Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa B. N. (1)

przeciwko K. C. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej K. C. (1) na rzecz powódki B. N. (1) kwotę 7.831,22 zł (słownie złotych: siedem tysięcy osiemset trzydzieści jeden 22/100 zł) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 07 grudnia 2016r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

SSR Joanna Bury

Sygn. akt V GC 3518/16

UZASADNIENIE

Powódka B. N. (1), prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...)w O., wniosła o zasądzenie od pozwanej K. C. (1), prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą L. K. C. (1) w O. kwoty 16.667,19 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a nadto kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania wskazała, iż trwająca między stronami współpraca nie doprowadziła do zawarcia umowy i realizacji wspólnego przedsięwzięcia polegającego na prowadzeniu klubu dziecięcego – L. w O.. Powódka dochodzi należności z tytułu świadczonych na rzecz pozwanej usług, a polegających na przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do rozpoczęcia działalności, opracowaniu oferty promocyjnej, reklamowej, pomocy w wyborze lokalu, jego wyposażeniu, zaadaptowaniu i posprzątaniu. K. C. (1), rozpoczęła prowadzenie działalności w lokalu przygotowanym przez powódkę, po przeanalizowaniu przez nią około 120 ofert, z gotową ofertą promocyjną, z wyposażonym lokalem w pełni zaadaptowanym, posprzątanym i gotowym na przyjęcie dzieci. Powódka liczyła na podjęcie współpracy z pozwaną oraz 50 % udziału w zyskach, jednak pozwana w konsekwencji odmówiła sfinalizowania przedsiewzięcia. W takich okolicznościach powódka wystawiła pozwanej za swoje usługi fakturę VAT na kwotę 6.300,00 zł netto, tj. 7.749,00 zł brutto. Nadto, powódka domagała się zwrotu kwoty 8.918,19 zł, wynikającej z załączonych do pozwu faktur, a stanowiących zakupione na rzecz K. C. (1) przedmioty. Wszystkie zakupione rzeczy znajdują się w lokalu pozwanej i są nadal wykorzystywane do prowadzonej działalności. Pozwana tych rzeczy od powódki nie odkupiła i nie zapłaciła za nie. (k. 4-15)

Pozwana K. C. (1), w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, że żądanie pozwu pozbawione jest zarówno faktycznych jak i prawnych podstaw, a zgromadzony materiał dowodowy nie wykazał istnienia roszczenia w stosunku do pozwanej. K. C. (1) nigdy nie zawierała z powódką umowy doradztwa, jak również nie posiada wiedzy odnośnie niektórych dołączonych do pozwu faktur. Przyznała, iż poznała powódkę na kursie dla opiekunów dziecięcych organizowanym przez C. w O. i się z nią zaprzyjaźniła. Jednak powódka podejmowała działania wyłącznie we własnym interesie, a strony nigdy nie ustalały wspólnego otwarcia klubu i prowadzenia jednej placówki, wspierając się jedynie w realizacji tożsamego celu. Strony wstępnie rozważały różne opcje w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i w związku ze wspólnym celem wymieniały się wiadomościami związanymi z jej prowadzeniem. Pozwana przyznała, iż jeździła wspólnie z powódką i oglądała lokale, jak również analizowała oferty osobno, gdyż strony miały prowadzić odrębne działalności gospodarcze o tożsamym profilu. W ramach tych działań również pozwana podejmowała różnego rodzaju inicjatywy, uzyskiwała wiadomości, którymi dzieliła się z powódką. O zamiarze prowadzenia przez strony odrębnych działalności świadczyć miało wystąpienie z niezależnymi wnioskami do Programu Rządowego Maluch, a także złożenie przez powódkę wniosku do Urzędu Pracy o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy.

Ustosunkowując się do twierdzeń powódki odnośnie przedłożonych faktur, wskazała, iż zakupy z faktury Vat nr (...) zostały zamówione przez powódkę od firmy (...) na kwotę 2.174,55 zł i zostały przez nią opłacone. Podobnie faktura Vat (...)na kwotę 1729,00 zł oraz (...) na kwotę 2040,00 zł została opłacona przez nią gotówką w momencie dostarczenia towaru. Natomiast część rzeczy została zamówiona wyłącznie na poczet samodzielnej działalności powódki i aktualnie B. N. (1) niezasadnie obciąża ich kosztem pozwaną.(k. 655-659)

W odpowiedzi, powódka pismem z dnia 04.03.2017r. podtrzymała żądanie pozwu i wnioski w nim zawarte w całości. (k. 73)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Strony postępowania -B. N. (1) i K. C. (1) poznały się na kursie dla opiekunów dziecięcych organizowanym przez C. w O., który zakończył się w dniu 2.06.2015r. (bezsporne)

Równocześnie K. N. prowadziła od 03.06.2013r. działalność gospodarczą w zakresie doradztwa i zarządzania oraz pracowała w(...)z siedzibą w O. na stanowisku specjalista ds. administracyjnych z wynagrodzeniem brutto w kwocie 1.620,00 zł. Umowę o pracę zawarła w dniu 17.09.2014r. na czas określony do 31.12.2015r. W dniu 19.12.2015r. B. N. (1) zwróciła się z wnioskiem do pracodawcy o udzielenie urlopu bezpłatnego od 1.02.2016r. do 29.02.2016r. w celu prowadzenia działalności (...). (bezsporne, potwierdzone wydrukiem z CEIDG k. 19, wniosek urlopowy k. 500)

Podczas kursu dla opiekunek dziecięcych, strony uczestniczyły w spotkaniach z przedstawicielami różnych specjalności, w tym: pielęgniarką, prawnikiem, psychologiem oraz rozmawiały o planach związanych z rozpoczęciem działalności. Wówczas K. C. (1) deklarowała, iż posiada wkład na rozpoczęcie działalności gospodarczej i podjęła kurs w celu otwarcia żłobka. Od sierpnia 2015r. strony wymieniały się informacjami na temat możliwości i form pozyskania funduszy na rozpoczęcie działalności polegającej na opiece nad dziećmi. Strony rozważały prowadzenie placówek opieki zarówno w O. jaki i poza województwem. Od czerwca 2015r. do maja 2016r. prowadziły liczną korespondencję mailową, za pośrednictwem portalu facebook oraz przez telefon (dowód: częściowo bezsporne, korespondencja mailowa 27.08.2015r. k. 144- 147, rachunek szczegółowy numeru telefonu (...) k. 221 – 307, korespondencja facebook k. 308- 383)

Dnia 3 września 2015r. B. N. (1), w drodze mailowej, poinformowała pozwaną o prowadzonym na terenie województwa (...) konkursie na tworzenie miejsc przedszkolnych oraz wytycznych Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju dotyczących pozyskiwania funduszy europejskich oraz możliwości założenia działalności poza O., gdzie nie ma prowadzonych żłobków. W celu pozyskania tych informacji powódka zwracała się o niezbędne dane do Wojewódzkiego Urzędu Pracy w B., przesyłając uzyskaną odpowiedź pozwanej.

(dowód: korespondencja mailowa k. 141-142, k. 143, k. 148-150)

Powódka dowiedziała się o otwarciu punktu opieki dziennej dla dzieci (...) prowadzonym przez P.. Informację tę przekazała K. C. (1), która została w nim zatrudniona. Powódka podjęła współpracę z P. z początkiem października 2015r. Z uwagi na niekorzystną współpracę z przełożonymi strony prowadziły rozmowy na temat założenia fundacji. W tym celu spotkały się i opracowały statut oraz w drodze korespondencji mailowej wymieniały się danymi na temat prowadzenia działalności w tej formie. Przygotowując się do rozpoczęcia działalności B. N. (1) przesłała pozwanej drogą mailową poradnik konstruowania statutu, propozycje określenia celów, ustanowienia władz oraz rozliczenia podatkowego i księgowego. (dowód: korespondencja mailowa k. 22-24, 29)

W odpowiedzi pozwana przesłała powódce własne propozycje odnośnie statutu i władz fundacji. (dowód: korespondencja mailowa k. 25-28)

Jednocześnie strony pozyskiwały informację na temat prowadzenia żłobka. W związku z tym, iż pozwana mogła być dyrektorem żłobka dopiero od 6 września 2018r. powódka zaproponowała pozwanej prowadzenie działalności w formie klubu dla dzieci.(k. 85) W październiku 2015r. strony pozyskiwały informację na temat gmin, które posiadają dofinansowanie na interesującą je działalność oraz instytucji udzielających pożyczek. W tym celu B. N. (1) zwracała się do sanepidu, przesyłając pozwanej mailowo w dniu 27 października 2015r. m.in. wytyczne dotyczące higieny środków spożywczych i bezpieczeństwa żywności określone rozporządzeniem UE nr 852/2014, informacje dotyczące koniecznych wymagań, które podmiot musi spełnić aby otworzyć żłobek, a nadto w listopadzie i grudniu 2015r. przesłała pozwanej projekt uchwały dotyczący dotacji dla niepublicznych żłobków, a nadto odpowiedź z Punktu Informacyjnego Funduszy (...) w O.. Również 21 listopada 2015r. B. N. (3) przesłała K. C. (1) rzut parteru lokalu położonego przy ul (...) w O.. Nadto prowadziła korespondencję z S. C. na temat projektu wnętrza wspólnego lokalu i negocjowała z nią warunki współpracy. (dowód; korespondencja mailowa k. 64-66, 68-70, k.71- 77 k. 85, k. 199, k. 415-419)

W grudniu i styczniu 2016r. strony prowadziły korespondencję na temat wynajęcia wspólnego lokalu, rozważając m.in. lokale przy ul. (...) 1b w O., przesyłając wzajemnie projekty umów lokali oraz ich rzuty. W mailu z dnia 12 stycznia 2016r. K. C. (1), po wspólnym obejrzeniu lokalu przy ul. (...), przesłała B. N. (1) projekt najmu umowy, a w dniu 13 stycznia 2016r. zastrzeżenia co do przesłanej oferty. Ostatecznie właściciel tego lokalu wycofał się z zawarcia umowy. Podczas poszukiwania lokalu B. N. (1) przygotowywała wnioski do Straży pożarnej o wydanie opinii w zakresie spełniania przez ww. lokale wymagań przeciwpożarowych. (dowód; korespondencja mailowa k. 165-219 przesłuchanie świadka K. Ż. k. 767, opinia komendanta straży pożarnej k. 220, opinia sanepidu k. 385-400, korespondencja mailowa k. 401- 414, zeznania powódki, częściowo zeznania pozwanej)

Powódka i pozwana złożyły wnioski do programu rządowego (...) B. N. (1) w styczniu 2016r. złożyła do Urzędu Wojewódzkiego w O. wniosek o dofinansowanie klubu dziecięcego L.. Analogiczny wniosek złożyła K. C. (1), przesyłając sporządzony projekt powódce w celu jego sprawdzenia, z jednoczesną prośbą o dokonanie obliczeń w programie Exel. Powódka przesłała pozwanej własne pliki oraz korespondencję prowadzoną z Urzędem Wojewódzkim (dowód: korespondencja mailowa k. 31-63)

Powódka planowała zwrócić się do Urzędu pracy z wnioskiem o zawarcie umowy dotyczącej refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego. Powódka konsultowała z pozwaną wydatkowanie środków określonych we wniosku (dowód; korespondencja mailowa k. 151- 161) Nadto w lutym 2016r. na podstawie dokumentów przygotowanych przez powódkę wniosek o dofinansowanie do Urzędu Pracy złożyła pozwana, które otrzymała w dniu 7.04.2016r. (dowód: zeznania powódki)

Nadto w marcu 2016r. powódka podejmowała działania marketingowe w celu opracowania projektów: masztów z flagami, oklejenia dwóch pojazdów marki m. i v. z napisem L., wykonania projektu logo o czym poinformowała pozwaną przesyłając treść korespondencji oraz zleciła wydruk 250 ulotek. (dowód: korespondencja mailowa k. 420 – 433, 434-495)

Początkowo, strony nie miały koncepcji formy prowadzenia działalności. Ostatecznie strony zdecydowały, że formalnie to pozwana prowadzić będzie działalność gospodarczą w formie klubu dziecięcego i będzie również stroną umowy najmu lokalu przy ul. (...) w O., który to lokal strony wspólnie znalazły. Strony ustaliły, że powódka zakupi wyposażenie do nowego lokalu pozwanej, a następnie przeniesie ich własność na pozwaną. Powódka miała ponadto uczestniczyć w zyskach klubu, a przedsięwzięcie w formie klubu dziecięcego strony określały jako wspólne (dowód: zeznania świadków: K. G., M. O., Ż. D., M. G., I. S., przesłuchanie powódki).

W tym czasie powódka dokonała zakupów przedmiotów na rzecz prowadzonej przez K. C. (1) działalności L. wykonywanej od 07.04.2017r. (dowód: informacja z CEIDG k. 20). Nabywcą przedmiotów była powódka. W ramach podjętych czynności powódka nabyła:

-

wyposażenie szatni od firmy (...), za którą wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 2.174,55 zł,

-

wyposażenie i meble do firmy (...), za które wystawiono fakturę Vat nr (...) 21, na kwotę 1.729,00 zł oraz na fakturę Vat nr (...) 21 na kwotę 2.040,00 zł, wystawione w dniu 8.03.2016r. oraz w dniu 24.03.2016r., które zostały opłacone przez powódkę gotówka, a następnie skorygowane fakturą Vat nr S (FS) – 168/16/k 21 oraz fakturą Vat nr S FS -167/16/k21 na rzecz odbiorcy K. C. (1),

-

ulotki za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 140,37 zł oraz fakturę vat nr (...) na kwotę 45,00 zł,

-

materiał na wzór czarno – pomarańczowy liski za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 200,50 zł,

-

maty trzcinowe, za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 23,96 zł oraz matę do ogrodu na którą wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 208,46 zł,

-

projekt ulotek za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 45,00 zł,

-

koszulki, za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 79,80 zł,

(dowód: faktury k. 507-508, 517, 519- 522 faktury Vat nr S (FS) – 168/16/k 21, S FS -167/16/k21, zeznania powódki).

Powódka zapłaciła tytułem ceny kwotę 2.912,72zł w tym za projekt logo -99zł, 45 zł za kolejny projekt logo (k.506), 2.040,00zł za meble z firmy (...), 200,50zł za materiał, 239,96zł za maty, 208,46zł za matę do ogrodu, 79,80zł za koszulki. Pozostałą kwotę bezpośrednio u dostawców zapłaciła pozwana (dowód: okoliczności bezsporne między stronami potwierdzone fakturami VAT).

Dnia 1 kwietnia 2016r. miało miejsce otwarcie (...). Na otwarciu (...) obecne były zarówno powódka jak i pozwana. W celach marketingowych powódka zamówiła materiał w liski, z którego jej babcia uszyła chusty oraz przygotowała koszulki, które strony miały nosić w pracy. Po otwarciu klubu pozwana odmówiła zawarcia z powódką umowy dotyczącej określenia wspólnego przedsięwzięcia oraz rozdziału udziału w zyskach (dowód; zeznania powódki).

Łącznie na rzecz pozwane,j powódka B. N. (1) wykonała czynności związane z:

-

szukaniem lokalu obejmujące przeglądanie stron w internecie, wykonywanie telefonów i pisanie maili, wizytacje lokali i dojazd do nich na które poświęciła 50 godzin,

-

spotkania koncepcyjne na które poświęciła 20 godzin;

-

analizę przepisów prawnych, w tym konsultowanie opisów do sanepidu na które poświęciła 10 godzin;

-

wykonywanie telefonów, prowadzenie korespondencji mailowej do urzędów, firm sporządzającej projekt ulotek, projektu flagi, ulotek, oklejania pojazdów na które poświęciła 20 godzin;

-

konsultacjami w sprawie dotacji z projektu Maluch oraz sporządzanie kosztorysów na które poświęciła 15 godzin,

-

konsultacjami o ubieganie się o dofinansowanie z Urzędu pracy na które poświęciła 10 godzin;

-

przygotowanie lokalu w tym obmyślanie koncepcji i rzeczy potrzebnych do wyposażenia na które poświęciła 30 godzin,

-

robieniem zakupów stacjonarnych i przez internet na które poświęciła 15 godzin,

-

wystrojem lokalu przygotowaniem szablonów i ozdób okiennych, rozmieszczenie mebli i zabawek na które poświęciła 10 godzin;

-

udział w otwarciu lokalu na który poświęciła 4 godziny;

-

roznoszeniem ulotek na które poświęciła 6 godzin;

-

promocyjną działalnością założenie i prowadzenie fanpaga na Facebooku, założenie maila, obmyślanie koncepcji usług na które poświęciła 30 godzin;

-

konsultacjami związane z założeniem działalności (wybór formy opodatkowania, rejestracja firmy na które poświęciła 5 godzin. (łącznie 225 godzin),co przy uwzględnieniu stawki godzinowej pracy powódki w wysokości 18 zł wynosi 4.050 zł netto

(dowód: okoliczność przyznana przez pozwaną potwierdzona korespondencją e-mailową i wydtukami z facebooka k. 21-633, zeznaniami świadków: K. G., M. O., Ż. D., M. G., I. S., przesłuchaniem powódki).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w przeważającej części zasługuje na uwzględnienie.

Dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, których prawdziwości nie kwestionowano, jak również na dowodzie z przesłuchania stron oraz zeznań świadków: K. G., M. O., K. Ż., J. P., Ż. D., M. G., P. P., które Sąd uznał za wiarygodne, jako że były spójne, logiczne, niesprzeczne względem siebie, a przy tym w sprawie nie ujawniły się okoliczności, podważające ich wartość dowodową. Sąd nie dał wiary zeznaniom B. K., Świadek zeznał, iż kwota 3000 zł stanowiła jego oszczędności, przekazane następnie B. N. (1). Zeznania te nie korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, w szczególności są sprzeczne z treścią zeznań pozwanej K. C. (1). Zdaniem Sądu zeznania świadka stanowią tylko i wyłącznie przyjętą przez pozwaną i jej konkubenta linię obrony, której celem było pomniejszenie odpowiedzialności pozwanej za zaciągnięte zobowiązania.

Przechodząc do oceny twierdzeń złożonych przez obie strony należy wskazać, iż wynikają z nich dwie sprzeczne ze sobą wersje przebiegu zdarzenia. Pierwsza z nich została przedstawiona przez powódkę B. N. (1), natomiast druga wersja została zaprezentowana przez pozwaną K. C. (1) i znalazła częściowe oparcie w zeznaniach B. K. i B. W.. Pozwana kwestionując swoją odpowiedzialność podnosiła zasadniczo, iż strony nigdy nie ustalały otworzenia wspólnej placówki, a jedynie wspierały się w realizacji celu, jakim było prowadzenie odrębnych działalności gospodarczych o podobnym profilu.

W sytuacji gdy z materiału dowodowego wyłaniają się dwie wersje wydarzeń pozostające względem siebie w sprzeczności, Sąd według swobodnego uznania decyduje, którą spośród prawdopodobnych wersji uznać za prawdziwą. Sąd podzielił w tym zakresie twierdzenia przedstawione przez powódkę. Zeznania te były bowiem jasne, w części w jakiej przytaczała ona okoliczności towarzyszące podjęciu współpracy między stronami i w zakresie celu jaki chciała osiągnąć, tj. wspólnego prowadzenia klubu dziecięcego.

Powódka wykazał, iż między stronami doszło do porozumienia odnośnie wspólnego przedsięwzięcia i przyświecał im wspólny cel. Powódka w sposób precyzyjny i jednoznacznie zeznawała, iż podejmując szereg czynności marketingowych i konsultacyjnych dążyła do realizacji wspólnego celu, o którym pozwana wiedziała i na który się godziła. Z zeznań powódki wynikało, iż pozwana akceptowała podejmowane przez nią czynności, korzystała z jej wiedzy i umiejętności, by ostatecznie nie doprowadzić do finalizacji umowy i uczestnictwa w zyskach. Na dowód tych twierdzeń przedłożyła obszerną korespondencję mailową, za pośrednictwem portalu facebook oraz wydruk połączeń telefonicznych wskazujący na rzeczywistą współpracę stron. Nadto, wiarygodne są zeznania powódki wskazujące, iż od samego początku koncepcja współpracy polegała na prowadzeniu klubu, a z czasem otwarciu innej placówki. Zeznania powódki i świadków: K. G., M. O., J. P., Ż. D., P. P., M. G. w tym zakresie były spójne zarówno co do zamiaru podjęcia wspólnej działalności stron w formie klubu, jak i zakresu czynności wykonywanych przez powódkę. Pozwana wiedziała, przy tym, iż powódka liczyła na wspólne prowadzenie działalności. Świadczy o tym przede wszystkim wnikliwa analiza treści korespondencji mailowej obejmującej okres od sierpnia 2015r. do marca 2016r., w której co znamiennie nie pojawia się pomysł prowadzenia dwóch oddzielnych klubów dziecięcych, nie mających ze sobą żadnego związku. Wprost przeciwnie strony w prowadzonych rozmowach odnosiły się do wspólnego prowadzenia działalności, w tym samym lokalu oraz dokonywały ustaleń co do współpracy, uzależniając jej efekty od przyznanych na ten cel środków zewnętrznych. Jednocześnie strony składały oddzielne wnioski jedynie w celu zwiększenia potencjału przyszłej działalności, która z samego założenia miała być wspólna. Jednocześnie zeznania K. C. (1) były niewiarygodne i sprzeczne z depozycjami złożonymi przez B. K., a występujące w nich rozbieżności, chociażby co do źródeł pochodzenia kwoty 3.000 zł i okoliczności jej przekazania nie można złożyć jedynie na stres towarzyszący mu podczas rozprawy,.

W ocenie Sądu podstawę prawną roszczenia powódki w zakresie żądania kwoty zwrotu wydatków poniesionych w ramach świadczonych usług stanowiły przepisy o nienależnym świadczeniu określone w art. 410 i n. k.c. Zgodnie z art. 410 § 2 świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. W przedmiotowej sprawie, powódka podejmując szereg czynności świadczyła na poczet przyszłej umowy o współpracę i uczestnictwa w 50 % zyskach z tej działalności. Należało zatem rozważyć, czy między stronami doszło do określenia celu przyszłej współpracy i czy był on wspólny, a nadto czy pozwana o nim wiedziała.

Przesłanka "nieosiągnięcia zamierzonego celu świadczenia" (art. 410 § 2 KC) jest spełniona wtedy, gdy jego celem było otrzymanie świadczenia ekwiwalentnego, do spełnienia którego odbiorca nie był zobowiązany. Nieosiągnięcie celu świadczenia {condictio ob rem) nie zachodzi jeżeli cel, który świadczący miał na względzie spełniając świadczenie wynika z istotnych postanowień umowy, którą zawarł z odbiorcą świadczenia. Ma natomiast miejsce wszędzie tam, gdzie celem świadczenia było otrzymanie zamierzonego ekwiwalentnego świadczenia od odbiorcy, który nie był zobowiązany do jego spełnienia i cel ten nie został osiągnięty. Pamiętać jednak należy, że nie każdy cel, którego realizacji oczekuje świadczący, jest z punktu widzenia condictio ob rem prawnie relewantny. Dlatego wymaga się, aby cel świadczenia objęty był porozumieniem woli stron (określanym w doktrynie jako porozumienie co do podstawy prawnej świadczenia). Chodzi o to, aby na podstawie ogólnych zasad wykładni można było stwierdzić istnienie między stronami porozumienia woli, z którego treści wynika, że odbiorca otrzymuje świadczenie tylko ze względu na oczekiwany cel (tak Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2002-01-17, III CKN 1500/00). Porozumienie to nie jest umową, bo jeśli nią będzie, problem przesunie się na płaszczyznę kontraktową (por. wyr. SN z 17 stycznia 2002 r., III CKN 1500/00, OSNC 2002, Nr 11, poz. 140; wyr. SN z 21 czerwca 2011 r., I CSK 533/10, Biul. SN 2011, Nr 9); jest jednak czymś więcej niż tylko motywem, który nie ma wpływu na dalsze losy świadczeń. Co do zasady, cel musi być zatem wspólny lub chociażby określony przez solvensa i znany lub rozpoznawalny dla accipiensa. Sąd Najwyższy w wyroku z 15 kwietnia 2015 r. ( IV CSK 456/14, L.), wyraził pogląd, że "wymagana jest wiedza i świadomość wzbogaconego co do tego, jakiego zachowania zubożony oczekuje od niego w zamian za udzielone świadczenie. Staje się ono nienależne wówczas, gdy wzbogacony po przyjęciu świadczenia nie zachował się w sposób oczekiwany przez zubożonego, a więc nie zachował się w sposób wcześniej przez strony uzgodniony" (zob. teza 95 do art. 410 k.c. w Komentarzu pod red. Osajdy, 2017, wyd. 16/P. Księżak).

W ocenie Sądu choć powódka świadczyła swoje usługi bez wynagrodzenia, to czyniła to w określonym celu, licząc na wspólne prowadzenie działalności i osiąganie z niej zysków. Powódka powoływała się na to, że spełniając świadczenie na rzecz pozwanej miała nadzieję na współpracę, w szczególności na to, że dojdzie do wspólnego przedsięwzięcia, prowadzenia klubu i następnie podziału zysków. Na podstawie dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych usprawiedliwionym jest przyjęcie, że między powódką a pozwaną doszło do porozumienia i za zgodą i przy aprobacie pozwanej powódka dokonywała szeregu czynności przystosowując lokal do prowadzenia działalności. Zakończenie tych prac miało w przyszłości owocować zawarciem umowy o współpracę i uczestnictwem w zyskach. Również same twierdzenia pozwanej, pomimo, iż wskazujące na założenie otwarcia samodzielnych klubów, zakładały ścisłą współprace i podobny cel. Trzeba także zauważyć, że to porozumienie nigdy nie przybrało charakteru formalnej umowy, z której obydwie strony mogłyby wywodzić wzajemne roszczenia, więc argumentacja pozwanej wskazująca, iż gdyby wiedziała, że za usługi powódki będzie zobowiązana do zwrotu, nigdy by na nie się nie zdecydowała, jest nietrafna. Powódka świadczyła na poczet przyszłej współpracy i fakt ten był pozwanej znany, a pomimo rozpoczęcia działalności pozwana odmówiła z nią dalszej współpracy. Jak wskazano wyżej, z faktów ustalonych w sprawie wynikało, że powódka wyłącznie własnym kosztem i staraniem podjęła się wszelkich działań prawnych i marketingowych mających na celu wypromowanie klubu. Zgodnie z ustaleniami stron, w przyszłości miało też dojść do podziału zadań oraz zysków. W konsekwencji porozumienie stron zostało zerwane w czasie, kiedy znaczna część prac została zakończona, klub został otwarty, a zasadniczą przyczyną jego upadku była odmowa pozwanej.

Tym samym należy uznać, że w rozstrzyganej sprawie zachodzi sytuacja, w której zamierzony cel świadczenia spełnionego przez inwestującą w klub powódkę nie został osiągnięty, a K. C. (2) uzyskała w ten sposób nienależne świadczenie. Skoro zatem powódka poczyniła działania na rozpoczęcie funkcjonowania klubu pozwanej zaś zamierzony cel tego świadczenia nie został zrealizowany, albowiem pozwana nie wyraziła zgody na dalszą współpracę, ani nie zaoferowała innego ekwiwalentnego świadczenia, to po stronie pozwanej powstał obowiązek przywrócenia równowagi majątkowej poprzez zwrot wartości, o którą bezpodstawnie została wzbogacona. Wartość tego wzbogacenia powódka skalkulowała na podstawie faktycznie poniesionych przez nią i udokumentowanych czynności. Jednocześnie Sąd biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uznał, iż powódka wykazała przedłożonymi dokumentami i zeznaniami świadków, iż na te czynności poświęciła 225 godzin. Sąd nie uwzględnił przy tym 10 godzin wyszczególnionych na k. 640 poświęconych przez powódkę na sprzątanie lokalu, mycie podłóg, okien, odkurzanie, czyszczenie pozostałości farb jako nie wykazane.

Sąd nie uwzględnił również poniesionych przez powódkę kosztów ponad kwotę 2.912,72zł, albowiem również w tym zakresie powódka ich nie wykazała. W kontradyktoryjnym procesie cywilnym obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c. ), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c. ). wobec czego uznał roszczenie powódki w tym zakresie co do 225 godzin),co przy uwzględnieniu stawki godzinowej pracy powódki w wysokości 18 zł wynosi 4.050,00zł netto tj. 4.918,50zł brutto.

Wbrew zarzutom pozwanej, powódka wykazała, iż nabyła przedmioty określone w fakturach na poczet działalności K. C. (1). W ocenie Sądu zastosowanie w tym zakresie znajdą przepisy o art. 752 kc i nast. a dotyczące prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, bowiem pozwana kwestionowała, iż zlecała powódce zakup jakichkolwiek przedmiotów. Zgodnie z art. 752 kc prowadzenie cudzej sprawy może polegać na dokonywaniu czynności faktycznych lub prawnych (materialnoprawnych lub procesowych, jednostronnych, dwustronnych, dowolnego rodzaju) na rzecz osoby, której sprawę prowadzi. Działanie „negotiorum gestor” obejmować może także kompleksowe wykonywanie czynności takich jak: zarząd cudzym majątkiem, prowadzenie cudzego przedsiębiorstwa, uprawa cudzego gruntu, inwestowanie cudzych środków pieniężnych. Konieczne jest przy tym wystąpienie dwóch przesłanek tj. prowadzący sprawę powinien działać ze świadomością i wolą wywołania korzystnych skutków w sferze interesów innej osoby. Ponadto prowadzona sprawa powinna odnosić się do cudzej sfery interesów w stopniu przeważającym lub co najmniej równym interesowi własnemu negotiorum gestora. Nie należy jednak zapominać o treści art. 756 kc który stanowi, że potwierdzenie osoby, której sprawa była prowadzona, nadaje prowadzeniu sprawy skutki zlecenia.

W ocenie Sądu do takiego potwierdzenia czynności częściowo doszło albowiem pozwana przyznała, iż niektóre z wyszczególnionych przedmiotów znajdują się w jej lokalu i są wykorzystywane do prowadzonej działalności. W tym stanie sprawy roszczenie powódki jest uzasadnione treścią art. 742 kc , który stanowi, że dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. Skoro zatem powódka zapłaciła cenę z tytułu zawartych umów sprzedaży działając po zatwierdzeniu tych czynności na zlecenie pozwanej, a pozwana przyznała, iż rzeczy te znajdują się w jej lokalu to jej roszczenie o zwrot zapłaconej ceny jest uzasadnione do kwoty 4.918,50 zł obejmującej zakup:

- mebli z firmy (...) szkoła na fakturę Vat nr (...) na kwotę 2.040, 00 zł, materiału na wzór czarno – pomarańczowy liski za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 200,50 zł, maty trzcinowe, za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 239,96 zł oraz matę do ogrodu na którą wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 208,46 zł, projekt ulotek za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 45,00 zł, koszulki, za które wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 79,80 zł, za projekt logo 99zł, a w pozostałej części zasługuje na oddalenie.

Należy przy tym wskazać, iż pozwana przyznała, iż wskazane przedmioty przyjęła i są wykorzystywane przy prowadzeniu działalności. Przy tym Sąd nie podzielił zeznań pozwanej odnośnie przekazania powódce kwoty 3000 zł, z których miała ona opłacić wskazane rzeczy. Zeznania pozwanej i jej partnera B. K. nie były w tym zakresie zbieżne odnośnie źródeł pochodzenia pieniędzy oraz okoliczności i miejsca ich przekazania. Odnośnie mebli zakupionych od firmy (...)faktura na kwotę 1729zł została opłacona gotówką przy dostawie, a według oświadczenia pozwanej ww. mebli nie odbierała powódka, tylko pozwana. Również sama powódka twierdziła, że odbierała meble z tej firmy tylko raz – za kwotę 2.040zł. Wobec powyższych okoliczności, to powódka powinna wykazać, że pomimo tego, że to nie ona odbierała meble, to ona je opłaciła gotówką przy dostawie. Przy przeciwnych twierdzeniach stron i przy braku dowodów na powyższe okoliczności wersja zaprezentowana przez powódkę nie była wiarygodna. Oceny tej nie zmienia fakt, iż faktury początkowo wystawione na działalność prowadzoną przez B. N. (1) zostały następnie skorygowane na rzecz pozwanej. Okoliczność ta dowodzi, iż pozwana zaakceptowała podjęte przez powódkę działania i włączyła powyższe przedmioty do swojego majątku. Pozwana natomiast w żaden sposób nie udowodniła, iż płaciła za rzeczy gotówką i w ten sposób nie jest zobowiązana do zwrotu wydatków poniesionych przez powódkę na ten cel.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo albowiem powódka nie wykazała, iż wskazane przedmioty znajdują się u pozwanej, a wobec zaprzeczenia tych faktów przez pozwaną, to na powódce spoczywał ciężar dowodu wykazania tych okoliczności. Powódka nie wykazała, iż pozwana otrzymała m.in. dywan, lampy, zszywacz, nóż, projekt szyldu, poradnik D., olejki do kominków, określone w pozostałych fakturach. Co do wyposażenia szatni od firmy (...), za którą wystawiono fakturę Vat nr (...) na kwotę 2.174,55 zł, to pozwana przedłożyła potwierdzenie przelewu tej kwoty, z uwagi na co również ta kwota nie podlegała uwzględnieniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 752 kc, 756 kc, 742 kc, 410 § 2 kc orzekł jak w punkcie I wyroku, zasądzając na rzecz powódki kwotę 7.831,22 zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie (punkt II Wyroku).

O odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 455 k.c. i art. 481 § 1 k.c., 321 kpc zasadzając je od dnia wniesienia pozwu. Zobowiązanie do zwrotu nienależnego świadczenia ma charakter bezterminowy, co oznacza, że termin spełnienia takiego świadczenia musi być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez zubożonego (por. wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004r., V CK 461/03, LEX 174217). W przedmiotowej sprawie powódka domagała się odsetek ustawowych od dnia wniesienia pozwu. Powódka wcześniej wezwała pozwaną do zapłaty, miała ona więc możliwość weryfikacji jej twierdzeń zawartych w wezwaniu do zapłaty oraz zwrotu świadczenia przed wytoczeniem powództwa, w związku z tym o odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach orzeczono po myśli art. 100 k.p.c. dokonując wzajemnego ich zniesienia między stronami. Powódka wygrała proces w 46,98%, a pozwana w 53,02%. Powódka poniosła koszty pełnomocnika (3.600 zł) zgodnie z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 z dnia 2015.11.05, opłatę skarbową (17 zł), oraz opłatę od pozwu 834 zł. Pozwana natomiast koszty pełnomocnika (3.600 zł) zgodnie z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów (Dz.U.2015.1804 z dnia 2015.11.05) opłatę skarbową 17 zł. Skoro zatem powódka wygrała niniejszy proces w 46,98 %, to należałaby się jej kwota 173,35zł zwrotu kosztów. Mając na uwadze wynik sporu –strony utrzymały się ze swoimi argumentami co do ok. 50% oraz podobne kwoty wyłożonych kosztów, sąd wzajemnie zniósł koszty procesu między stronami.

SSR Joanna Bury