Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2014 roku

sprawy z wniosku A. K. (1)

z udziałem W. Ł. (1), Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. Zakładu (...) w R.

o ustanowienie służebności gruntowej

na skutek apelacji uczestnika W. Ł. (1) od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 8 maja 2014 roku, sygn. akt I Ns 738/11

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejowemu w Radomsku , pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 519/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowienie z dnia 8 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku A. K. (1) z udziałem (...) Sp. z o.o. w R. o ustanowienie służebności gruntowej postanowił:

1. ustanowić na rzecz każdoczesnego właściciela działki numer (...) położonej w R. przy ul. (...), obręb (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Radomsku urządzona jest księga wieczysta (...) zajednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 9.980 ( dziewięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt ) złotych, płatnym do rąk uczestnika W. Ł. (1) w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia służebność gruntową przyłącza z siecią energetyczną i wodociągową , polegającą na doprowadzeniu do wyżej wymienionych sieci przewodów elektrycznych i wodociągowych przez działkę numer (...), położoną w R. przy ul. (...), obręb (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Radomsku urządzona jest księga wieczysta (...), do działki (...) w miejscu ich dotychczasowego usytuowania, tj. w sposób oznaczony na mapach numer 1 i numer 2.stanowiących załącznik do opinii sporządzonej przez biegłego z zakresu budownictwa Z. K. w dniu 15 czerwca 2012 roku, stanowiących integralną część orzeczenia;

2. nakazać pobrać od wnioskodawcy A. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 2.811,79 ( dwa tysiące osiemset jedenaście 79/100) złotych tytułem brakującej części wynagrodzenia dla biegłego.

3. ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego postanowienia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2008 roju W. Ł. (1) otrzymał warunki zabudowy na działce oznaczonej numerem (...). Z uwagi na chęć nabycia części tej działki przez A. K. (1) doszło do jej podziału geodezyjnego na dwie działki (...) i(...).

Dnia 09 kwietnia 2008r. w kancelarii notarialnej notariusza M. S. A. K. (1) i W. Ł. (1) zawarli w formie aktu notarialnego nr 2944/2008 umowę przeniesienia własności nieruchomości, na mocy której A. K. (2) nabył od W. Ł. (1) działkę położoną w R. obręb 21 o obszarze 1,8293 ha oznaczoną numerami 116 i 118/2 za cenę 160.000 zł. Sprzedaży dokonano pod warunkiem nie skorzystania przez Agencję Nieruchomości Rolnych z prawa pierwokupu ( zawierając uprzednio przed tym samym notariuszem w formie aktu notarialnego warunkową umowę sprzedaży z dnia 04 marca 2008r. nr (...) - Agencja Nieruchomości Rolnych nie skorzystała z prawa pierwokupu ). W warunkowej umowie sprzedaży W. Ł. (1) ustanowił nieodpłatnie na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) służebność drogową polegająca na prawie przejazdu i przechodu przez działkę nr (...) do działki nr (...) na pasie szerokości 7 metrów wzdłuż granicy z działką nr (...). W akcie notarialnym z dnia 09 kwietnia 2008r. w § 6 dokonano zmiany sposobu wykonywania służebności drogowej ustalając, że służebność ta wykonywana będzie na pasie szerokości 4 metrów wzdłuż granicy z działką nr (...). Działka nr (...) ma powierzchnię około 0,30 ha ( szerokości około 20 metrów i długości około 150 metrów.

W dniu 9 kwietnia 2008 roku wnioskodawca otrzymał warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej do swojej działki, następnie wykonane zostały prace polegające na położeniu w pasie służebności drogowej kabla energetycznego i podłączenia do sieci elektroenergetycznej.

We wrześniu 2008 roku uprawniony projektant R. K. sporządził na zlecenie wnioskodawcy projekt budowlany na wykonanie przyłącza wodociągowego do budynku usługowego znajdującego na działce wnioskodawcy oznaczoną numerem (...).

W dniu 07 października 2008r. w Starostwie Powiatowym w R. w związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym dotyczącym zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, nie wymagających decyzji o pozwoleniu na budowę w postaci przyłącza wodociągowego A. K. (1) złożył oświadczenie o prawie do dysponowania na cele budowlane nieruchomością oznaczoną w ewidencji gruntów numerem (...) i (...) w obrębie ewidencyjnym numer (...) w jednostce ewidencyjnej w R. wskazując, że prawo to wynika z tytułu własności .

Dodatkowo wnioskodawca powołał się na akt notarialny z dnia 09 kwietnia 2008r. o nr (...). Do oświadczenia załączone było zgłoszenie zamiaru wykonania robót nie wymagających pozwolenia na budowę i projekt budowlany przyłącza. Dokumenty te nie były weryfikowane przy przyjęciu.

Dnia 04 listopada 2008r. wnioskodawca decyzją (...) wydaną przez Starostę (...) uzyskał pozwolenie na budowę na działce (...) stacji kontroli pojazdów samochodowych z mechaniką pojazdową z instalacjami wodno - kanalizacyjną i elektryczną. Odpis decyzji wysłano m.in. do wiadomości W. Ł. (1)., który jej nie kwestionował. Wiedział nadto o wykonanych do działki wnioskodawcy przyłączach energetycznych i wodociągowych.

Decyzją z dnia 13 stycznia 2011r. nr (...) Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w R. udzielił pozwolenia na użytkowanie wskazanej stacji kontroli pojazdów.

Aktualnie w pasie 4 m przy granicy z działką nr (...) na całej długości działki gruntu nr (...) znajduje się dojazd do działki gruntu nr (...) wykonany z kostki betonowej z krawężnikami betonowymi ( dojazd przebiega wzdłuż granicy z działką T. K., oznaczoną numerem (...)) .

Utwardzony dojazd do działki gruntu nr (...) położony jest w pasie 4 m, ustanowionej na działce gruntu nr (...) służebności dojścia i dojazdu do działki gruntu nr (...). Przy granicy działki gruntu nr (...) biegnie przyłącze sieci energetycznej do działki gruntu (...) w odległości 2 m na wysokości budynku położonego w granicy działki nr (...) m przy granicy z działką nr (...). Przyłącze sieci energetycznej przebiega w miejscu przebiegu służebności gruntowej polegającej na prawie przejazdu i przechodu przez działkę gruntu nr (...) na rzecz każdoczesnego właściciela działki gruntu nr (...).

W odległości 5,50 m od granicy działką nr (...) biegnie przyłącze sieci wodociągowej o średnicy 90 mm. Przyłącze to nie przebiega w miejscu przebiegu wskazanej wyżej służebności gruntowej.

Jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie przesyłu przyłącza wodociągowego na działce numer (...) wynosi 6.060 złotych, a za ustanowienie służebności przesyłu przyłącza energetycznego wynosi 3.920 złotych. Tymczasem wynagrodzenie roczne za pierwszą służebność wynosi 365 złotych, zaś za drugą 235 złotych. Wskazane wynagrodzenie rekompensuje utratę handlowej wartości nieruchomości . Działka uczestnika nie straciła charakteru działki budowlanej. Tymczasem za utrudnienia na działce uczestnika w większej mierze odpowiedzialna jest przebiegająca przez działkę linia energetyczna 110 kV. Na obszarze wolnym od obciążeń i zgodnym z nieprzekraczalną linią zabudowy mieści się budynek mieszkamy o parametrach wyznaczonych w decyzji o warunkach zabudowy dla działki (...).

Przeniesienie przyłącza sieci wodociągowej w pas służebności drogowej bez przesunięcia przeprowadzonego przyłącza energetycznego jest możliwe tylko na odcinku, gdzie jest ono posadowione w odległości 2 metrów od tej granicy - to jest mniej więcej połowa długości przyłączy. Na pozostałym odcinku, gdzie przyłącze energetyczne jest posadowione w odległości 3 metrów od granicy - obie powierzchni służebności nie mieszczą się w 4 metrowym pasie służebności drogowej. Koszt przełożenia istniejącego przyłącza wodociągowego w pas służebności drogowej wynosi około 20.750 złotych.

Do kosztów tych zaliczyć jednak jeszcze należy przełożenie przyłącza energetycznego, demontaż ogrodzenia i kostki brukowej orz ich ponowne posadowienie. Tak więc tylko koszty przełożenia wodociągu są ponad dwukrotnie wyższe od określonej wartości samej służebności.

Na skutek licznych wniosków oraz skarg uczestnika W. Ł. (1) decyzjami z dnia 19 lipca 2011 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w R. umorzył postępowanie w sprawie legalności budowy przyłącza wodociągowego i elektroenergetycznego do działki (...), obręb(...), przy ul. (...) w R..

Postanowieniem z dnia 27 września 2011 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Radomsku w sprawie Ds. 1167/11 umorzył śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w R. w dniu 13 stycznia 2011 r. polegającego na wydaniu pozwolenia na użytkowanie budynku stacji kontroli pojazdów z mechaniką pojazdową pomimo niedokonania odbioru przyłącza wodnokanalizacyjnego do w/w budynku tj. o czyn z art. 231 § 1 kk wobec stwierdzenia w w/w czynie braku znamion czynu zabronionego na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. i w sprawie samowoli budowlanej polegającej na wybudowaniu bez pozwolenia na budowę drogi na działce oznaczonej numerem (...) położonej przy ul. (...) w R. tj. o czyn z art. 90 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wobec stwierdzenia braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia w/w czynu na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

Decyzją Prezydenta Miasta R. z dnia 6 czerwca 2012 roku W. Ł. (1) ustalony został sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działce oznaczonej numerem (...), położonej W R. przy ul. (...).

Wyrokiem wydanym w dniu 5 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy w Radomsku uznał A. K. (1) winnym tego, że w dniu 7 października 2008 roku w Starostwie Powiatowym w R. w związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym będąc pouczonym o odpowiedzialności karnej za złożenie nieprawdziwego oświadczenia złożył niezgodne z prawdą oświadczenie o prawa do dysponowania na cele budowlane nieruchomością oznaczoną numerem działki (...) wynikającego z tytułu własności, podczas gdy w rzeczywistości takim prawem nie dysponował i Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne w tej sprawie na okres próby 1 roku.

Sąd zważył, iż ani art. 145 tego kodeksu , ani żaden inny przepis kodeksu cywilnego nie przewiduje expressis verbis ustanowienia służebności gruntowej polegającej na obciążeniu nieruchomości sąsiedniej przez przeprowadzenie przewodów wodociągowych, elektrycznych itp. Jednak zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 1965-06-03, III CO 34/65 (Opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 1966, Nr 7-8, poz. 109, str. 25) dopuszczalne jest ustanowienie przez sąd służebności gruntowej obciążającej nieruchomość mającą bezpośrednią łączność z siecią wodociągową i polegającej na doprowadzeniu od tej sieci przewodów wodociągowych do nieruchomości, która nie jest do sieci przyłączona i nie ma z nią bezpośredniej łączności. Po rządem prawa rzeczowego z 1946 r.

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 31 grudnia 1962 r. II CR 1006/62 (OSPiKA 1964, poz. 91) zajął stanowisko, że we wspomnianym prawie "brak jest przepisu uprawniającego do ustanowienia służebności gruntowej polegającej na dopuszczeniu do ustanowienia na nieruchomości urządzeń koniecznych do przeprowadzenia linii elektrycznej. Nie stanowił w szczególności podstawy prawnej do ustanowienia takiej służebności przepis art. 33 PrRzeczD, zezwalający na ustanowienie służebności drogi koniecznej. Jednakże społeczno-gospodarcze względy, które leżą u podstaw dyspozycji tego przepisu, a które uzasadniają też potrzebę korzystania z energii elektrycznej, usprawiedliwiają ocenę, że w drodze analogii do powyższego przepisu należy uznać za dopuszczalne ustanowienie przez sąd odpowiedniej służebności gruntowej umożliwiającej doprowadzenie linii elektrycznej do nieruchomości, która nie jest przyłączona do sieci elektrycznej".

W doktrynie przytoczone rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego spotkało się z aprobatą S. Grzybowskiego co do wyniku (tamże, s. 201-206) oraz A. Szpunara co do uzasadnienia i wyniku (tamże, s. 206-209). Pierwszy z glosatorów zwrócił uwagę na to, że "w różnych okolicznościach może chodzić nie tylko o ustawienie słupów dla trakcji elektrycznej, ale także o inne sposoby korzystania z cudzej nieruchomości w celu przeprowadzenia przez nią różnych urządzeń, np. sieci wodociągowej".

Wyżej wspomniane społeczno-gospodarcze przesłanki, uzasadniające potrzebę korzystania z energii elektrycznej, usprawiedliwiają a fortiori potrzebę korzystania z sieci wodociągowej. Skoro zaś motyw legislacyjny art. 33 PrRzeczD sprowadzał się do tego, że ze względu na fakt sąsiedztwa nieruchomości uprawniony może żądać ustanowienia odpowiedniej służebności gruntowej (por. A. Szpunar, s. 207), to pod rządem prawa rzeczowego dopuszczalne było ustanowienie przez sąd - w drodze analogii do art. 33 PrRzeczD - służebności gruntowej obciążającej nieruchomość mającą bezpośrednią łączność z siecią wodociągową i polegającej na doprowadzeniu od tej sieci przewodów wodociągowych do nieruchomości, która nie jest do sieci przyłączona i nie ma z nią bezpośredniej łączności.

Zgodnie z uzasadnieniem zawartym w uchwale Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2003-01-17, III CZP 79/02 Opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2003, Nr 11, poz. 142, str. 13 „Rozwój cywilizacyjny oraz postęp techniczny spowodowały, że utrzymywane w niezmienionej relacji słownej przepisy normujące ustanowienie służebności gruntowej zaspakajały, w szerszym - od tradycyjnego rozumienia datującego się jeszcze od przepisów prawa rzeczowego, potrzeby społeczno-gospodarcze.

Sąd Najwyższy, jeszcze pod rządami prawa rzeczowego rozstrzygnął, że względy społeczno-gospodarcze wypełniające treść art. 33 prawa rzeczowego (obecnie art. 145 KC) podyktowane koniecznością korzystania z energii elektrycznej, pozwalają na zastosowanie analogii do powołanego przepisu i w związku z tym czynią dopuszczalnym ustanowienie przez sąd odpowiedniej służebności gruntowej, polegającej na doprowadzeniu linii elektrycznej do nieruchomości, która nie jest przyłączona do sieci energetycznej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31.12.1962 r., II CR 1006/62, OSPiKA 1964, nr 5, poz. 91).

Przytoczone stanowisko zostało potwierdzone - w aktualnym stanie prawnym - w odniesieniu zarówno do linii przewodów elektrycznych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30.8.1991 r., III CZP 73/91, OSNCP 1992, nr 4, poz. 53) oraz do instalacji wodociągowych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3.5.1965 r., III CO 34/65, OSNCP 1966, nr 7-8, poz. 109). Podobieństwo - w ocenie stanów faktycznych w przytoczonych sprawach - Sądu Najwyższego przy takiej samej legi ratio czyniło uzasadnionym sięgnięcie do analogii z ustawy. Stanowisko to, będące wyrazem elastyczności i dynamicznego stosowania oraz interpretowania przepisów prawa, nie zostało zakwestionowane przez doktrynę i ugruntowało się w judykaturze.

Elastyczność ta zmierzała do wykorzystania służebności w celu zaspokojenia istniejących bądź narastających potrzeb gospodarczych, nieprzewidywanych przez ustawodawcę przy konstruowaniu pojęcia i zakresu przepisów dotyczących drogi koniecznej, jak i służebności gruntowej lub też świadomie pominiętych regulacji z innych względów. Dotyczy to pominięcia odpowiedniej dla omawianych potrzeb gospodarczych regulacji zawartej w art. 175 prawa rzeczowego zgodnie z którym służebność mogła być ustanowiona także na rzecz każdoczesnego właściciela oznaczonego przedsiębiorstwa.

Do takiej służebności stosowne były odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Przepis ten nie został jednak przejęty do kodeksu cywilnego, gdyż pozostawał w dysharmonii z założeniami ówczesnego ustawodawcy ponieważ - jak wskazywano w literaturze przedmiotu - zmierzał do zapewnienia korzyści właścicielom przedsiębiorstw prywatnych, ... "co w stosunkach państwa ludowego nie jest rzeczą tak istotną".

Działanie przedsiębiorstw w warunkach wolności gospodarczej, i konieczność osiągnięcia odpowiednich standardów i wymagań rynku sprawiło, że ich funkcjonowanie nie jest już uzależnione od przytoczonych założeń lecz od ich zdolności do przystosowania się do nowych warunków oraz wymagań i potrzeb swoich nabywców".

Kwestia uwzględniania "interesu społeczno-gospodarczego" w przeprowadzaniu (a nie -korzystaniu) drogi koniecznej ( tym samym służebności gruntowej przyłącza z siecią elektroenergetyczną i wodociągową) jest obecna w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Wydaje się jednak, że Sąd Najwyższy ów interes społeczno-gospodarczy, któremu ustawodawca poświęcił w art. 145 KC osobny § 3, upatruje w treściach pomieszczonych w § 2 tegoż artykułu. W post. z 13.2.1985 r. (III CRN 311/84, Legalis) SN przyjął, że przeprowadzenie drogi koniecznej- może i musi nastąpić przy uwzględnieniu potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić.

W postanowieniu Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2010-11-04, IV CSK 158/10 ( Opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna rok 2011, Nr B, poz. 43, str. 110) wyrażony został pogląd, że osobisty konflikt między właścicielami nieruchomości sąsiednich nie stanowi przeszkody w ustanowieniu drogi koniecznej, jeżeli za ustanowieniem służebności przemawiają względy społeczno-gospodarcze. Odwołując się do judykatury (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1997 r., II CKN 456/97), wskazał, że przy ocenie tej przesłanki istotne jest, w jaki sposób dotychczas realizowany był dostęp do drogi publicznej, z jakich przyczyn nieruchomość została go pozbawiona, jakie jest stanowisko większości właścicieli gruntów, przez które droga ma prowadzić, jakich czynności, czy nakładów wymaga urządzenie drogi, jaki rodzaj i obszar gruntów ma ona zająć i czy korzystanie z niej zaspokoi potrzeby nieruchomości władnącej oraz nie obciąży nadmiernie nieruchomości służebnych.

Według art. 145 § 2 KC, drogę konieczną przeprowadza się mając na względzie potrzeby nieruchomości odizolowanej od sieci połączeń komunikacyjnych z najmniejszym obciążeniem gruntów przez które ma prowadzić. Przepis ten wyraża zasadę uwzględnienia wzajemnych interesów wnioskodawcy i uczestników; jeżeli jednak brak dostępu jest następstwem podziału nieruchomości w wyniku umowy i nie dojdzie do porozumienia pomiędzy zainteresowanymi, drogę należy wytyczyć, gdy jest to możliwe, przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej, choćby ustanowienie szlaku przez inne nieruchomości powodowało dla nich mniejszy uszczerbek (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.03.1970 r., III CRN 36/70, OSNCP 1970, nr 11, poz. 207).

W pierwszym wypadku chodzi o przeprowadzenie drogi przez grunty z najmniejszym ich obciążeniem, w drugim natomiast, dotyczącym obciążenia nieruchomości powstałej w wyniku czynności prawnej, ustawodawca nie odwołał się do tej przesłanki, lecz wskazał na konieczność jej obciążenia „o ile to jest możliwe". W obydwu wskazanych w art. 145 § 2 KC wypadkach przeprowadzenie drogi ma jednak uwzględniać interes społeczno-gospodarczy (art. 145 § 3 KC). Przy stosowaniu tej przesłanki trzeba mieć na względzie wymaganie pierwszeństwa przeprowadzenia drogi koniecznej po nieruchomości powstałej w wyniku czynności prawnej, jeżeli bowiem przed dokonaniem podziału komunikacja do dalszej części szczepowej nieruchomości odbywała się po działce wydzielonej, to dokonujący czynności prawnej powinni zabezpieczyć dojazd przez ustanowienie służebności.

Gdy tego - jak w rozpoznawanej sprawie – niedokonali, lecz faktycznie komunikacja odbywała się w identyczny sposób, jak przed zawarciem umowy, to właściciel działki wydzielonej przy jej zagospodarowywaniu powinien liczyć się z możliwością przeprowadzenia drogi po jego nieruchomości. W rezultacie z przepisów tych wypływa wniosek, że nie należy przeprowadzać drogi koniecznej ze względu na przesłankę interesu społeczno-gospodarczego przez grunt, który był przedmiotem umowy tylko wtedy, gdyby powodowało to dla niego nieporównywalnie dużo większy uszczerbek, niż dla innych sąsiednich nieruchomości.

Z ustaleń wynika, że ustanowienie drogi po działce skarżących stanowi dla niej mniejszy uszczerbek gospodarczy, niż przeprowadzenie jej szlakiem stanowiącym wariant drugi, wymagający wybudowania przepustu o wartości 27.919,92 zł. Przy ocenie interesu społeczno-gospodarczego należy uwzględniać także potrzeby nieruchomości izolowanej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21.03.2003 r., IICKN 1256/00).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że działka wnioskodawca 118/2 powstała w wyniku podziału całej działki (...) nie miała właściwego dostępu do drogi publicznej, ani dostępu do żadnych mediów. W tych okolicznościach kwestię dostępu do drogi publicznej strony uregulowały w akcie notarialnym podczas transakcji sprzedaży, jednak kwestia dostępu do mediów nie została w żaden sposób uregulowana między stronami. Dopiero kiedy wnioskodawca faktycznie dokonał podłączenia sieci wodociągowej i elektroenergetycznej do swojej działki częściowo w pasie służebności drogowej a częściowo na przygranicznym pasie działki uczestnika doszło między stronami do konfliktu. Wprawdzie w dniu 10 marca 2010 roku przeprowadzona została kontrola robót budowlanych na działce (...) stanowiącej własność W. Ł. (1) w obecności Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego i uczestnik był obecny podczas tej kontroli nie podnosił faktu, że wykonane przyłącza są wykonane bezprawnie i bez jego zgody. Podpisał protokół kontroli nie wnosząc do niego żadnych zastrzeżeń.

Nie zmienia to jednak faktu, że przez nieruchomości uczestnika przebiega sieć wodociągowa i elektroenergetyczna do działki wnioskodawcy, a ich umiejscowienie nastąpiło bez podstawy prawnej. W ocenie Sądu zachodzą jednak przesłanki do tego, aby służebności o treści wskazanej we wniosku zostały ustanowione. Bezspornie stanowiąca własność A. K. (1) działka (...) jest nieruchomością władnącą w stosunku do nieruchomości uczestnika, zarówno w zakresie ustanowionej aktem notarialnym służebności drogi koniecznej jak i będącej przedmiotem niniejszego postępowania służebności gruntowej. Warunkiem niezbędnym do ustanowienia służebności jest spełnienie następujących przesłanek: brak dostępu nieruchomości do sieci energetycznej i wodociągowej oraz społeczno-gospodarczej potrzeby wzajemnego ich połączenia, która musi być oceniana perspektywicznie, z uwzględnieniem okoliczności każdego rozważanego przypadku. Należy przy tym podnieść, iż możliwość należytego wykorzystania nieruchomości jest w takim samym stopniu zależna od ich łączności z siecią instalacji publicznych, jak od dostępu do dróg publicznych.

W ocenie Sądu powyższe przesłanki zostały spełnione w rozpoznawanej sprawie.

Niewątpliwie społeczno-gospodarcza potrzeba ustanowienia służebności doprowadzenia przewodów elektrycznych i wodociągowych do nieruchomości izolowanej od przyłączy do instalacji publicznych zachodzić będzie zawsze w przypadku działek przeznaczonych pod budowę. Wnioskodawca nabył działkę (...) w celu wybudowania na niej Stacji(...). Na nabytej nieruchomości obecnie prowadzi działalność gospodarczą - Warsztat Samochody i Stację (...). Prowadzona przez wnioskodawcę działalność wymaga stałego dopływu energii elektrycznej i wody.

Uczestnik jednak domagał się usunięcia przyłączy z jego działki (...) i ewentualnie posadowienie ich w pasie służebności drogowej. Tymczasem jak to wynika opinii bieglej z zakresu szacunku nieruchomości przeniesienie przyłącza sieci wodociągowej w pas służebności drogowej bez przesunięcia przeprowadzonego przyłącza energetycznego jest możliwe tylko na odcinku, gdzie jest ono posadowione w odległości 2 metrów od tej granicy- to jest mniej więcej połowa długości przyłączy. Na pozostałym odcinku, gdzie przyłącze energetyczne jest posadowione w odległości 3 metrów od granicy- obie powierzchni służebności nie mieszczą się w 4 metrowym pasie służebności drogowej.

Koszt przełożenia istniejącego przyłącza wodociągowego w pas służebności drogowej wynosi około 20.750 złotych. Do kosztów tych zaliczyć jednak jeszcze należy przełożenie przyłącza energetycznego, demontaż ogrodzenia i kostki brukowej orz ich ponowne posadowienie. Tak więc tylko koszty przełożenia wodociągu są ponad dwukrotnie wyższe od określonej wartości samej służebności. W tych warunkach Sąd uznał, że dość drastyczna różnica w kosztach przesunięcia linii energetycznej i wodociągowej w porównaniu do wartości ustanawianych służebności uzasadnia pozostawienie ich w miejscu dotychczasowego usytuowania.

Wobec powyższego w ocenie Sądu należało ustalić ustanowić na rzecz każdoczesnego właściciela działki numer (...) położonej w R. przy ul. (...), obręb (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Radomsku urządzona jest księga wieczysta (...) służebność gruntową przyłącza z siecią energetyczną i wodociągową , polegającą na doprowadzeniu do wyżej wymienionych sieci przewodów elektrycznych i wodociągowych przez działkę numer (...), położoną w R. przy ul. (...), obręb (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Radomsku urządzona jest księga wieczysta (...), do działki (...) w miejscu ich dotychczasowego usytuowania, tj. w sposób oznaczony na mapach numer 1 i numer 2, stanowiących załącznik do opinii sporządzonej przez biegłego z zakresu budownictwa Z. K. w dniu 15 czerwca 2012 roku, stanowiących integralną część orzeczenia. W wyniku ustanowienia tej służebności działka uczestnika nie straciła charakteru działki budowlanej. Tymczasem za utrudnienia na działce uczestnika w większej mierze odpowiedzialna jest przebiegająca przez działkę linia energetyczna 110 kV, a nie przebiegające linie wodociągowe i energetyczne. Na obszarze wolnym od obciążeń i zgodnym z nieprzekraczalną linią zabudowy mieści się budynek mieszkalny o parametrach wyznaczonych w decyzji o warunkach zabudowy dla działki (...).

Zdaniem Sądu orzekającego należało jednak orzec o wynagrodzeniu za ustanowienie wskazanych służebności. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2008-02-14, II CSK 517/07, Opubl: Legalis przewidziane w art. 145 § 1 KC wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej należy się właścicielowi nieruchomości obciążonej bez względu na poniesienie szkody na skutek ustanowienia służebności i obejmuje wszystkie koszty i nakłady na urządzenie i utrzymanie drogi w zakresie, w jakim uprawniony ze służebności nie ponosi ich bezpośrednio.

Wynagrodzenie może także obejmować wyrównanie uszczerbku majątkowego, jaki właściciel nieruchomości obciążonej poniósł na skutek ustanowienia służebności drogowej, jednakże w takim przypadku właściciel nieruchomości obciążonej powinien wykazać, że go poniósł. Jak wynika z opinii biegłej z zakresu nieruchomości jednorazowe wynagrodzenie za ustanowienie przesyłu przyłącza wodociągowego na działce numer (...) wynosi 6.060 złotych, a za ustanowienie służebności przesyłu przyłącza energetycznego wynosi 3.920 złotych. Tymczasem wynagrodzenie roczne za pierwszą służebność wynosi 365 złotych, zaś za drugą 235 złotych.

Wskazane wynagrodzenie rekompensuje utratę handlowej wartości nieruchomości. W ocenie Sądu bardzie ekonomicznie odczuwalnym jest zapłata wynagrodzenia w formie jednorazowej zatem taką formę płatności przyjął Sąd. Wprawdzie wnioskodawca podnosił, że zapłacił za ustanowienie tych służebności uczestnikowi jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 7.000 złotych, to jednak Sąd uznał, że okoliczność ta nie została udowodniona przez wnioskodawcę.

Wnioskodawca stał na stanowisku, że po sporządzeniu aktu notarialnego z dnia 09 kwietnia 2008r., a przed złożeniem oświadczenia z dnia 07 października 2008r. pomiędzy nim, a uczestnikiem doszło do zawarcia porozumienia ( umowy ), na mocy której wnioskodawca miał zapłacić uczestnikowi dodatkowo wynagrodzenie w kwocie 7000 zł za służebność, co zdaniem wnioskodawcy miało "zamknąć sprawę" i ostatecznie rozstrzygnąć o uprawnieniu do przeprowadzenia mediów ( w tym sieci wodociągowej ) przez działkę nr (...) . Dokonaniu takich uzgodnień, a przede wszystkim otrzymaniu dodatkowych pieniędzy poza kwotą uzyskaną z tytułu sprzedaży działki (...) stanowczo zaprzeczył W. Ł. (1) i zdaniem Sądu w tym zakresie należy dać mu wiarę. Za taką oceną jego zeznań przemawiają zarówno względy logiki i doświadczenia życiowego, jak również szereg istotnych rozbieżności w zeznaniach, w których świadkowie dopuszczeni na wniosek wnioskodawcy opisywali treść uzgodnień i okoliczności związane z przekazaniem pieniędzy.

Przypomnieć należy, iż do uzgodnień pomiędzy wnioskodawcą, a uczestnikiem dojść miało bezpośrednio po sporządzeniu aktu notarialnego z dnia 09 kwietnia 2008r. Zdaniem Sądu trudno logicznie wytłumaczyć, dlaczego do przekazania pieniędzy uczestnikowi, zwłaszcza zaś do dokonania odpowiednich uzgodnień w zakresie sprecyzowania czy też rozszerzenia treści służebności nie doszło u notariusza w trakcie sporządzania aktu notarialnego.

Nie znajduje również racjonalnego uzasadnienia dlaczego wnioskodawca, będący przecież doświadczonym przedsiębiorcą, miałby przekazać W. Ł. (1) niemałą przecież kwotę 7000 zł bez uzyskania jakiegokolwiek pisemnego pokwitowania, czy też co byłoby zupełnie naturalne pisemnego sprecyzowania w zamian za co kwotę tę przekazuje. Takie zachowanie wnioskodawcy jest tym bardzie zastanawiające, iż przecież W. Ł. nie był osobą, z którą łączyłyby go bliskie stosunki i związana z tym więź wzajemnego zaufania.

Niezależnie od powyższych uwag wskazać należy na szereg rozbieżności w zeznaniach świadków, którzy według wnioskodawcy mieli być obecni w pobliżu miejsca, w którym dojść miało do ustaleń i przekazania pieniędzy. Przypomnieć należy, iż G. K. ( k. 245 ) zeznał, że wnioskodawca po prostu wyjął i dał do ręki pieniądze Panu Ł., padła suma 7000 zł, pieniądze dane były luzem, wnioskodawca ich nie liczył. K. J. ( k. 245 ) zeznał, że była rozmowa o służebności, przekazywane jakieś pieniądze przez wnioskodawcę , ale dokładnie nie wie za co te pieniądze były. Zdaniem Sądu już tylko analiza przytoczonych fragmentów zeznań prowadzi do konstatacji, iż wskazani świadkowie odmiennie opisują rzekome negocjacje i przekazanie pieniędzy .

Zdaniem Sądu wskazane różnice są na tyle istotne, iż Sąd nie znajduje dostatecznych podstaw, aby przyjąć, iż wnioskodawca faktycznie zapłacił W. Ł. (1) wymienianą kwotę 7000 zł i to z wyraźnym zastrzeżeniem, iż jest to kwota w zamian za służebność gruntową polegająca na podłączeniu sieci energetycznej i wodociągowej , uzyskując przez to szersze uprawnienia niż wynikało to z treści aktu notarialnego z dnia 09 kwietnia 2008r. W ocenie Sądu nie można wykluczyć, iż świadkowie mogli być faktycznie obserwatorami jakichś negocjacji czy rozliczeń finansowych pomiędzy wnioskodawcą , a uczestnikiem, jednakże brak wystarczających powodów, aby uznać za wiarygodne, iż była to "zapłata za służebność."

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w postanowieniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o treść art. 520§ 1 k.p.c. Z uwagi na brakująca część wynagrodzenia dla biegłego Sąd nakazał pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 2.811,79 złotych na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Powyższe postanowienie zaskarżył uczestnik postępowania.

Apelacja zaskarżonemu postanowieniu zarzuca:

1) niewyjaśnienie istoty sprawy tj naruszenie art. 233 kpc w sposób rażący co miało istotny wpływ na treść wydanego postanowienia. Sąd nie wyjaśnił do kogo przedmiotowe urządzenia wodociągu i linii energetycznej wybudowane na działce nr (...) należą ,czy do wnioskodawcy czy podmiotu dostarczającego wodę lub prąd.

Ponadto Sąd nie wyjaśnił statusu drogi zbudowanej na gruncie notarialnie ustanowionej na rzecz wnioskodawcy służebności gruntowej wzdłużdziałki 121.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził bowiem uchylając decyzję Powiatowego Nadzoru Budowlanego, że droga ta jest drogą i wymaga uzyskania pozwolenia na budowę a nie tylko zgłoszenia robót budowlanych w postaci utwardzenia terenu. Sąd pominął także szerokość inwestycyjną aktywną działki uczestnika. oraz fakt sfałszowania oświadczenia o prawie do gruntu złożonego przez wnioskodawcę dla potrzeb budowy, linii wodociągowej i energetycznej.

2) naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez zastosowanie przepisów

art.145 i następne kc i nierozważenie meritum sprawy na gruncie art. 305 ¹ i następne oraz art.151 kc.

Apelujący wniósł o zmianę skarżonego postanowienia i oddalenie wniosku o ustanowienie służebności oraz zasądzenie na rzecz uczestnika kosztów postępowania, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika wywołuje skutek w postaci uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do jej ponownego rozpoznania z powodu nierozpoznania jej istoty.

Trafnie bowiem podnosi apelujący, iż Sąd Rejonowy nie rozpoznał sprawy pod kątem właściwych przepisów prawa materialnego, co oznacza właśnie nierozpoznanie istoty sprawy i wiąże się z uchybieniem procesowym w postaci nieustalenia pełnego kręgu uczestników postępowania przez zaniechanie wezwania do udziału w sprawie zakładu (...) S.A., którego interes prawny w sprawie jest niewątpliwy i którego prawa zostały zaskarżonym orzeczeniem dotknięte.

Nie ulega bowiem wątpliwości, że w sprawie niniejszej mamy do czynienia z wybudowanym już na działce uczestnika przyłączem wodociągowym i energetycznym łączącym nieruchomość wnioskodawcy z siecią wodociągową i energetyczną należącą odpowiednio do (...) Sp. z o.o. i (...) S.A.

Jest też poza sporem, że wnioskodawcę łączą z (...) i (...) umowy na dostarczanie wody i energii elektrycznej, które są mu już dostarczane tymi przyłączami z sieci do nieruchomości wnioskodawcy i za które to w/w przedsiębiorstwa przesyłowe pobierają opłaty od wnioskodawcy.

Nie ulega więc wątpliwości, iż doszło do połączenia tychże przyłączy z sieciami i nie stanowią one w rozumieniu art. 49 kc części składowych ani działki nr (...) będącej własnością uczestnika W. Ł. (1) ani też działki nr (...) będącej własnością wnioskodawcy A. K. (1), lecz stanowią części składowe sieci, do których zostały włączone, tj. stały się częściami składowymi przedsiębiorstw przesyłowych.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że w sprawie niniejszej mamy do czynienia ze służebnością gruntową, polegającą na usytuowaniu na sąsiedniej nieruchomości przyłącza i korzystania z niego, której ustanowienia może domagać się wnioskodawca na rzecz każdoczesnego właściciela obecnie jego nieruchomości na podstawie art. 285 kc w zw. z art. 145 kc, który w drodze analogii powinien do takiej sytuacji mieć zastosowanie, a te właśnie przepisy stanowiły – błędną w świetle dotychczas zgromadzonego materiału w sprawie – podstawę prawną zaskarżonego postanowienia.

Wyrażony bowiem w sprawie przez Sąd Rejonowy pogląd w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia w oparciu o przywołane przez ten Sąd orzecznictwo Sądu Najwyższego z lat 60 – ych, podtrzymywane przez Sąd Najwyższy także w latach późniejszych, był aktualny do czasu, kiedy w orzecznictwie tegoż Sądu pojawiła się instytucja służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu i dopuszczenie możliwości jej nabycia przez zasiedzenie na podstawie art. 292 w zw. z art. 172 kc przez przedsiębiorstwo przesyłowe, a w każdym bądź razie stracił on aktualność z chwilą wprowadzenia do kodeksu cywilnego szczegółowej i wyraźnej regulacji w przepisach art. 305 ¹ i nast. kc dotyczącej ustanowienia służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego, która weszła w życie z dniem 3 sierpnia 2008 r.

Od tego momentu więc sytuacja z jaką mamy do czynienia w sprawie niniejszej została wyraźnie już uregulowana w powołanych powyżej przepisach art. 305 ¹ i nast. kc i nie można poszukiwać jej rozwiązywania w innych przepisach, które dotychczas – wobec braku szczegółowego uregulowania – stosowane były w drodze analogii.

Pogląd Sądu Rejonowego mógłby być rozważany jako mający zastosowanie jedynie w sytuacji, gdyby jeszcze nie doszło do wykonania spornych przyłączy i włączenia ich do sieci przesyłowych choć wydaje się, że i w tej sytuacji trudno byłoby uznać go za usprawiedliwiony.

W sprawie niniejszej mamy jednak do czynienia z wykonanymi już na cudzej działce przyłączeniami, które de facto zostały włączone do sieci przesyłowych obu przedsiębiorstw, które świadczą na rzecz nieruchomości nie mającej wcześniej dostępu do tych sieci usługi dostarczania prądu i wody, za które przedsiębiorstwa te pobierają opłaty.

Niewątpliwie więc doszło do włączenia obu przyłączy do sieci przesyłowych i jedynie przedsiębiorstwa, których sieci te są własnością lub właściciel nieruchomości obciążonej mogą domagać się ustanowienia służebności przesyłu obciążającej działkę nr (...) na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego za stosownym od niego wynagrodzeniem.

Wydaje się więc, że w obowiązującym aktualnie stanie prawnym nie ma już uzasadnienia żądanie ustanowienia służebności gruntowej na podstawie art. 285 i 145 kc na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) ( wcześniej traktowana byłaby jako władnąca ) skoro przepis art. 305 ¹ kc nakazuje traktować taką służebność jako szczególną służebność przesyłu.

Nie można też wykluczyć interesu prawnego wnioskodawcy do żądaniu ustanowienia służebności przesyłu – o której mowa w art. 305 ¹ i nast. kc – na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego ale w sytuacji, gdy interes ten wykaże, gdyż stosownie do powołanego wyżej przepisu żądanie takie służy właścicielowi nieruchomości obciążonej bądź przedsiębiorstwu przesyłowemu.

Nie może on natomiast żądać ustanowienia gruntowej służebności w rozumieniu art. 285 w zw. z art. 145 kc na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości będącej teraz jego własnością a tak sformułowane zostało żądanie przedmiotowego wniosku.

Występujący w sprawie uczestnik postępowania (...) Sp. Z o.o. zajmuje stanowisko obojętne wobec wniosku w jego aktualnej postaci, nie dostrzegając – podobnie jak i wnioskodawca – powyższych kwestii.

W sprawie nieprocesowej Sąd zobowiązany jest zadbać o prawidłowy krąg uczestników postępowania, którzy mają interes prawny w jej rozstrzygnięciu.

Uchybienie Sądu I instancji w tym zakresie jest ewidentne i nie pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, skoro nie występuje w niej w charakterze uczestnika postępowania przedsiębiorstwa (...) S.A., który twierdzi nawet – co wynika z pochodzących od niego pisemnych informacji znajdujących się w aktach sprawy – że sporne przyłącze energetyczne od sieci głównej do działki wnioskodawcy nr (...) stanowi jego własność.

Niewątpliwie więc zaskarżone rozstrzygnięcie ustanawiające na podstawie przepisów art. 285 w zw. z art. 145 kc służebność gruntową na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) narusza interes (...) S.A., unicestwiając jego uprawnienie do żądania ustanowienia służebności przesyłu na podstawie art. 305 ¹ kc.

Należy bowiem odróżnić kwestię własności przyłącza od kwestii włączenia przyłącza do sieci przedsiębiorstwa przesyłowego.

Przepis art. 49 § 2 kc został wprowadzony przez ustawodawcę aby zapewnić inwestorom przyłączy wyraźną podstawę do żądania od przedsiębiorstwa przesyłowego zwrotu poniesionych kosztów ich budowy. Nie zawsze bowiem koszty te ponosi przedsiębiorca przesyłowy, lecz inny inwestor, którym najczęściej jest odbiorca energii elektrycznej, wody, gazu czy innego paliwa.

Zatem niewątpliwym jest, że roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu z art. 305 ¹kc służyć będzie generalnie nie odbiorcy prądu czy wody – jak w tym wypadku – lecz przedsiębiorstwu przesyłowemu w sytuacji, gdy samo wybudowało przyłącze, lub po wykupieniu tego przyłącza od innego inwestora ( odbiorcy energii czy wody ), gdy ten wykonał je na własny koszt, przy czym i w tym ostatnim wypadku służy takiemu inwestorowi ochrona w postaci prawa żądania odkupu od niego przez przedsiębiorstwo przesyłowe przyłącza za wynagrodzeniem ( art. 49 kc ).

Brak zatem własności urządzenia (przyłącza) po stronie przedsiębiorstwa przesyłowego nie niweczy skutków jego przyłączenia do sieci przedsiębiorstwa, które jest zagadnieniem odrębnym w rozumieniu art.49 kc, a jedynie realizację roszczenia z art. 305 ¹ kc odsuwa w czasie do uzyskania własności tegoż urządzenia.

W świetle powyższego niezbędnym był zatem udział w sprawie w charakterze uczestnika postępowania (...) S.A.

Istotna więc jawi się kwestia własności wybudowanych przyłączy w rozumieniu art. 305 ¹ kc skoro ich włączenie do sieci jest faktem w rozumieniu art. 49 kc i wpływu tego ustalenia na skuteczność żądania z art. 305 ¹ kc - oczywiście w sytuacji właściwego zredagowania (przekształcenia) przedmiotowego wniosku, przy pełnym kręgu uczestników postępowania.

Ponownie rozpoznając sprawę, Sąd I instancji wezwie do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania (...) S.A., które zajmie stanowisko w sprawie i

rozpozna sprawę oceniając zasadność wniosku pod kątem przepisów art. 305 ¹ i nast. kc.

W przypadku właściwego przekształcenia przedmiotowego wniosku po myśli wskazanych powyżej przepisów - nie bez znaczenia jest tu także ewentualna twórcza rola wszystkich uczestników postępowania w tym zakresie – Sąd uznając istnienie przesłanek z art. 305 ¹ i art. 305 ² kc dokona ponownie oceny w zakresie usytuowania (posadowienia) spornych przyłączy skoro jest niewątpliwe, że nie są one usytuowane w linii ustanowionej już służebności drogi koniecznej ( wodociąg w całości jest poza drogą) bądź są usytuowane w niej częściowo (strefa przyłącza energetycznego na połowie swej długości wykracza poza pas drogi koniecznej).

Kierując się przedstawionymi wcześniej wskazaniami, które wymagają właściwych ustaleń faktycznych, Sąd dokona także oceny czy przyłącza mają pozostać w tym samym położeniu jak dotychczas czy też jedno z nich bądź oba mają być przesunięte w pas drogi koniecznej (vide: mapy biegłego nr 3 i nr 4), co jest także istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Czyniąc ustalenia w powyższym zakresie Sąd miał dotychczas na względzie wysokość kosztów przeniesienia spornych przyłączy w inne miejsce, co oczywiście ma znaczenie w sprawie, jednakże koszty te określone zostały nieprecyzyjnie.

Istotna jest przy tej ocenie także podnoszona w apelacji okoliczność, że utwardzenie przez wnioskodawcę kostką drogi koniecznej wymagało zezwolenia na budowę, którym wnioskodawca się nie wylegitymował. Gdyby rzeczywiście tak było ,tj. gdyby pozwany wybudował drogę bez zezwolenia i bez zgody uczestnika W. Ł. (3) to trudno byłoby uzasadnić zaliczenie – z korzyścią dla niego - do kosztów przebudowy przyłączy koszt demontażu i ponownego montażu drogi ( demontaż i montaż kostki i krawężników).

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję na podstawie art. 386 § 4 i art. 108 § 2 kpc.