Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Nowakowska

Protokolant Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 08 marca 2017 r. w Kaliszu

odwołania H. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 26 października 2016 r. Nr (...)

w sprawie H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 26 października 2016 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje H. S. emeryturę od 01 września 2016r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26.10.2016r.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O.odmówił H. S.przyznania emerytury, gdyż jako osoba urodzona po 31.12.1948 r. nie udowodniła na dzień 1.01.1999 r. co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bowiem odmówiono jej zaliczenia do takich prac zatrudnienia w Fabryce (...) O. (1) od 3.09.1976 r. do 31.01.1992 r. jako że nie przedstawiła na tę okoliczność właściwego świadectwa.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu H. S. domagając się przyznania emerytury po ustaleniu wykonywania pracy w szczególnych warunkach na podstawie zeznań świadków.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje:

H. S. urodziła się w dniu (...)

Jak wynika z danych ZUS na dzień 1.01.1999 r. H. S. udowodniła staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 23 lat, 9 miesięcy i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Poczynając od 3.09.1973r. odwołująca się zatrudniona była w (...) E. (...)w O. (1) na podstawie umowy o naukę zawodu ślusarz-mechanik zawartej na okres do 30.06.1976 r. (k 3-4 akt ZUS)

W świadectwie pracy z 31.01.1992 r. Fabryka (...) O. (1) potwierdziła jej zatrudnienie od 03.09.1973 r. do 31.01.1992 r. jako wykonywane w tym zakładzie w Fabryce (...), O. (1)(k 6 akt ZUS)

Podanie odwołującej się o pracę po ukończeniu nauki dotyczyło stanowiska ślusarz-mechanik.

Pierwsza umowa o pracę zawarta była w dniu 03.09.1976 r. na stanowisko stażysty ślusarza montażu. Kolejna umowa od 1.01.1977r. dotyczą także tego stanowiska ślusarz montażu. Angaże płacowe z kolejnych lat jak i karta obiegowa zmian przy zwolnieniu z pracy z dniem 30.11.1991 r. konsekwentnie dotyczą stanowiska ślusarza.

W aktach osobowych nie przewija się żadna inna nazwa stanowiska. Nie ma też zakresu obowiązków opisującego rodzaj wykonywanej pracy.

Odwołująca się nie uzyskała z zakładu świadectwa pracy w szczególnych warunkach (Dowód akta osobowe)

Fabryka (...) O. (1) zajmowała się produkcją sprzęgieł elektromagnetycznych i hamulców. Pracowano na dwie, okresowo na trzy zmiany.

Odwołująca się pracowała na wydziale montażu zwanym potocznie plombą, na którym wykonywany był pewien etap produkcji sprzęgieł. Trafiały tam metalowe korpusy, w które zakładano pierścień izolacyjny z tworzywa sztucznego i wciskano na ciepło pierścień metalowy, umieszczano cewkę, lutowano jej styki wychodzące na zewnątrz i szpachlowano je, a na końcu drugą stronę korpusu zalewano żywicą epoksydową na ciepło. Praca była tak zorganizowana, że pracownicy wykonywali po jednej z czynności jak na linii produkcyjnej, a brygadzista decydował o przydziale czynności dla poszczególnych osób kierując się wiedzą o tym jakie prace dane osoby wykonują najlepiej. Na jednaj zmianie pracowało około 10-15 osób, zwykle kobiet. H. S. specjalizowała się w zalewaniu korpusów żywicą dlatego miała przydzielaną tę pracę, jedynie wyjątkowo inne czynności.

Żywica epoksydowa była używana na kolejnych etapach montażu (do uszczelniania, izolowania, szpachlowania), ale w różnych ilościach i konsystencji, bo mieszana była z utwardzaczami. Żywica epoksydowa, którą zalewany był korpus na zakończenie montażu była półpłynna, Proces zalewania odbywał się na stole montażowym podgrzewanym specjalnymi lampami. W związku z tym, że zalewnie odbywało się na ciepło ulatniały się drażniące okład oddechowy opary tworzyw sztucznych. Były one szkodliwe dla organizmu także dlatego, że wywoływały często reakcje alergiczne skórne. Pracownik podczas całego dnia pracy była narażony na wdychanie oparów chemicznych. Wiele osób odchodziło z tego powodu z pracy na tym wydziale. U odwołującej się zmiany skórne ujawniły się po latach.

dowód- zeznania świadków T. C., M. P., G. N. oracz odwołującej się k 17-20)

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art.184 ust.1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. Nr 162 poz.1118) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzna oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27.

Stosownie do treści ust.2 emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do OFE lub przekazania środków tam zgromadzonych za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Stosownie do treści art. 32 cyt. ustawy ubezpieczeni będący pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnieni w szczególnych warunkach przez co najmniej przez 15 lat, nabywali prawo do emerytury w wieku obniżonym o 5 lat od podstawowego o ile udowodnili łączny staż ubezpieczeniowy określony w art.27 cyt. ustawy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Stosownie do ust.4 tego przepisu wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługiwało prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zmianami).

Paragraf 2 powyższego rozporządzenia stanowi, że okresami prac uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy te stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W razie braku lub wadliwości takiego dokumentu wyjaśnienie okoliczności dotyczących charakteru pracy przed sądem odbywa się w oparciu o wszelkie środki dowodowe przewidziane w procedurze cywilnej.

Definicję ustawową „pracy w szczególnych warunkach” zawiera art.32 ust 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z tym przepisem za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Praca taka to ta, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Np. praca w narażeniu na hałas ponadnormatywny, praca w zapyleniu, w oparach chemicznych, w wysokich temperaturach lub zmiennych warunkach atmosferycznych. Pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Motyw przyświecający ustawodawcy w stworzeniu instytucji przewidzianej w art.32 w/w ustawy opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu i osoba taka ma prawo do wcześniejszej emerytury niż pozostali ubezpieczeni.

Przepisy resortowe –stanowią powtórzenie i niejako doprecyzowanie ogólnego określenia pracy uznanej za wykonywaną w szczególnych warunkach wskazanej w przepisach ogólnych odnoszących się do wszystkich branż gospodarki.

O zakwalifikowaniu pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje charakter czynności, a nie nazwa stanowiska.

Przesłanką przyznania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie jest formalne zakwalifikowanie pracy na podstawie nazewnictwa stanowisk pracy w danym zakładzie zawarte w świadectwie pracy czy aktach osobowych, ale faktyczne wykonywanie pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu odwołująca się w rzeczywistości wykonywała pracę nie ślusarza - jak to określano w dokumentach pracowniczych, ale pracę powlekacza tworzywami sztucznymi.

Jest to stanowisko wymienione w wykazie prac w szczególnych warunkach na stanowisku o jakim mowa w wykazie A dział III poz. 77 pkt 8. przepisów branżowych dla przemysłu maszynowego -tj. zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego dnia 30.03.1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.Urz. MHiPM z 1985. poz 1).

Wykazy resortowe utraciły wprawdzie moc prawną z dniem 31.12.1998r. ale, mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, co daje im znaczenie w sferze dowodowej, bo z nich można wywodzić domniemanie faktyczne, że praca na stanowiskach wymienionych w nich jest pracą w szczególnych warunkach. Brak natomiast konkretnego stanowiska w takim wykazie w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych może stanowić negatywną przesłankę dowodową (patrz wyroki Sądu Najwyższego z 22.04.2011r. sygn. IUK 351/10- LEX nr 863944 oraz z 16.11.2010 r. sygn..IUK 124/10 LEX nr 707404)

Pozycja 77 wymieniona jest w grupie prac różnych w hutnictwie i przemyśle metalowym i dotyczy stanowisk związanych z powlekaniem na gorąco materiałami kolorowymi lub tworzywami sztucznymi. Żywice epoksydowe – jak ujęto w W., są rodzajem jedno lub dwuskładnikowych żywic syntetycznych zdolnych do tworzenia nietopliwych i nierozpuszczalnych tworzyw sztucznych na skutek reakcji sieciowania z udziałem ugrupowań epoksydowych. Odwołująca się metodą „na gorąco” nakładała tworzywo sztuczne na zakończenie korpusów. Pracując tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy narażona była na stałe oddziaływanie szkodliwych dla zdrowia czynników. (Zmiany skórne zresztą ujawniły się u niej po latach – patrz nagranie z rozprawy).

W tym miejscu warto zaznaczyć, że pracująca w analogicznych warunkach świadek M. P. uzyskała emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach przyznaną przez tutejszy sąd wyrokiem z dnia 26.09.2008 r. w sprawie VU 1368/08, a organ rentowy nie wnosił apelacji od tego wyroku.

Zdaniem Sądu zebrany materiał dowodowy stanowi wiarygodne potwierdzenie wykonywania przez odwołującą się pracy w szczególnych warunkach przez okres ponad 15 lat od 3.09.1976 r. do 31.01.1992 r.

W tym stanie rzeczy odwołująca się spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury z art.184 cyt. wyżej ustawy. Dysponuje zarówno wymaganym ogólnym stażem ubezpieczeniowym, jak i 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. H. S. ma ukończone 58 lat.

Wniosek o emeryturę złożony został przez nią w dniu 30.09.2016 r.

Stosownie do art.129 cyt. ustawy prawo do emerytury nabyła zatem od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴§2 kpc orzeczono jak w wyroku.