenia doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość ujemnych przeżyć, a także ich intensywność, stanowi tylko przesłankę określającą wysokość zadośćuczynienia, a nie przesłankę zasadności samego roszczenia z tego tytułu, przy przyjęciu, że treść art. 445 § 1 kc oraz art. 448 kc stanową lex specialis w stosunku do art. 361 § 1 kc – por. wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1184/13, opubl. LEX nr 1454546, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 175/14, opubl. LEX nr 1489037, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 12 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 8/14, opubl. LEX nr 1500753, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 12 marca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1193/13, opubl. LEX nr 1451641.

Zadośćuczynienie pełni przede wszystkim funkcję kompensacyjną, czyli jego rolą jest wynagrodzenie krzywdy (szkody niemajątkowej) rozumianej jako cierpienie fizyczne (ból i innego rodzaju dolegliwości) i psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstrojem zdrowia), aby przynajmniej w ten sposób częściowo przywrócić równowagę zachwianą w wyniku popełnienia czynu niedozwolonego. Okoliczność powyższa powoduje, że o rozmiarze należnego zadośćuczynienia decyduje w pierwszym rzędzie rozmiar i natężenie doznanej krzywdy, tj. rodzaj, charakter, długotrwałość cierpień fizycznych i ujemnych doznań psychicznych, ich intensywność, nieodwracalność negatywnych skutków zdrowotnych, np. stopień i trwałość kalectwa, w tym potrzeby stałej rehabilitacji, zażywania środków farmakologicznych, utrata perspektyw na przyszłość, konieczność korzystania z opieki osób trzecich, poczucie wykluczenia i nieprzydatności społecznej, a ponadto prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia) oraz towarzyszące jej poczucie bezradności powodowanej koniecznością korzystania z opieki innych osób oraz nieprzydatności społecznej, a także wiek poszkodowanego, konieczność zmiany zatrudnienia, niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej lub artystycznej, utratę kontaktów towarzyskich, zmianę trybu życia, przyzwyczajeń, czy też sposobu spędzania wolnego czasu.

Zmierzenie rozmiaru doznanej krzywdy nie jest możliwe, gdyż krzywda stanowi subiektywne przeżycie danej osoby. Niezbędne jest wszakże odniesienie wysokości żądanej kwoty do konkretnych, obiektywnych okoliczności faktycznych w danej sprawie, a nie do subiektywnego poczucia krzywdy osoby uprawnionej.

Wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne i fizyczne. Zadośćuczynienie przyznawane jest jednorazowo, zatem musi rekompensować całą krzywdę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych już doznanych jak i tych, które w związku z doznanym uszkodzeniem ciała wystąpią w przyszłości jako możliwe do przewidzenia następstwa czynu niedozwolonego, a także prognozę na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 5 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1670/13, opubl. LEX nr 1509116, wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 27 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1622/13, opubl. LEX nr 1563513, wyrok s.apel. w Lublinie z dnia 18 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 615/14, opubl. LEX nr 1587268, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 457/14, opubl. LEX nr 1554625, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 936/13, opubl. LEX nr 1439218, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 11 czerwca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1593/13, opubl. LEX nr 1480479, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 13 grudnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 829/13, opubl. LEX nr 1416140, wyrok s.apel. w Gdańsku z dnia 15 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt V ACa 755/13, opubl. LEX nr 1454457

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż pomiędzy zdarzeniem i powstałą u powódki szkodą niemajątkową istnieje adekwatny związek przyczynowy, który nie pozostaje w jakiejkolwiek zależności z istniejącymi u niej schorzeniami samoistnym bądź też innymi dolegliwościami, a ocena zdiagnozowanych u powódki schorzeń powypadkowych, ich rodzaj, charakter, rozmiar, jakość, intensywność i czas trwania, wpływ na funkcjonowanie w życiu osobistym i zawodowym oraz starania o odwrócenie ujemnych następstw oceniane przez pryzmat kwantyfikatorów decydujących o wysokości zadośćuczynienia wskazują, iż przyznana przez Sąd kwota zadośćuczynienia w wysokości 5.000,00zł, których rozmiar oszacowano przy określonych przez biegłych psychiatrę, neurologa i ortopedę rodzaju, charakteru i rozmiarów cierpień fizycznych i psychicznych powódki, a także procentowej wartości uszczerbku na zdrowiu powódki określonej przez biegłego ortopedę na poziomie 3%, nie jest rażąco niska i nadmiernie wygórowana.

Odczucie krzywdy jest pojęciem subiektywnym i niewymiernym, jednak określając wysokość zadośćuczynienia Sąd kierował się przesłankami obiektywnymi, biorąc pod uwagę szeroko rozumiane cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, w tym skutki jakie zdarzenie wywarło na organizmie powódki, w ograniczeniach w życiu codziennym, planach życiowych, w sferze zawodowej, możliwości funkcjonowania w rodzinie i w dotychczasowym środowisku. Przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia oznacza przyznanie takiej kwoty, która rozsądnie oceniana da się określić jako godziwa w realiach danej sprawy. Skutkiem tej oceny winno zaś być zasądzenie zadośćuczynienia, które wystarcza do złagodzenia doznanych cierpień, a zarazem nie premiuje osób o słabszej konstrukcji psychicznej, reagujących intensywniej na sytuacje traumatyczne lub też nie prowadzi do pokrzywdzenia osób o osobowości zamkniętej, kumulującej w sobie wewnętrzne emocje.

Odszkodowanie wypłacone powódce w ramach postępowania szkodowego Sąd wziął pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, co nie jest jednak jednoznaczne z mechanicznym zmniejszeniem sumy zadośćuczynienia o kwotę tego odszkodowania, a jego wysokość oceniana łącznie przedstawia realną, ekonomicznie odczuwalną wartość.

Kwota zadośćuczynienia nie może stanowić źródła wzbogacenia dla poszkodowanego, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy doznanej przez poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno być bowiem zarazem środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiarów krzywdy, winna ona uwzględniać aktualne warunki i przeciętną stopę życiową społeczności, w której przebywa pokrzywdzony, przy czym rozmiar szkody niemajątkowej, ustala się, uwzględniając moment wyrokowania. – por. wyrok SN z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I CSK 667/12, opubl. LEX nr 1391106, wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 974/12, opubl. LEX nr 1362966, wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 940/13, opubl. LEX nr 1466803, wyrok SN z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt II CSK 595/13, opubl. (...) nr (...).

Powódka była również uprawniona do żądania zwrotu wydatków z tytułu kosztów leczenia. Powódka poniosła wydatki na leczenie w łącznej wysokości 500,00zł.

Świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych. Przepis art. 444 § 1 kc nie nakłada na poszkodowanego obowiązku wykazywania, iż nie mógł skorzystać z państwowej służby zdrowia. (por. uchwała SN z dnia 19 maja 2016r. w sprawie o sygn. akt III CZP 63/15, opubl. Biul. SN 2016 nr 5).

W myśl art. 444 § 1 kc odszkodowanie obejmuje wszelkie koszty wynikłe z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Celem odszkodowania w ramach art. 444 § 1 kc jest restytucja stanu istniejącego przed wypadkiem, a jeśli jego przywrócenie nie jest możliwe, zastąpienie stanu dawnego stanem, w którym poszkodowanemu zostaną zapewnione warunki życiowe zbliżone do tych, jakie miał przed wyrządzeniem mu uszczerbku.

Ogranicza się jednak rozmiary obowiązku pokrycia „wszelkich kosztów” wymaganiem, aby ich żądanie było konieczne i celowe. Osoba, która doznała uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku ma zatem prawo domagać się w ramach naprawienia szkody, pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. Ponadto pojęcie „wszelkie koszty”, o których mowa w art. 444 § 1 kc oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić.

Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania. Muszą to być jednakże koszty, które pozostają w związku przyczynowym z likwidacją skutków uszkodzenia ciała. Koszty te należy oceniać wg kryteriów obiektywnych w zakresie potrzeb poszkodowanego. Nie mogą to być koszty, które przekraczają te potrzeby. Realność szkody wyraża się w tym, że przyznanie odszkodowania nie uzasadnia sama utrata zdrowia i ewentualność poniesienia wydatków, ale rzeczywiste zwiększenie potrzeb powstałe w następstwie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Przesłanką uwzględnienia żądania, o którym mowa w art. 444 § 1 kc jest wyłącznie wykazanie przez poszkodowanego, że suma której zwrotu domaga się od zobowiązanego do naprawienia szkody jest sumą potrzebną na koszty restytucji pełnej sprawności.

Z tych samych co zaprezentowanych powyżej względów odszkodowanie przyznane powódce nie uwzględniało żądania zwrotu kosztów na pomocy osoby trzeciej i kosztów przewozu osób.

W tym miejscu należy wskazać, iż powódka zaniechała wskazania dowodów, których przeprowadzenie mogłoby wskazywać na zasadność, celowość i konieczność poniesienie tego typu wydatków, a te które zaprezentowała zostały negatywnie zweryfikowane w toku postępowania jurysdykcyjnego i nie wytrzymały próby ich konfrontacji z pozostałym osobowym i rzeczowym materiałem dowodowym zgromadzonym w postępowaniu.

Obowiązkiem stron postępowania było w ramach procesu przed Sądem przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzą roszczenia (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność ich twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc). Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc., art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Niezasadne jest w ocenie Sądu żądanie powódki ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości.

Roszczenie o naprawienie szkody - jak każde roszczenie majątkowe - charakteryzuje się określoną trwałością w czasie, ograniczoną jedynie terminem przedawnienia (por. art. 117 § 1 kc). Ustalenie odpowiedzialności sprawcy za szkodę przyszłą z reguły ma zapobiec przedawnieniu roszczenia oraz ma na celu wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie trudności dowodowych mogących wystąpić z kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia.

Po wprowadzeniu w życie art. 442 1 kc powódka nie ma interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, ze względu na zawartą tam regulację, która eliminuje niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła, przy czym powód w ramach istniejącego postępowania w żaden sposób nie wykazał, iż przy uwzględnieniu ujemnych następstw przedmiotowego zdarzenia może posiadać w przyszłości trudności dowodowe w ewentualnym przyszłym procesie, powodowanych upływem czasu między wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę a dochodzeniem jej naprawienia.

W przypadku wystąpienia „nowej” szkody pozostającej w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym poszkodowany będzie mógł w terminie 3 lat od powzięcia wiadomości o jej wystąpieniu dochodzić jej naprawienia na drodze sądowej (art. 442 1 § 3 kc), dlatego jeśli powodowi przysługuje roszczenie o zasądzenie świadczenia, to brak jest interesu prawnego w żądaniu ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość – por. wyrok s.apel. w Krakowie z dnia 4 lutego 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 1508/13, opubl. LEX nr 1540871, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 14 maja 2008r. w sprawie o sygn. akt I ACa 192/08, opubl. OSAB 2008/2-3/3.

Sąd miał również na względzie treść opinii sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania i wypowiedź specjalistów, co do możliwości wystąpienia w przyszłości negatywnych skutków w obszarze zdrowia powódki i ich rodzaju.

Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne.

Opóźnienie świadczenia odszkodowawczego następuje, jeżeli dłużnik nie spełni świadczenia niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela i od tej chwili należą się wierzycielowi odsetki. W razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. – por. wyrok s.apel. w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013r. w sprawie o sygn. akt VI ACa 1150/12, opubl. LEX nr 1314923, wyrok SN z dnia 8 lutego 2012r. w sprawie o sygn. akt V CSK 57/11, opubl. LEX nr 1147804.

Wymagalne roszczenie o zadośćuczynienie powoduje stan opóźnienia po jego sprecyzowaniu co do wysokości i wezwaniu dłużnika do zapłaty konkretnej kwoty z tego tytułu – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 15 maja 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 77/14, opubl. LEX nr 1506727.

O roszczeniu ubocznym orzeczono w oparciu o treść art. 481 § 1 i 2 kc oraz o znowelizowaną na podstawie art. 2 pkt 1 lit. a i art. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 9 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830) treść art. 481 § 1 i 2 - 2 4 kc i art. 359 § 1 i 2 – 2 3 kc.

Odsetki na podstawie art. 481 kc należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub art. 455 kc. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 kc albowiem orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, nie zaś konstytutywnego. W świetle art. 455 kc roszczenie o zadośćuczynienie, jako roszczenie pieniężne - w przypadku braku oznaczenia terminu spełnienia świadczenia - staje się wymagalne z chwilą wezwania do zapłaty. Stąd też odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia należnego uprawnionemu należą się już od tej chwili, czemu nie stoi na przeszkodzie to, że wysokość świadczenia jest ostatecznie kształtowana przez sąd. – por. wyrok s.apel. w Rzeszowie z dnia 29 sierpnia 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 203/13, opubl. LEX nr 1396899, wyrok s.apel.w Lublinie z dnia 27 marca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 807/12, opubl. LEX nr 1306007, wyrok s.apel. w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 459/13, opubl. LEX nr 1416095.

Sąd miał przy tym również na względzie treść art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2016.2060 – j.t. ze zm.), gdyż powołany przepis nakłada na ubezpieczyciela obowiązek spełnienia świadczenia najdalej 30. dnia od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Ustanawiając krótki termin spełnienia świadczenia ustawodawca wskazał na konieczność szybkiej i efektywnej likwidacji szkody ubezpieczeniowej. Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku Fundusz - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355 § 2 kc) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody – por. wyrok s.apel. we Wrocławiu z dnia 14 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 539/13, opubl. LEX nr 1369453, wyrok SN z dnia 16 grudnia 2011r. w sprawie o sygn akt V CSK 38/11, opubl. LEX nr 1129170, por. wyrok s.apel. w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2013r. w sprawie o sygn. akt I ACa 494/13 LEX nr 1353802.

Wymagalność roszczenia odsetkowego dochodzonego w związku z podwyższeniem roszczenia w toku toczącego się już postępowania przysługuje powódce od daty jego zgłoszenia – por. uchwała SN z dnia 8 lipca 1993r. w sprawie o sygn. akt III CZP 80/93, opubl. OSP 1994/3/50.

O kosztach procesu w związku z częściowym uwzględnieniem powództwa orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w z art. 98 § 1 - 3 kpc i art. 100 kpc i 102 kpc oraz § 6 pkt 5 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 – j.t. ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015.1801 ze zm.) w zw. z § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016.1714) oraz w oparciu o treść art. 13 ust. 1 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2016.623 – j.t. ze zm.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2016.1827 – j.t. ze zm.).

Przepis art. 102 kpc ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Szczególnie uzasadnione wypadki, o których mowa w art. 102 kpc zaistniały w stosunku do powódki. Do kręgu tych wypadków należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Sąd stosując opisaną instytucję brał pod uwagę sytuację wynikającą z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu oraz sytuację majątkową i życiową strony powodowej, co daje asumpt do stwierdzenia, iż powódka nie jest w stanie takich kosztów ponieść – por. wyrok s.apel. w Katowicach z dnia 13 listopada 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 596/14, opubl. LEX nr 1621084, wyrok s.apel. w Białymstoku z dnia 11 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 209/14, opubl. LEX nr 1506655.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.