Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. w Lublinie

sprawy K. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

od wyroku Sądu Okręgowego w Radomiu

z dnia 2 listopada 2016 r. sygn. akt VI U 445/16

oddala apelację.

Krzysztof Szewczak Barbara Hejwowska Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

III AUa 1430/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2016 r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił K. D. prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił, według stanu na dzień 1 stycznia 1999 r., co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony K. D. wnosił o jej zmianę poprzez ustalenie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku. Podniósł przy tym, że ZUS niezasadnie nie zaliczył mu do ogólnego stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w PGR W., w którym pracował od 14 roku życia, a także okresów: od dnia 24 grudnia 1973 r. do dnia 2 stycznia 1974 r. oraz od 12 do 17 kwietnia 1974 r., w których korzystał z urlopu bezpłatnego. ZUS również niezasadnie nie zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od dnia 3 maja 1983 r. do dnia 31 grudnia 1991 r. w Zakładzie Budowlano- (...) w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 2 listopada 2016 r. Sąd Okręgowy w Radomiu zmienił zaskarżoną decyzję poprzez ustalenie K. D. prawa do emerytury od dnia(...).

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że K. D., urodzony w dniu (...), złożył w ZUS w dniu 13 października 2013 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Decyzją z dnia 12 listopada 2013 r. organ rentowy odmówił K. D. prawa wcześniejszej emerytury, ponieważ nie udowodnił on wymaganego co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony wniósł odwołanie od tej decyzji, które Sąd Okręgowy w Radomiu oddalił prawomocnym wyrokiem z dnia 1 lipca 2015 r., wydanym w sprawie sygn. akt VI U 1536/14.

Ubezpieczony w dniu(...) ponownie złożył wniosek o emeryturę. ZUS zaskarżoną decyzją z dnia 23 marca 2016 r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. Organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 23 lat, 2 miesięcy i 2 dni oraz okres 8 lat i 10 dni pracy w szczególnych warunkach. Do ogólnego stażu ubezpieczeniowego ZUS nie zaliczył okresów urlopu bezpłatnego: od dnia 24 grudnia 1973 r. do dnia 2 stycznia 1974 r. oraz od dnia 12 kwietnia 1974 r. do dnia 17 kwietnia 1974 r., a także zatrudnienia w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGRJ.Gospodarstwie W., ponieważ okres wykonywania tej pracy nie został wystarczająco udokumentowany, a mianowicie wydane przez archiwum zaświadczenia z dnia 2 marca 2016 r. nie zawiera dokładnej daty zatrudnienia oraz informacji o urlopach bezpłatnych.

Sąd Okręgowy ustalił, że K. D. wraz z rodziną mieszkał w W.kołoD.do 1976 r. Rodzice ubezpieczonego pracowali tam w Państwowym Gospodarstwie Rolnym. Po ukończeniu nauki w szkole podstawowej również wnioskodawca pracował dorywczo w PGR w W., a mianowicie rano zgłaszał gotowość wykonywania pracy i jeżeli była potrzeba, to pracę wykonywał, a jeżeli jej nie było to wracał do domu. W 1970 r. wnioskodawca pracował tam przez 3 miesiące, później pracował już prawie codziennie. Wykonywał pracę fizyczną przy żniwach, przy zbiorze ziemniaków, przy załadunku zboża i innych płodów rolnych. Wynagrodzenie za pracę było ustalane za przepracowane godziny. Zazwyczaj pracował po 8 godzin dziennie, zaś w przypadku załadunku do wagonów oraz przy żniwach pracował po 16 godzin dziennie i więcej. Otrzymywał także roczne premie z zysku.

Sąd I instancji nadto ustalił, że wnioskodawca w okresie od dnia 3 maja 1983 r. do dnia 31 grudnia 1991 r. był zatrudniony w Zakładzie Budowlano- (...) w R. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 13 ton. W związku z wypowiedzeniem tej umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy i skróceniem okresu wypowiedzenia, faktycznie wykonywał pracę do dnia 31 października 1991 r. Samochodami ciężarowymi marki „S.” i „J.” woził materiały budowlane: kruszywo, wapno, cement, blachy, drut zbrojeniowy na budowy hal i domów jednorodzinnych w K. i R. oraz do Elektrowni w S. i K.. Pracował nawet po 16 godzin dziennie.

Sąd Okręgowy przeprowadził w sprawie niniejszej dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Radomiu, sygn. akt VI U 1094/12, w tym z wydanego w tej sprawie wyroku Sąd Okręgowego w Radomiu z dnia 6 grudnia 2012 r., którym zostało ustalone S. L. prawo do emerytury w obniżonym wieku po uwzględnieniu jego pracy w Zakładzie Budowlano- (...) w R. na stanowiskach kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz kierowcy autobusu.

W sprawie niniejszej bezsporne było, że wnioskodawca K. D. w dniu (...) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla mężczyzn 60 lat oraz nie był członkiem żadnego z otwartych funduszy emerytalnych.

Sąd Okręgowy podniósł, że okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej ustalił na podstawie dokumentów dotyczących stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy zgromadzonych w aktach postępowania administracyjnego, w aktach osobowych K. D. oraz aktach sprawy niniejszej. Ich forma i treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Zdaniem Sądu Okręgowego dokumenty te zasługują na obdarzenie ich przymiotem wiarygodności. Ustaleń dotyczących pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach w spornym okresie Sąd I instancji dokonał również na podstawie zeznań świadków: E. D. i S. L., a także na podstawie zeznań wnioskodawcy. Sąd Okręgowy ocenił te zeznania jako wiarygodne, rzetelne i obiektywne. Za wiarygodne również uznał zeznania K. D. dotyczące jego pracy w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGR J. GospodarstwieW..

Sąd Okręgowy mając na uwadze, że ubezpieczony, jako osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948 r., dochodzi ustalenia prawa do emerytury w obniżonym wieku, stwierdził, że w związku z tym należy badać czy spełnił on wszystkie przesłanki do tego świadczenia bliżej określone w przepisach art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.) oraz §§ 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Sąd I instancji zwrócił uwagę na to, że spór między stronami dotyczył możliwości zaliczenia do ogólnego stażu ubezpieczeniowego okresów pracy wnioskodawcy w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGRJ.GospodarstwieW.oraz czy do stażu pracy w szczególnych warunkach winien być zaliczony okres pracy w Zakładzie Budowlano- (...) w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego od dnia 3 maja 1983 r. do dnia 31 grudnia 1991 r.

Sąd Okręgowy uznał, że okresy pracy K. D. w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGRJ.Gospodarstwie W. winny być mu zaliczone do ogólnego stażu ubezpieczeniowego na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zacytował przy tym treść tego przepisu oraz powołał się na jego wykładnię zawartą w uzasadnieniach wyroków Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2003 r., II UK 51/02 (OSNP 2004, nr 7, poz. 124); z dnia 2 października 2008 r., III UK 49/08 (Lex Polonica nr 2143295) oraz z dnia 18 września 2014 r., I UK 17/14 (LEX nr 1538420). Sprawiło to, że wraz okresem 23 lat, 2 miesięcy i 2 dni za udowodniony został uznany ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, 7 miesięcy i 2 dni. Spełniony został tym samym warunek posiadania okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 25 lat.

Sąd I instancji zaliczył ubezpieczonemu do wymaganego okresu co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia od dnia 3 maja 1983 r. do dnia 31 grudnia 1991 r. w Zakładzie Budowlano- (...) w R. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 13 ton, tj. 8 lat, 5 miesięcy i 27 dni. Ostatecznie udowodniony okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach wraz z okresem uznanym przez ZUS (8 lat i 10 dni) wyniósł łącznie 16 lat, 8 miesięcy i 7 dni. Tym samym spełnione zostały przez ubezpieczonego wszystkie przesłanki prawa do emerytury w obniżonym wieku, bliżej określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury od dnia(...)., tj. od dnia złożenia wniosku o to świadczenie.

Apelację od tego wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.. Zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości apelant zarzucił mu:

1/ naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 184 oraz art. 6 ust. 2 pkt 1a i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.) poprzez nieuzasadnione zaliczenie wnioskodawcy zatrudnienia w PGR jako okresu składkowego i uznanie, że udowodnił co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, a w konsekwencji przyznanie prawa do emerytury;

2/ sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W konsekwencji tych zarzutów organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy zwrócił uwagę na to, że Sąd I instancji dokonał zaliczenia okresów pracy wnioskodawcy w PGR do ogólnego stażu ubezpieczeniowego powołując się przy tym na przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który w tym przypadku nie stanowił właściwej podstawy prawnej takiego zaliczenia. Zdaniem apelanta okres tego zatrudnienia winien podlegać ocenie pod kątem spełnienia przesłanek z art. 6 ust. 2 pkt 1a ostatnio powołanej ustawy. ZUS zwrócił również uwagę na to, że przez część okresu zatrudnienia w PGR wnioskodawca był pracownikiem młodocianym, co sprawiało, że ta część okresu zatrudnienia podlegała ocenie pod kątem spełnienia przesłanek z art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

Istota sporu w postępowaniu apelacyjnym sprowadziła się do dokonania oceny czy wnioskodawca K. D. spełnił przesłankę prawa do emerytury w obniżonym wieku w postaci wykazania posiadania na dzień 1 stycznia 1999 r. ogólnego stażu ubezpieczeniowego w wymiarze co najmniej 25 lat. Apelant w szczególności zakwestionował zaliczenie przez Sąd I instancji do tego stażu okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym wD.Zakładzie PGR J. Gospodarstwie W.. W związku z tym zarzucił sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. W świetle przeprowadzonych w sprawie niniejszej dowodów, które Sąd Okręgowy ocenił bez przekroczenia przy tym granic swobodnej oceny dowodów zakreślonych dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c., zarzut ten nie może być uznany za trafny. Co do zasady Sąd I instancji prawidłowo zaliczył do ogólnego stażu ubezpieczeniowego zatrudnienie w Państwowym(...)Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGR J. GospodarstwieW.. Dokonując oceny tego zaliczenia należy jednak zauważyć, iż Sąd Okręgowy powołał przy tym nieprawidłową podstawę prawną, na co trafnie zwrócił uwagę organ rentowy, bowiem wskazał przepis art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 887 ze zm.), którym w tym przypadku nie miał zastosowania. W tym miejscu należy wskazać, że osoby zatrudnione w państwowych gospodarstwach rolnych wykonywały pracę na rzecz tych gospodarstw na podstawie umów o pracę. Do tych osób przy ustalaniu prawa do emerytury ma więc zastosowanie przepis art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. „a” ostatnio powołanej ustawy. Stosownie do tego przepisu za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

Naruszenia tego ostatniego przepisu apelant upatrywał m.in. w tym, że Sąd Okręgowy zaliczył wnioskodawcy wykonywanie pracy na rzecz Gospodarstwa PGRW.w grudniu 1972 r. oraz styczniu 1973 r., pomimo że w tych miesiącach nie otrzymał on wynagrodzenia za pracę w wysokości przekraczającej połowę obowiązującego wówczas najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej. Należy zauważyć, że w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. „a” ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostało zawarte odniesienie do zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Brak w nim natomiast warunku otrzymywania przez pracownika wynagrodzenia za pracę w wysokości odpowiadającej co najmniej połowie najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej.

Wnioskodawca już w postępowaniu administracyjnym przedstawił zaświadczenie wydane w dniu 2 marca 2016 r. przez Agencję Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w S. Filię Archiwum Zakładowego w Ł., z którego wynika, że ubezpieczony K. D. był zatrudniony w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGR J. Gospodarstwie W. i we wskazanych w tym dokumencie miesiącach otrzymał wynagrodzenie za pracę. Wystawca tego dokumentu jednocześnie zaznaczył, że w miesiącach niewymienionych w latach 1969-1973 nazwisko K. D. nie występuje na listach płac oraz że składki ZUS odprowadzono na ogólnych zasadach. Z zaświadczenie tego wynika nadto, że brak jest akt osobowych wnioskodawcy dotyczących zatrudnienia u ostatnio powołanego pracodawcy (zaświadczenie – k. 9 a.e.). Mając na uwadze, że strony nie przedstawiły innych dowodów pozwalających na wyjaśnienie wszystkich faktów istotnych dla ustalenia przebiegu zatrudnienia K. D. w Państwowym (...) Gospodarstwie Rolnym w D.Zakładzie PGRJ.Gospodarstwie W., Sąd I instancji na okoliczność tego zatrudnienia dopuścił i przeprowadził na podstawie art. 299 k.p.c. w zw. z art. 302 § 1 k.p.c. dowód z przesłuchania wnioskodawcy. Z zeznań ubezpieczonego wynika, że pracował fizycznie przy żniwach, zbiorze ziemniaków oraz przy załadunku płodów rolnych. Wynagrodzenie za wykonaną pracę było wypłacane za faktycznie przepracowane godziny. Opisane w tych zeznaniach prace wykonywane w okresie, kiedy K. D. był jeszcze pracownikiem młodocianym, wbrew odmiennemu zapatrywaniu wyrażonemu w apelacji, mieszczą się w katalogu prac, przy których zakłady pracy mogły zatrudniać młodocianych, określonym w ustawie z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. Nr 45, poz. 226 ze zm.) oraz przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1959 r. w sprawie zatrudniania młodocianych przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych (Dz.U. Nr 45, poz. 277). Organ rentowy nie przedstawił dowodów na to, że prace opisane w zeznaniach wnioskodawcy, które wykonywał w Gospodarstwie PGR W., nie zaliczały się do lekkich prac sezonowych i dorywczych, a to na nim spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. W apelacji ZUS ograniczył się jedynie do przedstawienia swoich wątpliwości dotyczących zatrudnienia wnioskodawcy w tym Gospodarstwie, które rzecz jasna nie mogą zastępować dowodów.

Trafnie natomiast apelant podniósł, że nie wszystkie miesiące pracy ubezpieczonego wykonywanej na rzecz ostatnio powołanego pracodawcy mogą być zaliczone w pełnym wymiarze do ogólnego stażu ubezpieczeniowego, na co wskazuje wysokość wypłaconego wnioskodawcy w poszczególnych miesiącach wynagrodzenia za pracę. W związku z tym, że sprawie niniejszej brak jest dowodów pozwalających na precyzyjne ustalenie okresu wykonywania przez wnioskodawcę pracy na rzecz Państwowego(...)Gospodarstwa Rolnego w D. Zakładu PGRJ.Gospodarstwa W., zdaniem Sądu Apelacyjnego, pomocne do dokonania takich ustaleń będzie określenie odpowiedniej proporcji faktycznie wypłaconego ubezpieczonemu wynagrodzenia za pracę za poszczególne miesiące do obowiązującego wówczas najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej. W tym miejscu należy zauważyć, że najniższe wynagrodzenie za pracę pracowników zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej [od dnia 1 stycznia 2003 r. – minimalne wynagrodzenie za pracę] w okresie od dnia 1 sierpnia 1966 r. do dnia 30 listopada 1970 r. wynosiło 850 zł miesięcznie, zaś w okresie od dnia 1 grudnia 1970 r. do dnia 31 lipca 1974 r. – 1000 zł miesięcznie. Ustalenie z uwzględnieniem powyższej proporcji faktycznego okresu wykonywania przez K. D. pracy na rzecz Państwowego (...) Gospodarstwa Rolnego wD.Zakładu PGRJ.Gospodarstwa W. prowadzi do takiego samego wniosku, jak ten wyprowadzony przez Sąd Okręgowy, że okres ten stanowi niezbędne uzupełnienie ogólnego stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy do wymiaru co najmniej 25 lat.

W związku z tym, że organ rentowy nie kwestionował spełnienia przez wnioskodawcę pozostałych przesłanek prawa do emerytury w obniżonym wieku, w tym spornej w postępowaniu przed Sądem I instancji przesłanki posiadania stażu co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, co ZUS wyraźnie potwierdził w apelacji, należało uznać, że wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki prawa do tego świadczenia.

W świetle powyższych rozważań zarzut naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 184 oraz art. 6 ust. 2 pkt 1a i 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych należało uznać za chybiony.

Apelacja organu rentowego w istocie sprowadzała się do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji i w związku z tym nie zasługiwała na uwzględnienie.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.