Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 690/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

SSA Marek Procek

Sędziowie

SSA Marek Żurecki

SSO del. Anna Petri (spr.)

Protokolant

Beata Przewoźny

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania I. S. (I. S. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

z dnia 4 lutego 2013r. sygn. akt IV U 317/12

1. zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie,

2. odstępuje od obciążenia ubezpieczonej kosztami zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

/-/ SSA M. Żurecki /-/ SSA M. Procek /-/ SSO del. A. Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 690/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 stycznia 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił przyznania ubezpieczonej I. S. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona nie udowodniła wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Za taką pracę nie uznał jej zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. w L. na stanowisku laboranta - próbiarza z uwagi na niezgodność zajmowanego stanowiska pracy z resortowym wykazem stanowisk.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury, bowiem praca jaką wykonywała jest ujęta w wykazie stanowisk pracy w szkodliwych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonej na jego rzecz kosztów postępowania, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy - Sad Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wyrokiem z dnia 4 lutego 2013r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury począwszy od dnia 1 grudnia 2011r.

Sąd I instancji ustalił, iż ubezpieczona urodziła się w dniu (...)W okresie od 1 września 1971r. do 28 września 2010r. była zatrudniona w Zakładach (...) S.A. w L., w tym od 8 lutego 1980r. do 7 lutego 1981r. oraz od 14 września 1981r. do 12 lutego 1984r. przebywała na urlopie wychowawczym. Początkowo pracowała jako uczennica praktycznej nauki zawodu, następnie od 20 lipca 1973r. do 7 grudnia 1975r. – jako przewijacz przędzy, od 8 grudnia 1975r. – jako laborant - próbiarz w zakładowym laboratorium, od 17 kwietnia 1990r. – szwaczka na Wydziale Produkcji Rynkowej, a od 1 lipca 1990r. ponownie jako brakarz - próbiarz, inaczej laborant – próbiarz w laboratorium zakładowym. W wydanym jej świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 28 grudnia 2011r. wskazano, iż w okresie od 8 grudnia 1975r. do 7 lutego 1980r., od 9 lutego 1981r. do 13 września 1981r., od 13 lutego 1984r. do 16 kwietnia 1990r., od 1 lipca 1990r. do 23 sierpnia 1993r. i od 1 marca 1994r. do 31 grudnia 1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w warunkach szczególnych na stanowisku laborant – próbiarz, wymienioną w dziale XIV pod pozycją 24 rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. i zasądzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. ustaleń spawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach ustaleń zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Odnotowano tam, że praca na stanowisku laboranta – próbiarza polegała na badaniu surowców chemicznych, stale przy stanowiskach takich jak wytwarzacz włóknin, operator urządzeń do wytwarzania wykładzin podłogowych, maszynista kotłów, palacz – zaliczonych do prac wykonywanych w warunkach szczególnych, wymienionych w wykazie A, dział VII, po pozycją 7 i 41 oraz ustaleń dziale XIV pod pozycją 1.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, iż jako laborant ubezpieczona oznaczała zgodnie z normą właściwości surowców, prowadziła badania półproduktów oraz wyrobu gotowego, a nadto zajmowała się kontrolą wszystkich surowców dostarczanych do produkcji. Stanowiło to

kontrolę międzyoperacyjną na ciągach i wymagało stałego przebywania przez nią na hali produkcyjnej. Praca odbywała się tam w dużym hałasie i zapyleniu oraz w kontakcie z chemikaliami. Ubezpieczona wykonywała ją w powyższym charakterze stale, w pełnym wymiarze czasu pracy i nie była oddelegowywana do jakichkolwiek innych zadań. Z tytułu jej świadczenia laboranci otrzymywali dodatki.

Sąd I instancji ustalił, iż na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczona wykazała 27 lat i 4 miesiące okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy uznał za udowodnione w tym 2 lata, 4 miesiące i 19 dni pracy wykonywanej od 20 lipca 1973r. do 7 grudnia 1975r. w warunkach szczególnych na stanowisku przewijacza przędzy. Ubezpieczona nie pozostaje w stosunku pracy i nie jest członkiem OFE. W okresie od 30 sierpnia 2010r. do 31 sierpnia 2012r. była uprawniona do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Dnia 29 grudnia 2011r. złożyła wniosek o wcześniejszą emeryturę.

Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie na podstawie art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną. Zgodnie z jego treścią ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Po myśli art. 184 ust. 2 powołanej ustawy emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Jak stanowi przepis art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Wyjaśniając pojęcie „przepisów dotychczasowych” Sąd I instancji powołał się na uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 lutego 2002r. (III ZP 30/01; OSNP 2002/10/243), w której wskazano, iż zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachował zatem moc przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Nadal ma nadto także zastosowanie § 3 i 4 powołanego rozporządzenia, zgodnie z którymi pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący 55 lat dla kobiet, ma wymagany okres zatrudnienia - 20 lat dla kobiet, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczona spełniła wszystkie przewidziane ustawowo warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, albowiem z dniem (...) osiągnęła wiek 55 lat, rozwiązała stosunek pracy, nie jest członkiem OFE i według stanu na dzień 1 stycznia 1999r. posiada okres pracy w wymiarze ponad 20 lat, w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ orzekający wskazał, iż w obecnym stanie prawnym zarządzenia resortowe zawierające uściślenia dokonane w innym okresie przez właściwych ministrów, polegające na ustaleniu wykazów stanowisk, powołane w świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie mają wartości normatywnych, lecz jedynie informacyjne. Powołując się na glosę do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999r. (III RN 25/99) autorstwa Teresy Bińczyckiej – Majewskiej (OSP 2002/4/48 t.2) podkreślił, iż w państwie prawnym nie jest dopuszczalne zamieszczanie w rozporządzeniu jako akcie wykonawczym upoważnienia do podejmowania określonych działań przez inny podmiot i wyposażanie go w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji z 1997r. rozporządzenie jako akt wykonawczy oparty na ustawie nie może zawierać subdelegacji. W konsekwencji, przedmiotem wykładni są wyłącznie przepisy ustawy i wydane na jej podstawie akty wykonawcze w postaci rozporządzenia. Stąd o spełnieniu przesłanki pracy w szczególnych warunkach przesądza wykonywanie pracy wymienionej w załącznikach A i B do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r., które stanowią integralną część rozporządzenia jako aktu wykonawczego, niezależnie od tego, w jakim zakładzie praca taka była lub jest wykonywana.

Sąd I instancji uznał, iż z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż według stanu na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczona legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Za taki okres przyjął zatrudnienie jej w Zakładach (...) S.A. w L. od 8 lutego 1975r. do 7 lutego 1980r., od 9 lutego 1981r. do 13 września 1981r., od 13 lutego 1984r. do 16 kwietnia 1990r. od 1 lipca 1990r. do 23 sierpnia 1993r. od 1 marca 1994r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku laboranta-próbiarza. Sąd ten zaliczył tę pracę do wymienionej w Dziale XII, pod pozycją 6 Wykazu A, stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., gdzie wskazano na prace przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia, wykonywane przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów środowiskowych. Zdaniem tego Sądu praca laboranta zawsze będzie polegała na wykonywaniu tych samych czynności, tj. pobieraniu próbek oraz badaniu i oznaczaniu ich przy użyciu właściwych odczynników chemicznych, w związku z czym niedopuszczalne jest różnicowanie sytuacji laborantów faktycznie wykonujących takie same prace i w tych samych warunkach wyłącznie ze względu na rodzaj zakładu pracy, w którym są zatrudnieni i jego przyporządkowanie resortowe.

Na tej podstawie Sąd Okręgowy przyjął, że w spornym okresie ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w warunkach szczególnych, a zatem łącznie z okresami uznanymi już przez organ rentowy legitymuje się 15-letnim okresem pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. Stąd na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. oraz przepisów powołanych w treści uzasadnienia, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2011r.

Apelację od tego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając go w całości i domagając się jego zmiany i oddalenia odwołania oraz zasądzenie kosztów postępowania. Apelujący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie tj. art. 184 ustawy emerytalnej w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Apelujący podkreślił, iż będąc zatrudnioną w spornym okresie w zakładzie przemysłowym ubezpieczona nie wykonywała przypisanej jej przez Sąd I instancji pracy wymienionej w Dziale XII, pod pozycją 6 wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia, gdzie wymieniono prace przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia, wykonywane przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów środowiskowych. Ponadto w ocenie apelującego materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdził, by ubezpieczona na stanowisku laboranta – próbiarza pracowała w kontroli jakości produkcji i usług na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Jak wynika bowiem z zeznań świadków ubezpieczona jedynie pobierała próbki do badania na wydziałach produkcyjnych, a następnie poddawała je analizie w laboratorium. Wyklucza to możliwość przyjęcia, iż w spornym okresie świadczyła pracę w warunków szczególnych.

Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Przedstawione w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji ustalenia poczynione przez ten Sąd nie są pełne, a dokonana na ich podstawie ocena prawna zasadności odwołania nie jak prawidłowa, co słusznie zarzucał apelujący.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił faktu, iż ubezpieczona nie była zatrudniona w branży przemysłu, do jakiej ją zakwalifikował, a także nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze pracy polegającej na kontroli międzyoperacyjnej na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Dokonując niewłaściwej kwalifikacji wykonywanej przez ubezpieczoną pracy laboranta – próbiarza w zakładzie przemysłowym, Sąd ten naruszył przepisy § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i załącznika do cytowanego rozporządzenia, a w konsekwencji tegoż - naruszył także art. 32 ust. 4 w związku z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, odsyłający do rozporządzenia przy ustalaniu szczegółowych przesłanek nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Orzecznictwo wskazujące na konieczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ramach branży przemysłu wymienionej w wykazie, do której należy pracodawca, ma charakter jednolity i ugruntowany. Sąd Apelacyjny podziela w tym zakresie wnioski wypływające z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010r. (II UK 21/10) i

z dnia 26 marca 2013r. (I UK 549/12), zgodnie z którymi w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. Takie samo stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyrokach z dnia 17 stycznia 2013r. (III AUa 849/12) i z dnia 12 marca 2013r. (III AUa 1265/12).

Do takiej sytuacji doszło w rozpoznawanej przez Sąd Okręgowy sprawie. Zaliczył on dowolnie zajmowane przez ubezpieczoną w zakładzie przemysłowym stanowisko laboranta – próbiarza do prac wymienionych w Dziale XII wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego wyżej rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Obejmuje on prace w służbie zdrowia i opiece społecznej. Pracodawca ubezpieczonej ze spornego okresu, którym były (...) Zakłady (...) w L. nie był tymczasem placówką służby zdrowia ani opieki społecznej. Ponadto ubezpieczona niewątpliwie nie wykonywała w tym czasie przypisanych jej przez organ orzekający prac wymienionych w punkcie 6 tego działu przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia, wykonywanych przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów środowiskowych. Zatrudniający ją zakład przemysłowy nie był bowiem również stacją sanitarno – epidemiologiczną ani laboratorium środowiskowym, więc ubezpieczona nie należała do personelu tych jednostek, lecz była pracownikiem laboratorium zakładowego. Jak z tego wynika ani nie wykonywała pracy w ramach działu XII wykazu ani też nie świadczyła obowiązków wymienionych w nim pod pozycją 6, co niesłusznie przypisał jej Sąd I instancji.

Wbrew błędnym założeniom Sądu Okręgowego nie sposób przyjąć, iż nazwie działu i konkretnemu rodzajowi prac wymienionemu w rozporządzeniu RM z dnia 7 lutego 1983r. nie należy przypisywać większego znaczenia, lecz trzeba skupić się jedynie na charakterze wykonywanych czynności i ich szkodliwości dla zdrowia. Gdyby tak było, to przypisanie w tym akcie wykonawczym określonych rodzajów prac do poszczególnych branż należałoby uznać za całkowicie zbędne, z czym nie sposób się zgodzić. Wniosków tych nie zmienia fakt, iż stanowisko zajmowane przez ubezpieczoną w spornym okresie wymienione jest w pod pozycją 6 działu XII wykazu A stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. MG z 1987r. Nr 4, poz. 7), gdzie w punkcie 1 ujęto laboranta, a w punkcie 3 - próbobiorcę. Jeśli wykaz ten miałby stanowić wskazówkę interpretacyjną dla przepisów rozporządzenia Rady Ministrów, to wymienione w nim stanowisko laboranta – próbobiorcy ubezpieczona winna zajmować pracując w służbie zdrowia i opiece społecznej, a konkretnie stanowiąc personel stacji sanitarno – epidemiologicznej lub laboratorium środowiskowego, a tak w rzeczywistości nie było. Zakwalifikowanie jej prac przez Sąd Okręgowy do wykonywanych w ramach tej branży, do której nie należał jej pracodawca należy zatem uznać za błędne.

Takie samo rozstrzygnięcie w odniesieniu do takiego samego stanowiska, jak zajmowane przez ubezpieczoną zapadło w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach dnia 17 stycznia 2013r. (III AUa 849/12; LEX nr 1271881), gdzie w odniesieniu do laboranta wskazano, iż nie jest możliwe dowolne i swobodne wiązanie konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w cytowanym rozporządzeniu RM z dnia 7 lutego 1983r.

Zauważyć przy tym należy, iż praca wykonywana przez ubezpieczoną w spornym okresie nie została w ogóle wymieniona w dziale VII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r., obejmującego przemysł lekki, gdzie należało jej poszukiwać w związku z branżą przemysłu lniaraskiego, w ramach którego była ona świadczona. Całkowicie przypadkowe zakwalifikowanie jej przez Sąd I instancji do pracy w służbie zdrowia i opiece społecznej należy uznać za oczywiście nieprawidłowe.

Niezależnie od powyższego, jak słusznie zauważył apelujący, brak też podstaw dla przyjęcia, że ubezpieczona zatrudniona na stanowisku laboranta – próbiarza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała czynności wymienione pod pozycją 24 działu XIV, obejmującego prace różne omawianego wykazu A tj. prace przy kontroli międzyoperacyjnej i kontroli jakości produkcji i usług na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Wbrew treści zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd meriti bezpodstawnie przyjął, iż w spornym okresie ubezpieczona stale wykonywała obowiązki laboranta – próbierza na hali produkcyjnej. Tymczasem z zeznań obydwu świadków – przełożonej ubezpieczonej: E. P. i jej współpracownicy: R. W. wynika w sposób nie budzący najmniejszych wątpliwości, iż po co najmniej trzykrotnym pobraniu prób na hali produkcyjnej, gdzie panowały warunki szczególne, ubezpieczona wykonywała dalsze prace w laboratorium zakładowym, do którego była przypisana organizacyjnie. Tam badała zgodność pobranych prób z polską normą. Zatem w spornym okresie ubezpieczona nie wykonywała również pracy w szczególnych warunkach wymienionej pod pozycją 24 działu XIV wykazu A omawianego rozporządzenia. Nie świadczyła bowiem stale i w pełnym wymiarze obowiązków na hali produkcyjnej dokonując kontroli międzyoperacyjnej, skoro pracowała też w laboratorium zakładowym usytuowanym poza oddziałami produkcyjnymi.

Jak wynika przy tym ze stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 4 czerwca 2008r. (II UK 306/07; OSNP 2009/21-22/290) nie jest dopuszczalne uwzględnienie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Skoro zatem prócz obowiązków związanych z kontrolą międzyoperacyjną wykonywaną na halach produkcyjnych ubezpieczona w spornym okresie realizowała też inne prace nie wymienione w powołanym wyżej wykazie, a świadczone w laboratorium zakładowym, to tego okresu zatrudnienia nie sposób zaliczyć do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Poza uznanym przez organ rentowy okresem świadczenia pracy w warunkach szczególnych wynoszącym 2 lata 4 miesiące i 19 dni ubezpieczona nie wykonywała więcej pracy w tych warunkach stale i w pełnym wymiarze. Tym samym – wbrew ustaleniom Sądu I instancji - nie spełniła jednego z warunków do przyznania jej wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych - w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r. nie miała 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Na treść powyższych wniosków nie wpływają zapisy zamieszczone w wydanym ubezpieczonej świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Odnotowano tam, iż przez cały sporny okres ubezpieczona wykonywała pracę w szczególnych warunkach, o jakiej mowa w wykazie A dziale XIV poz. 24 załącznika nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. W myśl art. 245 k.p.c. świadectwo pracy jako dokument prywatny stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1990r. (I PR 422/90; PS z 1993r., z. 4, s. 93). Oznacza to, że sama treść świadectwa pracy nie stanowi dowodu tego, co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe. Akcentowany przez ubezpieczoną przytoczony wyżej zapis nie ma więc żadnego waloru dowodowego. Stąd zakwalifikowanie przez pracodawcę pracy świadczonej przez ubezpieczoną w spornym okresie do prac wykonywanych w szczególnych warunkach z istoty rzeczy nie może automatycznie powodować konsekwencji w sferze jej prawa do emerytury (tak wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392; z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005 nr 11, poz. 161; z dnia 22 czerwca 2005 r., I UK 351/04, OSNP 2006 nr 5-6, poz. 90; z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306 i z dnia 29 stycznia 2008 r., I UK 192/07, LEX nr 447272).

W świetle powyższego uznać należy, iż wbrew wymogom wynikającym z art. 232 k.p.c. i wbrew ustaleniom Sądu I instancji ubezpieczona nie wykazała, by w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze wykonywała pracę w warunkach szczególnych. Brak zatem podstaw do przyznania jej z tego tytułu wcześniejszej emerytury. Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego i błędne wnioski przyjęte przez Sąd Okręgowy nie mogą się ostać.

Mając powyższe na względzie wobec trafności zarzutów podniesionych przez apelujący organ rentowy z mocy art. 386 § 1 k.p.c. należało zmienić zaskarżony wyrok i oddalić odwołanie.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 102 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. odstępując od obciążania nimi ubezpieczonej z uwagi na szczególnie uzasadniony wypadek wynikający z jej trudnej sytuacji finansowej.

/-/ SSA Marek Żurecki /-/ SSA Marek Procek /-/ SSO del. Anna Petri

Sędzia Przewodniczący Sędzia