Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2013r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania T. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 15 listopada 2012r. znak:(...)

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy T. N. prawo do emerytury od dnia 13 listopada 2012r.

Sygn. akt IV U 2817/12

UZASADNIENIE

Skarżący T. N. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 15 listopada 2012r., znak (...), odmawiającej mu prawa do emerytury. Skarżący podniósł, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych od dnia 1 stycznia 1975r. jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony, na dowód czego zaproponował zeznania świadków.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na koszt skarżącego, wskazując m.in. na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr. 153 poz. 1227 ze zmianami, powoływanej dalej jako „ustawa emerytalna”) oraz na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zmianami). Podniesiono, że wprawdzie wnioskodawca skończył w dniu (...). 60 lat i z tym samym dniem rozwiązał stosunek pracy, nie wykazał jednak, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych w wymiarze pozwalającym na obniżenie powszechnego wieku emerytalnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarżący urodził się w dniu (...)., zatem w dniu (...). ukończył 60 lat. Z tym też dniem rozwiązał stosunek pracy.

(bezsporne, ponadto świadectwo pracy k.40 akt o emeryturę)

W okresie od dnia 1 sierpnia 1969r. do dnia 31 grudnia 1978r. skarżący był zatrudniony w Zakładach (...) w E., przy czym w okresie od dnia 27 października 1972r. do dnia 18 października 1974r. odbył zasadniczą służbę wojskową, po której do pracy powrócił z dniem 4 listopada 1974r. na poprzednio zajmowane stanowisko, tj. kierowcy wózka akumulatorowego. Przed powierzeniem skarżącemu tego stanowiska, pracował on jako murarz, stażysta i ładowacz.

(bezsporne, ponadto umowy o pracę, świadectwo pracy, angaże i karty obiegowe zmiany w stosunku pracy k.1-13 i 46, 48, 49 akt osobowych koperta k.86)

Z dniem 6 lutego 1975r. skarżący został skierowany na stanowisko kierowcy ciągnika, na którym pozostawał około 3 miesięcy, i w tym czasie (z końcem marca 1975r.) uzyskał prawo jazdy kategorii C, wskutek czego został zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego, początkowo S., następnie J. i Ż.. Każdy z tych samochodów to samochód o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Od momentu skierowania na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego zdarzały się sporadycznie pojedyncze dni, kiedy wykonywał on pracę kierowcy ciągnika. Innych prac skarżący nie wykonywał.

(dowód: podania, karta obiegowa zmiany w stosunku pracy, angaże k.14-19 i 24 43 akt osobowych koperta k.86, prawo jazdy okazane przez skarżącego na rozprawie w dniu 5 czerwca 2013r., zeznania świadków L. J. i L. C. z rozprawy w dniu 5 kwietnia 2013r., zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r. w związku z jego wyjaśnieniami z tej same rozprawy i z rozprawy w dniu 14 lutego 2013r.)

Z dniem 1 stycznia 1979r. wnioskodawca został pracownikiem wydzielonego z dotychczasowego zakładu pracy (...) w E., zajmując nadal stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ten stosunek pracy ustał z dniem 30 kwietnia 1980r.

(dowód: świadectwo pracy i angaż k.35 akt osobowych koperta k.86, zeznania świadków L. J. i L. C. z rozprawy w dniu 5 kwietnia 2013r., zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r. w związku z jego wyjaśnieniami z tej same rozprawy i z rozprawy w dniu 14 lutego 2013r.)

W dniach od 19 maja 1980r. do 26 września 1990r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...). K. Ś. w E. i jego następcy prawnym (...) Ltd, przy tym w okresie od dnia 19 maja 1980r. do dnia 30 listopada 1981r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 7,5 tony, od dnia 1 grudnia 1981r. do dnia 31 marca 1982r. na stanowisku pracownika transportu szynowego i od dnia 1 kwietnia 1992r. do dnia 26 września 1990r. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

(umowy o pracę, angaże, opinia, kopia zaświadczenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach osobowych koperta k.100, zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r. w związku z jego wyjaśnieniami z tej same rozprawy i z rozprawy w dniu 14 lutego 2013r.)

W okresie od dnia 4 października 1990r. do dnia 7 lipca 1993r. skarżący pracował nadal jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w (...) w E..

(dowód: kopia świadectwa pracy w aktach dot. kapitału początkowego, zeznania świadka A. S. z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r., zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r. w związku z jego wyjaśnieniami z tej same rozprawy i z rozprawy w dniu 14 lutego 2013r.)

W dniach od 12 lipca 1993r. do 30 września 1993r. wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony w (...) S.A. w E., następnie podjął działalność gospodarczą

(karta obiegowa przyjęcia do pracy, karta kontroli obecności w pracy i świadectwo pracy w aktach osobowych koperta k.83, zeznania skarżącego z rozprawy w dniu 5 czerwca 2013r. w związku z jego wyjaśnieniami z tej same rozprawy i z rozprawy w dniu 14 lutego 2013r.)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie, przy czym należy zaznaczyć, że wobec okoliczności, które można było ustalić dopiero w toku postępowania sądowego.

Pozwany kwestionował pracę skarżącego w warunkach szczególnych, jednak dokumenty zebrane w toku postępowania sądowego oraz dowody w postaci zeznań świadków pozwoliły na ustalenie charakteru pracy wnioskodawcy w okresie do dnia 1 stycznia 1999r. Należy zaznaczyć, że zeznania zarówno świadków, jak i wnioskodawcy, korespondowały ze sobą i uzupełniały (nie były ze sobą wzajemnie sprzeczne), dając ostatecznie spójny obraz odnośnie tego, że skarżący wykonywał pracę w warunkach szczególnych od dnia 6 lutego 1975r. do dnia 30 września 1993r., początkowo jako kierowca ciągnika, a następnie jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, z epizodem kilkumiesięcznej pracy w charakterze pracownika transportu szynowego, również stanowiącej pracę w warunkach szczególnych. Trzeba podkreślić, że w ocenie Sądu nie ujawniły się w sprawie żadne okoliczności, które mogłyby skutkować odmową przyznania waloru wiarygodności zarówno dokumentom, jak i zeznaniom świadków. Zeznania te i dokumenty wzajemnie się uzupełniały bądź potwierdzały.

Odnośnie podstawy prawnej żądania należy wyjaśnić, że z art. 184 ustawy emerytalnej wynika, iż ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, a więc w dniu 1 stycznia 1999r., osiągnęli po pierwsze okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz po drugie okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. w niniejszej sprawie wynoszący 25 lat. Przy tym emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie na dochody budżetu państwa środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu. Do dnia 31 grudnia 2012r. dodatkowym warunkiem przyznania przedmiotowego prawa było rozwiązanie stosunku pracy. Stosownie do powołanego w części wstępnej uzasadnienia §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Skarżący bezspornie spełnia kryterium wymaganego okresu 25 lat ubezpieczenia, skończył 60 lat, rozwiązał stosunek pracy i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Kwestią sporną była okoliczność wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach w okresie wymaganych 15 lat. Należy wobec tego wyjaśnić, że zgodnie z §2 ust. 2 powoływanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. okresy pracy m.in. w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo pracy z adnotacją o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, bądź bez niej, nie jest jednak bezwzględną przesłanką do zaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Świadectwo nie jest wiążące dla organu rentowego i może podlegać weryfikacji. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dopiero w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w warunkach szczególnych także w oparciu o inne dowody niż zaświadczenie z zakładu pracy, nawet jeśli pracownik nie posiada świadectwa w określonej w przepisie formie, albo jego treść budzi wątpliwości, które uzasadniały kwestionowanie tego zaświadczenia przez organ rentowy w fazie administracyjnej postępowania.

Skoro art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej odwołuje się do przepisów dotychczasowych, to trzeba też wyjaśnić, że obowiązujące w tym zakresie i przywoływane już kilkakrotnie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wydane zostało w oparciu o delegację z art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zmianami), w którym Radzie Ministrów powierzono w szczególności określenie rodzaju prac lub stanowisk pracy oraz warunków, na podstawie których osobom m.in. zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku. Z art. 53 ust. 2 tej samej ustawy wynikało, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników stale zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia – jest to regulacja tożsama z zawartą w obecnie obowiązującym art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej. W wykazie A, stanowiącym załącznik do wspomnianego rozporządzenia, w dziale VIII „W transporcie i łączności” wymienia się pod poz. 2 prace m.in. kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, pod poz. 3 – prace m.in. kierowców ciągników, zaś pod poz. 13 – prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów. Praca świadczona przez skarżącego w okresie pomiędzy 6 lutego 1975r. a 30 września 1993r. ściśle odpowiada tym właśnie rodzajom pracy w warunkach szczególnych. Przy tym nie ujawniono w toku postępowania żadnych dokumentów, z których mogłoby wynikać, że wnioskodawca pracował w tym okresie u któregokolwiek z pracodawców w niepełnym wymiarze czasu pracy, albo aby korzystał z urlopów wypoczynkowych. Skoro przy tym okres nieświadczenia pracy pomiędzy kolejnymi stosunkami pracy wnioskodawcy wynosił 17 dni, niewątpliwie skarżący pracował w warunkach szczególnych do dnia 1 stycznia 1999r. przez okres dłuższy, niż wymagane 15 lat.

Udowodnienie przez wnioskodawcę (należy przypomnieć, że dopiero na etapie postępowania sądowego), iż zachodzą wszystkie przesłanki przyznania mu wnioskowanej emerytury, skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc i przyznaniem prawa do tejże emerytury od dnia następnego po dniu ustania stosunku pracy, tj. od dnia 28 listopada 2012r.