Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 01 lutego 2017 r. w Kaliszu

odwołania P. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 31 marca 2016 r. Nr (...)((...)/

w sprawie P. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.z dnia 31 marca 2016 r. znak (...)((...)/ w ten sposób, że ustala, iż P. N.jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnym, rentowym, wypadkowym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 30 września 2015r

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz P. N. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31.03.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że P. N. nie podlega od dnia 01.09.2015r. obowiązkowym ubezpieczeniom; emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu, ani dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż ogół okoliczności ujawnionych w toku postępowania kontrolnego wskazuje na to, że twierdzenia wnioskodawczyni, iż zarejestrowaną działalność gospodarczą faktycznie prowadziła, są niewiarygodne. Zgłosiła podjęcie działalności od 01.09.2015r. (w przedmiocie handlu przyprawami przez domy sprzedaży lub Internet) z preferencyjną podstawą wymiaru składek, a przed upływem terminu terminowi opłacania składki za październik 2015r. wyrejestrowała się z ubezpieczenia dobrowolnego na 5 dni i zgłosiła się ponownie od 1 listopada 2015r. z podstawą 7 100zł, a następnie już po 108 dniach od zgłoszenia działalności wnioskowała o wypłatę zasiłku chorobowego w związku z ciążą. Sprzedaż przypraw i gofrów smakowych na jej rachunek prowadzona była przez jej męża (najpierw jako zleceniobiorcę, a potem osobę współpracującą) przy okazji wykonywania pracy przedstawiciela handlowego dla firmy jego ojca, prowadzącej analogiczną działalność handlową i przy bezpłatnym korzystaniu z jego pojazdu do obu celów. W ocenie ZUS, zgłoszenie się przez nią do ubezpieczeń społecznych z wysoką podstawą wymiaru składek miało służyć jedynie uzyskaniu wysokich świadczeń, tym bardziej, że miała inny tytuł ubezpieczenia, bo od 01.09.2015r. została także zgłoszona do ubezpieczenia pracowniczego przez płatnika W. O..

Z decyzją powyższą nie zgodziła się P. N. domagając się ustalenia podlegania ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

P. N., urodzona (...)posiada licencjat Uniwersytetu (...) we W.na kierunku (...). Ukończyła 3,5 letnie studia stacjonarne w lutym 2015r. uzyskując tytuł inżyniera. ( suplement do dyplomu k 15-20 akt ZUS). Po studiach była na utrzymaniu rodziców.

( zeznania odwołującej się k 94)

W dniu 31.07.2015r. otrzymała od babci kwotę 6 285,40zł jako darowiznę przeznaczona na pokrycie kosztów otworzenia i prowadzenia działalności gospodarczej.

( Umowa darowizny k 13).

Od dnia 01.09.2015r. zgłosiła prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej prowadzonej przez domy sprzedaży wysyłkowej lub I.. W CEIDG figuruje pod firmą (...), przy czym wpisu w CEIDG dokonała w dniu 2.09.2015r. jeszcze z panieńskim nazwiskiem S.. Jako adres głównego wykonywania działalności podała K. ul (...).

( wydruki k. 34, 35 akt ZUS)

W dniu 09.09.2015r. wpłynęła do ZUS jej deklaracja na pełen zakres ubezpieczeń, w tym na dobrowolne chorobowe. Poza sporem jest, że zgłaszając się do ubezpieczeń z własnej działalności odwołująca się zadeklarowała preferencyjną podstawę wymiaru składek dla osób rozpoczynających działalność. Pierwszą składkę za wrzesień 2015r. uiściła w dniu 14.10.2015r. w kwocie 166,79zł.

Podczas wizyty u ginekologa w dniu 25.09.2015r., odwołująca się uzyskała potwierdzenie ciąży, ale nie konsultowała z nim możliwości zachowania aktywności zawodowej wymagającej odbywania wyjazdów. Od 17.12.2015r. uzyskała zwolnienie lekarskie z zaleceniem leżenia.

(dowód informacja specjalisty ginekologa B. Z. z 11.01.2017r. – k 66 i z bez daty k 90)

W dniu 30.10.2015r. P. N.złożyła deklarację wyrejestrowującą z ubezpieczeń ((...)) od 26.10.2015r. i ponownie zarejestrowała się do ubezpieczeń bez dobrowolnego chorobowego, a w dniu 16.11.2015r.wniosła składkę za październik 2015r. w kwocie 164,31zł. W dniu 04.11.2015r. wpłynęła do ZUS deklaracja odwołującej się dotycząca zgłoszenia do wszystkich ubezpieczeń wraz z chorobowym od 01.11.2015r. z podstawą wymiaru składek 7 100zł. Po tym zgłoszeniu tylko za jeden pełen miesiąc odwołująca się opłaciła składkę od zadeklarowanej wysokiej podstawy wymiaru, bo od 17.12.2015r. korzystała z zasiłku chorobowego w związku z ciążą. W dniu (...) urodziładziecko i wystąpiła o zasiłek macierzyński. Nadal opłaca składki.

( dowód informacja ZUS z dnia 06.02.2017r. k110-111)

Od 01.09.2015r. P. N. zgłoszona była do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy u płatnika składek W. O.. Odwołująca się przedłożyła umowę o pracę z W. O. działającym pod firmą (...) z dnia 30.11.2015r., z której wynika, że zatrudniona była na stanowisko pracownika administracyjno-biurowego, w wymiarze 1/8 etatu, z wynagrodzeniem 250zł, na czas do dnia porodu. Miejscem świadczenia pracy był K. przy ul. (...). Z tytułu tego zgłoszenia otrzymała od ZUS zasiłek chorobowy i macierzyński od 25.04.2016r. uzupełniony do wysokości 1 000 zł miesięcznie zgodnie z nowelizacją ustawy o świadczeniach rodzinnych.

(dowód: umowa k 44, informacja ZUS z dnia 06.02.2017r. k110-111)

Odwołująca się – jeszcze jako P. S. w dniu 30.09.2015r. zawarła ze swoim obecnym mężem S. N. umowę zlecenia na wykonywanie pracy akwizytora, z wynagrodzeniem 250zł brutto plus 5% prowizji od sprzedaży. Umowa przewidywała, że do tego celu używał będzie własnego samochodu. ( umowa k 38 akt ZUS) .

W dniu 5.10.2015r. odwołująca się nabyła pieczątkę firmową i ten wydatek wpisany jest jako pierwszy w dokumentacji finansowej jej działalności.

Po zawarciu związku małżeńskiego, poczynając od 14.11.2015r. S. N. został zgłoszony na jej koncie płatnika jako osoba współpracująca, przy czym jego ubezpieczenie dotyczyło tylko ubezpieczenia zdrowotnego, gdyż ma inny tytuł do ubezpieczeń społecznych. Podlega ubezpieczeniu pracowniczemu z racji zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy od 30.08.2013r. u płatnika składek PHU (...) w T. jako przedstawiciel handlowy. A. N. (1) – ojciec S., reprezentując tę spółkę potwierdził, że firma wyraziła mu zgodę na wykorzystywanie bezpłatnie samochodu firmy do jego prywatnych celów pod warunkiem, że przewożone przez niego towary będzie dostarczał przy okazji dostarczania towarów dla kontrahentów firmy.

(dowód: oświadczenieA. N. (1)z 4.05.2016r. k 9)

W celu prowadzenia działalności gospodarczej matka odwołującej się I. S. użyczyła jej pomieszczenia o pow. ok.30m.kw., a ojciec-J. S. samochodu osobowego F. (...).

(dowód: oświadczenia rodziców z 04.05.2016r. k 10 i 11)

Przy załatwianiu formalności związanych z zarejestrowaniem działalności odwołująca się korzystała z pomocy jej ojca, a co do spraw księgowych z pomocy pracownicy firmy prowadzącej obsługę firmy jej ojca. Całkowicie oparła się na doradztwie osób, którym ufała.

(dowód: zeznania odwołującej się – nagranie z rozprawy w dniu 1.02.2017r.)

Co do prowadzenia dokumentacji finansowej swojej działalności P. N. zawarła z M. S. umowę na świadczenie usług w zakresie prowadzenia księgowości, przy czym dołączony do akt egzemplarz zawiera datę jej zawarcia 01.12.2014r.( k 37 akt ZUS) Jak potwierdził świadek M. S. data ta jest wpisana omyłkowo, faktycznie umowę zawarli w 2015r. Z dnia 01.12.2015r. pochodzi pełnomocnictwo jakiego udzieliła mu do wykonywania czynności prawnych w relacjach z ZUS, a z dnia 29.12.2015r. pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji do urzędu skarbowego składanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

M. S. jest związany rodzinnie z odwołującą się, jest mężem bliskiej kuzynki jej ojca. Są w dobrym kontakcie, gdyż obsługuje również księgowość działalności prowadzonej przez jej ojca. Mimo, że nie prowadził od początku obsługi odwołującej się, rozpoczynając usługi dla niej dokonał w wpisów wszelkich wcześniejszych transakcji, gdyż nie było ich wiele. Doradził też powrót do ubezpieczenia chorobowego i pokierował tak, by skorzystała z istniejącej wówczas luki prawnej co do wysokości zasiłków chorobowych z ZUS.

( dowód: k30-32 i 33 akt ZUS, zeznania M. S. z rozprawy w dniu 1.02.2017r. k 93)

Zapisy w księdze przychodów i rozchodów wykonane przez biuro rachunkowe (...)dostarczone w toku postepowania przed ZUS wskazują, następujące obroty:

-za październik 2015r.; zakup towarów za kwotę 4515,11zł, a sprzedaż za kwotę 4823,75zł,

za listopad 2015r.: zakup 5292,76zł, sprzedaż 6846,18zł,

za grudzień 2015r. zakup 412,50zł, a sprzedaż 2473,10zł.

( wydruki k 21- 28akt ZUS)

Do odwołania zostały dołączone dane z kolejnych trzech miesięcy. Wykazują one, że w okresie od 1stycznia 2016r. do 31 marca 2016r. zakupiono towaru za kwotę łącznie 11.788,60zł, a sprzedano za 14.312,85zł.

( dowód: wydruki z księgi przychodów k 19-21)

Także w kolejnych miesiącach dokumentacja finansowa wskazuje regularne, choć niezbyt duże obroty. Łącznie za rok 2016r. zakupy towaru wyniosły 32.159,40zł, a sprzedaż 39.920,30zł.

(dowód- wydruki z księgi podatkowej dochodów i rozchodów k 100-108)

Przez cały czas zakupy towaru dotyczą tylko dwóch podmiotów: (...). Z pierwszej z tych firm pochodziły przyprawy, a z (...) -gofry.

(...) jest hurtownią przypraw prowadzoną przez P. M., który jest bratem matki S. N.. P. M. wraz z ojcem S. N., A. prowadzi też handel podobnym asortymentem w ramach spółki cywilnej PHU (...), do której wstąpił po śmierci ojca, w jego miejsce. Handlem tym zajmują się rodzinnie. Jest to spółka, w której zatrudniony jest też S. N. i w kontekście planów małżeńskich pojawił się pomysł, by z P. mieli własną firmę. Jak P. M. wyjaśnił, jego funkcjonowanie na rynku przypraw,(a faktem powszechnie znanym jest, że w okolicach K. przypraw jest bardzo silnie rozwinięty), rozpoczęło się podobnie, czyli poprzez wyodrębnienie z firmy prowadzonej przez ojca. Korzystając z doświadczeń rodzinnych i kontaktów wszedł na ten rynek jako odrębny podmiot, ale z zadaniem uzyskania własnych odbiorców. Nie miał nic przeciw temu by „młodzi” powielili jego drogę zarabiając na własne utrzymanie. Nie wyrażał jednak zgody na przejęcie dotychczasowych klientów spółki (...).

(dowód: zeznania świadka P. M. k 52)

Drugim źródłem nabywania towaru przez firmę (...) było w (...). Jest to wytwórnia gofrów prowadzona przez D. M.,

z którą współpraca rozpoczęła się w połowie października 2015r. i trwa nieprzerwanie. Comiesięczne zakupy gofrów są na poziomie około 4tys zł.

W pierwszym okresie odwołująca się odbierała towar osobiście, od pewnego czasu czyni to jej mąż. ( dowód- zeznania świadka D. M. k 54.)

Poza początkowym okresem, gdy odwołująca się sama, korzystając z samochodu matki dokonywała zakupów gofrów w (...) i dowoziła towar do niektórych klientów, zasadniczo towar rozprowadzany był przez S. N.. Przy okazji wyjazdów z towarem dla swego pracodawcy ( (...)) zabierał on towar odwołującej się, jeśli miała zamówienia od klientów z miejscowości usytuowanych na zaplanowanej dla niego trasie. W początkowym okresie zabierała się z nim samochodem i po drodze starali się zdobyć kolejne kontakty handlowe. Odwołująca się próbowała też znaleźć nabywców samodzielnie w okolicy K., jeżdżąc samochodem użyczonym jej przez matkę, ale poszukiwania te były bezskuteczne. Nie podjęła się handlu internetowego.

Analiza dokumentów uzyskanych przez Sąd ze spółki PHU (...) wskazuje, że towar sprzedawany był przez firmę odwołującej się w części do tych samych odbiorców hurtowych. Część jej odbiorców stanowili nabywcy, którzy nie kupowali towaru od wspomnianej spółki, co wskazuje, że zostali pozyskani odrębnie. Faktury sprzedażowe firmowane przez odwołującą się dotyczyły takich „nowych „ klientów jak PPHU (...) z G., Hurtownia (...) w P., REN-MARK w R., (...). Odbiorcy, którzy we wcześniejszych miesiącach byli klientami spółki (...) -od firmy odwołującej się nabywali zwykle gofry.

Sąd nie dał wiary odwołującej się, iż działalność prowadziła samodzielnie i to od daty jej zarejestrowania. Jej wiedza na temat klientów jest bardzo ogólna, a co do pozyskiwania nowych klientów i zbierania zamówień złożyła zeznania odmienne niż jej mąż, który podał, że samodzielnie zdobywała i klientów i zamówienia, w tym z okolicy K.. Ona natomiast podczas rozprawy w dniu 01.02. (...). przyznała, że nie udało się jej pozyskać samodzielnie klientów, a zamówienia na kolejne dostawy zbierał mąż przy okazji dostarczania zamówionego towaru. Ponadto odwołująca się nie ma żadnych faktur ani rachunków sprzed daty zawarcia umowy z S. N..

Zdaniem Sądu okoliczności sprawy wskazują, że działalność formalnie zarejestrowana na nazwisko odwołującej się w istocie miała być wspólnym przedsięwzięciem opartym głównie na kontaktach i umiejętnościach jej męża. Odwołująca się choć miała pewne zawodowe przygotowanie nie miała jednak żadnego własnego doświadczenia i żadnych szans na powodzenie na rynku handlu hurtowego przyprawami bez udziału męża. Podała zresztą sama, że z S. już od pewnego czasu planowali podjęcie działalności, co wskazuje iż miało to być ich wspólne działanie. Podała, że mimo tych planów i bali się i niemieli pieniędzy na start. Odwołująca się swoje studia skończyła już w lutym 2015r., a pieniądze od babci otrzymała w lipcu 2015r. Skoro działalność zarejestrowała dopiero od 01.09.2015r. to Sąd nie dał jej wiary, że dopiero pieniądze pochodzące z tej darowizny umożliwiły podjęcie działalności, bo po pierwsze minął pewien czas od ich otrzymania do zarejestrowania działalności, a po drugie te środki finansowe nie byłyby decydujące w sytuacji gdy udostępniono jej nieodpłatnie i transport i lokal, a wydatki dotyczyły tylko formalności urzędowych. Przy tym odwołująca się nawet po zarejestrowaniu działalności nie przystąpiła jeszcze do żadnych konkretnych działań przez prawie cały wrzesień 2015. W ocenie Sądu powodem skonkretyzowania działań był dopiero fakt potwierdzenia ciąży, bo już w kilka dni później odwołująca się zawarła umowę zlecenia z przyszłym mężem i dopiero włączenie się jego skutkowało dokonaniem pierwszych działań gospodarczych. Podobnie ich działania jako przedsięwzięcie obojga małżonków przedstawił świadek P. M.. Ta wersja jest logiczna, start w branży, w której funkcjonują z powodzeniem członkowie rodziny jest normalnym zjawiskiem, tak sam zaczynał. Potwierdzeniem wsparcia rodzinnego dla zaczynających własny biznes jest pomoc obu rodzin co do użyczenia lokalu i środków transportu. W ocenie Sądu szczególne znaczenie ma tu normalnie niespotykane pozwolenie dla męża odwołującej się na wykonywanie handlu przy okazji jego pracy dla spółki (...). Takie zezwolenie na handel w istocie tym samym towarem na rzecz innego podmiotu niż pracodawca jest bliskie pozwoleniu na prowadzenie działalności konkurencyjnej i to odbywanej kosztem czasu jaki pracownik powinien poświęcać jego podstawowym obowiązkom. Jest to możliwe tylko w bliskich relacjach rodzinnych jak ojciec-syn. Wątpliwe jest by właściciele spółki (...) pozwalali mu na zajmowanie się handlem na rzecz innej osoby, gdyby S. nie był osobą współdziałającą w tym dodatkowym handlu. Z kolei dowodem braku samodzielności odwołującej się jest to, że przed zaangażowaniem S. jej działalności nie wykazywała żadnych obrotów, mimo, że była już zgłoszona do ewidencji podmiotów od 01.09.2015r. Odwołująca się nawet pieczątkę na panieńskie nazwisko nabyła dopiero 05.10.2015r. Co więcej – zeznając przed Sądem odwołująca się była zorientowana jedynie co do nazw odbiorców, ale nie była w stanie podać w jakich miejscowościach się znajdują poszczególne hurtownie. Powyższe świadczy, że nie jeździła sama w te miejsca.

W kontekście powyższego Sąd nie dał wiary odwołującej się co do daty początkowej rozpoczęcia działalności określonej od 01.09.201r., gdyż nie wykazała na czym miałyby polegać czynności przygotowawcze od tej daty (wskazanej jako rozpoczęcie działalności) do czasu podjęcia faktycznych działań handlowych. Najwcześniejsze faktury dotyczące sprzedaży pochodzą dopiero z 13.10.2015r., umowa z S. N. datowana jest 30.09.2015r. Biorąc pod uwagę, że korzystali z tego samego „kanału sprzedaży” nie ma uzasadnienie dla takiego opóźnienia. Nie było potrzeby rozeznawania rynku, bo S. działał na nim od lat i nie wykazano jakie to inne działania przygotowawcze odwołująca się prowadziła przed 30.09.2015r. poza zarejestrowaniem firmy. Okoliczności sprawy wskazują na to, że odwołująca się skupiona była wówczas na swym stanie zdrowia i zmobilizowała się dopiero po potwierdzeniu ciąży angażując formalnie S.. Jej twierdzenie o podjęciu działalności od daty zarejestrowania działalności ma służyć uwiarygodnieniu prowadzenia działalności od dłuższego czasu na potrzeby przyszłych świadczeń.

W ocenie Sądu dokumenty zgromadzone w toku postępowania przed organem rentowym jak i materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania sądowego potwierdzają, że P. N. zarejestrowaną działalność gospodarczą prowadziła faktycznie, czyli w sposób zorganizowany i ciągły, z tym, że dopiero od daty zawarcia umowy zlecenia z przyszłym mężem jako akwizytorem i tylko dzięki jego udziałowi.

Faktyczne prowadzenie działalności potwierdzają dowody finansowe wykazujące stałe obroty nie tylko do czasu zwolnień lekarskich. W ocenie sądu potwierdzeniem prowadzonej działalności są zwłaszcza dokumenty finansowe za okres po dokonaniu kontroli przez organ rentowy i zeznania świadków, w tym osób obcych, niezainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy. Szczególną wartość dowodową mają zeznania świadka D. M., prowadzącego działalność pod firmą (...), u którego nabywane były gofry. Jest to co prawda jedyny produkt inny niż przyprawy jakimi handluje firma PHU (...), ale ilość towaru nabywanego z tego innego źródła i poziom przychodów generowanych tą drogą świadczy o odrębności działalności odwołującej się. Nie można zatem przyjmować, że była tylko kolejnym pośrednikiem w obrocie przyprawami jakimi handluje jej mąż jako pracownik spółki (...).

W toku postępowania nie potwierdził się zarzut ZUS, iż zebrana przez organ rentowy dokumentacja dotycząca obrotów z działalności gospodarczej, została sporządzona tylko na potrzeby uzyskania zabezpieczenia w razie ciąży i macierzyństwa. Sąd nie ma żadnych podstaw by kwestionować autentyczność dokumentów. Nie wskazują na to cechy fizyczne, nie można ich także podważyć z powodu sprzeczności z innymi dowodami. ZUS nie wykazał się przy tym żadną inicjatywą dowodową ani nie podjął działań w kierunku obalenia dowodów dostarczonych przez odwołujących się. Organ rentowy poprzestał na własnych twierdzeniach o celu jakiemu służyło wyrejestrowywanie się z działalności i ponowne zgłoszenie z wysoką podstawą, nie przedstawił natomiast żadnego konkretnego dowodu, z którego wynikałoby, że zgłoszenie do ubezpieczenia zostało dokonane dla pozoru.

Zgodnie z ogólną regułą dowodową przewidzianą w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Stosownie do treści art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.; orz. SN z 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 76, z glosą aprobującą A. Zielińskiego, Pal. 1998, Nr 1-2, poz. 204).

W świetle powyższego uznać należy, że Zakład nie zdołał udowodnić swoich twierdzeń co do pozorowania działalności gospodarczej w celu zgłoszenia zainteresowanej do ubezpieczeń społecznych. Oczywiste jest przy tym, że rejestrując działalność odwołująca się mogła domyślać się, że jest w ciąży (co przy powszechności dostępu do testów ciążowych jest wysoce prawdopodobne) i miała na myśli zabezpieczenie swej sytuacji, ale postępowanie takie nie może przekreślać skutków podjętych działań, jeśli świadczą o faktycznym prowadzeniu działalności, a nie o jej pozorowaniu. Dowody zgromadzone w sprawie świadczą o wykonywaniu działalności przez odwołującą się i jej męża nieprzerwanie mimo urodzenia dziecka w dniu 25.04.2016r.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z treścią art. 6.ust.1 pkt.5 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. 2013 poz. 1442 ze zm.) osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu, a zgodnie z treścią art.12 pkt.1 tej ustawy również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Jak wynika z treści art. 13 obowiązek podlegania wspomnianym ubezpieczeniom istnieje od dnia rozpoczęcia działalności do dnia jej zaprzestania. Nie jest to automatycznie równoznaczne z datą wpisu i wykreślenia z rejestru.

Utrwalone jest w orzecznictwie stanowisko, że samo zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest tożsame z podjęciem takiej działalności. (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.09.2007r. IIIUK 35/07.)

Określenie przez przedsiębiorcę daty rozpoczęcia działalności stwarza przy tym domniemanie faktyczne, iż z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i była prowadzona do czasu jej wykreślenia z ewidencji, które jest domniemaniem faktycznym o znaczeniu dowodowym i może być obalone.

W utrwalonej linii orzecznictwa sądowego przyjmuje się też, że podleganie ubezpieczeniom społecznym wynika nie z samego faktu zgłoszenia działalności gospodarczej, ale rzeczywistego jej prowadzenia.

W wyroku z dnia 13.11.2008 r. Sąd Najwyższy podniósł, że obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu (II UK 94/08, LEX Nr 960472).

Taki sam wniosek wynika z innych orzeczeń tego Sądu m.in. wyroku z dnia 21.06.2001 r. wydanego w sprawie II UKN 428/00, OSNAPiUS 2003, nr 6, poz. 158, z dnia 11.01.2005 r., I UK 105/04, OSNP 2005 nr 13, poz. 198, czy z dnia 19.03.2007 r., III UK 133/06, OSNP 2008 nr 7-8. poz. 14).

W orzecznictwie podkreślało się również, że przepisy ustawy o SUS nie uzależniają obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą od jej zakresu, dokonywanych czynności czy wysokości uzyskiwanego dochodu. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24. 082012r. IIIAUa 256/12- czy Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnie 06.06.2013r. IIIAUa 1928/12).

Orzecznictwo to dotyczyło wprawdzie odwrotnych sytuacji tj. gdy osoby z zarejestrowaną działalnością dochodziły wyłączenia ich z ubezpieczeń społecznych z tego tytułu.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 2 ustawy z dnia 02.07.2004r. „o swobodzie działalności gospodarczej” (tekst jedn. Dz. U. z roku 2013. 672, ze zm.), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Działalność gospodarcza jest działalnością stałą, zorganizowaną, planową, zarobkową, podporządkowaną regułom opłacalności i zysku, a przede wszystkim istniejącą w obrocie gospodarczym .

W ocenie sądu postępowanie dowodowe wykazało w niniejszej sprawie, że działania podejmowane przez odwołującą się odpowiadały powyższym kryteriom, ale dopiero od 30.09.2015r. gdy zaangażowała osobę, bez której jej działalność nie wiązałaby się z żadnymi zdarzeniami gospodarczymi i pozostawałaby tylko formalnym wpisem w ewidencji. Dopiero od tej daty można zgodzić się, że działalność P. N. zaistniała w obrocie gospodarczym, że działania miały stały charakter, były planowe jak i nastawione były na osiąganie zysku. Okoliczność, że uruchomienie działalności nastąpiło w ciąży i że zadeklarowana została celowo wysoka podstawa wymiaru składek nie może przesłaniać oceny istoty działań wykonywanych przez odwołującą się.

O zamiarze prowadzenia działalności gospodarczej w sposób ciągły, a nie tylko incydentalny świadczy oparcie jej właśnie na współpracy z mężem posiadającym odpowiednie umiejętności i doświadczenie handlowe w branży. Wybrana dziedzina odpowiada co prawa też wykształceniu odwołującej się, ale mąż posiadał już odpowiednie kontakty.

Jak wynika z omówionego stanu faktycznego sprawy, odwołująca się w rzeczywistości prowadziła wspólnie z mężem zarejestrowaną działalność gospodarczą, szczególnie od czasu zawarcia związku małżeńskiego, gdy faktyczna relacja małżonków odpowiada sytuacji osoby współpracującej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Wspólnie wypracowywali przychód i korzystali z niego na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej.

W odniesieniu do zgłoszenia wysokiej kwoty jako podstawy wymiaru składek i to po celowym wygenerowaniu przerwy w ubezpieczeniu chorobowym zgodzić należy się z ZUS, że służyło to ewidentnie uzyskaniu wysokich świadczeń ze strony tego organu. Narusza zasadę solidaryzmu i nie może uchodzić za zachowanie etyczne w stosunku do innych uczestników systemu ubezpieczeń jako, że uszczupla fundusz na jaki składają się inni jego uczestnicy, ale do powstania obowiązku ubezpieczenia wymagane jest faktyczne rozpoczęcie prowadzenia działalności, a spełnieniu tego warunku nie sposób zaprzeczyć.

W świetle stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale 7 sędziów z dnia 21.04.2010 r. sygn. II UZP 1/10, zgodnie z którym ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczej jako podstawy wymiaru składek, jeśli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13.10.1998r. „o systemie ubezpieczeń społecznych”, stwierdzić należy, że wobec wykazania przez odwołującą się prowadzenia działalności gospodarczej nie jest możliwe wykluczanie jej z ubezpieczenia społecznego tylko z uwagi na zadeklarowanie wysokiej podstawy wymiaru składek, choć zachowanie jej ewidentnie dowodzi instrumentalnego wykorzystania obowiązującego stanu prawnego.

Skoro więc od 30.09.2015r. istnieje dla odwołującej się tytuł do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu to odwołanie jako zasadne należało uwzględnić i zgodnie z art. 477 ¹⁴§ 2 kpc zmieniając zaskarżoną decyzję orzekając jak w pkt 1 wyroku.

Orzeczenie o kosztach zawarte w pkt 2 wyroku uzasadnione jest treścią art. 98 k.p.c. i 108 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, skoro odwołująca się w toku procesu był reprezentowany przez adwokata, a strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, to należało zasądzić od organu rentowego koszty zastępstwa procesowego w aktualnej stawce dla spraw o świadczenie z ubezpieczenia społecznego.Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 poz. 1800). stawka minimalna adwokata w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego w dacie wniesienia odwołania wynosiła 360 zł.