Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. w Lublinie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do renty rodzinnej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 10 listopada 2016 r. sygn. akt VIII U 280/16

oddala apelację.

Krzysztof Szewczak Barbara Hejwowska Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

III AUa 1/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 grudnia 2015 r., znak:(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił A. S. prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu, ponieważ komisja lekarska ZUS stwierdziła, że całkowita niezdolność wnioskodawczyni do pracy nie powstała w okresie do 24 czerwca 1981 r., tj. do ukończenia nauki w szkole średniej.

W odwołaniu od tej decyzji A. S. wnosiła o jej zmianę i przyznanie prawa do renty rodzinnej. Ubezpieczona w uzasadnieniu odwołania wskazała, iż w jej ocenie niezdolność do pracy istniała u niej już w wieku 15 lat.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 10 listopada 2016 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił A. S. prawo do renty rodzinnej od dnia(...).

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że wnioskodawczyni A. S., urodzona w dniu (...), złożyła w dniu 10 września 2015 r. wniosek o rentę rodzinną po zmarłym w dniu (...) ojcu H. K.. Ubezpieczona w okresie od dnia 1 września 1979 r. do dnia 24 czerwca 1981 r. była uczennicą Liceum Rolniczego w P. – Filii w B.. W toku postępowania administracyjnego, wszczętego na skutek w/w wniosku o ustalenie prawa do renty rodzinnej, lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 17 listopada 2015 r. uznał, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy do 31 sierpnia 2020 r., zaś całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym w okresie od (...) do 24 czerwca 1981 r. Prezes ZUS zgłosił zarzut wadliwości powyższego orzeczenia lekarza orzecznika i przekazał sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej ZUS. W orzeczeniu z dnia 2 grudnia 2015 r. komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawczyni jest osobą całkowicie niezdolną do pracy do dnia 31 sierpnia 2020 r., całkowita niezdolność do pracy istniała w dniu(...) oraz niezdolność ta nie powstała w okresie od (...)do 24 czerwca 1981 r. W oparciu o to ostatnie orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, organ rentowy decyzją z dnia 7 grudnia 2015 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do renty rodzinnej.

Rozpoznając odwołanie od tej decyzji Sąd Okręgowy w celu zbadania jego zasadności i prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji odmawiającej prawa do renty rodzinnej, dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza sądowego specjalisty z zakresu reumatologii.

W opinii z dnia 19 kwietnia 2016 r. biegły lekarz reumatolog wskazał, że wnioskodawczyni cierpi na reumatoidalne zapalenie stawów w późnym okresie choroby, usztywnienie prawego stawu biodrowego z protruzją do miednicy głowy kości udowej, co spowodowało skrócenie prawej kończyny dolnej o 5-6 cm. W ocenie biegłego A. S. jest całkowicie niezdolna do pracy na stałe, zaś niezdolność ta powstała przed dniem 24 czerwca 1981 r. Powyższa niezdolność do pracy powstała z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów przed 14-tym rokiem życia. Biegły wskazał, że wnioskodawczyni obecnie ma powikłania wskutek długotrwałej, trwającej od 1978 r. choroby pod postacią całkowitego usztywnienia prawego stawu biodrowego na skutek protruzji głowy kości udowej prawej do miednicy i skrócenia prawej kończyny dolnej o 5-6cm. Ponadto u ubezpieczonej stwierdzono ulnaryzacje i zniekształcenia obu rąk, przykurcz w lewym stawie łokciowym oraz ograniczenie ruchu odwodzenia lewego stawu barkowego o 20° i brak ruchów rotacyjnych lewego stawu barkowego. Zdaniem biegłego powyższy stan zdrowia wnioskodawczyni w pełni kwalifikuje ją do uznania za osobę całkowicie niezdolną do pracy.

Biegły lekarz reumatolog wskazał nadto, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed dniem 24 czerwca 1981 r., o czym świadczy dokumentacja medyczna wnioskodawczyni, z której wynika, że A. S. była chora na reumatoidalne zapalenie stawów ((...)) od 1978 r. w zawansowanym III stadium anatomicznym choroby.

W opinii uzupełniającej z dnia 2 lipca 2016 r. biegły lekarz reumatolog podtrzymał w pełni swoją opinię z dnia 19 kwietnia 2016 r. Ustosunkowując się do zgłoszonych przez organ rentowy zastrzeżeń do tej ostatniej opinii biegły podkreślił, iż w karcie informacyjnej z Instytutu (...) w W. wskazano „Reumatoidalne zapalenie stawów – postać skąpostawowa”, a nie jak podano w treści zastrzeżeń, „że choroba ma obraz skąpoobjawowy”. Biegły podniósł, iż za wskazaną w opinii zasadniczej datą powstania całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawczyni przemawiają następujące dokumenty: zaświadczenie o pobycie w szpitalu w B. na Oddziale (...)od 19 stycznia 1980 r. do 23 lutego 1980 r. z rozpoznaniem: „reumatoidalne zapalenie stawów” oraz karta informacyjna z Instytutu (...) w L. (pobyt w Klinice od 3 listopada 1981 r. do 14 grudnia 1981 r.) oraz karta informacyjna dotycząca pobytu w Instytucie (...) w W. od 4 stycznia 1982 r. do 6 kwietnia 1982 r. (opinia – k. 28 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 6 września 2016 r. pełnomocnik organu rentowego, w związku z zastrzeżeniami do opinii uzupełniającej zgłoszonymi przez członka komisji lekarskiej ZUS, wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego reumatologa oraz specjalisty medycyny pracy.

Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 3 listopada 2016 r. oddalił ten wniosek dowodowy.

Sąd instancji zaznaczył, iż powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o powołane wyżej dowody z opinii biegłego lekarza reumatologa oraz znajdujące się w aktach organu rentowego orzeczenia, opinie, zaświadczenia i inne dokumenty dotyczące procesu leczenia ubezpieczonej, które w całości obdarzył wiarą. Podkreślił przy tym, że zostały one sporządzone w przepisanej formie, na podstawie odpowiednich przepisów prawa, obowiązujących w dacie ich wydania, przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień.

Oceniając opinie wydane w sprawie niniejszej przez biegłego lekarza reumatologa Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na to, że biegły ten przeprowadził bezpośrednie badanie wnioskodawczyni, wnikliwie przeanalizował jej dokumentację medyczną oraz omówił wpływ zdiagnozowanych u niej schorzeń na zdolność do pracy, a także przekonująco uzasadnił przyjętą datę powstania całkowitej niezdolności do pracy. Wnioski zawarte w opinii zasadniczej, jak i uzupełniającej, zostały wystarczająco uzasadnione. Z tych względów obie opinie biegłego lekarza reumatologa Sąd I instancji uznał za wiarygodne, miarodajne i wyczerpujące, a przez to przedstawiające wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznej oceny zarzutów przedstawionych w odwołaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r., II UKN 96/99 – OSNP 2000, nr 23, poz. 869). Mając to na uwadze Sąd Okręgowy nie uznał za konieczne dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego reumatologa oraz specjalisty medycyny pracy. Wydane w sprawie przez biegłego lekarza reumatologa opinie (zasadniczą i uzupełniającą) uznał są wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, bowiem zawierają one niezbędne wiadomości specjalne, a także kompleksową analizę stanu zdrowia wnioskodawczyni A. S.. Sąd I instancji podkreślił, że wnioski obu opinii biegłego lekarza reumatologa znajdują potwierdzenie w dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej procesu leczenia ubezpieczonej. Sąd Okręgowy powołał się przy tym na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 marca 2007 r., III UK 130/06 (OSNP 2008, nr 7-8, poz. 113), że opinia biegłych dostarcza sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości, stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku. Sąd nie może, wbrew opinii biegłych, oprzeć ustaleń w tym zakresie na własnym przekonaniu.

Mając na uwadze wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego, wskazujące na to, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy, zaś niezdolność ta powstała przed dniem 24 czerwca 1981 r., Sąd Okręgowy stwierdził, że A. S. spełnia określone w art. 68 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.) przesłanki prawa do renty rodzinnej po zmarłym ojcu H. K.. W związku z tym zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał A. S. prawo do renty rodzinnej od miesiąca, w którym został złożony wniosek o to świadczenie, tj. od dnia(...).

Apelację od tego wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.. Zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości apelant zarzucił mu naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 68 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.).

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że warunkiem prawa do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu jest stwierdzenie całkowitej niezdolności do pracy powstałej do ukończenia 16 lat albo do ukończenia nauki w szkole. W przypadku wnioskodawczyni uprawnienia do renty rodzinnej warunkuje powstanie całkowitej niezdolności do pracy do dnia 24 czerwca 1981 r., tj. do dnia ukończenia nauki w szkole średniej. Choroba A. S. – reumatoidalne zapalenie stawów – istnieje od 1978 r., z tym że początkowo miała ona łagodny przebieg, zaś dopiero od stycznia 1982 r. doszło do zamrożenia barku lewego. W tym czasie stosowano rehabilitację, niesterydowe leki przeciwzapalne, od listopada 1981 r. włączono leczenie solami złota. Apelant zwrócił uwagę na to, że w epikryzie karty informacyjnej z pobytu w Instytucie (...) w W. stwierdzono znaczną poprawę funkcji górnej kończyny lewej z wyraźnym przyrostem masy mięśniowej, a w przebiegu choroby – okresowy, niewielki obrzęk i wysięk w stawie nadgarstkowym prawym. Apelant dalej podniósł, że Obwodowa Komisja Lekarska ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia w dniu 3 lutego 1982 r. ustaliła III grupę inwalidzką od 1978 r. Od tego orzeczenia wnioskodawczyni nie odwołała się. W wielokrotnych wywiadach orzeczniczych ubezpieczona przyznawała, że po 1984 r. doszło do remisji objawów choroby. Wywiady te zawierają również informacje o okresach zatrudnienia wnioskodawczyni w charakterze sprzedawcy i florystyki. Do zaostrzenia i postępu choroby doszło w wieku 29 lat, po urodzeniu dziecka. Apelant podkreślił, iż nie godzi się z tym, że za podstawę zaskarżonego wyroku została przyjęta opinia jednego biegłego lekarza reumatologa, która w sposób chaotyczny i wybiórczy, niezgodny z chronologią wydarzeń i przebiegiem choroby, a także z całkowitą ignorancją dokumentów medycznych znajdujących się w aktach organu rentowego, w tym z orzeczeniem (...) z dnia 3 lutego 1982 r., przyjęła, że całkowita niezdolność A. S. do pracy powstała przed czerwcem 1981 r. Zdaniem ZUS w/w opinia biegłego lekarza reumatologa została wydana w oparciu o wybiórcze dane medyczne, niezgodne z przebiegiem choroby wnioskodawczyni.

W konsekwencji przedstawionego w części wstępnej apelacji zarzutu naruszenia prawa materialnego organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

Co prawda we wstępnej części apelacji organ rentowy zarzucił jedynie naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 68 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.), to jednak uzasadnienie tego środka odwoławczego jednoznacznie wskazuje na to, że faktycznie apelant zarzucił naruszenie art. 278 k.p.c. w związku z art. 286 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji zastrzeżeń do opinii biegłego lekarza specjalisty z zakresu reumatologii i oddalenie wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu tej samej specjalności medycznej oraz biegłego z zakresu medycyny pracy. Apelant zarzucił nadto, jak wynika z uzasadnienia apelacji, obrazę art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że przeprowadzony w sprawie dowód z opinii biegłego lekarza reumatologa jest przekonujący i wystarczający do uznania, że całkowita niezdolność A. S. do pracy powstała przed ukończeniem nauki w szkole średniej, tj. do dnia 24 czerwca 1981 r.

Pierwszy z dwóch ostatnio wskazanych zarzutów naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie zarzut obrazy art. 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie zastrzeżeń organu rentowego do opinii biegłego lekarza reumatologa i oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu tej samej specjalności medycznej oraz biegłego lekarza specjalisty z zakresu medycyny pracy, należy uznać za chybiony. Dokonując oceny tego zarzutu należy mieć na uwadze przepis art. 162 k.p.c., który stanowi, iż strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżeń nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Zgodnie z art. 210 § 2 ^{( 1)} k.p.c. sąd ma obowiązek pouczenia strony występującej bez zawodowego pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa) o treści m.in. art. 162 k.p.c. W sprawie niniejszej pomimo tego, że pozwany organ rentowy był reprezentowany również przez profesjonalnych pełnomocników, tj. radców prawnych (pełnomocnictwo – k. 6), Sąd I instancji wraz z zawiadomieniem o terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 3 listopada 2016 r. dokonał przewidzianego w art. 210 § 2 ^{( 1)} k.p.c. pouczenia ZUS Oddziału w L. o treści m.in. art. 162 k.p.c. (k. 34). Przepis art. 162 k.p.c. ma zastosowanie do uchybień przy wydawaniu postanowień niezaskarżalnych i niewiążących sądu, który je wydał, a więc takich, które mogą być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności i w razie zgłoszenia zastrzeżenia sąd może je w każdej chwili zmienić. Odnosi się to do postanowień dowodowych, które, w razie zgłoszenia przez stronę zastrzeżenia, sąd zgodnie z art. 240 § 1 k.p.c. może bezzwłocznie uchylić lub zmienić (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r., III CZP 55/05 – OSNC 2006, z. 9, poz. 144). Strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy. Do uchybień, o których mowa w art. 162 k.p.c., można zaliczyć pominięcie przez sąd dowodu zgłoszonego przez stronę, jeżeli znalazło to wyraz w wydaniu postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodu, gdyż dopiero wówczas możliwe jest zgłoszenie zastrzeżeń mogących prowadzić do zmiany stanowiska sądu (art. 240 § 1 k.p.c.). W judykaturze Sądu Najwyższego dominuje pogląd, który Sąd Apelacyjny podziela, że dopiero w wypadku oddalenia konkretnego wniosku dowodowego i zgłoszenia w sposób odpowiadający prawu, a zatem z przedstawieniem odpowiedniej argumentacji prawnej zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., przy wpisaniu treści tegoż do protokołu rozprawy, możliwym byłoby przedstawienie w apelacji skutecznego zarzutu niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania, do czego niewątpliwie nawiązuje treść uzasadnienia apelacji. Tylko bowiem poprzez tak sformułowany zarzut apelujący może kwestionować niezasadne w jego odczuciu oddalenie wniosku dowodowego, przeciwko któremu oponował i to w sposób pozwalający sądowi pierwszej instancji na zmianę postanowienia w toczącym się przed nim postępowaniu, a nie w przyszłym postępowaniu apelacyjnym, swojego stanowiska co do dopuszczenia określonego dowodu na jednoznacznie określoną, istotną dla sprawy okoliczność (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., III CSK 62/12 – LEX nr 1293777). Jeszcze raz należy z całą mocą podkreślić, iż strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania dotyczącego oddalenia wniosków dowodowych, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 50/08 – OSNC 2009, z. 7-8, poz. 103 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2012 r., II PK 159/11 – OSNP 2013, nr 3-4, poz. 32).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy na rozprawie w dniu 3 listopada 2016 r. wydał postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego organu rentowego o dopuszczenie zgłoszonego w piśmie procesowym z dnia 6 września 2016 r. i ponowionego na rozprawie, dowodu z opinii innego biegłego lekarza specjalisty z zakresu reumatologii oraz biegłego lekarza specjalisty z zakresu medycyny pracy. Po ogłoszeniu tego postanowienia obecny na rozprawie pełnomocnik organu rentowego nie zwrócił uwagi Sądu I instancji na uchybienie w ten sposób przepisom postępowania i nie wniósł o wpisanie zastrzeżenia do protokołu rozprawy w trybie przewidzianym w art. 162 k.p.c., dlatego też należało uznać, że utracił on prawo powoływania się na tę okoliczność w zarzutach apelacyjnych. Z tych względów Sąd Apelacyjny uznał, że przedstawione w uzasadnieniu apelacji zarzuty niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy oraz naruszenia art. 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c., nie mogły być uznane za trafne, ponieważ nie mogły one stanowić skutecznej podstawy zarzutu apelacyjnego.

Przedstawiony w istocie w treści uzasadnienia apelacji zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. również nie mógł być uznany za trafny. Naruszenia tego przepisu apelant upatrywał w podzieleniu przez Sąd I instancji i przyjęciu za podstawę orzekania opinii biegłego lekarza reumatologa. Zdaniem organu rentowego dokonana przez Sąd Okręgowy ocena tego dowodu nie była pełna, wnikliwa i rzetelna, ponieważ pomijała jego zastrzeżenia i wnioski.

Sąd Okręgowy, wbrew odmiennemu zapatrywaniu wyrażonemu w apelacji, dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego na podstawie dowodu z opinii biegłego lekarza specjalisty z zakresu reumatologii. Ocenił wydane przez tego biegłego opinie (zasadniczą – k.13-14v oraz uzupełniającą – k. 28-28v) w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, z poziomem wiedzy biegłego, sposobem motywowania jego stanowiska, podstawami teoretycznymi opinii oraz stopniem stanowczości wyrażonych w niej wniosków i uznał je za przekonujące. Należy przy tym zauważyć, iż odwołanie się przez sąd do tych kryteriów oceny stanowi wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłych za przekonujące (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04 – LEX nr 151656).

Jedynie na marginesie tych rozważań należy zauważyć, że nie może być uznany za trafny przedstawiony w uzasadnieniu apelacji zarzut, że biegły lekarz reumatolog oceniając stan zdrowia wnioskodawczyni w sposób wybiórczy uwzględnił dostępną dokumentację medyczną, przez co wyprowadził w wydanych w sprawie opiniach nieprawidłowy wniosek końcowy, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem nauki w szkole średniej. Organ rentowy w swoich rozważaniach zupełnie pominął, że kwestionowany przez niego wniosek końcowy opinii biegłego lekarza reumatologa został oparty m.in. na następującym rozpoznaniu choroby wpisanym w karcie informacyjnej leczenia w Instytucie (...) w L. od dnia 3 listopada 1981 r. do dnia 14 grudnia 1981 r.: „reumatoidalne zapalenie stawów – III stadium anatomiczne choroby”. Biegły podkreślił, że było to zaawansowane stadium choroby. Do treści tego dokumentu, w tym do opisanego w nim rozpoznania choroby, organ rentowy zarówno w postępowaniu przed Sądem I instancji, jak i w apelacji, w ogóle się nie odniósł. Apelant pominął również to, że biegły lekarz reumatolog wydając opinię oparł się również na karcie informacyjnej dokumentującej leczenie wnioskodawczyni w Instytucie (...) w W. w okresie od dnia 4 stycznia 1982 r. do dnia 6 kwietnia 1982 r. W dokumencie tym jako rozpoznanie wskazano „reumatoidalne zapalenie stawów – postać skąpostawowa. Zmiany zwyrodnieniowe w stawie barkowym lewym z całkowitym zniesieniem funkcji tego stawu”. Treść tych dokumentów nie potwierdza oceny organu rentowego, że całkowita niezdolność do pracy ubezpieczonej nie powstała do ukończenia nauki w szkole średniej. Niewątpliwie proces rozwoju choroby (...) nie mógł znacznie przyspieszyć w ciągu zaledwie kilku miesięcy, po zakończeniu nauki w szkole średniej, żeby dojść już w listopadzie 1981 r. (4 miesiące po zakończeniu nauki w szkole średniej) do stanu opisanego w w/w dokumentach. Wskazany w kartach informacyjnych leczenia szpitalnego oraz innych dokumentach dotyczących procesu leczenia wnioskodawczyni łagodny przebieg choroby, odnosi się jedynie do tempa zmian chorobowych, a nie do stanu rozwoju choroby sprowadzającego całkowitą niezdolność do pracy.

Ostatecznie należało zatem przyjąć, że A. S. jest na stałe całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność ta powstała do ukończenia nauki w szkole średniej, tj. do dnia 24 czerwca 1981 r. To sprawiło, że przedstawiony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 68 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.), jak należy wnosić z uzasadnienia apelacji, poprzez przyznanie prawa do renty rodzinnej osobie, u której całkowita niezdolność do pracy powstała już po ukończeniu nauki w szkole średniej, w okolicznościach sprawy niniejszej również nie mógł być uznany za trafny.

Zaskarżony wyrok odpowiada więc prawu, a apelacja organu rentowego jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.