Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2017 r. w Białymstoku na rozprawie

sprawy z powództwa K. M., P. M. i W. M.

przeciwko Gminie S.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 19 września 2016 r. sygn. akt I C 143/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanej kwotę 8100 (osiem tysięcy sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

(...)

UZASADNIENIE

K. M., P. M. i W. M., jako następcy prawni M. M. (2), po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa domagali się zasądzenia na ich rzecz od Gminy S. kwot po 140.984,86 zł z odsetkami od 8 września 2015 r. do dnia zapłaty z tytułu uzyskania przez pozwaną ich kosztem bez podstawy prawnej korzyści majątkowej na skutek zbycia za łączną kwotę 439.200 zł działek aktualnie figurujących pod nr(...) – a uprzednio wchodzących w skład nieruchomości stanowiącej własność M. M. (2) o nr (...), położonej we wsi P., gmina S., dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...). Powoływali się przy tym na fakt stwierdzenia przez Wojewodę (...) w dniu 22 września 2005 r. nieważności decyzji Naczelnika Gminy S. z 18 lutego 1981 r. – jako wydanej bez podstawy prawnej – na mocy której działka nr (...) została przejęta jako opuszczona w oparciu o art. 38 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. z 1969 r., Nr 22, poz. 159 ze zm.) na własność Skarbu Państwa – Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Gmina S. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz od każdego z powodów kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazywała, że nabyła sporne nieruchomości na mocy decyzji komunalizacyjnej, tj. Wojewody (...) z 20 marca 1996 r., która wiąże Sąd, albowiem nie została dotychczas stwierdzona jej nieważność. W związku z powyższym brak jest podstaw do uznania, że pozwana wzbogaciła się kosztem powodów bez podstawy prawnej.

Wyrokiem z dnia 19 września 2016 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił powództwo oraz zasądził od każdego z powodów na rzecz Gminy S. kwoty po 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia i ocenę prawną.

M. M. (2) w drodze darowizny od E. B. nabyła własność nieruchomości położonych w P., gm. S., o nr (...). W związku z wyjazdem w marcu 1980 r. na stałe do Niemiec utraciła polskie obywatelstwo.

Decyzją Naczelnika Gminy S. z dnia 18 lutego 1981 r. działki nr (...) położone we wsi P., gmina S., o powierzchni łącznej 0,84 ha zostały przejęte na własność Skarbu Państwa – Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa jako opuszczone na podstawie art. 38 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r., Nr 22, poz. 159). W dniu 26 lutego 1993 r., na mocy decyzji Wojewody (...), działki te zostały przekazane Agencji Własności Rolnych Skarbu Państwa. Przed 1996 r. działka nr (...) w obrębie P. uległa podziałowi na działki nr (...).

Decyzją Wojewody (...) z 20 marca 1996 r., na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm.) w zw. z art. 104 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 95, poz. 425 ze zm.), stwierdzono nabycie przez Gminę S. z dniem 1 stycznia 1996 r. z mocy prawa, nieodpłatnie, własność nieruchomości należącej do Szkoły Podstawowej w P., oznaczonej na mapie i w rejestrze ewidencji gruntów obrębu P. jako niezabudowana działka nr (...) o powierzchni 0,27 ha, dla której prowadzono księgę wieczystą KW nr (...).

Decyzją z dnia 15 września 1998 r. zatwierdzono plan podziału nieruchomości w postaci niezabudowanej działki nr (...) o powierzchni 0,27 ha na działki: nr (...) o powierzchni 1291 m ^{( 2)}, nr (...) o powierzchni 1058 m ^{( 2)} oraz nr (...)o powierzchni 315 m ^{( 2)}. Działka nr (...) została połączona z działką nr (...) o powierzchni 0,0090 ha (która nie stanowiła uprzednio własności M. M. (2)), przez co powstała działka nr (...) o powierzchni 0,1149 ha.

Działki nr (...), pomimo sprzeciwu powodów, zostały zbyte przez pozwaną na rzecz osób trzecich za cenę 439.200 zł.

Prawomocną decyzją Wojewody (...)– (...) z dnia 22 września 2005 r. stwierdzono na wniosek strony powodowej, że decyzja Naczelnika Gminy S. z dnia 18 lutego 1981 r. jest nieważna jako wydana bez podstawy prawnej.

M. M. (2) zmarła w dniu 12 listopada 1985 r., zaś spadek po niej nabyli na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z 26 października 1998 r. jej mąż P. M. oraz synowie W. M. i K. M., każdy w 1/3 części.

Powodowie w dniu 8 lipca 2016 r. złożyli wniosek do (...)w W. o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r.

Sąd Okręgowy oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazał, że własność nieruchomości, będącej przedmiotem sporu, nie mogła przejść na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o art. 38 ust. 3 (poprzednio art. 39 ust. 3) ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach, gdyż wspomniany przepis nie miał zastosowania do M. M. (2). Odwołał się przy tym do uchwały 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 29 czerwca 2012 r. w sprawie III CZP 88/11 (LEX nr 1167420), w którym przyjęto, że przepis art. 38 ust. 3 (pierwotnie art. 39 ust. 3) ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach nie ma zastosowania do następców prawnych (spadkobierców) osób wymienionych w tym przepisie. Oznaczało to, że w wypadku nabycia własności nieruchomości przez inną osobę (następcę prawnego osoby wymienionej w rozważanym przepisie) nieruchomość nie przechodzi z samego prawa na własność Państwa, jeżeli osoba taka w związku z wyjazdem z kraju utraciła lub utraci obywatelstwo polskie. Skoro zatem M. M. (2) została właścicielką nieruchomości na skutek darowizny dokonanej przez córkę właściciela tychże nieruchomości, to nie mogła być traktowana jako właściciel nieruchomości, o którym mowa w art. 2 ust. 1 lit. b dekretu z 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, którego własność podlegałaby nabyciu z mocy prawa przez Skarb Państwa. Brak było zatem podstaw do przyjęcia, że własność przedmiotowej nieruchomości przeszła z mocy samego prawa na Skarb Państwa.

W ocenie Sądu za uznaniem roszczenia powodów, opartego o treść art. 405 k.c., nie przemawiał fakt wydania prawomocnej decyzji Wojewody (...) z dnia 22 września 2005 r. o stwierdzeniu nieważności decyzji Naczelnika Gminy S. z dnia 18 lutego 1981 r. Sąd wskazał, że 20 marca 1996 r. wydana została przez Wojewodę (...) decyzja o nabyciu przez Gminę S. z dniem 1 stycznia 1996 r. z mocy prawa, nieodpłatnie, własność nieruchomości należącej do Szkoły Podstawowej w P., oznaczonej na mapie i w rejestrze ewidencji gruntów obrębu P. jako niezabudowana działka nr (...) o powierzchni 0,27 ha, (wyodrębniona z działki nr (...)), dla której prowadzono księgę wieczystą KW nr (...) (tzw. „decyzja komunalizacyjna”), z której następnie wydzielono działki: nr (...) o powierzchni 1291 m ² oraz nr(...)o powierzchni 1058 m ². Działka nr (...) została w konsekwencji połączona z działką nr (...) o powierzchni 0,0090 ha, (która nie stanowiła uprzednio własności M. M. (2)), przez co powstała działka nr (...) o powierzchni 0,1149 ha. Decyzja ta do tej pory nie została skutecznie podważona, jest ostateczna i wiąże do chwili obecnej. Wprawdzie strona powodowa wystąpiła w dniu 8 lipca 2016 r. z wnioskiem o stwierdzenie jej nieważności, jednakże wynik postępowania nie jest jeszcze znany.

Sąd zwrócił uwagę, że w postępowaniu przed sądem powszechnym można powoływać się na nieważność decyzji administracyjnej, ale tylko wyjątkowo, gdy decyzja jest dotknięta poważną wadą, kwalifikującą ją do kategorii decyzji bezwzględnie nieważnych, określanych też mianem nieistniejących. Chodzi więc o decyzje wydane przez organ oczywiście niewłaściwy lub z pominięciem wszelkiej procedury. Tymczasem wadliwość decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r. nie jest tego rodzaju, że powodowałaby zwolnienie sądu powszechnego w postępowaniu cywilnym od związania tą decyzją, bez potrzeby deklaratywnego stwierdzenia jej nieważności w odrębnym postępowaniu wszczętym na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

W podsumowaniu rozważań Sąd wskazał, że do czasu stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 20 marca 1996 r. brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia powodów. Decyzja ta jest bowiem wiążąca i nadal wywołuje skutki prawne w zakresie przejścia własności nieruchomości na rzecz pozwanej.

Sąd nie uwzględnił wniosku strony powodowej co do potrzeby zawieszenia niniejszego postępowania do zakończenia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności tejże decyzji. Wskazał, że przepis art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. daje jedynie sądowi prawo do zawieszenia postępowania w toku sprawy z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej, natomiast w niniejszej sprawie taka sytuacja nie występuje. Ocenił, że strona powodowa – na obecnym etapie postępowania – nie wykazała, aby pozwana zbywając działki nr (...) działała bez podstawy prawnej i aby uzyskana z tego tytułu korzyść majątkowa nastąpiła jej kosztem.

W ocenie Sądu brak było również podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy celem oszacowania wartości spornych nieruchomości, albowiem strona powodowa wykazała – zaś pozwana skutecznie nie zaprzeczyła – że cena sprzedaży obu działek pokrywa się z wysokością dochodzonego przez nią roszczenia.

Wobec braku podstaw z art. 405 k.c. Sąd oddalił powództwo.

O kosztach orzekł na mocy art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli powodowie, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 407 k.c. w związku z art. 405 k.c. przez przyjęcie, iż na podstawie wszystkich okoliczności sprawy brak jest podstaw do uznania powództwa, podczas gdy w rzeczywistości Skarb Państwa uzyskał korzyść majątkową bez podstawy prawnej ich kosztem i rozporządził korzyścią na rzecz osoby trzeciej bezpłatnie i wówczas obowiązek wydania korzyści przechodzi na osobę trzecią, tj. na pozwaną;

2. naruszenie prawa procesowego, polegające na:

- braku zastosowania normy prawa procesowego, tj. art. 177 § 1 pkt. 3 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż nie zaszła potrzeba zawieszenia postępowania w przedmiotowej sprawie do czasu zakończenia postępowania administracyjnego o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, co skutkowało przyjęciem za podstawę rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji administracyjnej, co do której istnieje duże prawdopodobieństwo, iż zostanie uchylona;

- niewłaściwym zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., polegającym na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów prowadzącej do przyjęcia, iż okoliczność uznania utraty nieruchomości przez M. M. (2) za skutek decyzji Naczelnika Gminy S., co do której stwierdzono nieważność, a nie jak podnosiła strona pozwana z mocy samego prawa, nie miała znaczenia dla uznania zasadności roszczenia.

Wskazując na powyższe wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego jako części kosztów procesu.

Jednocześnie wnieśli o zawieszenie postępowania do czasu wydania decyzji stwierdzającej nieważność decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r. sygn. akt (...).

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o odmowę zawieszenia i oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powodów nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne i wnioski Sądu I instancji zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Poczynione przez ten Sąd ustalenia faktyczne mają oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który został oceniony w sposób zgodny z art. 233 § 1 k.p.c.

Analizując podniesione zarzuty o charakterze procesowym, w pierwszej kolejności należało odnieść się do naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza ogólnikowe zarzucenie braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżących odpowiada rzeczywistości. Niezbędne jest wskazanie, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie uznając je za wiarygodne i posiadające moc dowodową, wskazanie, że pominął w swojej ocenie niektóre dowody, ewentualnie wykazanie, że sąd przy ocenie dowodów uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Apelacja strony powodowej kwestionująca stanowisko Sądu I instancji w istocie stanowi niepopartą przekonywującymi argumentami polemikę, która nie mogła odnieść oczekiwanego przez skarżących rezultatu. Apelujący ograniczyli się w niej jedynie do krytyki Sądu Okręgowego za pominięcie znaczenia, jakie według skarżących miała okoliczność wydania prawomocnej decyzji Wojewody (...) z dnia 22 września 2005 r. o stwierdzeniu nieważności decyzji Naczelnika Gminy S. z dnia 18 lutego 1981 r.

Bezprzedmiotowy okazał się z kolei zarzut naruszenia art. 177 § 1 pkt. 3 k.p.c., gdyż de facto Sąd Apelacyjny rozpoznając niniejszą sprawę miał już możliwość zapoznania się z treścią decyzji nr (...) Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 kwietnia 2017 r., stwierdzającej wydanie decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r. z naruszeniem prawa. Godzi się zauważyć, że powyższa decyzja, z której Sąd II instancji przeprowadził dowód, została wydana na podstawie art. 156 § 2 k.p.a. i stwierdzono w niej, że decyzja Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r., dotycząca nabycia przez Gminę S. z dniem 1 stycznia 1996 r. z mocy prawa, nieodpłatnie własności nieruchomości należącej do Szkoły Podstawowej we wsi P., dla której prowadzona jest księga wieczysta KW (...), została wydana z naruszeniem prawa. Z informacji nadesłanej przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wynikało, że powyższa decyzja nie jest ostateczna albowiem zgodnie z przepisami k.p.a. został złożony wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (pismo k. 448). Jednakże w toku postępowania apelacyjnego wyjaśniono, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złożyła jedynie pozwana Gmina i w dniu 10 lipca 2017 r. wniosek ten cofnęła. Tym samym postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powołana wyżej decyzja nie mogła – wbrew zarzutom skarżących – wpłynąć na treść zaskarżonego orzeczenia.

Powodowie w postępowaniu przed Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji domagali się stwierdzenia nieważności decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r., ponieważ dla uzasadnienia swego roszczenia, opartego o treść art. 405 k.c., winni wykazać brak podstawy prawnej w uzyskaniu korzyści przez Gminę wskutek rozporządzenia nieruchomością. W myśl tego przepisu ten kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że tytułem prawnym, wyłączającym przyjęcie zaistnienia bezpodstawnego wzbogacenia, jest czynność prawna, przepis ustawy, orzeczenie sądu lub decyzja administracyjna (por: wyrok SN z dnia 17 listopada 1998 r., III CKN 18/98, LEX nr 479355; wyrok SN z dnia 25 marca 2004 r., II CK 89/2003, LEX nr 175951.

W niniejszej sprawie brak podstawy prawnej w zbyciu przez pozwaną umową sprzedaży nieruchomości musiałby być wykazany poprzez stwierdzenie w toku odrębnego postępowania administracyjnego nieważności decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r., mocą której pozwana Gmina stała się właścicielem spornych działek. Stwierdzenie nieważności tejże decyzji wywarłoby skutek w postaci odpadnięcia tytułu prawnego w postaci prawa własności Gminy S. do sprzedanych w późniejszym okresie nieruchomości – przywoływanych przez powodów. Tej treści decyzja administracyjna wyeliminowałyby z obrotu prawnego decyzję Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r. ze skutkiem ex tunc, tj. od momentu jej wydania.

Jak już wskazywano decyzją nr (...) z dnia 24 kwietnia 2017 r. nie stwierdzono nieważności decyzji z dnia 20 marca 1996 r., a stwierdzono wydanie jej z naruszeniem prawa, wskazując jako podstawę rozstrzygnięcia art. 156 § 2 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem nie stwierdza się nieważności decyzji, gdy decyzja ta wywołała nieodwracalne skutki prawne. Niewątpliwie z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. W pisemnych motywach decyzji wskazano, że na podstawie aktów notarialnych z dnia 7 lutego 2008 r. Gmina S. sprzedała własność działek nr (...) na rzecz osób fizycznych, chronionych rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych, co oznaczało, iż w rozpoznawanej sprawie zaszły nieodwracalne skutki prawne i nie można było stwierdzić nieważności decyzji komunalizacyjnej w zakresie dotyczącym części działki nr (...) wchodzącej aktualnie w skład działki nr (...) oraz działki nr (...). Podobne stanowisko zajęto w stosunku do działki nr (...) wskazując, że przedmiotowa nieruchomość wchodzi w skład drogi uznanej za gminną, co również sprzeciwiało się stwierdzeniu nieważności przedmiotowej decyzji. W wyroku z dnia 8 lutego 2017 r., sygn. akt II OSK 1324/15 Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że „nieodwracalność skutków prawnych związana jest ze zdarzeniem prawnym powstałym po wydaniu kwestionowanego aktu, którego organ administracji nie może odwrócić, działając w granicach przysługujących mu kompetencji”.

Należy podkreślić, że niezgodność decyzji z prawem nie wyklucza możliwości wywołania przez nią skutków prawnych. Ustalenie przez organ administracji publicznej, że istnieją okoliczności wskazujące na nieodwracalność skutku prawnego decyzji administracyjnej obarczonej wadami wymienionymi w art. 156 § 1 k.p.a. oraz podjęcie następnie na podstawie art. 156 § 2 k.p.a. decyzji jedynie ograniczającej się „do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa”, prowadzi do utrzymania stanu prawnego mającego swe źródło w bezprawnym akcie administracyjnym indywidualnym, ale z jednoczesnym zapewnieniem drogi do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych przez poszkodowane strony. Decyzja obarczona ciężkimi wadami wymienionymi w art. 156 § 1 k.p.a. wywołuje skutki prawne, lecz nie takie, które powinna powodować decyzja prawidłowa, ale dotknięte ułomnościami o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym. Te ułomne skutki prawne decyzji wadliwej nie są uznawane przez prawo i w celu ich cofnięcia eliminuje się taką decyzję z obrotu prawnego przez stwierdzenie jej nieważności. Dopiero w przypadku ustalenia, że skutki prawne spowodowane taką decyzją są nieodwracalne, stwierdza się jedynie niezgodność decyzji z prawem z dwóch powodów: po pierwsze, dlatego, że samych decyzji, nawet najciężej wadliwych, nie traktuje się jako aktów pozornych, które nie istnieją w obrocie prawnym, a po wtóre – w imię realizmu prawniczego ich skutki poddaje się ocenie dla zachowania takiej wartości nadrzędnej, jaką jest pewność obrotu prawnego (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1992 r. , sygn. akt III AZP 4/92).

Powyższe oznacza, że konsekwencje stwierdzenia decyzji z naruszeniem prawa są odmienne niż w przypadku stwierdzenia nieważności – wyłączona jest możliwość stwierdzenia nieważności decyzji i w związku z tym do decyzji komunalizacyjnej nie mają zastosowania skutki, jakie wiążą się ze stwierdzeniem nieważności decyzji. Z uwagi na to, że decyzja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdza wydanie decyzji Wojewody (...) z dnia 20 marca 1996 r. z naruszeniem prawa (art. 156 § 2 k.p.a.), to decyzja ta istnieje nadal w obrocie prawnym i jest ona wiążąca dla wszystkich uczestników tego obrotu. W konsekwencji przyjąć należało, że pozwana Gmina legitymowała się tytułem prawnym do rozporządzenia spornymi działkami zbywając je osobom fizycznym. Z tych też względów brak jest podstaw do podzielenia stanowiska powodów, że treść decyzji nr (...) z dnia 24 kwietnia 2017 r. jest tożsama w skutkach prawnych z treścią decyzji wydanej w oparciu o art. 156 § 1 pkt. 2 k.p.a., gdyby ustalono, że jest ona nieważna. Treść decyzji nr (...) z dnia 24 kwietnia 2017 r. stabilizuje zatem sytuację prawną oraz wyznacza wyłączny prejudykat odpowiedzialności odszkodowawczej. Przy czym podkreślić należy, że takie ewentualne roszczenie odszkodowawcze powinno być skierowane przeciwko podmiotowi, który wydał decyzję, co do której ustalono, że została ona wydana z naruszeniem prawa. Nie jest nim pozwana, gdyż decyzja z dnia 20 marca 1996 r. została wydana przez Wojewodę (...).

Na marginesie wskazać należało, że stronom niezadowolonym z decyzji z dnia 24 kwietnia 2017 r. przysługiwało prawo do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (pouczenie k. 437 verte), jednakże z materiału procesowego wynikało, że powodowie takiego wniosku nie złożyli. Z wnioskiem takim wystąpiła wprawdzie strona pozwana, ale ostatecznie cofnęła go w dniu 10 lipca 2017 r., co sprawiło umorzenie postępowania administracyjnego z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W związku z tym należało uznać, że wskazywana przez powodów podstawa prawna, a mianowicie art. 405 k.c., w stanie faktycznym na datę orzekania o apelacji, nie mogła być podstawą, która uzasadniałaby zasądzenie od Gminy S. kwot po 140.984,86 zł na rzecz każdego z powodów.

Nieuzasadniony był też zarzut naruszenia art. 407 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Wypada na marginesie wskazać, że przepis art. 407 k.c. normuje jedynie taką sytuację, w której zmiana podmiotowa po stronie dłużnika jest następstwem rozporządzenia (pod tytułem darmym), a więc czynności prawnej, a co najmniej zdarzenia w sferze prawa prywatnego. Jeżeli natomiast o przesunięciu majątkowym decydują przepisy ustawy o publicznym charakterze (a takim niewątpliwie była decyzja komunalizacyjna) to brak jest podstaw do przyjęcia, że powstaje w takiej sytuacji cywilne roszczenie o bezpodstawne wzbogacenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie I CSK 939/14; z 20 listopada 2013 r. w sprawie I CSK 49/13).

Marginalnie należy też zauważyć, iż roszczenie wywodzone przez powodów nie było popierane jako roszczenie odszkodowawcze – z czynu niedozwolonego, jakiego dopuściła się pozwana Gmina.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalono apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono na postawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. poprzez obciążenie nimi strony powodowej jako przegrywającej, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Kwotę 8.100 zł z tytułu kosztów zastępstwa prawnego strony pozwanej ustalono w oparciu o § 2 pkt 7 (wskazana w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia) w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

(...)

(...)