Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 412/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie o sygn. akt I Ns 919/16 z udziałem (...) S.A. w G. oddalił wniosek C. G., J. G., M. G. o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po K. G..

Apelację od powyższego postanowienia złożyli wnioskodawcy zaskarżając je w całości. Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego skarżący zarzucili naruszenie prawa materialnego i procesowego:

- art. 1019 § 2 k.c. w zw. z art. 84 § 1 k.c. przez ich niezastosowanie co doprowadziło do przyjęcia, że uczestnicy nie mogą skutecznie uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po K. G., bowiem zaniechanie złożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku w niniejszym stanie faktycznym nie może być zakwalifikowane jako błąd co do treści czynności prawnej,

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dokonanie oceny zgromadzonych dowodów w sposób dowolny i jednostronny, w szczególności poprzez:

- uznanie, że wnioskodawcy mieli możliwość szczegółowego wypytania matki spadkodawcy ewentualnie innych krewnych co do stanu majątkowego spadkodawcy,

- uznanie, że wnioskodawcy wykazali się brakiem staranności i lekkomyślnością przyjmując, że spadkodawca nie ma długów.

W konkluzji skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku o uchylenie się od skutków niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po ojcu K. G. (apelacja – k. 58).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własny ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny.

Wbrew zapatrywaniom skarżących, Sąd I Instancji dokonał bowiem prawidłowej, gdyż odpowiadającej wymogom określonym w art. 233 § 1 k.p.c. oceny dowodów, w oparciu o którą wyprowadził również słuszne wnioski jurydyczne w zakresie przepisów kodeksu cywilnego regulujących kwestię uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Swoje stanowisko zaś nadto przekonująco i wyczerpująco uzasadnił. Wobec faktu, że nie jest rolą Sądu Odwoławczego powielanie wywodu trafnie przedstawionego już w tym względzie przez Sąd I Instancji, którego argumentację Sąd Okręgowy w pełni aprobuje, w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów podniesionych w apelacji.

Zarzuty te, w ocenie Sądu Okręgowego, uznać natomiast należy za chybione. Uzasadnienie, szczegółowo powyżej opisanych zastrzeżeń, jakie apelujący zgłaszają względem prawidłowości zaskarżonego rozstrzygnięcia, ujawnia, iż skarżący nie przyjmują do wiadomości, iż skuteczne uchylenie się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku wymaga spełnienia przesłanek określonych w art. 1019 k.c. oraz w przepisach części ogólnej kodeksu cywilnego dotyczących wad oświadczenia woli w związku z czym uwzględnienie wniosku o zatwierdzenie takiego uchylenia jest możliwe jedynie wtedy, gdy przedmiotowe przesłanki zostaną spełnione.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, pomimo przeciwnego stanowiska skarżących, nakazuje przychylić się do zapatrywania Sądu I instancji, że wnioskodawcy nie dołożyli należytej staranności, aby dowiedzieć się o zobowiązaniach ojca, choć z pewnością mieli taką możliwość. Prawidłowo uznał Sąd I instancji, że wnioskodawcy mogli szczegółowo wypytać matkę spadkodawcy, ewentualnie innych krewnych o zadłużenie spadkodawcy. Wiedzieli, że przez jakiś czas mieszkał u swojej matki, że mogły przychodzić wezwania od wierzycieli do spadkodawcy, w szczególności, że pożyczka udzielona była spadkodawcy w 2006 roku.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że skarżący o istnieniu długów spadkowych dowiedzieli się z korespondencji wierzyciela spadkodawcy do wnioskodawców, w sprawie uregulowania zadłużenia zmarłego ojca. Skarżący próbowali usprawiedliwić niedołożenie własnych starań w pozyskaniu informacji o zobowiązaniach spadkodawcy brakiem kontaktu z ojcem. Okoliczność ta nie usprawiedliwia jednak spadkobierców. Słusznie ocenił Sąd Rejonowy, że brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego jest wynikiem braku staranności spadkobierców i nie jest błędem istotnym. Postawę skarżących słusznie zatem Sąd Rejonowy uznał za pasywną, nienoszącą cech staranności w ustalaniu, co wchodzi w skład spadku po zmarłym ojcu.

Błąd wnioskodawców, na który się powołują, wnosząc o zatwierdzenie uchylenia się przez nich od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie, zgodnie z przepisem art. 1019 k.c. winien mieć prawną doniosłość, tj. nie tylko dotyczyć treści przyjęcia spadku i być istotnym, ale i nie stanowić następstwa niedołożenia należytej staranności przez spadkobiercę. Ocena w tym aspekcie w realiach niniejszej sprawy nie może zaś pomijać, że swoje wyobrażenie o stanie rzeczy, mającym znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy, wynika z zaniedbania własnych spraw przez wnioskodawców, na których spoczywał obowiązek dołożenia należytej staranności w ustaleniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego, gdyż tylko w tych okolicznościach brak wiedzy o stanie spadku można by rzeczywiście uznać za błąd.

Reasumując, nie negując rozżalenia wnioskodawców, uzasadnionego przywołanymi przez nich okolicznościami dotyczącymi sposobu życia ojca, nie można nie zauważyć, że przeszkodą do uwzględnienia złożonego przez nich wniosku jest ich własne zaniedbanie i brak należytej troski o własne interesy, wyrażające się w niezachowaniu należytej staranności co do rozeznania w zakresie przedmiotu spadku, nie zaś uchybienia ze strony Sądu Rejonowego i jego niewłaściwa ocena zaistniałego stanu rzeczy.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.