Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 30 listopada 2016 roku M. S. złożył skargę o wznowienie postępowania o wysokość emerytury policyjnej zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 grudnia 2012 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 2868/12. W uzasadnieniu skarżący wskazał na zmianę sytuacji politycznej w Polsce po śmierci generała J. i generała K., co spowodowało odtajnienie przetrzymywanych przez nich dokumentów, w związku z czym wystąpiła możliwość ujawnienia nowych prawdziwych faktów ze sceny politycznej. Wskazał, że w latach 1983 – 1988 pracował w SB wydziale B przy KWP P., który był specjalnie powołany do ochrony L. W., zaś od 1989 roku wykonywał prace kryminalne, a zatem nie był wrogiem Narodu Polskiego. /skarga – k. 2/

W uzupełnieniu złożonej skargi wnioskodawca podniósł, że o faktach opisanych w skardze dowiedział się z treści pisma Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 15 listopada 2016 roku. Wniósł o uchylenie wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt VIII U 2868/12. /pismo k 15/

Odpowiadając na skargę pismem z dnia 22 maja 2017 roku organ rentowy wniósł o jej odrzucenie, a w przypadku ustalenia przez sąd, że nie zachodzą podstawy do odrzucenia skargi –o jej oddalenie. Wskazał, że podnoszony przez skarżącego fakt ochrony L. W. nie daje podstaw do stwierdzenia, że przed rokiem 1990 czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego, a nadto okoliczność ta była znana ubezpieczonemu w czasie prowadzenia postępowania w sprawie o sygn.. akt VIII U 2868/12. /odpowiedź na skargę – k.29 – 31/.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Skarżący wniósł o nieobciążanie go kosztami postępowania. Wskazał, że w toku postępowania, o którego wznowienie wnosi związany był tajemnicą służbową, ponieważ podpisał zobowiązanie do nieujawniania informacji, które mógł podnieść dopiero w toku niniejszego postępowania. Wskazał, że wcześniej obawiał się konsekwencji politycznych, zastanawiał się czy nie podnieść tych wątków podczas postępowania w sprawie, o której wznowienie wnosi. Podał że obecnie czuje się zwolniony z tajemnicy służbowej, bo jego przełożeni – generałowie J. i K. już nie żyją./ e-protokół z dnia 13 czerwca 2017 roku –00:15:55 – 00:16:32 płyta CD k. 39/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 16 listopada 2009 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ustalił M. S. wysokość emerytury. / decyzja – k. 16 akt rentowych załączonych do akt sprawy/

M. S. złożył odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że uważa ją za krzywdzącą i nie zgadza się z ustaloną wysokością emerytury. Podał, że do listopada 1983 roku pracował w Ł. Zakładach (...), gdzie działała silna zakładowa (...), która to organizowała strajki i on w nich uczestniczył. /odwołanie k. 1 akt VIII U 2868/12/

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2012 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 2868/12 Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie od decyzji z dnia 16 listopada 2009 roku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – Zakład Emerytalno – Rentowy w W.. /wyrok – k. 43 załączonych akt VIII U 2868/12 /

Skarżący w toczącym się postępowaniu w sprawie sygn. akt VIII U 2868/12 wskazywał, że pracował jako fotograf, zajmował się obróbką materiałów fotograficznych dotyczących przestępstw kryminalnych i wieców, zebrań, zgromadzeń i realizował zamówienia z różnych wydziałów. Nie miał etatu w Wydziale B. /zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 lipca 2012 roku k. 24 w. zw. z protokołem rozprawy z dnia 3 grudnia 2012 roku k. 41 /.

Pismem z dnia 15 listopada 2016 roku Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Archiwum IPN, odpowiadając na pismo ubezpieczonego z dnia 12 października 2016 roku wskazało, że ponowna kwerenda przeprowadzona w jego aktach osobowych potwierdza, że w okresie od 16 listopada 1983 roku do 13 października 1989 roku pełnił on służbę w organach bezpieczeństwa państwa, tym samym informacja o przebiegu służby jest prawidłowa. Wskazano, że decyzje organu emerytalno-rentowego oraz informacje wystawiane przez Instytut Pamięci Narodowej podlegają kontroli sądowej. /pismo k 4-5/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, w załączonych aktach sprawy
o sygn. akt VIII U 2868/12 oraz w aktach organu rentowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem, stosownie do art.399 § 1 k.p.c, polega na ponownym rozpoznaniu sprawy, jeżeli spełnione zostaną przesłanki przewidziane w ustawie. Wymogiem formalnym wznowienia postępowania jest wniesienie skargi przez uprawnioną do tego osobę, w przepisanym prawem terminie, w oparciu
o ustawową podstawę.

Już z powyższego wynika, iż możliwość ponownego rozpoznania prawomocnie zakończonej sprawy na skutek skargi o wznowienie postępowania otwiera się tylko wówczas, gdy zaistnieje jedna z ustawowych podstaw wymienionych w Kodeksie postępowania cywilnego (wyr. SN z 17.7.2006 r., I PK 5/06, Wokanda 2006, Nr 11, s. 33). Przyczyny usprawiedliwiające jej zastosowanie muszą mieć charakter wyjątkowy oraz odpowiednio dużą wagę (post. SN z 28.3.2007 r., II CZ 16/07, niepubl.).

Podkreślenia przy tym wymaga, iż sformułowanie w skardze podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401- 404 k.p.c. nie oznacza jeszcze oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia.

Jako podstawę wznowienia postępowania ubezpieczony wskazał w toku niniejszego procesu fakt ochrony w latach służby L. W..

Sąd badał zatem wskazaną podstawę wznowienia postępowania w oparciu o przepis art. 403 § 2 k.p.c., zgodnie z którym wznowienia można żądać również w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do twierdzeń skargi, wskazać należy, że wnioskodawca nie wykazał, że okoliczności, na które się powołuje w skardze nie były mu znane wcześniej ani że wcześniej nie mógł ich wyjawić.

Nowe okoliczności i dowody później wykryte, to takie okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, które istniały przed wydaniem prawomocnego wyroku, lecz były stronie nieznane, lub strona nie miała do nich dostępu. Mowa jest tu bowiem o późniejszym wykryciu, a nie o późniejszym zaistnieniu nowych okoliczności lub wystawieniu nowych dokumentów, czy też powstaniu innych nowych dowodów (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2015 r. II UZ 70/14 LEX nr 1656502).

Tym samym możliwość powoływania nowych faktów i dowodów jest ograniczona jedynie do tych okoliczności i środków dowodowych, które istniały już w okresie trwania zakończonego postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2015 r. II UZ 3/15 LEX nr 1663407).

Podstawa do wznowienia postępowania określona w art. 403 § 2 k.p.c. nie zachodzi, jeżeli w poprzednim postępowaniu istniała obiektywna możliwość powołania się na te środki dowodowe, a zaniechanie strony w tym przedmiocie było następstwem jej zaniedbań, opieszałości, zapomnienia, czy błędnej oceny potrzeby ich powołania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2014 r. III CZ 45/14 LEX nr 1541056).

Jako podstawę wznowienia skarżący powołał okoliczność, o której wiedział już na etapie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem. Była nią okoliczność, iż w latach 1983 – 1988 pracował w SB dla ochrony L. W.. Nie sposób wobec tego uznać, że powyższe stanowiło okoliczność nowo wykrytą, mogącą stanowić podstawę wznowienia. Wiedząc o tym wcześniej skarżący winien dołożyć należytej staranności celem wykazania tego faktu. Okoliczności dotyczące jego pracy w SB podnoszone w skardze, zdaniem Sądu, mogły być ujawnione w toczącym się postępowaniu w sprawie VIII U 2868/12. Wnioskodawca nie wskazywał zresztą, że o fakcie pracy w SB przy ochronie L. W. nie wiedział w trakcie toczącego się wcześniej, prawomocnie zakończonego postępowania.

W tym stanie rzeczy okoliczności te nie mogą stanowić podstawy wznowienia.

Wskazać bowiem należy, że do funkcji wznowienia postępowania nie należy korygowanie błędów popełnionych przez stronę w trakcie prowadzenia poprzedniego postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego V CZ 2/14 2014.02.05 LEX nr 1441202).

Skoro zatem skarżący uważał , iż poprzednie postępowanie było obciążone błędami, to mógł żądać jego weryfikacji poprzez wniesienie odpowiedniego środka odwoławczego od wydanego w sprawie wyroku, czego jednak z niewiadomych względów nie uczynili. W chwili obecnej nie może on zatem domagać się naprawienia tego błędu poprzez wznowienie postępowania.

Wnioskodawca nie zachował także terminu do wniesienia skargi.

Termin ten, zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c., wynosi trzy miesiące i liczy się go od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

Wnioskodawca, co sam przyznał, o faktach wskazanych w skardze wiedział w toku postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem. Pismo Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 15 listopada 2016 roku, załączone do skargi, nie wskazuje na przeciwną okoliczność. Jest jedynie odpowiedzią na zapytanie wnioskodawcy sformułowane w jego piśmie z dnia 12 października 2016 roku, w którym powołał się na fakty wskazane w skardze i jak sam przyznał w toku niniejszego postępowania, były mu znane już w 2010 roku, kiedy odwoływał się od decyzji z dnia 16 listopada 2009 roku.

Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.

W ramach postępowania przed sądem na posiedzeniu niejawnym badane jest wniesienie skargi w terminie (wynikającym z przepisów art. 407 i 408), dopuszczalność skargi (ze względu na zaskarżone orzeczenie) i oparcie jej na ustawowej podstawie.

Jednocześnie w orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401 - 404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi; taka skarga jako nie oparta na ustawowej podstawie wznowienia podlega odrzuceniu na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. ( tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 grudnia 2015 roku, sygn. V CZ 76/15, LEX nr 1996846).

Jednocześnie, po dokonaniu wszechstronnej analizy całokształtu materiału procesowego przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy uznał, że w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w stosunku do wnioskodawcy zasadne jest zastosowanie dobrodziejstwa wynikającego z art. 102 k.p.c.

Zgodnie z powołanym przepisem ustawy w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przepis ten statuuje zasadę słuszności, będącą odstępstwem od wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. zasady odpowiedzialności za wynik procesu.

W rozpoznawanej sprawie przy ocenie podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Sąd uwzględnił sytuację majątkową, w jakiej znajduje się aktualnie wnioskodawca.

Mając na uwadze powyższe Sąd odstąpił od obciążenia wnioskodawcy obowiązkiem zwrotu na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego, o czym orzeczono w punkcie drugim sentencji wyroku.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

D.D-L