Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku w XV Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Tamowicz

Protokolant: stażystka Natalia Nocoń

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2017 r.

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy (...)

przeciwko Agencji (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o nakazanie, ochronę dóbr osobistych i zapłatę

oraz

z powództwa wzajemnego Agencji (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko Gminie (...)

o nakazanie

1. Oddala powództwo Gminy (...)o nakazanie wywiedzione na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 153 poz. 1503 z późniejszymi zmianami).

2. Oddala powództwo Gminy (...)o ochronę dóbr osobistych i zapłatę.

3. Oddala powództwo wzajemne Agencji (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. o nakazanie wywiedzione na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 153 poz. 1503 z późniejszymi zmianami).

4. Koszty postępowania znosi między stronami wzajemnie.

5. Nakazuje ściągnąć od powódki Gminy (...)na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 1 250 zł. (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt złotych) tytułem opłaty od rozszerzonego powództwa oraz kwotę 57,50 zł. (pięćdziesiąt siedem złotych 50/100) tytułem zwrotu wydatków w sprawie.

UZASADNIENIE

Powódka Gmina (...)w pozwie skierowanym przeciwko Agencji (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wnosiła o:

1.  nakazanie pozwanej zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w formie klubu (...) w (...) następujących czynów nieuczciwej konkurencji:

a)  namawiania przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby wykonujące usługi na rzecz pozwanej do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w (...), który obecnie nosi nazwę (...);

b)  sprzedaży napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną;

c)  wykorzystywania stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej.

W przypadku nie uwzględnienia powyższego żądania powódka wnosiła ewentualnie o nakazanie pozwanej w prowadzonej działalności gospodarczej w formie klubu (...) w (...) zaprzestania naruszeń dóbr osobistych powódki w postaci dobrego imienia (renomy) i wiarygodności poprzez nakazanie zaprzestania stosowania we wskazanej działalności następujących praktyk:

a)  namawiania przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby wykonujące usługi na rzecz pozwanej do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w (...), który obecnie nosi nazwę (...);

b)  sprzedaży napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną;

c)  wykorzystywania stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej.

Ponad to powódka wnosiła o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wywiodła, że jest miastem na prawach powiatu, uzdrowiskiem, w którym odbywa się szereg imprez o charakterze kulturalnym i najróżniejszych wydarzeń. Przez wiele lat powódka starała się ukształtować pozytywny i prestiżowy swój wizerunek jako miejsca przyjaznego mieszkańcom i turystom, z atrakcyjną ofertą kulturalną i rozrywkową, eleganckiego i prestiżowego kurortu z klasą, a przede wszystkim miejsca bezpiecznego dla mieszkańców i przyjezdnych.

Dalej powódka wskazała, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie określonym ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym o rodzajach wskazanych w uzasadnieniu pozwu. Powódka tę działalność prowadzi jako udziałowiec spółek prawa handlowego: (...) S.A., (...) sp. z o.o. oraz za pośrednictwem jednostek budżetowych – (...), Muzeum(...). Natomiast działalność pozwanej polega na zarządzaniu dwudziestoma trzema klubami (...) na terenie Polski, w tym w (...) przy ul. (...). W działalności tego klubu pozwana korzysta z promotorek – młodych kobiet wyposażonych w różowe parasolki wręczających przechodniom ulotki i zapraszających do klubu. Są one nieustępliwe, wielokrotnie w krótkim okresie czasu nagabują tę samą osobę – szczególnie mężczyzn. Nagabywane są osoby wyglądające na zamożne, pod wpływem alkoholu, a nawet będące w towarzystwie żony czy dzieci. Taki sposób działania jest negatywnie komentowany przez mieszkańców i turystów oraz w publikacjach prasowych. Powódka wskazała także, że z uzyskanych informacji wynika, że pozwana w prowadzonym klubie sprzedaje alkohole po rażąco zawyżonych cenach, wykorzystuje stan nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług,

Dalej powódka wywiodła, że działania pozwanej i ich nagłaśnianie przez prasę spowodowały jednoznacznie negatywne jej postrzeganie. O mieście mówi się, że działają w nim oszuści, którzy dodatkowo są bezkarni z uwagi na przyzwolenie, jak się wydaje, między innymi władz miasta.

Co do swej sytuacji powódka wskazała, że jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W stosunku do powódki pozwana dopuszcza się czynów nieuczciwej konkurencji w postaci namawiania przechodniów do skorzystania z usług klubu (...), sprzedaży napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną, wykorzystywania stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej. Powódka wskazała na zagrożenie swych interesów czynami nieuczciwej konkurencji pozwanej z uwagi na naruszanie dobrych obyczajów oraz zakazu nachalnej reklamy w sytuacji, gdy powódka czerpie zyski z działalności rozrywkowej, kulturalnej i turystycznej. Praktyki pozwanej mogą zniechęcić turystów i mieszkańców (...) do odwiedzin (...), a tym samym spowodują pogorszenie sytuacji powódki jako przedsiębiorcy. Działania pozwanej obniżają prestiż miasta, skutkują utratę opinii miasta przyjaznego, w którym można bezpiecznie odpocząć oraz skorzystać z atrakcji kulturalnych.

Odnośnie roszczenia ewentualnego o ochronę dóbr osobistych powódka wywiodła, że praktyki pozwanej opisane jako czyny nieuczciwej konkurencji naruszają jej dobra osobiste w postaci dobrego imienia – renomy. Tymczasem dobra opinia o powódce jest niezbędna do jej prawidłowego funkcjonowania i wypełniania zadań w tym w szczególności promocji gminy. Praktyki pozwanej stawiają powódkę w bardzo negatywnym świetle, jako miasta, w którym przy aprobacie jego władz wprowadza się w błąd klientów i oszukuje ludzi na olbrzymie kwoty. Działania pozwanej są nie tylko sprzeczne z prawem – z przepisami ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ale i z zasadami współżycia społecznego – w szczególności z zasadami uczciwości i rzetelności (pozew k. 3-43).

Wyrokiem zaocznym z dnia 3 marca 2015 r. (k. 242) Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił powództwo.

Rozpoznając sprawę na skutek apelacji powódki, Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2016 roku uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gdańsku pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu swego orzeczenia Sąd Apelacyjny wskazał, że w związku z zarzutem pozwanej, iż zaprzestała prowadzenia kwestionowanej przez powódkę działalności, ustalono, iż pozwana jest nadal najemcą lokalu nr (...) w Centrum (...)przy ul. (...), gdzie prowadzi działalność jako klub (...). Pozwana wynajęła ten lokal wyłącznie na prowadzenie działalności w formie klubu (...) wówczas pod nazwą handlową obejmującą słowo (...), a obecnie (...). Wobec tego pozwana nadal prowadzi działalność objętą podstawą faktyczną powództwa. Zatem sama zmiana nazwy prowadzonej działalności bez zmiany zwalczanych w pozwie przejawów tej działalności i przy całkowitej tożsamości podmiotowej sprawcy naruszenia czy to zasad uczciwej konkurencji czy dóbr osobistych nie czyni roszczenia bezprzedmiotowym z tej tylko przyczyny.

Sąd II instancji wskazał także, że w zaistniałej w sprawie sytuacji procesowej niekwestionowane przez pozwaną twierdzenia faktyczne Sąd I instancji powinien był ocenić pod kątem możliwości zastosowania przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wobec tego za nietrafne Sąd Apelacyjny uznał twierdzenie powódki, iż jest ona przedsiębiorcą w rozumieniu przepisu art. 2 tej ustawy. Prowadzenie przez powódkę działalności kulturalnej w formie wskazywanych jednostek budżetowych nie jest prowadzeniem przez Gminę działalności gospodarczej. Przeczy temu literalne brzmienie przepisu art. 3 ust. 2 w związku z art. 1 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Prowadzeniem działalności w rozumieniu art. 2 tej ustawy nie jest udział powódki jako wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcjonariusza spółki akcyjnej. Działalność gospodarczą prowadzi bowiem ta spółka i to ona jest przedsiębiorcą.

Sąd II instancji wskazał natomiast, że co do zasady powódce przysługuje ochrona prawna dóbr osobistych, może więc skorzystać z domniemania przewidzianego w art. 24 kc. Wskazane przez powódkę dobro osobiste, które zostało naruszone, a przynajmniej zagrożone, określić należy jako renomę i wizerunek stanowiące istotne walory miasta powszechnie znanego i mającego sławę kurortu, miejsca przyjaznego dla wypoczynku, ale też nauki i biznesu czy wreszcie rozrywki. Działania powódki są ukierunkowane na przekazywanie szerokiej opinii publicznej – mieszkańcom, turystom, przedsiębiorcom, miłośnikom sztuki i rozrywki – komunikatu zawierającego możliwie najbardziej pozytywny przekaz na temat tego, co oferuje miasto w różnych dziedzinach swojej aktywności.

Dalej Sąd Apelacyjny wskazał, że w sytuacji, gdy Sąd I instancji orzekał wyrokiem zaocznym to w granicach określonych art. 339 par. 2 kpc mógł i powinien był przyjąć za prawdziwe twierdzenia faktyczne przytoczone przez powódkę przy uwzględnieniu domniemania bezprawności wynikającego z art. 24 par. 1 kc, w sytuacji, gdy pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew ani nie wzięła udziału w rozprawie. Tymczasem oddalając powództwo Sąd Okręgowy upatrywał braku bezprawności działania pozwanej w ich legalności rozumianej w ten sposób, że pozwana sprzedając alkohol posiada na to stosowne zezwolenie, klienci klubu korzystają z jego usług w ramach ustawowej zasady swobody umów, sposób reklamy bezpośredniej stosowanej przez pozwaną nie narusza prawa. W procesie o ochronę dóbr osobistych nie jest jednak wskazane ścisłe utożsamianie zgodności z prawem z legalnością formalną ocenianego zachowania. Ocena taka może każdorazowo być dokonywana także z uwzględnieniem szerszego wymogu czynienia uzysku ze swego (legalnie nabytego) prawa w taki sposób, aby nie był on sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie bowiem działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przy ocenie działania przedsiębiorcy, jakim jest pozwana celowym i koniecznym może okazać się odwołanie do takich kryteriów jak uczciwość, staranność i profesjonalizm wykonywanej działalności, sumienność, a także kwestia zachowania dobrego obyczaju w oddziaływaniu na decyzje konsumenckie klienteli korzystającej z działalności pozwanej. Zachowanie osoby naruszającej dobra osobiste może pomimo formalnej legalności nosić znamiona niezgodności z tymi przymiotami, z którymi prawo - art. 5 kc, a także w art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czy innych jeszcze przepisach, wiąże ich kwalifikację – jako korzystającego z uwagi na zgodność z prawem lub ochrony tej pozbawionego, jako działania niezgodne z prawem.

Konkludując Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok wskazując na konieczność rozpoznania zgłoszonych w pozwie wniosków dowodowych celem umożliwienia powódce wykazania charakteru i skutków naruszenia oraz poddania ocenie zebranego materiału dowodowego w aspekcie roszczenia opartego na przepisach o ochronie dóbr osobistych. Koniecznym będzie skonfrontowanie dokonanej oceny ze sformułowaniem żądania pozwu, którego modyfikacja przez powódkę w sposób adekwatny do stanu faktycznego powoływanego w sprawie pozostanie możliwa do zamknięcia rozprawy przed Sądem I instancji. Przedstawione rozważania w żaden jednak sposób nie przesądzają o zasadności lub bezzasadności powództwa w jego obecnej postaci. Wskazano przy tym na konieczność uwzględnienia przysługującego powódce domniemania bezprawności działania pozwanej w powyższym ujęciu, możliwości ewentualnego obalenia tego domniemania przez pozwaną, a przede wszystkim przeprowadzenia postępowania dowodowego oraz dokonania oceny zasadności powództwa pod kątem zakresu przysługującej powódce ochrony prawnej. Wymaga to określenia na gruncie tego sporu, czy swoboda działalności gospodarczej prowadzonej przez pozwaną, może co do zasadny, a jeżeli tak to w jakim stopniu, naruszać dobre imię i renomę powódki (uzasadnienie k. 386-394).

Pozwana w odpowiedzi na pozew (k. 424-442) wnosiła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Pozwana wnosiła także o nakazanie powódce złożenia oświadczenia, w formie w tym piśmie opisanej, w którym powódka miała przeprosić pozwaną za wytoczenie bezzasadnego powództwa opartego na przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i wyrazić ubolewanie, że sytuacja taka miała miejsce.

W uzasadnieniu pozwana przyznała, że w przeszłości korzystała z działalności promotorek – młodych kobiet zachęcających do odwiedzenia klubu oraz że sprzedawała niektóre usługi po cenach określonych w załączniku do pozwu z tym zastrzeżeniem, że w skład usługi wchodził nie tylko alkohol, ale i egzotyczne owoce, prywatny taniec, a usługa miała charakter luksusowy. Przyznała też podejmowanie przez powódkę działań promocyjnych w zakresie kształtowania wizerunku i promocji Miasta (...). Pozwana zaprzeczyła, aby powódka prowadziła działalność konkurencyjną wobec pozwanej i aby pozwana obecnie prowadziła jakąkolwiek działalność związaną z klubami, w tym w szczególności klubem nocnym, czy klubem go-go. Zaprzeczyła by prowadziła w (...) klub, w szczególności przy ul. (...) oraz by prowadziła stronę internetową (...) oraz wykorzystywała stan nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług.

Dalej pozwana wskazała, że od początku października 2014 r. nie prowadzi na terenie powódki działalności gospodarczej, której zaprzestania żąda powódka. Klub (...) prowadzony jest przez inny podmiot niezwiązany z pozwaną. Powódka uzasadniając swoje roszczenie starała się kreować stan sprawy niezgodny z prawdą.

Co do roszczenia wywiedzionego z przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pozwana wywiodła, że nie prowadzi działalności we wskazanym przez powódkę miejscu i we wskazany sposób, wobec tego bezprzedmiotowe jest orzekanie o czynach nieuczciwej konkurencji. Poza tym powódka nie zalicza się do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wobec tego brak jest konkurencji pomiędzy stronami i powódka nie może korzystać z ochrony udzielonej przepisami ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Dalej pozwana powołując się na przepis art. 22 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wskazała, że domaga się złożenia przez powódkę oświadczenia o treści i formie wskazanej w odpowiedzi na pozew z uwagi na wywiedzenie przez powódkę oczywiście bezzasadnego powództwa opartego na przepisach tej ustawy. Oczywistym, bowiem było od początku, że pozwana wobec powódki nie prowadziła działalności konkurencyjnej. Wskazała również na rozgłos, jakim cieszy się ta sprawa w mediach, czego powódka była świadoma wytaczając powództwo w tej sprawie. Powódka działała, zatem w złej wierze, aby zaszkodzić pozwanej.

Odnośnie roszczenia o ochronę dóbr osobistych pozwana wskazała, że powódka nie wykazała, aby jakiekolwiek jej dobro osobiste zostało naruszone. Nie sposób też doszukiwać się bezprawności w działaniach pozwanej. Zdaniem pozwanej, powódka nie poszukuje ochrony prawnej, lecz stara się ze swego terytorium pozbyć podmiotu, którego działalność jej się nie podoba. Prowadzona przez pozwaną działalność reklamowa mieści się w granicach swobody sposobu wykonywania działalności gospodarczej, a pozew zmierza do ograniczenia tego konstytucyjnie chronionego prawa podmiotowego.

Dalej pozwana wywiodła, że powódka nie wskazała, aby pozwana w jakikolwiek sposób werbalnie czy pisemnie naruszyła jej dobra osobiste. Wskazywała jedynie, że przez swoją działalność pozwana ma stwarzać jakieś wrażenie, że zachowania pozwanej są przez nią aprobowane. Pozwana nigdy nie przypisywała powódce jakichkolwiek zachowań mogących powodować utratę jej autorytetu, wiarygodności czy zaufania publicznego. To powódka kreuje się jako podmiot nie potrafiący dbać o interesy swoich obywateli. Pozwana nigdy nie twierdziła, aby powódka działała nieudolnie. Skoro pozwana nigdy nie naruszyła dobrego imienia powódki nie może być mowy o zasadności roszczenia ewentualnego o zaprzestanie dalszych naruszeń dóbr osobistych powódki w postaci dobrego imienia i wiarygodności.

Odnosząc się do zarzutu sprzedaży alkoholi i napojów alkoholowych po rażąco zawyżonych cenach pozwana wskazała, że pojecie ceny rażąco zawyżonej nie występuje w polskim porządku prawnym. Jedynym realnym ograniczeniem jest tu zasada popytu i podaży. Poza tym w cenach podawanych alkoholi mieściły się także inne usługi. Przy pozwie nie przedstawiono całego cennika, a jedynie kartę z najwyższymi cenami. Pozostałe produkty były w cenach znacznie niższych.

Na rozprawie dnia 3 listopada 2016 r. (czas 01:55:36) pełnomocnik pozwanej oświadczył, że zgłoszone roszczenie o nakazanie złożenia oświadczenia stanowi powództwo wzajemne.

W piśmie z dnia 26 października 2016 r. (k. 463-471) powodowa Gmina cofnęła pozew w zakresie punktu 1, to jest żądania nakazania pozwanej zaprzestania w prowadzonej działalności gospodarczej dokonywania opisanych w pozwie czynów nieuczciwej konkurencji.

Jednocześnie powódka zmieniła żądanie zawarte w pkt. 2 pozwu poprzez nakazanie pozwanej usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci dobrego imienia (renomy) i wiarygodności spowodowanego stosowaniem w przeszłości w prowadzonej działalności gospodarczej takich praktyk jak:

- namawianie przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby wykonujące usługi na rzecz pozwanej na podstawie umowy cywilnoprawnej do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w (...),

- sprzedaż napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną,

- wykorzystywanie stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej poprzez publikację na koszt pozwanej oświadczenia o treści i formie wskazanej w tym piśmie.

Ponad to powodowa Gmina wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 25 000 zł. na cel społeczny w postaci zapobiegania handlu ludźmi i niewolnictwa poprzez zapłatę na rzecz fundacji (...)

Pismem z dnia 3 listopada 2016 r. (k. 527a-527m) pozwana nie wyraziła zgody na cofniecie powództwa w zakresie wskazanym w piśmie powódki z dnia 26 października 2016 r. i w zakresie tam nie wskazanym wynikającym ze zmiany powództwa poprzez zgłoszenie nowego roszczenia w miejsce dotychczasowego. Wnosiła o oddalenie powództwa w całości w zakresie wskazanym w pierwotnym pozwie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwana wnosiła także o oddalenie nowego powództwa w całości i zasadzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Oświadczenie o odmowie zgody na cofniecie pozwu pełnomocnik pozwanej złożył także na rozprawie dnia 17 stycznia 2017 r. (czas 00:08:44).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powodowa Gmina (...)jest jednostką samorządu terytorialnego – gminą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Okoliczność ta jest między stronami bezsporna.

Powódka jest akcjonariuszem (...) Spółka Akcyjna, której przedmiotem działalności jest m. in. działalność klubów sportowych, działalność związana ze sportem, rozrywkowa i rekreacyjna oraz w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej i zajęć sportowych, a także prowadzenie innych rodzajów działalności gospodarczej.

Powódka jest także (...) Sp. z o.o., której przedmiotem działalności są m. in. działalność obiektów sportowych, reklama, informacja turystyczna, organizacja targów, wystaw i kongresów oraz działalność rozrywkowa i rekreacyjna oraz w zakresie pozaszkolnych form edukacja sportowej, zajęć sportowych i rekreacyjnych.

Dowód: odpis z KRS nr (...) k. 45-52, odpis z KRS nr (...) k. 53-59 akt.

Bezspornym w sprawie jest, że powodowa Gmina swoje zadania własne wykonuje także za pośrednictwem jednostek budżetowych: (...)działającej na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej; (...) (...) działającego także na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 października 1991 r. oraz ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach.

Pozwana Agencja (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (uprzednio (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) jest spółką prawa handlowego, której przedmiotem działalności są m. in. prowadzenie restauracji i innych stałych placówek gastronomicznych, przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering), przygotowywanie i podawanie napojów, pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna.

W dniu 11 maja 2012 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. jako wynajmującym oraz (...) Sp. z o.o. jako najemcą została zawarta umowa najmu lokalu nr (...) na pierwszym piętrze nieruchomości zwanej Centrum (...) w (...) przy ul. (...). Umowa została zawarta w celu prowadzenia przez tego najemcę klubu pod nazwą handlową (...).

Umowa została zawarta na czas oznaczony pięciu lat poczynając od daty rozpoczęcia stosunku najmu to jest od dnia 15 maja 2012 r.

Zgodnie z umową najemca był uprawniony do umieszczania wewnątrz najmowanego lokalu, bez dodatkowych opłat, szyldów i innych nośników reklam. Na zewnątrz lokalu i na terenie Centrum najemca był uprawniony do wywieszania reklam za zgoda wynajmującego.

Pozwana jako najemca lokalu prowadzi w nim działalność pod nazwą handlową jako klub (...)

Reklamy działalności klubu były widoczne na zewnątrz lokalu, szczególnie dla osób udających się do znajdującego się w tym samym budynku kina. Do pracy w nim w charakterze tancerek zachęcane były młode kobiety.

Dowód: odpis z KRS nr (...) k. 207-212, odpis pełny z KRS k. 317-320, pismo Centrum (...) z dnia 2 02 2016 r. k. 342, pismo pozwanej z dnia 27 08 2012 r. k. 343, umowa najmu z dnia 11 05 2012 r. k. 347-372, wydruk z portalu internetowego (...)k. 88-89, wydruk z portalu (...)k. 90-93, zeznania świadków na rozprawie dnia 3 listopada 2016 r.: M. J. (czas 00:22:35-00:54:08), T. D. (czas 00:54:08-01:09:05), M. S. (1) (czas 01:09:05-01:19:38), zeznania Prezydenta (...)

w charakterze strony na rozprawie dnia 17 01 2017 r. (czas 00:14:30-00:49:03) – transkrypcja k. 555-567, nagranie reportażu „(...)” telewizji (...) odtworzony na rozprawie dnia 14 02 2017 r.

Bezspornym w sprawie jest, że w (...) od wielu lat odbywają się liczne imprezy i wydarzenia kulturalne, sportowe, polityczne i społeczne. Swoją siedzibę mają tu również uczelnie wyższe.

Bezspornym w sprawie jest i to, że prowadzony przez pozwaną pod nazwą handlową (...), a obecnie (...) klub zlokalizowany jest przy ul. (...) w (...) – głównej ulicy tego miasta będącej deptakiem spacerowym, przy którym znajduje się wiele sklepów, restauracji oraz klubów, a także (...), które są popularne wśród mieszkańców i turystów. Na ulicy tej koncentruje się ruch turystyczny w mieście i jest ona miejscem spacerów mieszkańców i turystów.

Prowadzony przez pozwana klub (...), a obecnie (...) jest klubem zamkniętym, dostępnym tylko dla zaproszonych gości. Goście byli i są zapraszani do klubu przez młode kobiety ubrane w spódniczki mini, wyróżniające się różowymi, a obecnie zielonymi parasolkami. Kobiety te podchodzą do mężczyzn znajdujących się na ul. (...) zarówno, gdy są oni samotni jak i w towarzystwie. Wybierają w szczególności mężczyzn dobrze ubranych. Wśród zaproszonych do klubu są także cudzoziemcy.

Klub reklamuje się również w Internecie przedstawiając się jako miejsce magiczne z profesjonalnym striptizem, jako miejsce wyśmienitej zabawy, relaksu na najwyższym europejskim poziomie.

Dowód: wydruk ze strony internetowej (...)k. 60, zeznania świadków na rozprawie dnia 3 listopada 2016 r.: M. J. (czas 00:22:35-00:54:08), T. D. (czas 00:54:08-01:09:05), M. S. (1) (czas 01:09:05-01:19:38), K. W. (czas 01:35:08-01:55:11), zeznania Prezydenta (...)w charakterze strony na rozprawie dnia 17 01 2017 r. (czas 00:14:30-00:49:03) – transkrypcja k. 555-567, nagranie reportażu „(...)” telewizji (...) odtworzony na rozprawie dnia 14 02 2017 r.

W czasie pobytu w klubie gościom są oferowane alkohole oraz usługi w postaci tańca, także wspólnego z proponującą kobietą i możliwość spędzenia z nią czasu. Zabawa w klubie jest tak zorganizowana, że goście przebywają w nim od kilku do kilkunastu godzin. Płatności za napoje i usługi oferowane w klubie są dokonywane najczęściej kartami płatniczymi, przy czym są to częstokroć rachunki na poziomie od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, a nawet 160 000 zł.

Dowód: wydruk z portalu (...) k. 68-72, wydruk z portalu (...) k. 730-74, komentarze ze strony internetowej (...) k. 75-84, wydruk z portalu (...) k. 85-87, wydruk ze strony internetowej (...) k. 98-99, zeznania świadków na rozprawie dnia 3 listopada 2016 r.: M. J. (czas 00:22:35-00:54:08), zeznania Prezydenta (...)w charakterze strony na rozprawie dnia 17 01 2017 r. (czas 00:14:30-00:49:03) – transkrypcja k. 555-567, nagranie reportażu „(...)” telewizji (...) odtworzony na rozprawie dnia 14 02 2017 r.

W klubie oferowano alkohole po cenach znacznie wyższych niż te same alkohole w innych lokalach.

Dowód: cennik oferowanych alkoholi k. 128, cenniki porównawcze k. 129-178 akt.

Działalność klubu i skargi jego klientów od wielu lat są przedmiotem publikacji prasowych oraz materiałów w innych mediach. Są również opisywane i komentowane w mediach społecznościowych, także zagranicznych, gdyż często gośćmi klubu byli i są cudzoziemcy.

Dowód: wydruk z portalu (...) k. 93-97, wydruk z portalu (...) k. 100-104, wydruk z portalu (...)k. 105-117, wydruk z portalu (...)k. 118-121, wydruk z portalu (...) k. 122-127, zeznania świadków na rozprawie dnia 3 listopada 2016 r.: M. J. (czas 00:22:35-00:54:08), T. D. (czas 00:54:08-01:09:05), M. S. (1) (czas 01:09:05-01:19:38), P. W. (czas 01:19:38-01:32:24), K. W. (czas 01:35:08-01:55:11), zeznania Prezydenta (...)w charakterze strony na rozprawie dnia 17 01 2017 r. (czas 00:14:30-00:49:03) – transkrypcja k. 555-567, nagranie reportażu „(...)” telewizji (...) odtworzony na rozprawie dnia 14 02 2017 r.

Przy okazji różnych wydarzeń organizowanych oficjalnie w(...)władze Miasta wskazują hotele, restauracje i kluby o pozytywnej opinii, których jakość i rzetelność usług nie budzi wątpliwości.

Dowód: zeznania Prezydenta (...)w charakterze strony na rozprawie dnia 17 01 2017 r. (czas 00:14:30-00:49:03) – transkrypcja k. 555-567 akt.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków M. J., T. D., M. S. (1), P. W., K. W. oraz na podstawie zeznań przesłuchanego w charakterze strony Prezydenta (...). Sąd poczynił także ustalenia na podstawie dokumentów prywatnych oraz urzędowych złożonych do akt przez powoda i uzyskanych przez Sąd.

Ustalenia poczyniono także na podstawie dowodu z nagrania reportażu zatytułowanego „(...)” wyemitowanego w dniu 8 lipca 2014 r. w programie publicystycznym (...) telewizji (...) odtworzonego na rozprawie dnia 14 lutego 2017 r.

Dowody z dokumentów prywatnych i urzędowych wskazanych przy dokonywaniu poszczególnych ustaleń faktycznych Sąd uznał za wiarygodne. Nie budziły one wątpliwości Sądu, nie były też kwestionowane przez profesjonalnych pełnomocników reprezentujących strony. Dowód z tych dokumentów został przeprowadzony na rozprawie dnia 14 lutego 2017 r.

Za wiarygodne uznano zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz przesłuchanego w charakterze strony powodowej (...). Zeznania te są spójne i wzajemnie zbieżne oraz zgodne z dowodami z dokumentów zgromadzonymi w toku postępowania.

Sąd nie przeprowadził dowodu z zeznań świadka T. M., albowiem na rozprawie w dniu 3 listopada 2016 r. powodowa Gmina cofnęła wniosek o jego przesłuchanie.

Na rozprawie w dniu 3 listopada 2016 roku (czas 01:58:58-02:02:20) oddalono wnioski powodowej Gminy o zwrócenie się do Prokuratury Rejonowej w (...) o udzielenie informacji dotyczących liczby zawiadomień o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonych w związku z działalnością klubu (...) w (...) i danych osobowych pokrzywdzonych wraz z adresem zamieszkania, o dostarczenie akt związanych z tymi zawiadomieniami oraz o przesłuchanie w charakterze świadków osób pokrzywdzonych zgłoszone w pozwie (k. 8) akt.

Wnioski te zostały oddalone, albowiem zgodnie z przepisem art. 208 par. 1 pkt. 2 kpc, przewodniczący może zażądać na rozprawę od państwowej jednostki organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej samorządu terytorialnego znajdujących się u nich dowodów, jeżeli strona sama dowodów otrzymać tych nie może. Powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazała, aby uprzednio zwracała się do Prokuratury Rejonowej w (...)o informacje wskazane we wniosku dowodowym. Niewątpliwie Prokuratura ta jest państwową jednostką organizacyjną. Nie było więc podstaw aby o te informacje, których nie odmówiono powódce, zwracał się Sąd.

Na rozprawie dnia 14 lutego 2017 r. (czas 00:21:04) oddalono wniosek powodowej Gminy złożony w pozwie o zwrócenie się do (...) S.A. o podanie danych osobowych autora reportażu odtworzonego na rozprawie w dniu 14 lutego 2017 r. i przesłuchanie go w charakterze świadka. Wniosek ten został oddalony albowiem w piśmie z dnia 30 listopada 2016 r. (k. 501) skierowanym przez (...) do Sądu Okręgowego w Gdańsku wskazano linki do stron internetowych, na których możliwym było odtworzenie tego reportażu, a tym samym pozyskanie informacji wnioskowanych przez powódkę. Pismo to zostało doręczone pełnomocnikowi powodowej Gminy zgodnie z zarządzeniem z dnia 22 grudnia 2016 r. (k. 503) i pismem z dnia 29 grudnia 2016 r. (k. 513) pełnomocnik ten wykonał zobowiązanie nałożone zarządzeniem z 22 grudnia 2016 r. Zatem pełnomocnik powódki miał samodzielnie możliwość ustalenia tych danych.

Podsumowując ocenę zgromadzonych dowodów wskazać należy, że stan faktyczny sprawy nie był sporny między stronami, lecz odmiennie został przez nie oceniony. Poza tym pozwana Agencja w odpowiedzi na pozew przyznała, że w przeszłości korzystała z działalności promotorek – młodych kobiet zachęcających do odwiedzenia klubu oraz że sprzedawała niektóre usługi po cenach określonych w załączniku do pozwu z tym zastrzeżeniem, że w skład usługi wchodził nie tylko alkohol ale i egzotyczne owoce, prywatny taniec, a usługa miała charakter luksusowy. Przyznała też podejmowanie przez powódkę działań promocyjnych w zakresie kształtowania wizerunku i promocji Miasta (...).

Odnośnie roszczenia Gminy (...)wywiedzionego na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

W pozwie powódka domagała się nakazanie pozwanej zaprzestania w prowadzenia działalności gospodarczej w formie klubu (...) w (...) czynów nieuczciwej konkurencji w postaci namawiania przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby wykonujące usługi na rzecz pozwanej do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w (...), który nosi nazwę (...); sprzedaży napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną; wykorzystywania stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej.

W piśmie procesowym z dnia 26 października 2016 r., już po rozpoznaniu sprawy przez Sąd Apelacyjny, powódka powództwo w tym zakresie cofnęła, ale pozwana na cofniecie to nie wyraziła zgody.

Zgodnie z przepisem art. 386 par. 6 kpc, ocena prawna i wskazania, co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sadu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 6 kwietnia 2016 r., uchylającego wyrok zaoczny oddalający powództwo i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania, Sąd Apelacyjny za nietrafne uznał twierdzenie powódki, iż jest ona przedsiębiorcą w rozumieniu przepisu art. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Prowadzenie przez powódkę działalności kulturalnej w formie wskazywanych jednostek budżetowych nie jest bowiem prowadzeniem przez Gminę działalności gospodarczej. Przeczy temu literalne brzmienie przepisu art. 3 ust. 2 w związku z art. 1 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Prowadzeniem działalności w rozumieniu art. 2 tej ustawy nie jest udział powódki jako wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy akcjonariusza spółki akcyjnej. Działalność gospodarczą prowadzi bowiem ta spółka i to ona jest przedsiębiorcą.

Sąd Okregowy ponownie rozpoznający sprawę stanowiskiem tym jest związany, ale i stanowisko to podziela. Zgodnie bowiem z przepisem art. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodowa uczestniczą w działalności gospodarczej. Z kolei, zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Działalność gospodarcza powinna charakteryzować się zawodowością, czyli stałością, ciągłością i odpowiednim zorganizowaniem. Działania powodowej Gminy takich cech nie mają. Skoro tak, to powódka nie będąc przedsiębiorcą nie może korzystać z ochrony przed działalnością innego przedsiębiorcy w zakresie udzielanym ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Dlatego na podstawie przepisów art. 3 ust.1 i art. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stosowanych, a contrario roszczenie powódki zawarte w punkcie 1 pozwu zostało oddalone jako pozbawione podstaw. O oddaleniu powództwa, w tym zakresie, orzeczono w punkcie 1 wyroku.

Odnośnie roszczenia pozwanej – powódki wzajemnej wywiedzionego na podstawie przepisu art. 22 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

Pozwana Agencja, w odpowiedzi na pozew, wywiodła roszczenie o nakazanie powódce złożenia oświadczenia, w formie w tym piśmie opisanej, w którym powódka miała przeprosić pozwaną za wytoczenie bezzasadnego powództwa opartego na przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i wyrazić ubolewanie, że sytuacja taka miała miejsce. Zdaniem pozwanej – powódki wzajemnej oczywistym było od początku, że pozwana wobec powódki nie prowadziła działalności konkurencyjnej. Wskazała również na rozgłos, jakim cieszy się ta sprawa w mediach, czego powódka była świadoma wytaczając powództwo w tej sprawie. Powódka działała, zatem w złej wierze, aby zaszkodzić pozwanej.

Roszczenie pozwanej – powódki wzajemnej nie jest zasadne. Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w razie wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji, sąd na wniosek pozwanego, może nakazać powodowi złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

W nauce prawa ukształtował się pogląd, że wniesienie oczywiście bezzasadnego powództwa z tytułu nieuczciwej konkurencji spełnia przesłanki czynu niedozwolonego (art. 415 kc). Chodzi jednak o takie wniesienie oczywiście bezzasadnego powództwa, które zagraża lub narusza interes pozwanego o dopuszczenie się czynu nieuczciwej konkurencji. Z naruszeniem interesu pozwanego mamy do czynienia już wówczas, gdy musi on podjąć obronę przed takim powództwem, w tym ponieść koszty prawne i organizacyjne prowadzenia takiej obrony lub, gdy fakt wytoczenia powództwa zostanie ujawniony w środkach masowego przekazu lub interes pozwanego zostanie zagrożony lub naruszony w jakikolwiek inny sposób. Powództwem oczywiście bezzasadnym jest powództwo pozbawione podstaw faktycznych lub prawnych, z przyczyn merytorycznych lub procesowych. Powództwem oczywiście bezzasadnym jest takie, którego wykazane podstawy już przy pierwszej ich ocenie wskazują na brak możliwości ich uwzględnienia. Odpowiedzialność wynikająca z art. 22 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest uzależniona od wykazania winy powoda (tak, Justyna Rasiewicz w komentarzu do art. 22 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, program komputerowy Lex, tezy 1-7).

Zdaniem Sądu roszczenie pozwanej – powódki wzajemnej jest pozbawione podstaw. Nie wykazała ona bowiem, aby wniesienie powództwa sprecyzowanego w punkcie 1 pozwu stanowiło naruszenie lub zagrożenie interesu pozwanej. Wprawdzie pozwana – powódka wzajemna musiała podjąć obronę przeciwko roszczeniu powódki, ale nie w zakresie roszczeń z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Roszczenie to zostało oddalone wyrokiem zaocznym, a więc bez aktywnego udziału pozwanej, a kwestia braku jego skuteczności została przesądzona w wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 kwietnia 2016 r., kiedy to sprawa była rozpoznana na skutek apelacji powódki. Prawdą jest, że wniesienie powództw w tej sprawie było obszernie relacjonowane przez media, na co powoływała się pozwana – powódka wzajemna. Rozpoznawana sprawa nie jest jednak pierwszą sprawą przeciwko pozwanej – powódce wzajemnej, w której sformułowano roszczenia na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Sama pozwana w odpowiedzi na pozew powoływała się na podobną sprawę rozpoznaną już prawomocnie przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu. W tych okolicznościach zainteresowanie mediów wiązało się nie tyle z wniesieniem tej sprawy, lecz z tym, że była to kolejna podobna sprawa przeciwko pozwanej Agencji.

Pozwana – powódka wzajemna nie wykazała zaś, w jaki inny sposób jej interes został zagrożony lub naruszony i na czym ów interes miałby polegać. Wskazać przy tym należy, że powodowa Gmina domagała się ochrony prawnej powołując się na dobro mieszkańców i turystów. Wprawdzie nie miała racji, ale działała w zamiarze obrony uzasadnionego społecznie interesu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa swoim mieszkańcom i gościom.

W tych okolicznościach Sąd uznał, że roszczenie pozwanej – powódki wzajemnej jest pozbawione podstaw i na podstawie przepisu art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stosowanego, a contrario powództwo wzajemne oddalił. O oddaleniu orzeczono w punkcie 3 wyroku.

Odnośnie roszczeń Gminy(...)o ochronę dóbr osobistych i zapłatę:

Ostatecznie powódka domagała się nakazania pozwanej usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powódki w postaci dobrego imienia (renomy) i wiarygodności spowodowanego stosowaniem w przeszłości w prowadzonej działalności gospodarczej takich praktyk jak:

- namawianie przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby wykonujące usługi na rzecz pozwanej na podstawie umowy cywilnoprawnej do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w(...),

- sprzedaż napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną,

- wykorzystywanie stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej poprzez publikację na koszt pozwanej oświadczenia o treści i formie wskazanej przez powódkę. Ponad to powodowa Gmina wnosiła o zasądzenie kwoty 25 000 zł. na cel społeczny.

Roszczenia powodowej Gminy nie są zasadne. Zdaniem Sądu, pozwana nie naruszyła wskazywanych przez powódkę dóbr osobistych w postaci dobrego imienia (renomy) i wiarygodności.

Zgodnie z przepisem art. 43 kc, przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Zgodnie zaś z przepisem art. 23 kc, dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

W doktrynie prawa cywilnego przyjmuje się, że pomimo, że regulacja zawarta w art. 43 kc odnosi się do art. 24 kc, to jednak ma ścisły związek z art. 23 kc. Relacja do art. 23 kc w kontekście odpowiedniego stosowania przepisów polega na "wyborze" dóbr osobistych osób prawnych, które występują w przykładowym katalogu dóbr odnoszących się do osób fizycznych. Przyjąć należy, że dobra osobiste osób fizycznych i prawnych niekoniecznie muszą być traktowane jako zupełnie niezależne zbiory dóbr. Kategoria dóbr osobistych jest, co prawda, kategorią modyfikowaną przez specyfikę osób prawnych i osób fizycznych, ale ich wspólną cechą jest niemajątkowy, osobisty charakter podlegający szczególnej ochronie. Celem art. 43 kc w związku z art. 23 kc, art. 24 kc jest zapewnienie ochrony interesu osobistego (dóbr osobistych), a nie interesu majątkowego. Katalog zawarty w art. 23 kc ma charakter przykładowy. W związku z powyższym przyjąć należy, że niewątpliwie takimi dobrami osoba prawnej będą w szczególności: dobre imię, nazwa, firma, tajemnica korespondencji, nietykalność pomieszczeń i tajemnicy przedsiębiorstwa osoby prawnej. Dyskusyjne jest zaliczenie do dóbr osobistych wizerunku i czci osoby prawnej. Jednakże dobre imię, renoma, dobra sława podlegają ochronie, z tym jednak, że bardziej jest to związane z "czcią" osoby fizycznej. Dobre imię osoby prawnej jest łączone z opinią, jaką o niej mają inne osoby ze względu na zakres jej odpowiedzialności. Uwzględnia się tu nie tylko renomę wynikającą z dotychczasowej działalności osoby prawnej, ale i niejako zakładaną (domniemaną) renomę osoby prawnej od chwili jej powstania. Dobre imię osoby prawnej naruszają wypowiedzi, które obiektywnie oceniając, przypisują osobie prawnej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania w zakresie swych zadań" (wyrok SN z dnia 9 czerwca 2005 r., IIICK622/04, Lex180853). Poza tym, dobrami osobistymi są wiarygodność, reputacja (tak, A. Kidyba w komentarzu do art. 43 kc program komputerowy Lex, tezy 1-2, 9, i przywołana tam literatura).

Z kolei Małgorzata Pyziak-Szafnicka w komentarzu do Kodeksu Cywilnego Część Ogólna (Wolters Kluwer business, Warszawa 2009, s. 391-392) wskazuje na konieczność obiektywnego ujęcia dóbr osobistych osoby prawnej i obiektywnej oceny ich naruszenia. Jasnym jest, że osoby prawne nie mają zdolności odczuwania krzywdy. Autorka wskazuje, odwołując się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1986 r. (IICR295/86, OSNC 1988/2-3/40), że dobra osobiste osób prawnych – to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań. W przypadku osób prawnych ochronie podlega ich cześć zewnętrzna, czyli dobre imię (tamże s. 395). Podobne poglądy zawarto w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 listopada 2015 r. (IACA585/215, Lex1936805). W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 sierpnia 2015 r. (IACa544/15, Lex1916612) wyrażono pogląd, iż dobre imię osoby prawnej to opinia, jaką mają o niej inne osoby z uwagi na zakres działalności tej osoby. A zatem dobre imię tej osoby, to dobro osobiste odnoszące się do zewnętrznego postrzegania danej osoby prawnej. O zewnętrznym postrzeganiu osoby świadczy też jej reputacja czy wizerunek.

Bezspornym w sprawie jest, że powodowej Gminie przysługują takie dobra osobiste jak dobre imię (renoma) czy wiarygodność, i że dobra te, tak jak w przypadku innych osób prawnych, podlegają ochronie. Ocena tego, czy doszło do ich naruszenia musi być jednak dokonywana obiektywnie w odniesieniu do zakresu działań i funkcjonowania Gminy (...).

Powódka jest jednostką samorządu terytorialnego. Zgodnie z przepisem art. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową (ust. 1). Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium (ust. 2). Gmina więc jest specyficzną osobą prawną łączącą element osobowy (mieszkańców) i terytorialny w postaci obszaru jej właściwości.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów (art. 6 ust. 1 ustawy). Zakres zadań własnych gminy określono w art. 7 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. Zgodnie z tą regulacją, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują m. in. sprawy:

- kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami (pkt. 9);

- kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych (pkt. 10);

- porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego (pkt. 14);

- promocji gminy (pkt. 18).

Zważyć przy tym należy, że promocja ta jest niewątpliwie związana z realizacją zadań Gminy, powinna odnosić do tego, co rzeczywiście oferuje gmina. Nie jest natomiast aktywnością samą w sobie.

Zgodnie z przepisem art. 24 kc, ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny (par. 1). Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (par. 2). Zgodnie zaś z przepisem art. 448 kc, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 par. 3 kc stosuje się.

Przywołany przepis art. 24 par. 1 kc statuuje domniemanie bezprawności działania podmiotu naruszającego cudze dobro osobiste. Określa on jednocześnie rozkład ciężaru dowodu w sprawie o ochronę dóbr osobistych. Rzeczą podmiotu domagającego się ochrony jest wykazanie istnienia dobra osobistego oraz faktu jego naruszenia, a więc i związku przyczynowego pomiędzy działaniem sprawcy i naruszeniem dobra osobistego. Rzeczą pozwanego jest wykazanie, że jego działanie nie było bezprawne, a więc nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego. W konsekwencji ochrona prawna nie przysługuje powodowi w sytuacji, gdy nie wykazał on, aby doszło do naruszenia jego dobra osobistego. Tak, zdaniem Sądu, stało się w rozpoznawanej sprawie.

W toku postępowania, powodowa Gmina wykazała, że przysługuje jej, jako osobie prawnej, dobro osobiste w postaci dobrego imienia (renomy) i wiarygodności. W świetle przywołanych wyżej poglądów doktryny i orzecznictwa nie budzi to wątpliwości. Powódka przypisywała pozwanej naruszenie dóbr osobistych poprzez stosowanie w prowadzonej działalności gospodarczej praktyk w postaci namawiania przechodniów przez pracowników pozwanej lub inne osoby do skorzystania z usług klubu pozwanej znajdującego się w (...), sprzedaży napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną, wykorzystywanie stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej. W taki więc sposób powódka określiła podstawę faktyczną swego roszczenia i w granicach tak określonej podstawy faktycznej Sąd sprawę rozpoznawał, będąc tymi granicami związany.

Jak już wyżej napisano ocena tego, czy rzeczywiście doszło do naruszenia tych dóbr osobistych powódki powinna być zrelatywizowana do zakresu działań i funkcjonowania powodowej Gminy. Pozwana Agencja w toku procesu broniła się twierdząc, że jej działania częściowo przyznane w zakresie wskazanym przez powódkę, nie były skierowane ani bezpośrednio ani pośrednio przeciwko powódce. Były to działania w zakresie swobody wykonywania działalności gospodarczej i swobody umów obowiązującej w prawie polskim.

Zdaniem Sądu, działania pozwanej nie naruszały ustawowo określonego zakresu działania i funkcjonowania powodowej Gminy. Gmina bowiem jako jednostka samorządu terytorialnego powołana jest do prowadzenia spraw publicznych w znaczeniu lokalnym (art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Egzemplifikacją powinności gminy jest katalog zadań własnych gminy określony przykładowo zresztą, w przepisie art. 7 ust. 1 tej ustawy. Są to, z uwagi na charakter rozpoznawanej sprawy, działania w zakresie kultury, kultury fizycznej i turystyki, porządku publicznego i bezpieczeństwa oraz promocji gminy. Zadania, gdy chodzi o kwestie kultury powódka realizuje przez swoje jednostki budżetowe. Z zakresu kultury fizycznej i turystyki także poprzez udział w wyżej wskazanych spółkach prawa handlowego. Co do zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa powódka działa poprzez powołaną uchwałą Rady Gminy straż miejską. Z tymi zadaniami własnymi powodowej Gminy działania pozwanej Agencji nie maja żadnego związku. Przede wszystkim dlatego, że zadania i funkcjonowanie powódki nie polega na zapewnieniu bezwzględnego bezpieczeństwa każdej osobie znajdującej się na terenie Gminy. Powódka nie została powołana po to, aby uchronić każdą osobę przed niekorzystnymi dla niej ofertami, zachowaniami, czy rozporządzeniami mieniem. Sąd nie ma wątpliwości, że praktyka działalności gospodarczej pozwanej Agencji nie zasługuje na aprobatę. Nie oznacza to jednak, że powódka może poszukiwać skutecznej ochrony w zakresie ochrony dóbr osobistych. Przywoływane przez powódkę negatywne oceny na forach internetowych czy pochodzące od mieszkańców i turystów przyjeżdżających do (...) nie stanowią przejawu naruszania działaniami pozwanej wiarygodności powódki. Są to przede wszystkim informacje podawane do wiadomości opinii publicznej w ramach wolności słowa i prawa do informacji oraz opinie osób, które zetknęły się z działalnością pozwanej lub o niej słyszały. Poza odwołaniem się do tych wypowiedzi powódka nie wykazała, aby doszło do obniżenia wiarygodności Gminy. Do skorzystania z ochrony dób osobistych, przy takiej konstrukcji żądania powódki, jaką ostatecznie sformułowała, do uzyskania ochrony nie uprawnia sama potencjalna możliwość powstania skutku w postaci utraty wiarygodności powódki. Bez związku z funkcjonowaniem pozwanej są forma nakłaniania osób postronnych do skorzystania z usług klubu pozwanej, sprzedaż napojów, alkoholi i napojów alkoholowych za cenę rażąco zawyżoną, czy wykorzystywanie stanu nietrzeźwości klientów w celu sprzedaży towarów lub usług pozwanej. Są to zachowania naruszające prawa i interesy tych osób i nie ma między nimi, a naruszeniem dóbr osobistych powódki żadnego normalnego związku przyczynowego.

Skoro więc działania pozwanej nie były kierowane przeciwko powódce i nie mają związku z jej zadaniami i funkcjonowaniem jako jednostki samorządu terytorialnego, to powódka nie sprostała, ciążącemu na niej zgodnie z art. 24 par. 1 kc i art. 6 kc, obowiązkowi udowodnienia faktu naruszenia jej dobra osobistego. Bezprzedmiotowe były więc rozważania dotyczące bezprawności działania pozwanej Agencji, na czym z uwagi na wydanie wyroku zaocznego przy pierwszym rozpoznaniu sprawy, skoncentrował się Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku z 6 kwietnia 2016 r.

Skoro zaś Sąd uznał, że nie doszło do naruszenia dobra osobistego powódki nie było podstaw do orzekania o żądanym zadośćuczynieniu.

Mając na uwadze tak poczynione ustalenia i rozważania w punkcie 2 wyroku oddalono powództwo powodowej Gminy o ochronę dóbr osobistych i zapłatę. O oddaleniu powództwa orzeczono na podstawie przepisów art. 24 par. 1 kc oraz art. 448 kc stosowanych, a contrario.

O kosztach postępowania orzeczono w punktach 4 i 5 wyroku na podstawie przepisów art. 108 par. 1 kpc i art. 100 kpc znosząc koszty postępowania między stronami skoro ostatecznie ich roszczenia zostały oddalone. O obowiązku uiszczenia opłaty od rozszerzonego przez Gminę powództwa orzeczono na podstawie przepisu art. 130/3/ par. 2 kpc.