Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2015r.

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 78.608,96 (siedemdziesiąt osiem tysięcy sześćset osiem 96/100) zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 marca 2015r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.548 (siedem tysięcy pięćset czterdzieści osiem) zł tytułem kosztów postępowania.

Sędzia Hanna Daniel

Sygn. akt: IC 250/15

UZASADNIENIE

Powód, M. O. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...), wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, na swoją rzecz kwoty 78.608,96 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych /k.2-6/.

W uzasadnieniu powód podał, że żądana kwota 78.608,96 zł wraz z odsetkami jest sumą skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w zapłacie za wykonane przez powoda jako dalszego podwykonawcę konsorcjum firm (...) z siedzibą w D. jako Liderem Konsorcjum, (...) S.A z siedzibą w W., (...) S.A z siedzibą w W., (...) S.A. z siedzibą w W. oraz J. S. & S. L. z siedzibą w D., roboty budowlane. Powód wskazał, iż łączyła go z Generalnym Wykonawcą pozwanego - firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. -umowa podwykonawcza, mocą której miał wykonywać roboty na odcinku budowanej autostrady. Powód wskazał, że został zaakceptowany przez pozwanego - inwestora, przy czym generalny wykonawca nie dokonał zapłaty za wykonane roboty, wobec czego powód zwrócił swoje roszczenia do inwestora. Ponadto powód zaznaczył, że pozwany wyznaczył osobę do nadzoru nad inwestycją - inżyniera kontraktu. Dalej powód podniósł, iż wyznaczony przez pozwanego inżynier kontraktu w grudniu 2012r. oznaczył część roszczeń powoda jako uzasadnione, część natomiast nie, jednakże tych spornych roszczeń nie dotyczy żądanie. pozwu. Powód wskazał, że roszczenia dochodzone niniejszym pozwem zostały uznane za zasadne, taką informację otrzymał pozwany, jednakże pomimo powyższego zwlekał z zapłatą na rzecz powoda wymagalnych kwot, powołując się na kolejne, pozbawione uzasadnienia przeszkody i domagając się składania przez powoda kolejnych oświadczeń. Powód podał, że dopiero w dniu 20 marca 2013r. pozwany zapłacił powodowi na poczet faktur jakie obejmuje pozew łącznie kwotę 293.218,95 zł, następnie po długotrwałej wymianie korespondencji i kolejnych wezwaniach ze strony powoda pozwany wypłacił mu kolejne kwoty w dniu 15 listopada 2013r. oraz w dniu 20 stycznia 2014r. Tym samym w ocenie powoda, pozwany uznał należność główną, jednakże do dnia złożenia pozwu nie doszło do zapłaty dalszych kwot, powstałych z tytułu opóźnienia w zapłacie w związku z

1

długotrwałą weryfikacją zgłoszenia powoda.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych /k.85-106/.

W uzasadnieniu pozwany podał, że przed dokonaniem zapłaty w trybie art. 647'§5 kc musiał dokładnie zweryfikować, czy podwykonawca posiada wierzytelność, której zapłaty się domaga. Pozwany wskazał, że prowadzenie czynności weryfikacji wniosku powoda obejmowało szereg niezbędnych działań, takich jak ustalenie i sprawdzenie statusu podwykonawcy, potwierdzenie wykonania robót i ich odebrania, ustalenie wartości robót podwykonawcy, potwierdzenie salda należności oraz dodatkowe weryfikacje stanu faktyczne. W ocenie pozwanego powód niezasadnie domaga się odsetek za opóźnienie w zapłacie należności od dnia 15 stycznia 2013r., bowiem w tej dacie wierzytelność powoda, zarówno co do zasady jak i co do wysokości, była jeszcze sporna. Pozwany wskazał, iż dokonał płatności poszczególnych kwot po weryfikacji zakresu wykonanych robót, wobec czego brak jest podstaw do obciążania go za opóźnienie w związku z rozpatrywanym wnioskiem.

W trybie art. 84 kpc zostały zawiadomione o toczącym się postępowaniu (...) Ltd. w D. oraz Syndyk masy upadłości spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) /k.282/. Podmioty te nie złożyły wniosków o przystąpienie do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.

Sad ustalił, co następuje:

Skarb Państwa - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w B. w wyniku rozstrzygniętego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu ograniczonego, zawarł w dniu 17 czerwca 2010r. z Generalnym Wykonawcą, tj. Konsorcjum firm: (...) z siedzibą w D. jako Liderem Konsorcjum, (...) S.A z siedzibą w W., (...) S.A z siedzibą w W., (...) S.A. z siedzibą w W. Oraz J. S. & S. L. z siedzibą w D. (dalej także jako Generalny Wykonawca), umowę nr (...), której przedmiot obejmował wykonanie robót polegających na „budowie Autostrady A-l T. - S., (...) C. -O. od km 151 + 900 do km 163 + 300, O. II O. - B. od km 163 +300

2

do km 186+366".

Kontrakt zawarty między pozwanym Skarbem Państwa a Generalnym Wykonawcą obejmował Umowę, Szczególne Warunki Kontraktu oraz Ogólne Warunki Kontraktu na budowę dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez Zamawiającego, tłumaczenie pierwszego wydania (...) 1999 (łącznie zwane dalej (...)), Instrukcję dla Wykonawców - Tom I Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, Specyfikację, Dokumentację Projektową oraz Ofertę Wykonawcy.

W dniu 15 lutego 2011r. powód zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., jako podwykonawcą Generalnego Wykonawcy, umowę podwykonawczą nr (...) -umowę o roboty budowlane, zmienioną następnie aneksem numer (...) z dnia 16 marca 2011r. do umowy podwykonawczej nr (...), na mocy której przyjął do wykonania jako podwykonawca określone prace, objęte umową nr (...) z dnia 17 czerwca 2010r. Powód został w ramach powyższej inwestycji dalszym podwykonawcą. Na powyższe pozwany wyraził zgodę, podobnie jak na rozszerzenie zakresu prac zleconych powodowi w drodze aneksu z dnia 16 marca 201 Ir.

Dowód: umowa nr (...)~R- (...) z dnia 17 czerwca 201 Or wraz z

warunkami kontraktu/k. 113-127/;

umowa podwykonawcza nr (...) z dnia 15 lutego 201 Ir. wraz

z aneksem oraz załącznikami /k. 11-38/;

pismo z dnia 30 sierpnia 2011r, - zgoda pozwanego na zawarcie umowy i

aneksu/k 3 9/

Do nadzoru nad realizacją kontraktu pozwany we własnym zakresie wybrał i powołał inżyniera kontraktu, tj. podmioty: (...) Sp. z o.o. (...) S.A. Oddział w Polsce.

Okoliczność, bezsporna.

W toku realizacji umowy podwykonawczej nr (...) powód wykonywał zlecone mu prace, wystawiał stosowne faktury, odpowiednio do postępu prac i zleconych czynności. Z racji wykonanych prac z tytułu należnego wynagrodzenia wystawił m.in. następujące faktury VAT: faktura VAT numer (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. na kwotę 843.750,34 zł z terminem płatności do dnia 24 sierpnia 2012r.; faktura VAT numer (...) z dnia 7 września 2012r. na kwotę 413.822,77 zł z terminem płatności do dnia 21 września 2012r.

3

Z dniem 7 września 2012r. podwykonawca (...) Sp. z o. o. złożył pisemne oświadczenie, że powód jako podwykonawca (...) autostrady A-l T. - S. (...) C. - O. od km 163 + 300, O. II O. - B. 163 + 300 km, O. III B. - K. od km 186 - 346 do km 215 -850" zgodnie z umową podwykonawczą nr (...) wykonał swoje prace w zakresie określonym protokołami: protokół zbiorcze zestawienie płatności nr 18/sierpień 2012 z dnia 13 sierpnia 2012r. za okres rozliczeniowy 15.07.2012r. - 13.08.2012r. i wystawioną na jego podstawie fakturą VAT nr (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. na kwotę 843.750,34 zł brutto. W oświadczeniu wykonawca wskazał, że wykonanie tych prac zostało odebrane bez zastrzeżeń.

Dowód: kopia faktury VAT numer (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. /k 41/; kopia faktury VAT numer (...) z dnia 7 września 2012r. /k.41v/; oświadczenie z dnia 7 września 2012r. /k.42/.

Powód pismami z dnia 7 oraz 24 września 2012r. wzywał Generalnego Wykonawcę do zapłaty za wykonane roboty w kwotach wynikających z wystawionych faktur. Powód wezwał konsorcjum do zapłaty m.in. należności w kwocie 843.750,34 zł brutto z tytułu faktury VAT nr (...) pismem z dnia 7 września 2012r. oraz do zapłaty należności w kwocie 413.822,77 zł brutto wynikającej z faktury VAT nr (...).

Dowód: wezwanie do zapłaty nr (...) z dnia 7 września 2012r. /k.52/; wezwanie do zapłaty nr (...) z dnia 24 września 2012r. /k.53/

Powód pismem z dnia 25 września 2012r. zgłosił pozwanemu swoje roszczenia o wypłatę należności z tytułu wykonanych prac oraz wystawionych. faktur, a w dalszej kolejności przesłał załączniki, w tym oświadczenie podwykonawcy oraz wezwanie do zapłaty kierowane do podwykonawcy. Powyższy wniosek wpłynął do pozwanego w dniu 2 października 2012r. Zgłoszenie obejmowało wierzytelności w łącznej kwocie 1.380.350,48 zł, w tym także należności wynikające z faktur VAT nr (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. na kwotę 843.750,34 zł, faktury VAT numer (...) z dnia 7 września 2012r. na kwotę 413.822/77 zł.

Do wniosku powód załączył oświadczenie podwykonawcy (...) Sp. z o.o. z dnia 7 września 2012r., w którym podwykonawca wskazał, że powód wykonał prawidłowo zakres prac objętych fakturą VAT nr (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. na kwotę 843.750,34 zł brutto.

4

Dowód: wniosek podwykonawcy z dnia 25 września 2012r, wraz z załącznikami /k.49-56/;

W związku z pismem z dnia 25 września 2012r., tj, wnioskiem powoda o zapłatę wynagrodzenia, pozwany wszczął procedurę weryfikacji tego wniosku. Pozwany weryfikował wniosek powoda o wypłatę wynagrodzenia z tytułu wykonanych robót przy pomocy wyznaczonego przez pozwanego do nadzoru nad inwestycją inżyniera kontraktu.

Pozwany pismem z dnia 15 października 2012r. zwrócił się do inżyniera kontraktu o przedstawienie pisemnego stanowiska celem wyjaśnienia sytuacji faktycznej i. prawnej podwykonawcy - powoda.

Pismem z dnia 27 grudnia 2012r., które pozwany otrzymał 7 stycznia 2013r., inżynier kontraktu określił, jaka część dochodzonych przez powoda roszczeń jest uzasadniona. W wykazie sporządzonym przez inżyniera kontraktu kwoty wynikające z faktur nr (...) zostały wskazane jako należne powodowi. Jednocześnie w oświadczeniu z dnia 27 grudnia 2012r. inżynier kontraktu potwierdził, iż powód prowadził roboty na omawianej inwestycji, złożył wniosek do pozwanego o zapłatę wynagrodzenia za wykonane prace, za które nie zapłacił mu wykonawca.

W związku z dokonaną przez inżyniera kontraktu weryfikacją, pozwany pismem z dnia 31 stycznia 2013r. poinformował powoda o uznaniu za zasadne roszczeń powoda z tytułu należności objętych fakturami VAT nr (...) z dnia 17 sierpnia 2012r. oraz nr 98/09/ (...) z dnia 7 września 2012r.

W nawiązaniu do powyższej korespondencji powód oświadczył, że kwota 955.377,95 zł nie zaspokaja w pełni jego roszczeń wobec pozwanego, jednocześnie zwrócił się o wypłatę tejże kwoty, jako uznanej za bezsporną.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 15 października 2012r. /k.148-151/;

pismo inżyniera kontraktu z dnia 27 grudnia 2012r. wraz z prezentatą

potwierdzającą datę jego otrzymania przez pozwanego /k.57-65, 162-178/;

oświadczenie inżyniera kontraktu z dnia 27 grudnia 2012r. /k 183/;

pismo z dnia 20 grudnia 2012r. /k 180-181/;

pismo pozwanego z dnia 31 stycznia 2012r. /k.66-67, 188-189/;

oświadczenia powoda z dnia 18 lutego 2013r. /k.205-206/;

zeznania świadka A. G. /k.309v-310, k.312 od 00:22:45 do

01:10:45/;

zeznania świadka W. K. (1) /k 310-310v, k.312 od 01:11:40 do

5

01:27:17/;

zeznania świadka M. B. /k.310v, k-312 od 01:33:50 do

01:58:21/.

Pozwany pismami z dnia 19 grudnia 2012r. zwrócił się także do Generalnego Wykonawcy - (...) Ltd. oraz do podwykonawcy q potwierdzenie salda zobowiązań podwykonawcy - (...) sp. z o.o. wobec dalszego podwykonawcy powoda prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. O..

Generalny wykonawca w odpowiedzi na zapytanie pozwanego w piśmie z dnia 24 stycznia 2013r. poinformował, iż nie potwierdza salda powoda, oraz wskazał, że dokonanie płatności na rzecz powoda bez ich uprzedniego potwierdzenia przez generalnego wykonawcę, dopóki nie zostanie podpisany protokół rozliczenia końcowego między pozwanym a generalnym wykonawcą, nie może obciążać generalnego wykonawcy.

Jednocześnie w piśmie z dnia 31 stycznia 2013r. skierowanym do podwykonawcy (...) sp. z o.o., pozwany oświadczył, że jest odpowiedzialny solidarnie za zapłatę wynagrodzenia na rzecz powoda, przy czym wskazał, iż powód złożył do zamawiającego wniosek o zapłatę należnego mu wynagrodzenia, wobec czego pozwany wzywa podwykonawcę do zapłaty należnego dalszemu podwykonawcy wynagrodzenia, w tym faktury VAT nr (...) i faktury VAT nr (...). Jednocześnie pozwany wezwał podwykonawcę do przedstawienia mu dowodu zapłaty należnego powodowi, jako dalszemu podwykonawcy, wynagrodzenia. Pismo o analogicznej treści wzywające do zapłaty kwot należnych powodowi, pozwany wystosował także do Generalnego Wykonawcy.

W piśmie z dnia 8 lutego 2013r. wykonawca (...) Ltd. powołał się na fakt wystawienia wobec powoda noty obciążeniowej nr (...) z tytułu kosztów poniesionych przez wykonawcę na placu budowy w związku z wykonywaniem robót przez podwykonawcę. W związku z powzięciem tej informacji pozwany pismem z dnia 13 lutego 2013r. zwrócił się do powoda o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Pomiędzy powodem a pozwanym dochodziło do wymiany korespondencji, w której powód kwestionował, istnienie wierzytelności objętych w/w notą, jak również wskazywał na brak związku pomiędzy notą i jej ewentualną zasadnością a należnym mu wynagrodzeniem oraz podniósł brak podpisu osoby uprawnionej do składania oświadczeń pod notą. Pozwany w dalszym ciągu prowadził weryfikację zmierzająca do wyjaśnienia zasadności noty obciążeniowej.

Dowód: pismo z dnia 19 grudnia 2012r, nr (...)/BYR-

6

(...)/k.l58/;

pismo z dnia 19 grudnia 2012r. nr (...)/BY R-

(...) /k.160/;

pismo Generalnego Wykonawcy z dnia 24 stycznia 2013r. /k.186/;

pismo pozwanego z dnia 31 stycznia 2014r. nr GDDKiA-O/BYR-

(...)/;

pismo pozwanego z dnia 31 stycznia 2014r. nr (...)/(...)

(...) /k 195-195v/;

pismo powoda z dnia 18 lutego 2013r. /k.207/.

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Naprawczych z dnia 18 lutego 2013r. w sprawie o sygn. akt X GU 617/12, ogłoszona została (...) Sp. z o.o.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, X Wydział Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Naprawczych z dnia 18 lutego 2013r. /k.46/

Między powodem a (...) Ltd toczył się ■ proces o zapłatę, z powództwa firmy (...). W wyniku podjęcia rozmów ugodowych między Generalnym Wykonawcą (...) Ltd a powodem doszło do zawarcia w dniu 23 października 2013r. ugody. Przedmiotem ugody był szereg wzajemnych rozliczeń między stronami, przy czym w treści ugody Generalny Wykonawca (...) Ltd. potwierdzić miał, po cofnięciu powództwa powoda w sprawie przeciwko Generalnemu Wykonawcy, za należną powodowi kwotę 293.218,95 zł. W tym samym czasie (...) Ltd. potwierdzić miał do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad kwotę 662.159,00 zł jako należną powodowi.

Postanowienia ugody weszły w życie. W następstwie powyższego Generalny Wykonawca (...) Ltd. potwierdził jako bezsporną i należną powodowi kwotę 293.218,95 zł brutto zapłaconą podwykonawcy przez (...) przelewem w dniu 20 marca 2013r. oraz w dalszej kolejności potwierdził do pozwanego za bezsporną i należną podwykonawcy dalszą kwotę 662.159.00 zł brutto.

Dowód: umowa ugody z dnia 23 października 2013r./k.319-320/;

kopia pozwu o zapłatę z dnia 17 grudnia 2012r. w sprawie o sygn. akt XX GC U44/k.380-381/;

7

kopia odpowiedzi na pozew (...) Ltd. w sprawie o

sygn. akt XXGC 1144/k.382-393/;

postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie XX Wydział Gospodarczy z

dnia 15 października 2013r. o skierowaniu stron do mediacji w sprawie o

sygn. akt XXGC 1144/U94/;

kopia pisma procesowego powoda w sprawie o sygn, akt XXGC 1144/12

/k.395/;

kopia pisma procesowego pozwanego (...) Ltd. w sprawie o

sygn. akt XXGC 1144/12/k. 396/;

kopia pisma procesowego powoda z dnia 23 stycznia 2014r o cofnięciu

powództwa w sprawie o sygn. akt XXGC 1144/12 /k.400/;

postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie XX Wydział Gospodarczy z

dnia 29 stycznia 2014r. o umorzeniu postępowania /k 401/;

pismo Generalnego Wykonawcy z dnia 28 października 2013r. /k.254/..

W dniu 20 marca 2013r. pozwany zapłacił powodowi na rzecz faktur VAT nr (...) łącznie kwotę 293.218,95 zł uznaną przez pozwanego za bezsporną, którą to kwotę powód rozliczył proporcjonalnie na obie faktury. Pozwany prowadził dalszą weryfikację zasadności żądania powoda. Pismem z dnia 28 października 2013r. Generalny Wykonawca potwierdził jako należną powodowi kwotę 662.159,00 zł, która mimo to została następnie obniżona przez pozwanego o kwotę 20.296,27 zł, wobec czego pozwany wypłacił powodowi w dniu 15 listopada 2013r. kwotę 641.862,73 zł. Po uzyskaniu potwierdzenia przez Generalnego Wykonawcę w piśmie z dnia 26 listopada 20ł3r. jako należnej powodowi sumy całej sumy 662.159,00 oraz po uzyskaniu wyjaśnień inżyniera kontraktu zawartych w piśmie z dnia 16 grudnia 2013r., w wyniku dalej prowadzonej weryfikacji żądań powoda dokonano korekty wysokości należnego powodowi wynagrodzenia polegającej na zmianie zakresów wykonanych robót. Wynikająca z przeprowadzonej korekty dalsza wartość należnego powodowi wynagrodzenia wyniosłą 18.326,61 zł brutto i została zapłacona przez pozwanego w dniu 20 stycznia 2014r.

Dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 20 marca 2013r. /k.43/;

potwierdzenie przelewu z dnia 15 listopada 2013r. /k.44/;

potwierdzenie przelewu z dnia 22 stycznia 2014r. /k.45/; . pismo Generalnego Wykonawcy z dnia 28października 2013r. /k.254/;

pismo Generalnego Wykonawcy z dnia 26 listopada 2013r. /k.264-266/;

8

pismo inżyniera kontraktu nr (...) z dnia 16 grudnia 2013r. /k.271-272/; . zeznania powoda M. O. /k.377v, k.379 od 00:05:05 do 00:13:34/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przedstawione przez strony dokumenty oraz zeznania świadków i stron postępowania, przy czym za stronę pozwaną pracownika Generalnej dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad upoważnionego do reprezentowania statio fisci Skarbu Państwa w tej sprawie.

Sąd uznał za wiarygodne dowody z dokumentów zebrane w sprawie, albowiem zostały sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla tego typu dokumentów. Autentyczność zgromadzonych dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu,

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków A. G., W. K. (1), M. B., w zakresie, w jakim znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym przede wszystkim w korespondencji między stronami oraz pomiędzy generalnym wykonawcą a pozwanym, a także pozwany -inżynier kontraktu. Przede wszystkim z zeznań świadków wynikało, że generalny wykonawca zgłaszał zastrzeżenia do wniosku powoda o wypłatę wynagrodzenia, już po zaakceptowaniu kwoty bezspornej przez inżyniera kontraktu, przy czym okoliczność ta w ocenie Sądu nie wpływała na zasadność żądania powoda, z przyczyn, o których mowa w dalszej części.

Sąd przyznał walor wiarygodności zeznaniom powoda M. O., które były jasne, logiczne oraz współgrały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd dał wiarę zeznaniom W. K. (2) odnośnie prowadzonej procedury weryfikacji wniosku powoda, przy czym takiej oceny nie dyskwalifikuje fakt, iż Sąd ostatecznie nie przychylił się do twierdzeń pozwanego w zakresie oceny merytorycznej jego stanowiska.

Sad zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, iż powód opierał odpowiedzialność inwestora na treści art. 647'§5 k.c, w myśl którego zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. Przepis art. (...) §5 k.c. ustanawia ustawową solidarność inwestora i generalnego wykonawcy, wobec czego inwestor odpowiada za zapłatę

9

w taki sam sposób, jak strona umowy z podwykonawcą - generalny wykonawca.

W niniejszej sprawie pozwanego z Generalnym Wykonawcą łączyła określona w art. 647 k.c. umowa o roboty budowlane z dnia 17 czerwca 2010 roku, której przedmiotem była „Budowa Autostrady Al (...) 1 C. - O. od km 151 + 900 do km 163 + 300, O. II O. - B. od km 163 + 300 do km 186 + 366". Powód był natomiast dalszym podwykonawcą, ponieważ łączyła go z (...) Sp. z o.o., tj. podwykonawcą Generalnego Wykonawcy, umowa podwykonawcza z dnia 15 lutego 20lir. W sprawie w zasadzie kwestią bezsporną było udzielenie przez pozwanego zgody na zawarcie umowy podwykonawczej przez (...) Sp. z o.o. z powodem. Nie było także sporne wykonywanie przez powoda robót na w/w inwestycji w zakresie objętym żądaniem pozwu, przy czym na potrzeby niniejszego postępowania nie ma znaczenia kwestia pozostałych rozliczeń stron z tytułu niezapłaconego wynagrodzenia za roboty w ramach umowy podwykonawczej, których nie dotyczył przedmiot sporu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że odpowiedzialność inwestora względem podwykonawcy wynika z ustawy i ma charakter gwarancyjny. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności inwestora ograniczony jest w art.647 ^l § 5 k.c. do wynagrodzenia należnego podwykonawcy od wykonawcy, ale nie za nieterminowe dokonanie zapłaty. Do powstania wymagalności wierzytelności skierowanej przez podwykonawcę do inwestora niezbędne jest zatem wezwanie go do zapłaty, stosownie do art. 455 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 maja 2015r. V ACa 827/14). Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że pierwsze takie wezwanie powód skierował pismem z dnia 25 września 2012r.

Ponadto podkreślenia wymaga, iż wprawdzie inwestor nie odpowiada za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia podwykonawcy według terminów, w jakich powinno ono zostać zapłacone przez wykonawcę (np. określonego w fakturach lub umowie podwykonawczej), jednak odpowiada za własne opóźnienie na zasadach ogólnych. Podkreślić bowiem należy, że odpowiedzialność inwestora z przepisu art. 647 §5 kc ma charakter solidarny, wobec czego pozwany odpowiada za własny dług (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 października 2014 r. I ACa 140/14, LEX nr 1554627). Zatem, dla ustalenia odpowiedzialności inwestora - pozwanego - konieczne jest określenie jaki termin można uznać za niezwłoczne spełnienie świadczenia.

Odnosząc powyższe uwagi do przedmiotowej sprawy zauważyć należy, że pozwany winien .spełnić świadczenia na rzecz powoda w terminie siedmiu dni od otrzymania informacji inżyniera kontraktu o wynagrodzeniu uznanym za bezsporne. W ocenie Sądu nie

10

zwalnia pozwanego z odpowiedzialności za opóźnienie prowadzenie w dalszym ciągu weryfikacji wniosku powoda, mimo uzyskania już w grudniu 2012r. rzetelnej informacji osoby wyznaczonej przez pozwanego do czuwania nad kontraktem. Przede wszystkim zważyć należy, iż od momentu pierwszego zgłoszenia inwestorowi przez powoda swego roszczenia do dnia rozpoczęcia naliczania odsetek za opóźnienie upłynął okres ponad trzech miesięcy, zatem jest to odpowiedni okres czasu do zweryfikowania i spełnienia świadczenia, nawet przez podmiot obarczony sformalizowanymi procedurami w gospodarowaniu środkami publicznymi, jak pozwany. Zauważyć należy, iż zgłoszenie żądania pozwanemu nastąpiło pismem z dnia 25 września 2012r., natomiast z dnia 27 grudnia 2012r. pochodzi pismo inżyniera kontraktu wskazujące należność powoda jako bezsporną, co znalazło także potwierdzenie w piśmie pozwanego z dnia 31 stycznia 2013r., w którym także pozwany poinformował powoda o uznaniu jego roszczenia za bezsporne. Zatem, okres jaki upłynął od momentu zgłoszenia żądania do dnia zweryfikowania go obejmował kilka miesięcy. W tym miejscu wskazać należy, iż przedłużenie na dalszym etapie weryfikacji wniosku powoda o kolejne miesiące było nadużyciem, bowiem to na pozwanym spoczywał obowiązek zorganizowania w taki sposób pracy swojego zespołu pracowników, procedur wewnętrznych, aby możliwym było dokonanie wypłaty w rozsądnym terminie. Nie zwalnia pozwanego z odpowiedzialności za powstałe opóźnienie powołanie specjalnego zespołu mającego wyjaśnić zasadność roszczeń podwykonawców, bowiem było to działanie, które w konsekwencji zmierzać mogło do zmniejszenia odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawców, a przynajmniej wnikliwego rozpatrzenia ich żądań. Jednocześnie zauważyć należy, że to pozwany wybrał inżyniera kontraktu, który w jego imieniu miał nadzorować kontrakt i na bieżąco weryfikować zakres robót podwykonawców, wobec czego winien także posiadać większość niezbędnych informacji o stanie inwestycji. Potwierdzeniem powyższego jest okoliczność, iż biuro inżyniera kontraktu takiej weryfikacji dokonało, wobec czego pozwany w dniu 7 stycznia 2013r. (data wpływu pisma z dnia 27 grudnia 2012r.) posiadał już stosowną wiedzę, umożliwiającą mu wypłatę wynagrodzenia powoda przynajmniej w części, której dotyczy, niniejsze postępowanie. Kwota wynagrodzenia stwierdzona już wówczas przez inżyniera kontraktu w konsekwencji i tak okazała się być sumą bezsporną, o czym świadczą dokonane przez pozwanego wypłaty, przy czym nastąpiły one ze znacznym opóźnieniem, w odniesieniu do ostatniej wpłaty - prawie rocznym. W tym miejscu wskazać należy, iż termin jaki powód wyznaczył pozwanemu na dokonanie przelewu środków, tj. siedem dni od momentu otrzymania informacji o zweryfikowanej przez inżyniera kontraktu kwocie, czyli od dnia 7 stycznia 2012r., jest terminem uzasadnionym, rozsądnym i nie powinien powodować

11

jakichkolwiek trudności w dokonaniu przelewu. W tym miejscu można posiłkować się stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 16 stycznia 2014r., w którym wskazano, że ewentualna odpowiedzialności inwestora za opóźnienie jest możliwa wtedy, gdy opóźni się ze spełnieniem świadczenia, przy czym wobec tego, że jego termin płatności nie jest oznaczony, zastosowanie znajduje art. 455 k.c, z którego wynika, że świadczenie o charakterze bezterminowym winno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu do zapłaty (wyrok z dnia 16 stycznia 2014r., VI ACa 846/13, LEX nr 1438335). Wobec powyższego uznać należy, że pozwany od momentu upływu wyznaczonego terminu siedmiu dni na spełnienie świadczenia, tj. od dnia 15 stycznia 2013r. pozostawał w opóźnieniu z zapłatą na rzecz powoda żądanych kwot. Jest to o tyle uzasadnione, że powód w istocie od października 2012 roku oczekiwał na rozpoznanie wezwania, zatem pozwany po uzyskaniu potwierdzenia ze strony inżyniera kontraktu powinien dokonać wpłaty niezwłocznie.

Nie sposób uznać także, aby dochodzenie przez powoda należności z tytułu odsetek za opóźnienie stanowiło nadużycie prawa, co skutkowałoby oceną jego roszczenia przez pryzmat art. 5 k.c. Dla zastosowania art. 5 k.c. konieczne jest wystąpienie trzech podstawowych przesłanek: istnienie prawa, które zostaje nadużyte, czynienie z niego użytku oraz sprzeczność tego użytku z kryteriami nadużycia prawa (zob. SN z dnia 26 listopada 2004 r., I CK 279/04, Lex nr 277859), przy czym art. 5 k.c. może być stosowany tylko jako szczególny wyjątek; Przede wszystkim wskazać należy, iż nie można zachowania powoda polegającego na dochodzeniu zaległych odsetek za opóźnienie w wypłacie należnego i w rezultacie bezspornego wynagrodzenia, oceniać negatywnie. Powstałe opóźnienie w zapłacie nie zostało przez powoda w żaden sposób sprowokowane, nie polegało także na wykorzystaniu faktu położenia drugiej strony. Działanie powoda mieściło się w ramach dobrych obyczajów obowiązujących między przedsiębiorcami, czy - jak w przypadku pozwanego - dużych podmiotów posiadających realne możliwości wpływania i kształtowania swojej sytuacji. Nie sposób nie zauważyć, że obie strony negocjacji reprezentowane były na całym etapie przez profesjonalnych pełnomocników lub też wykwalifikowany personel, zatem nie sposób wywodzić z powyższego słabszą pozycję pozwanego. Jednocześnie należy mieć na względzie, że to powód jest przedsiębiorcą, zobowiązanym także do terminowego regulowania swych zobowiązań, którego działanie podlega prawom wolnego rynku. Zatem, to powód w wyniku opóźnienia w zapłacie należnego wynagrodzenia poniósł ryzyko gospodarcze związane z nieterminowym uregulowaniem jego należności.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że kwestia ewentualnych roszczeń wzajemnych przysługujących Generalnemu Wykonawcy czy też podwykonawcy (...) Polska

12

Sp. z o.o. względem powoda pozostaje bez wpływu na opóźnienie pozwanego. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynikało, aby istniały stwierdzone wierzytelności Generalnego Wykonawcy oraz podwykonawcy względem powoda, jak również, co istotne, pozwany nie wykazał, aby podmioty te złożyły oświadczenie o potrąceniu takiej wierzytelności z roszczeniem powoda o zapłatę wynagrodzenia, za które pozwany solidarnie odpowiadał. Ponadto ewentualny zarzut potrącenia nie miałby także znaczenia dla wypłaty wynagrodzenia przez pozwanego, bowiem dłużnik solidarny, jakim w procesie wobec powoda jest pozwany, może bronić się jedynie zarzutami, które przysługują mu osobiście względem wierzyciela, lub tymi, które ze względu na sposób powstania przysługują wszystkim dłużnikom. Wskazać należy, iż zarzut potrącenia należy do kategorii zarzutów osobistych wynikających z indywidualnych relacji dłużnika z wierzycielem, co oznacza, że może być podnoszony tylko przez tego dłużnika, któremu przysługuje (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 grudnia 2014r. I ACa 509/14). Zatem, gdyby nawet Generalnemu Wykonawcy przysługiwała względem powoda wierzytelność z tytułu nierozliczonych prac, to jedynie między tymi stronami, które są dla siebie wzajemnie wierzycielem i dłużnikiem, mogłoby dojść do potrącenia. Okoliczność ta pozostawała bez wpływu na Ocenę żądania powoda skierowanego do pozwanego, bowiem ten zarzut mógłby przysługiwać jedynie Generalnemu Wykonawcy, czy też podwykonawcy (...) Polska Sp. zo.o. Podniesienie zarzutu osobistego, przysługującego jednemu z dłużników solidarnych, może być dokonane przez innego dłużnika solidarnego tylko wtedy, gdy dłużnik uprawniony do podniesienia zarzutu udzieli odpowiedniego pełnomocnictwa temu współdłużnikowi, który w jego imieniu i na jego rzecz ma skorzystać z takiego zarzutu, czego jednak w niniejszej sprawie nie uczyniono. Jeżeli pozwany uznałby, że faktycznie istniało roszczenie wzajemne podwykonawcy (...) Sp. z o.o. lub (...) Ltd. względem powoda, winien tę okoliczność zbadać we własnym zakresie, nie zaś oczekiwać na ewentualne dokonanie potrącenia przez te podmioty. Podobnie bez wpływu na zobowiązanie pozwanego pozostają rozmowy między powodem a (...) Sp. z o.o., bowiem wypłata wynagrodzenia powodowi, nawet w przypadku zaistnienia zobowiązania wzajemnego (...) Sp. z o.o., była obowiązkiem inwestora. Zauważyć należy, że pozwanemu, jako dłużnikowi solidarnemu, przysługiwałoby roszczenie regresowe w stosunku do pozostałych współdłużników solidarnych. Ponadto wskazać należy, że zarówno Generalny Wykonawcy jak też podwykonawca (...) Sp. z o.o. nigdy nie zakwestionowały roszczenia powoda, lecz odmawiały jedynie potwierdzenia salda jego należności. Takie działanie było spowodowane interesem tychże podmiotów, przy czym nie zwalniało ono pozwanego z

13

odpowiedzialności. Pozwany przed dokonaniem zapłaty winien zbadać jedynie zasadność roszczenia powoda, co też uczynił już w grudniu 2012r., a dalsze zwlekanie z płatnością i oczekiwanie na rozwój wydarzeń między podmiotem a Generalnym Wykonawcą oraz podwykonawcą nie zwalnia pozwanego z odpowiedzialności za powstałe w ten sposób opóźnienie. Zauważyć należy bowiem, że takie oczekiwanie mogłoby przedłużać się w nieskończoność ze szkodą dla dalszego podwykonawcy. Tym samym ochrona udzielona podwykonawcom przez ustawodawcę w art. 647 ¹§5 k.c. w gruncie rzeczy stałaby się iluzoryczna.

Reasumując, za datę wymagalności roszczenia powoda uznać należało upływ siedmiu dni od dnia otrzymania przez pozwanego pisma inżyniera kontraktu, tj. 7 stycznia 2013r. Zatem odsetki winny zostać naliczane od dnia 15 stycznia 2013r. Wobec powyższego, od kwoty 293.218,95 zł odsetki należało naliczać za okres 64 dni, tj. do dnia pierwszej wpłaty w dniu 20 marca 2013r., co daje kwotę 6.683,79 zł. Dalej wartość roszczenia stanowią odsetki za okres 305 dni opóźnienia w zapłacie kwoty 641.862,73 liczone od dnia 15 stycznia do dnia 15 listopada 2013r. - data drugiego przelewu, w wysokości 69.497,03 zł, oraz odsetki za 373 dni opóźnienia w zapłacie pozostałej kwoty 18.326,61 zł liczone do dnia zapłaty w dniu 22 stycznia 2014r. w wysokości 2.428,15 zł. Łącznie suma odsetek za opóźnienie wyniosła 78.608,96 zł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 647 k.c. w zw. z art. 6471 §5 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 78.608,96 zł (siedemdziesiąt osiem tysięcy sześćset osiem złotych 96/00) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, tj. 19 marca 2015r. do dnia zapłaty (punkt 1).

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na fakt, iż pozwany przegrał niniejszy proces, Sąd na mocy wyżej przytoczonego przepisu i § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity - Dz. U. 2013 r., poz. 461) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów, zastępstwa procesowego (punkt 2 wyroku). Na wskazaną kwotę składają się wynagrodzenie pełnomocnika (3.600 zł), opłata od pełnomocnictwa (17 zł) oraz opłata od pozwu (3.931 zł).

14