Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 października 2016 r. Sąd Rejonowy Piotrkowie Trybunalskim w sprawie z powództwa W. D. przeciwko (...)Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę 2.656,80 zł, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.656,80 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 14 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.041,87 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (wyrok k. 136, uzasadnienie k. 143-151).

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w całości i zarzucając:

1.  naruszenie prawa materialnego:

- art. 361 § 1 k.c. i art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i tym samym uznanie, że:

⚫

powód udowodnił, że koniecznym i celowym okresem najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego M. N. jest okres od dnia 15 lutego 2016 r. do dnia 15 marca 2016 r.;

⚫

poniesiony przez poszkodowanego M. N. wydatek w kwocie 4.428 zł jest szkodą pozostającą w normalnym związku przyczynowym z kolizją z dnia 12 lutego 2016 r., wskutek której uszkodzeniu uległ pojazd poszkodowanego marki F. (...) o nr rej. (...);

- art. 354 § 2 w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie, co w konsekwencji doprowadziło Sąd Rejonowy do obciążenia pozwanego skutkami wyboru przez poszkodowanego M. N. sposobu naprawy uszkodzeń pojazdu, gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że gdyby pojazd był naprawiany w zakładzie naprawczym, to naprawa trwałaby maksymalnie 12 dni.

2. naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nie rozważenie wszechstronnie zgromadzonego materiału dowodowego, co doprowadziło Sąd Rejonowego wadliwej oceny i przyjęcie błędnych wniosków, że:

- poszkodowany mógł naprawić pojazd dopiero po otrzymaniu odszkodowania od pozwanego, gdy poszkodowany rozpoczął naprawę po upływie tygodnia od powstania szkody, a na datę wypłaty odszkodowania pozostał do wymiany pas przedni o wartości 200 zł;

- uzasadnionym okresem naprawy uszkodzeń w pojeździe marki F. (...) o nr rej (...) w okolicznościach faktycznych sprawy był okres od 12 lutego 2016 r. do 15 marca 2016 r. gdy poszkodowany naprawiał pojazd systemem gospodarczym, zakres naprawy był szerszy niż zakres uszkodzeń w pojeździe powstałych wskutek kolizji z dnia 12 lutego 2016 r. zaś naprawa w warsztacie trwałaby maksymalnie 12 dni;

- wydatek w kwocie 4.428 zł poniesiony przez poszkodowanego M. N. na wynajem pojazdu zastępczego jest wydatkiem celowym, stanowi szkodę, którą pozwany w ramach gwarancyjnej odpowiedzialności winien naprawić;

- koniecznym i ekonomicznie uzasadnionym czasem najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego M. N. jest okres 30 dni poczynając od 15 lutego 2016 r. do 15 marca 2016 r., gdy naprawa pojazdu maksymalnie winna trwać 12 dni i mogła zakończyć się 22 lutego 2016 r.;

- rzeczywisty okres naprawy uszkodzeń pojazdu wynikający z przyjętego przez poszkodowanego sposób naprawy uszkodzonego pojazdu jest jednocześnie koniecznym i uzasadnionym okresem naprawy wyznaczającym tym samym konieczny i ekonomicznie uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych (apelacja k. 158-163).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na apelację k. 170-174).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i jako trafnie, prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjmuje za własne.

W odniesieniu do zarzutu apelacji dotyczącego naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny materiału dowodowego, uznać go należy za chybiony. Postawienie tego zarzutu wymaga bowiem wykazania błędów w ustaleniach, polegających na konkretnych naruszeniach wskazań wiedzy, logiki czy też doświadczenia życiowego, czego skarżący nie uczynił. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 września 2002 r. (sygn. akt II CKN 817/00), jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Skarżący nie wskazał podstaw do uznania powyższego zarzutu za zasadny, w zakresie w jakim stanowił jedynie polemikę z rozważaniami Sądu I instancji, a nie kwestionował prawidłowości ustalonego przez ten Sąd stanu faktycznego. Kwestia ustalenia koniecznego i ekonomicznie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, sytuuje się w sferze stosowania prawa materialnego do ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych (subsumcji), nie stanowi zaś elementu ustaleń faktycznych i związanych z tymi ustaleniami domniemań bądź oceny mocy i wiarygodności dowodów. Określone powyżej w treści apelacji zarzuty odnosiły się i zawierały w pozostałych zarzutach wskazanych przez stronę pozwaną, to jest w zarzutach naruszenia prawa materialnego.

Konfrontując ustalenia faktyczne Sądu I instancji i zeznania biegłego sądowego w uzupełniającej opinii (k. 130), w ramach sformułowanego zarzutu procesowego skarżący podniósł zarzut, że zakres napraw dokonanych po wypłacie odszkodowania w dniu 11 marca 2016 r., był szerszy niż zakres uszkodzeń powstałych wskutek kolizji z 12 lutego 2016 r. Zatem w tym zakresie kwestionował istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy tymi naprawami a szkodą, a w konsekwencji zakres swojej odpowiedzialności odszkodowawczej.

Ustalenia dotyczące istnienia lub braku istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy dwoma zdarzeniami są typowymi ustaleniami faktycznymi. Konieczność dokonania ustaleń w zakresie istnienia lub braku istnienia związku przyczynowego wynikają z treści prawa materialnego - to jest art. 361 k.c., który to przepis wprowadza legalną definicję związku przyczynowego, a więc w tym aspekcie mieści się w ramach oceny prawnej ustalonych faktów.

Skarżący zarzucił, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw Sądowi I instancji do ustalenia, że naprawa powypadkowa podjęta przez poszkodowanego ze środków własnych obejmowała uszkodzenia tylko z tym wypadkiem związane. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wprawdzie wskazał, że: „Suma ta nie była wystarczająca na zakup wszystkich potrzebnych podzespołów, w związku z czym reflektory, chłodnicę i pas przedni zamówił dopiero po wypłacie odszkodowania przez pozwanego, tj. po 11 marca 2016 r. (piątek), jak również wtedy gdy zlecił ustawienie geometrii kół” (uzasadnienie k. 144), jednak w stanie faktycznym uwzględnił okoliczność ustaloną przez biegłego sądowego (ustna opinia uzupełniająca k. 130), że: „Przy naprawie przedmiotowego pojazdu nie była uzasadniona naprawa reflektorów oraz chłodnicy, była za to uzasadniona wymiana pasa przedniego” (uzasadnienie k. 146).

Zatem zakres naprawy związany z kolizją z dnia 12 lutego 2016 r. na tym etapie restytucji pojazdu był ograniczony do wymiany pasa przedniego. W konsekwencji, prawidłowy i logiczny jest wniosek, że wbrew twierdzeniom skarżącego, do naprawy uszkodzonego pojazdu ze środków własnych poszkodowanego nie doszło. Nadal uzasadniony był bowiem zakup i montaż pasa przedniego, na którego zakup poszkodowanemu nie wystarczyła wyasygnowana przez niego na pokolizyjną naprawę pojazdu kwota 9.000 zł. Kwestią drugorzędną dla możliwości dokończenia naprawy pojazdu w tych warunkach było, czy wartość pasa przedniego wynosiła wskazaną przez biegłego w kosztorysie kwotę 441,43 zł, czy też około 200 zł za część używaną (która notabene nie przywróciłaby stanu pojazdu sprzed szkody), skoro przeznaczone przez poszkodowanego na naprawę pokolizyjną środki finansowe nie były wystarczające do zakończenia naprawy. Ostatecznie za prawidłowe należało uznać ustalenie faktyczne Sądu I instancji co do tego, iż dopiero po wypłacie odszkodowania 11 marca 2016 r. poszkodowany mógł dokończyć naprawę pojazdu.

Przechodząc do zarzutów prawa materialnego wskazać należy, że szkodę należy ujmować zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania z art. 361 § 2 k.c., obejmującego ekonomicznie uzasadnione wydatki potrzebne do przywrócenia stanu poprzedniego. W tych ramach mieści się kwota wynajmu pojazdu zastępczego przez okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego samochodu. Zachodzi bowiem normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. między uszkodzeniem pojazdu w kolizji drogowej a koniecznością wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego. Przy tym wysokość odszkodowania nie może być ustalona dowolnie przez uprawnionego, ale musi odpowiadać okresowi koniecznemu w danych okolicznościach do naprawienia samochodu. Wynikający bowiem z art. 354 § 1 k.c. obowiązek lojalności wierzyciela wobec dłużnika wymaga wykonywania zobowiązania w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu i zasadom współżycia społecznego. W uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11, Sąd Najwyższy przyjął, iż zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Z kolei wydatki poniesione na uzyskanie pojazdu zastępczego na czas naprawy są wydatkami poniesionymi w następstwie zdarzenia szkodzącego, które bez tego zdarzenia by nie powstały.

Pozwany wskazując, że okres najmu pojazdu zastępczego winien być krótszy niż faktyczny nie udowodnił, że czas najmu w tym wymiarze wyczerpywał doznaną szkodę. Podkreślenia wymaga, że ciężar wykazania, iż uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego był krótszy niż wskazany przez powoda obciążał pozwanego, bowiem w razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013 roku, II PK 304/12).

Myli się apelujący podnosząc, że 30 dniowy okres najmu pojazdu zastępczego
nie był uzasadniony względami technologicznymi związanymi z prawidłowo zorganizowaną naprawą pojazdu podjętą przez poszkodowanego we własnym zakresie. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy niewątpliwie zakończenie postępowania likwidacyjnego i wypłata odszkodowania lub jego części, była etapem warunkującym przystąpienie do naprawy pojazdu. Poszkodowany dla przyspieszenia procedury naprawy szkody (a więc jej zminimalizowania), pomimo braku takiego obowiązku z jego strony, przyspieszył postępowanie likwidacyjne rozpoczynając naprawę pojazdu we własnym zakresie i angażując przy tym środki własne jeszcze przed wypłatą odszkodowania. Niewątpliwie też wobec niewystarczających przeznaczonych na ten cel własnych finansów, dopiero fakt wypłaty odszkodowania 11 marca 2016 r. umożliwił poszkodowanemu całkowitą naprawę pojazdu (co nastąpiło 15 marca 2016 r.). Rzeczywisty czas naprawy pojazdu w niniejszej sprawie mieścił się zatem we wskazanym przez biegłego sądowego uzasadnionym pod względem ekonomicznym, technologicznym i organizacyjnym 32-dniowym okresie przestoju pojazdu (25 dni od daty zgłoszenia szkody do wypłaty odszkodowania oraz 5 dni + 2 dni wolne okresu technologicznej naprawy).

W tych okolicznościach bezzasadne jest argumentowanie ze strony apelującego, że gdyby poszkodowany zlecił naprawę warsztatowi naprawczemu, to taka naprawa trwałaby maksymalnie 12 dni, skoro w realiach rozpoznawanej sprawy do takiego zlecenia nie doszło, a określenie uzasadnionego okresu naprawy w tych warunkach było czysto hipotetyczne.

W ocenie Sądu Okręgowego zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego za okres podjętej przez poszkodowanego we własnym zakresie naprawy pojazdu i oczekiwania na wypłaty odszkodowania, które umożliwiło jego całkowitą naprawę, a więc w okresie kiedy szkoda w pojeździe nie została naprawiona i poszkodowany nie mógł z niego korzystać, pozostaje w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 §1 k.c. ze zdarzeniem szkodzącym. Tak więc jest objęty zakresem obowiązku naprawienia szkody przez ubezpieczyciela w ramach odpowiedzialności OC. Pozwany nie wykazał w toku procesu, iż powód z własnej winy wybierając sposób naprawy pojazdu we własnym zakresie doprowadził do opóźnienia w naprawie samochodu. W rezultacie uwzględnienie przez Sąd Rejonowy kosztów najmu samochodu zastępczego (przy zastosowaniu niekwestionowanej przez pozwanego dobowej stawki najmu pojazdu zastępczego) za okres od daty zgłoszenia szkody do wypłaty odszkodowania i zakończenia naprawy, z zaliczeniem kwoty już powodowi wypłaconej, uznać należało za zasadne.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Strona pozwana przegrała postępowanie apelacyjne w całości, w związku z czym powinna zwrócić stronie przeciwnej poniesione przez nią koszty postępowania tj. kwotę 450,00 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego adwokatem. Wynagrodzenie to zostało ustalone na podstawie § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu po zmianach (Dz. U. 2015, poz. 1800 ze zm.) albowiem apelacja została złożona po 26 października 2016 roku.