Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa J. S.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda J. S. kwotę 3.923,70 (trzy tysiące dziewięćset dwadzieścia trzy 70/100) zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 września 2016 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 950,68 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa tytułem wypłaconych świadkowi kosztów stawiennictwa na rozprawie: od powoda kwotę 66,61 zł, od pozwanego kwotę 150,70 zł.

SSR Joanna Bury

Sygn. akt V GC 2979/16

UZASADNIENIE

Powódka J. S. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. na jej rzecz kwoty 5.656,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2016 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu swojego roszczenia wskazała, że dochodzona pozwem kwota stanowi należne powódce wynagrodzenie za wynajęcie samochodu dla A. i M. F. (1), których samochód został uszkodzony przez sprawcę, posiadającego obowiązkową polisę OC u pozwanego. Poszkodowani dokonali cesji przysługującej im względem pozwanego wierzytelności w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Powódka wynajmowała A. i M. F. (1) pojazd zastępczy przez 25 dni tj. w okresie od 4 czerwca 2016r. do 28 czerwca 2016r., po stawce 220 zł netto za dzień. Powódka wystawiła fakturę VAT za swoje usługi na kwotę 7.207,80 zł brutto. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił kwotę 1.549,80 zł, uznając najem pojazdu zastępczego przez 9 dni. Tym samym do zapłaty pozwanemu pozostała dochodzona przedmiotowym pozwem kwota
5.658 zł.

Pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska uznał swoją odpowiedzialność za skutki zdarzenia z dnia 31 maja 2016r. i po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyznał i wypłacił powódce kwotę 1.549,80 zł brutto tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego przez okres 9 dni. W ocenie pozwanego powód nie udowodnił, że wynajmowanie pojazdu przez dalszy okres było niezbędne i konieczne. Ponadto brak po stronie poszkodowanych jakiegokolwiek interesu w zakresie stawki czynszu najmu pojazdu powoduje kształtowanie stawek w sposób dowolny przez podmioty wynajmujące-działające w ramach cesji odszkodowawczej, a w tym przypadku przez powódkę. Poszkodowani zawierając umowę z jednym z najdroższych usługodawców na rynku postąpił wbrew obowiązkowi minimalizacji szkody. Poszkodowani wynajęli pojazd zastępczy za kwotę 6.765 zł, podczas gdy uszkodzony pojazd był warty przed zdarzeniem 15.800 zł. Zatem wynajmowanie pojazdu przez 25 dni stanowi równowartość połowy pojazdu przed szkodą. Nadto poszkodowani mieli realną możliwość wynajmu pojazdu zastępczego za kwotę 140 zł netto, bowiem możliwość taka została przedstawiona przez pozwanego.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 31 maja 2016r. doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki O. (...) nr rej. (...) należący do A. i M. F. (2). Sprawca kolizji był ubezpieczony w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Ponieważ pojazd nie nadawał się do użytkowania, poszkodowani w dniu 04.06.2016 r. wynajęli od powódki pojazd zastępczy F. (...) za cenę 220 zł netto za dobę. Umowa obejmowała również usługę podstawienia auta do klienta i jego odbiór za cenę 123,00 zł brutto. (bezsporne, vide: umowa najmu z dnia 4.06.2016r. k. 13, faktura nr (...) k. 12).

A. i M. F. (2) zawarli z powodem umowę przelewu wierzytelności przysługującej mu względem pozwanego z tytułu odpowiedzialności na podstawie obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w związku z kosztami wynajmu pojazdu zastępczego. O wynajmie i dokonanej cesji poszkodowana poinformowała pozwanego (bezsporne; cesja wierzytelności z dn. 28.06.2016 r. k.15-16, pismo k. 32 wraz z potwierdzeniem nadania k. 33).

W dniu 21 czerwca 2016 r. ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanym kwotę 7.784,50 zł obejmującą kwotę 7.600,00 zł z tytułu odszkodowania wyliczoną metodą szkody całkowitej oraz kwotę 184,50 zł tytułem kosztów holowania (dowód: decyzja k. 11, umowa najmu z dnia 04.06.2016r k. 13, potwierdzenie przelewu k. 10 pismo k. 11).

Za okres najmu powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) w dniu 29.07.2016r. na kwotę 7.207,80 zł brutto i wezwała pozwanego do zapłaty. Faktura obejmowała koszty podstawienia auta do klienta w wysokości 123,00 zł brutto, podstawienie auta do klienta w dni wolne od pracy w wysokości 98,40 zł brutto, koszty wynajęcia samochodu w wysokości 6.765, 00 zł brutto, odbiór auta od klienta w wysokości 123,00 zł, odbiór auta od klienta poza godzinami pracy w wysokości 98,40 zł brutto. Pozwany wypłacił powódce kwotę 1.549, 80 zł. (faktura VAT k.12, wezwanie do zapłaty k. 32, decyzja k. 10, decyzja k. 17, przelew k. 17v).

Poszkodowani wykorzystywali pojazd zastępczy do dojazdów do pracy i spraw życia codziennego (dowód: oświadczenie k. 8, k. 14, zeznania świadka M. F. (2) k. 83)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń roszczenie powódki zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, których prawdziwości nie zakwestionowano oraz na opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej – (...). Sąd uznał wskazaną opinię za rzetelną i konsekwentną, a jej wnioski oparte na wywiadzie w zakładach naprawczych i na własnym doświadczeniu biegłego za jasne i logiczne. Jednocześnie Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z pisemnej uzupełniającej opinii biegłego albowiem sporne okoliczności sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione. Natomiast sama okoliczność, że opinia nie odpowiada stronie nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla prowadzenia dalszego postępowania dowodowego.

Sąd uznał za wiarygodne również zeznania świadka M. F. (1) albowiem nie zostały one zakwestionowane przez pozwanego żadnym dowodem przeciwnym a ponadto były konsekwentne i szczere.

Z wiarygodnej opinii biegłego wynika, że czynsz najmu zastosowany przez powódkę do najmu pojazdu (220 zł netto) wykracza poza najwyższe ceny obowiązujące na lokalnym rynku za najem pojazdu o klasie pojazdu uszkodzonego. Biegły wiarygodnie ustalił bowiem badając warunki najmu w kilku wypożyczalniach aut, iż w pierwszej połowie 2016r. stawki za dobę najmu nie przekraczały 170 zł netto. Stawka zastosowana przez powódkę – 220 zł netto nie była stosowana na lokalnym rynku, dlatego nie sposób uznać jej za rynkową. W ocenie sądu jest ona wyższa od najwyższej stawki stosowanej przez G. R. C. i rażąco wyższa od przeciętnych stawek stosowanych przez lokalne wypożyczalnie. Dlatego sąd zastosował stawkę 170 zł netto za dobę najmu odpowiadającą stawce stosowanej na lokalnym rynku.

Podkreślić należy przy tym, iż poszkodowany wprawdzie nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty, ale można mu zarzucić zwiększenie rozmiarów szkody w sytuacji, kiedy najął pojazd według stawek wyższych niż najwyższe obowiązujące na miejscowym terenie. Stanowisko sądu znajduje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25.04.2002r. (sygn. akt I CKN 1466/99, OSNC 2003/5/64) zgodnie z tezą którego „ jeżeli z treści umowy ubezpieczenia autocasco nie wynika nic innego, ubezpieczony, który nabywa autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu, nie ma obowiązku poszukiwania sprzedawcy oferującego je najtaniej. Możliwe jest przypisanie ubezpieczonemu naruszenia, wynikającego z wynikającego z art. 354 §2 k.c. obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo kupił części droższe”. Przez analogię stanowisko to można odnieść do sposobu naprawienia szkody związanej z najmem pojazdu zastępczego. Stawka wynajęcia pojazdu przez poszkodowanych nie mieści się w przedziale średnich cen stosowanych na lokalnym rynku za najem pojazdu o klasie C. Biegły wiarygodnie ustalił bowiem badając warunki najmu w kilku wypożyczalniach aut, iż stawki za dobę najmu nie przekraczały 170 zł netto za najem pojazdu o tej klasie. Wprawdzie najęty pojazd należy do klasy C, a uszkodzony pojazd O. (...) należy do grupy odpowiadają pojazdom z segmentu D (klasie wyższej) to należy zauważyć, iż pojazd uszkodzony był samochodem o znacznym okresie eksploatacji, stąd odbiegał stanem technicznym od pojazdu wynajętego. Z uwagi jednak na to, że stawka za najęty pojazd F. (...) według cennika powódki wynosiła 220,00 zł netto za dobę, natomiast stawki najmu pojazdu klasy C w okresie w pierwszej połowie 2016 r. kształtowały się średnio na poziomie 85 zł do 170,00 zł, należało przeliczyć odszkodowanie według stawki najwyższej (170 zł x 25 dni +23% VAT). Do tej kwoty Sąd doliczył kwotę 2 x123, 00 zł brutto tytułem podstawienia i odbioru auta. Jak wynika z akt sprawy pojazd dostarczono w sobotę o godzinie 9:00, a odebrano we wtorek o k. 17:40. Nie były więc to pory, które można by traktować jako wykraczające poza okres świadczenia usług przez podmioty zajmujące się wynajmem pojazdów, w pozostałym zakresie oddalając powództwo. Na podstawie zeznań świadka uznać należy, iż bezzasadna jest opłata za podstawienie auta do klienta w dni wolne do pracy i poza godzinami pracy. Czas i data podstawienia zależała wyłącznie od powódki, nie było przeszkód ze strony poszkodowanego, aby mogło to nastąpić w godzinach pracy powódki.

Sąd uznał, iż nie doszło również do zwiększenie rozmiarów szkody przez najęcie przez poszkodowanego samochodu w okresie od 4.06.2016r. do dnia 28.06.2016r., ponieważ zgodnie z zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy jedynie przez okres do czasu wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania tj. 21.06.2016r. Do tego okresu należało doliczyć okres 7 dni na zagospodarowanie wypłaconej przez ubezpieczyciela kwoty. Czas najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanych wyznaczony był więc okresem likwidacji szkody, to jest okresem od dnia zgłoszenia szkody 01.06.2016r do dnia 21.06.2016r, i dodatkowym okresem 7 dni na zagospodarowanie przyznanej kwoty.

Odnośnie ogólnych rozważań odpowiedzialności ubezpieczyciela w przedmiocie wydatków na najem pojazdu zastępczego:

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w kwestii zasadności ponoszenia kosztów wynajmu pojazdu i ich związku ze szkodą w pojeździe wypowiedział się Sąd Najwyższy, rozwiewając tym samym wątpliwości sądów powszechnych oraz zakładów ubezpieczeń przystępujących do likwidacji szkody. W podjętej w dniu 17 listopada 2011r. uchwale (III CZP 5/2011, LexPolonica nr 2790743, Biuletyn Sądu Najwyższego 2011/11, OSNC 2012/3 poz. 28, Palestra 2011/11-12 str. 133) Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.

Sąd w pełni podziela wyrażaną wielokrotnie w orzecznictwie jak i przez przedstawicieli doktryny zasadę, że w wypadku pozbawienia właściciela możliwości korzystania z własnego, uszkodzonego pojazdu, ten uprawniony jest do wynajęcia pojazdu zastępczego, którego koszt stanowi szkodę, podlegającą naprawieniu przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Zgodzić się należy również z faktem, że korzystanie przez poszkodowanego z własnego pojazdu mechanicznego nie może być odtworzone przez wykorzystanie środków komunikacji publicznej, są to bowiem odmienne sposoby korzystania z rzeczy. Samochód w sposób bardziej wszechstronny i funkcjonalny zaspokaja potrzeby życiowe właściciela. Korzystanie z niego stało się obecnie standardem cywilizacyjnym i taka jego funkcja będzie się umacniać.

W treści uchwały Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011r. wskazano, iż istnieje nurt, zgodnie z którym utrzymuje się, że już samo pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę. Bardziej jednak relatywnym, w ocenie tut. Sądu jest pogląd (również aprobowany przez Sąd Najwyższy), zgodnie z którym szkodę mogą stanowić wydatki związane z utratą możliwości dysponowania rzeczą, zapewniające właścicielowi korzystanie z dobra zastępczego. Uznaje się przy tym, że wydatki muszą być konieczne (niezbędne) do egzystencji poszkodowanego i na tym tle podaje się w sposób kazuistyczny przykłady jego racjonalnego bądź nieracjonalnego postępowania, przy uwzględnieniu obowiązku minimalizacji szkody (art. 354 k.c.) i dostosowania środków zaradczych w sposób proporcjonalny.

Z tych też względów należało uznać, że poniesiona szkoda obejmuje wydatki, które były celowe i ekonomicznie uzasadnione w pełnej wysokości – w tym podatek VAT.

Tylko bowiem w sytuacji, kiedy poszkodowany podatnik mógł obniżyć podatek należy o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług, odszkodowanie nie obejmuje podatku VAT (uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98, Lex nr 33923).

Czynsz ustalony według stawki 170 zł netto za dobę za 25 dni, po powiększeniu o 23% podatku VAT i po pomniejszeniu o wypłaconą kwotę 1.549,80 zł wyniósł kwotę 3.923,70 zł. Z tych przyczyn, na zasadzie art. 509 § 1 i § 2 k.c., w zw. z art. 822 § 1 k.c., 49,80 826 § 1 k.c. oraz art. 6 k.c. i art. 481 par. 1 i 2 k.c. orzeczono jak w pkt. I wyroku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie (punkt II Wyroku)

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c.. Powód wygrał sprawę w 69,35 %, a poniósł 2.700 zł kosztów procesu (283zł opłaty od pozwu i 2417 zł kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz. 1804 i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Pozwany poniósł koszty w kwocie 3007,40 zł (kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej oraz opinii biegłego 590,40 zł). W odpowiedniej proporcji do przegranej sprawy, strony muszą więc ponieść koszty procesu. Z tego względu, pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 950,68 zł kosztów procesu.

W punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 113 ust.1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd w odpowiedniej proporcji nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 66,61 zł, natomiast od pozwanego kwotę 150,70 zł tytułem wypłaconych świadkowi kosztów stawiennictwa.

SSR Joanna Bury