Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Anna Hajda

Sędzia SO Gabriela Sobczyk

SR (del.) Joanna Łukasińska- Kanty (spr.)

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Starosty (...)

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w J.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt I C 2398/14

oraz zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 3 marca 2016 r., sygn. akt I C 2398/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 600 zł ( sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  oddala zażalenie.

SSR (del.) Joanna Łukasińska- Kanty SSO Anna Hajda SSO Gabriela Sobczyk

Sygnatura akt III Ca 951/16

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa - Starosta (...) wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. kwoty 4.901,62 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.450,81 zł od 1 kwietnia 2013r. do dnia zapłaty i od kwoty 2.450,81 zł od 1 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Powód domagał się zapłaty od pozwanej w.w. kwoty tytułem opłaty za użytkowanie wieczyste za lata 2013 – 2014 działki (...) położonej w M. opisanej w KW nr (...)/ Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim.

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w J. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu. Podnosiła, iż na działce (...) znajduje się infrastruktura kolejowa pozwanej tj. linia kolejowa nr (...) objęta autoryzacją bezpieczeństwa wydaną przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, która potwierdza uprawnienia pozwanej jako zarządcy infrastruktury kolejowej do zarządzania infrastrukturą kolejową co przesądza o ustawowym zwolnieniu w.w. z opłaty za użytkowanie wieczyste, zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że (...) sp. z o.o. w J. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w M. obejmującej działkę nr (...) opisanej w KW nr (...)/ Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, którą nabyła na podstawie umowy z dnia 22 grudnia 2009r., Rep A. nr (...). Pismem z dnia 14 lutego 2011r. powód poinformował pozwaną o obowiązku uiszczenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa położnego na terenie gminy M., obejmującego działki nr (...). Po przeprowadzeniu oględzin nieruchomości w dniu 10 maja 2011r. pismem z dnia 13 maja 2011r. powód podtrzymał swoje stanowisko twierdząc, iż na gruncie znajduje się torowisko, na którym odbywa się postój pociągów oraz wagonów, kolejowych, które czekają na załadunek. W związku z tym powód stwierdził, iż na nieruchomości znajduje się bocznica kolejowa, a nie infrastruktura kolejowa. Pismem z dnia 9 listopada 2011r. zwrócił się do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego o udzielenie informacji, czy (...) Spółka (...) uzyskała, bądź winna była uzyskać, świadectwo bezpieczeństwa wymagane od użytkowników bocznic kolejowych zgodnie z art. 18. ust 1 pkt 3 ustawy o transporcie kolejowym. W odpowiedzi Urząd Transportu Kolejowego stwierdził, że spółka powinna uzyskać świadectwo bezpieczeństwa dla części infrastruktury kolejowej obejmującej tory nr 2.4,6,8,10,14 znajdujące się na działce nr (...) lub zawrzeć stosowną umowę z (...) S.A., na mocy której w.w. elementy infrastruktury kolejowej zostaną objęte świadectwem bezpieczeństwa (...) Spółki (...) jako użytkownika bocznicy kolejowej.

Dnia 17 września 2014r. powód wezwał pozwaną do zapłaty należności z tytułu użytkowania wieczystego za lata 2013 - 2014 wraz z ustawowymi odsetkami. W odpowiedzi pozwana podtrzymała swoje stanowisko, że jest zwolniona od uiszczenia opłaty dotyczącej działki (...). położonej w M.. W dniu 10 stycznia 2011r. została wydana autoryzacja bezpieczeństwa dla (...) sp. z o.o. potwierdzająca akceptację systemu zarządzania bezpieczeństwem na terenie Unii Europejskiej dotycząca zarządzania infrastrukturą kolejową, która następnie była zmieniana 28 czerwca 2012r. i 19 listopada 2013r. (...) J. znajdująca się na spornej działce jest stacją kolejową o charakterze stacji przemysłowej kopalnianej, w obecnych warunkach, związanych z przepisami prawnymi i kolejowymi jest stacją użytku publicznego. Wskazuje na to dokumentacja oraz sposób włączenia układów torowych tej stacji do sieci (za pośrednictwem posterunków odgałęźnych, a nie posterunków bocznicowych) i związany z tym sposób prowadzenia ruchu pociągów. Ponadto wyjazd i wjazd na stację odbywa się za pomocą semaforów z użyciem telefonicznego zapowiadania. (...) J. w świetle polskich przepisów stanowi część linii kolejowej będącej w zarządzie (...) sp. z o.o., co potwierdzają stosowne autoryzacje bezpieczeństwa. Ministerstwo Infrastruktury i (...), jako organ odpowiedzialny z przepisy związane z transportem kolejowym, jest władny wydać informację potwierdzającą status tych obiektów. Na działce (...) obręb M. znajduje się infrastruktura kolejowa w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 28 marca 2013r. o transporcie kolejowym. O fakcie występowania infrastruktury świadczy to, że działka znajduje się na linii kolejowej wyszczególnionej w autoryzacji bezpieczeństwa wydanej przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego dla (...) sp. z o.o., przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz. U. nr 172,poz.1444) oraz to, że stacja J. jest stacją kolejową. Znajdujące się na działce tory nr (...), 14a stanowią integralną część stacji kolejowej.

Sąd I instancji wskazał również, że w sprawie sygn. akt. I C 739/13 Sąd zasądził na rzecz powoda należność z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste działki (...) za lata 2011 i 2012r., uznając, iż zwolnienie może dotyczyć działki, na której znajduje się wyłącznie infrastruktura kolejowa, a nie takiej, na której jest usytuowana również bocznica kolejowa.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy zważył, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że powód oparł swe roszczenie o przepis art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z którym za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne, oraz ust. 4 tego przepisu, który stanowi, że opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31. marca każdego roku, z góry za dany rok. Tymczasem, wskazał Sąd, zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.) grunty zajęte pod infrastrukturę kolejową są zwolnione od opłat z tytułu użytkowania wieczystego. W związku z tym konieczne było ustalenie, czy na działce (...) w M. znajduje się infrastruktura kolejowa, czy też jedynie bocznica kolejowa, ponieważ grunty zajęte pod bocznice kolejowe nie są zwolnione z opłat za użytkowanie wieczyste.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy o transporcie kolejowym infrastrukturą kolejową są linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym, przeznaczone do zarządzania, obsługi przewozu osób i rzeczy, a także utrzymania niezbędnego w tym celu majątku zarządcy infrastruktury.

Z kolei pkt 10 tego artykułu ustanawia definicję legalną pojęcia bocznica kolejowa, która jest drogą kolejową połączoną z linią kolejową i służącą do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej; w skład bocznicy kolejowej wchodzą również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, które są na niej usytuowane.

Sąd Rejonowy przytoczył orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2008r. w sprawie V CSK 121/08, zgodnie z którym grunt, na którym usytuowana jest bocznica kolejowa, nie jest zwolniony z opłat z tytułu użytkowania wieczystego.

Sąd Rejonowy zważył, że wbrew twierdzeniom powoda dla ustalenia co znajduje się na działce (...) w M., a w szczególności, czy jest to linia kolejowa służąca celowi publicznemu jakim jest transport i będąca infrastrukturą kolejową, czy też jedynie bocznica kolejowa, służąca tylko jej właścicielowi do załadunku i rozładunku towarów, nie wystarczała jedynie odpowiednia interpretacja przepisów przez sąd, ale konieczne było posiadanie wiedzy specjalnej z zakresu transportu kolejowego. Sąd nie byłby bowiem w stanie sam ustalić (nawet, gdyby dokonał oględzin działki) czy dany tor znajdujący się na konkretnej działce (...) w M. jest tylko bocznicą kolejową przyłączoną do linii kolejowej, czy też jest linią kolejową prowadzącą z jednej stacji do drugiej wchodzącą w skład infrastruktury kolejowej. Dlatego konieczne było powołanie biegłych z zakresu kolejnictwa. W oparciu o tęże opinię Sąd ustalił, że na spornej działce znajduje się fragment linii kolejowej wyszczególnionej w autoryzacji bezpieczeństwa. Jest to linia kolejowa w rozumieniu przepisów i literatury naukowej, czyli linia miedzy sąsiednimi posterunkami zapowiadawczymi lub posterunkiem zapowiadawczym i końcowym punktem linii. Posterunkiem są też stacje kolejowe. Znajdująca się na działce linia prowadzi do stacji kolejowej J., która ma charakter stacji przemysłowej kopalnianej i jest stacją użytku publicznego. Fakt ten potwierdziły oględziny działki dokonane przez biegłych z Politechniki (...) oraz nastawni dysponującej JAS, na której potwierdzono prowadzenie m.in. dziennika ruchu. Zasady prowadzenia ruchu oraz obsługi urządzeń na posterunku obejmuje regulamin techniczny stacji J., który udostępniono w nastawni. Ponadto dla tej konkretnej linii kolejowej nr (...) wydana została autoryzacja bezpieczeństwa, wydawana dla infrastruktury kolejowej, a nie świadectwo bezpieczeństwa bocznicy, które wydawane jest dla bocznic kolejowych. Fakt, iż na działce znajdują się również tory nr 2, 4, 6, 8, 10, 14a służące „do obsługi bocznicy kolejowej” nie stanowi o wyłączeniu ich z obszaru stacji kolejowej. Zgodnie z opinią, opartą również o wyjaśnienie Ministerstwa Infrastruktury i (...) (k. 2015-216) tory te stanowią integralną część stacji kolejowej, a w konsekwencji także linii kolejowej i infrastruktury kolejowej. W związku z tymi ustaleniami Sąd Rejonowy uznał, że użytkownik wieczysty działki nr (...) w M. jest zwolniony na zasadzie art. 8 ustawy o transporcie kolejowym z ponoszenia opłaty za użytkowanie wieczyste tej działki. Z tego powodu na podstawie art. 71 ust. 1 i art. 72 ustawy o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz.1774) oraz art. 8 ustawy o transporcie kolejowym (j.t. Dz.U. z 2015r., poz.1297) powództwo oddalono.

Na podstawie art. 98 k.p.c. Sąd Rejonowy zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty procesu w wysokości 1.617zł, na które złożyły się: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz poniesione przez pozwaną koszty opinii 1.000zł.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł powód, zaskarżając je w całości. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, uwzględnienie powództwa i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego. Zarzucił orzeczeniu:

1.  naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 71 ust. 1 i ust. 4 oraz art. 72 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tekst. jedn. Dz. U. z 2015r., poz. 1774 ze zm.) w zw. z art. 8 oraz art. 4 pkt 1 i pkt 10 ustawy z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz. U. z 2015r, poz. 1297 ze zm.) tj. przez przyjęcie, że na terenie nieruchomości obejmującej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...) znajduje się infrastruktura kolejowa i wobec tego użytkownik wieczysty zwolniony jest z ponoszenia opłaty za użytkowanie wieczyste tej działki;

2.  naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik postępowania, a to w szczególności przepisu art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., przez przyjęcie, że w rozpoznawanej sprawie niezbędne jest powołanie biegłego sądowego posiadającego wiadomości specjalistyczne, które pozwolą na ustalenie czy na działce ewidencyjnej gruntu o numerze (...), będącej w użytkowaniu wieczystym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w J., usytuowana jest infrastruktura kolejowa czy też bocznica kolejowa;

3.  naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik postępowania, a to w szczególności art. 162 k.p.c., przez niewpisanie do protokołu rozprawy z dnia 2 lutego 2016r. zastrzeżenia co do uchybienia przepisom postępowania, na które zwrócił uwagę powód w piśmie procesowym z dnia 16 listopada 2015r.

Rozwinięcie zarzutów skarżący przedstawił w uzasadnieniu apelacji. Wskazał, że w analogicznym stanie faktycznym i prawnym (sprawa dotyczyła opłaty za użytkowanie wieczyste za lata 2011 i 2012) wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2013r., sygn. akt I C 739/13 Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną należność, uznając w pełni argumentację powoda. Apelacja pozwanej od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2014r., sygn. akt III Ca 1696/13. Powoływanie się przez pozwaną na posiadanie uzyskanej od Urzędu Transportu Kolejowego autoryzacji bezpieczeństwa część A i B, co miałoby uzasadniać posiadanie infrastruktury kolejowej (zwolnionej z opłaty za użytkowanie wieczyste na zasadzie art. 8 ustawy o transporcie kolejowym) jest bezzasadne, albowiem nie uwzględnia faktu, iż na działce ewidencyjnej gruntu (...) usytuowana jest również bocznica kolejowa. Powód wskazał, że objęcie pojęciem infrastruktury linii kolejowych usytuowanych na obszarze kolejowym wskazuje, że pojęcie to nie obejmuje bocznic kolejowych będących liniami kolejowymi nieusytuowanymi na obszarze kolejowym. Sugeruje to, że za grunty zajęte pod infrastrukturę kolejową, które stosownie do art. 8 ustawy zwolnione są z opłat z tytułu użytkowania wieczystego, należy uznać tylko grunty, na których usytuowana jest linia kolejowa o przeznaczeniu wskazanym w art. 4 pkt 1 ustawy położone na obszarze kolejowym. Nie należą więc do nich, zdaniem skarżącego, grunty zajęte również pod bocznice kolejowe, o których mowa w art. 4 pkt 10 ustawy. Nadto skarżący wskazał, że do zakresu przedmiotu działalności pozwanej spółki należy transport kolejowy towarów oraz przeładunek towarów w pozostałych punktach przeładunkowych. Skarżący zarzucił również, że dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu regulacji rynku kolejowego na okoliczność czy na działce gruntu nr (...) znajduje się infrastruktura kolejowa czy bocznica narusza art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. albowiem dokonanie wykładni przepisów prawa nie należy do uprawnień i obowiązków biegłego sądowego, a wyłącznie do sądu powszechnego. Skarżący podniósł, że wobec swojej nieobecności na rozprawie w dniu 24 lutego 2015r, niezwłocznie po otrzymaniu odpisu protokołu, zwrócił pismem procesowym uwagę Sądu na uchybienie przepisom postępowania tj. art. 278 § 1 k.p.c., wnosząc o wpisanie na najbliższym posiedzeniu zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. Mimo tego Sąd Rejonowy nie zamieścił zgłoszonego zastrzeżenia w protokole rozprawy. Skarżący zakwestionował również treść opinii biegłego, podnosząc że wnioski biegłego w zasadzie w całości odwołują się do stanowiska Ministerstwa Infrastruktury i (...) wyrażonego w innej sprawie.

W odpowiedzi pozwana wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie pozwanej Sąd Rejonowy poprawnie ocenił materiał dowodowy oraz w sposób właściwy ocenił stan faktyczny sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy uznaje za własne. W szczególności stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy dokonał obszernej i prawidłowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz opisał w uzasadnieniu podstawy swojej decyzji, a także fakty, które uznał za wykazane. Wbrew twierdzeniom skarżącego ustalenia te są prawidłowe, znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym i Sąd Okręgowy je podziela. Sąd Rejonowy nie naruszył również przepisów postępowania mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Jednakowoż ustalenia te w związku z zarzutami apelującego zgłoszonymi w piśmie procesowym z dnia 26 listopada 2015 roku, powtórzonymi następnie w znacznej mierze w apelacji wymagały uzupełnienia poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii Politechniki (...) w G.- Wydziału (...). W oparciu o tęże ustną opinię ustalono, że na działce gruntu nr (...) nie znajduje się bocznica kolejowa, a jedynie infrastruktura kolejowa w rozumieniu art. 4 ust. 1. ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym ( Dz.U.2013.1594 t.j. z późn. zm.), zaś posadowione na niej tory nr 2, 4, 6, 8, 10 i 14a wcześniej służące do obsługi bocznicy kolejowej zmieniły swoje przeznaczenie.

Wskazać należy, że istotą sporu w sprawie nie były obowiązujące przepisy prawa: zarówno powód jak i pozwany zgodni byli bowiem co do tego, że z treści art. 8 ustawy z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym ( Dz.U.2013.1594 t.j. z późn. zm.) wynika, że grunty zajęte pod infrastrukturę kolejową są zwolnione od opłat z tytułu użytkowania wieczystego. Poza sporem pozostawało także zapatrywanie wyrażone w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2008 r. (sygn. V CSK 121/2008), że grunt, na którym usytuowana jest bocznica kolejowa, nie jest zwolniony z opłat z tytułu użytkowania wieczystego. W tej sytuacji zasadnie Sąd I instancji zasięgnął opinii instytutu- (...) w G.. Jakkolwiek w treści postanowienia Sądu I instancji z dnia 24 lutego 2015 roku wynikało, że dowód ten dotyczyć miał opinii biegłych, to forma uzyskanej opinii – sporządzonej kolektywnie przez pracowników naukowych właściwej jednostki Politechniki (...), po wspólnym przeprowadzeniu badania, zaakceptowana przez kierownika tejże jednostki – Dziekana Wydziału (...) prowadzi do wniosku, że opinię zlecono w rzeczywistości instytutowi (art. 290 § 1 k.p.c.), nie zaś biegłym (art. 278§1 k.p.c.). Okoliczność ta jednak z uwagi na to, że opinia instytutu naukowego (badawczego) jest obecnie nie odrębnym środkiem dowodowym, lecz odmianą dowodu z biegłych, nie ma znaczenia dla prawidłowości ustaleń i rozstrzygnięcia sądu I instancji.

Potrzeba skorzystania z opinii biegłych, czy też instytutu naukowego w postępowaniu cywilnym wynika stąd, że dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej niejednokrotnie, tak jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie, obok znajomości przepisów prawnych, niezbędne są określone wiadomości fachowe z różnych dziedzin nauki, techniki, obrotu gospodarczego. Opinia biegłego (instytutu) ma zatem na celu ułatwienie sądowi rozeznania i zrozumienia rozstrzyganej kwestii wymagającej wiadomości specjalnych. Zadaniem biegłych nie jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, lecz naświetlenie i wyjaśnienie okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez nich wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego materiału sprawy. Opinia biegłego zgodnie z art. 278 k.p.c. (czy też instytutu) służy zatem stworzeniu sądowi możliwości prawidłowej oceny materiału procesowego w wypadkach, kiedy ocena ta wymaga wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 k.p.c. Zadaniem biegłego (instytutu) zasadniczo nie jest więc poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych (wniosków) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń z których strony wywodzą swoje racje. O konieczności zasięgnięcia opinii biegłego w sprawie decyduje sąd. (por. orz. Wyrok SN z 4 października 2000 r, III CKN 1238/00, SN z 20 czerwca 1984 r., II CR 197/84, OSNCP 1985, nr 2-3, poz. 37; SN z 20 października 1975 r., I CR 474/75, OSPiKA 1976, nr 12; poz. 233). Odnosząc powyższe do okoliczności rozpoznawanej sprawy i zarzutów apelacji stwierdzić należało, że kwestia ustalenia czy na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) znajduje się bocznica kolejowa, czy też infrastruktura kolejowa będąca, jak wyżej wskazano osią sporu, dotyczyła nie prawa, ale stanu faktycznego. W tej sytuacji zarzut naruszenia art. 278 k.p.c., czy raczej prawidłowo 290 k.p.c., jako zmierzającego do uzyskania opinii o prawie jest nieuzasadniony.

Odnosząc się do ustaleń jakie poczyniono w oparciu o ustną uzupełniającą opinię przedstawicieli instytutu wskazać należy, że na działce będącej przedmiotem użytkowania wieczystego nie znajduje się bocznica kolejowa w rozumieniu art. 4 ust. 10 cytowanej ustawy, zgodnie z treścią którego to przepisu jest nią droga kolejowa połączona z linią kolejową i służąca do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej, a także wchodzące w jej skład urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, które są na niej usytuowane. Pozwana w związku z tym nie dysponuje świadectwem bezpieczeństwa, a więc dokumentem wydawanym użytkownikom bocznic, a jedynie autoryzacją bezpieczeństwa wydaną przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego 4 kwietnia 2011 roku, będącą dokumentem potwierdzającym ustanowienie przez zarządcę infrastruktury systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz zdolność spełniania przez niego wymagań niezbędnych do bezpiecznego projektowania, eksploatacji i utrzymania infrastruktury kolejowej. Tory wskazywane przez Urząd Transportu Kolejowego w piśmie z dnia 29 marca 2012 roku nr 2, 4, 6, 8, 10 i 14a jako służące do obsługi bocznicy kolejowej zmieniły swoje przeznaczenie i obecnie są one torami załadunkowymi stanowiącymi elementy infrastruktury kolejowej w zarządzie (...) spółki z o.o.

Biorąc pod uwagę powyższe, skoro grunty zajęte pod infrastrukturę kolejową, za które należy uznać grunty, na których usytuowana jest linia kolejowa (tj. droga kolejowa mająca początek i koniec wraz z przyległym pasem gruntu zgodnie z art. 4 pkt 2 cytowanej ustawy) o przeznaczeniu wskazanym w art. 4 pkt 1 ustawy (tj. przeznaczone do zarządzania obsługi przewozu osób i rzeczy), położone na obszarze kolejowym (powierzchni gruntu określona działkami ewidencyjnymi, na której znajduje się droga kolejowa – zgodnie z art. 4 pkt 2 ustawy ), stosownie do art. 8 ustawy zwolnione są od opłat z tytułu użytkowania wieczystego, apelację powoda uznać należało za bezzasadną.

W związku z zarzutami skarżącego powołującego się na prawomocne rozstrzygnięcie w toczącej się uprzednio pomiędzy stronami sprawie o zapłatę opłaty za użytkowane wieczyste tej samej nieruchomości za lata 2011 i 2012 kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało określenie mocy wiążącej wyroku wydanego w sprawie sygn. akt. C 739/13 w którym to wyroku Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną należność, a które to orzeczenie zostało przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie sygn. akt. III Ca 1696/13 utrzymane w mocy.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Przepis ten odnosi się do skutków prawomocności materialnej w sensie pozytywnym, która, jak wskazuje się w doktrynie, zabezpiecza poszanowanie dla rozstrzygnięcia sądu ustalającego i regulującego stosunek prawny stanowiący przedmiot rozstrzygnięcia.

Artykuł 365 § 1 k.p.c. określa jednak związanie sądu prawomocnym wyrokiem wydanym w innym postępowaniu, o ile rozstrzygnięta nim kwestia prawna ma prejudycjalne znaczenie w rozpoznawanej sprawie. Prejudycjalność dotyczy przy tym rozstrzygnięcia dokonanego w stosunku do tych samych stron, a ponadto, gdy pomiędzy prawomocnym orzeczeniem oraz toczącą się sprawą zachodzi szczególny związek, polegający na tym, że prawomocne orzeczenie oddziałuje na rozstrzygnięcie toczącej się sprawy. ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z 20 stycznia 2015 roku, V CSK 210/14). Badanie "prejudycjalności" wymaga uwzględnienia specjalnej zależności wyrażającej się w tym, że zachodzi konieczność rozstrzygnięcia jednej sprawy (zagadnienia), aby można było rozstrzygnąć inną sprawę (zagadnienie), albo gdy od wyniku prawomocnie rozstrzygniętej sprawy zależy wynik innej sprawy. Prejudycjalność charakteryzuje się zatem określonym stosunkiem zależności, a jej konieczną cechą jest decydujące (przesądzające) znaczenie, jakie ma rozstrzygnięcie jednej kwestii dla rozstrzygnięcia kwestii wstępnej w innej sprawie. ( wyrok Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2015 roku, IV CSK 181/14). Mając powyższe na względzie stwierdzić należało, że w rozpoznawanej sprawie sąd nie pozostawał związany treścią wyroku zapadłego we wskazywanej wyżej sprawie, co legitymowało go do prowadzenia postępowania dowodowego oraz dokonywania samodzielnych ocen prawnych, w tym w szczególności do ustalenia, że istotna z punktu widzenia zasadności żądania kwestia kształtowała się odmiennie, aniżeli zostało to ustalone w prawomocnym wyroku.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację jako bezzasadną, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 98 § 1 i 2, 99 oraz 108 § 1 k.p.c., obciążając nimi powoda, jako stronę przegrywającą. Zasądzona na rzecz pozwanej należność obejmowała wynagrodzenie pełnomocnika odpowiednie do wartości przedmiotu zaskarżenia i zgodne z § 2 pkt 3 i § 10 ust.1 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

SSR del. Joanna Łukasińska- Kanty SSO Anna Hajda SSO Gabriela Sobczyk