Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący:SSO Jakub Drzastwa

Protokolant: stażysta Ewelina Blacha

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2017 r. w Bielsku-Białej

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwkoJoannie F.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanej J. F. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 131.360,23 zł (sto trzydzieści jeden tysięcy trzysta sześćdziesiąt złotych 23/100) wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty – z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanej:

-

w zakresie zasądzonej kwoty 131.360,23 zł - do udziału w prawie własności J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną zwykłą w wysokości 134.563 zł,

-

w zakresie odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty - do udziału w prawie własności J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną kaucyjną - do kwoty 29.604 zł;

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3)  zasądza od pozwanej J. F. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. kwotę 11.986 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia

Sygn. akt I C 127/17

UZASADNIENIE

(...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. w dniu 1 lutego 2017 r. (data nadania na poczcie) wniósł przeciwko S. H. i J. F. (pierwotnie w pozwie błędnie określono pozwaną jako J. H.) pozew domagając się zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 131.360,23 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, a także zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód podniósł, że pozwani w dniu 22 lutego 2007 r. zawarli z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu mieszkaniowego Własny kąt hipoteczny, którego spłata została zabezpieczoną na rzecz banku hipoteką umowną zwykłą w kwocie 134.563 zł oraz hipoteką kaucyjną w kwocie 29.604 zł. W związku z zaprzestaniem przez pozwanych spłaty kredytu w dniu 6 stycznia 2010 r. bank wypowiedział umowę kredytu i postawił kredyt w stan natychmiastowej wymagalności. W dniu 21 września 2011 r. ban wystawił przeciwko pozwanym bankowy tytuł egzekucyjny, który, po nadaniu mu klauzuli wykonalności, był podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które zostało jednak umorzone. Na podstawie umowy z 23 grudnia 2014 r. bank przeniósł na powoda wierzytelność przysługującą mu z tytułu umowy kredytu. Na dzień 20 stycznia 2015 r. na wierzytelność składały się: kapitał przeterminowany w kwocie 131.360,23 zł oraz odsetki naliczone do dnia 20 stycznia 2015 r. w kwocie 123.390,15 zł. Wraz z przeniesieniem wierzytelności z tytułu umowy kredytu na powoda przeniesione zostały hipoteki.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w dniu 27 lutego 2017 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanym, aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda kwotę 131.360,23 zł z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym, liczonymi od kwoty 131.360,23 zł za okres od 18 lutego 2010 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 7.060 zł tytułem kosztów procesu, w terminie 2 tygodni od doręczenia nakazu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw.

Pozwana J. F. wniosła sprzeciw od tego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa, a także zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła, że J. F. kilka lat temu rozwiodła się ze S. H. i powróciła do swojego panieńskiego nazwiska. Wskazała również, że pozwany S. H. zmarł w dniu 9 marca 2014 r., a więc po rozwodzie z pozwaną J. F., która nie jest jego spadkobiercą. Pozwana przyznała, że miała zaciągnięty kredyt wskazany w uzasadnieniu pozwu, umowa została wypowiedziana, a komornik prowadzi egzekucję. Zaprzeczyła jednak, aby była zobowiązana w stosunku do powoda do zapłaty jakiejkolwiek kwoty. Zaprzeczyła także, aby doszło do prawidłowej cesji wierzytelności, ponieważ przelew wierzytelności nastąpił 10 lutego 2015 r., a więc w stosunku do dłużnika nieżyjącego. Dlatego zdaniem pozwanej cesja była nieskuteczna. Pozwana wskazała dalej, że zawiadomienie o cesji wierzytelności nie było prawidłowe z uwagi na śmierć S. H. oraz zmianę nazwiska J. H. na J. F..

Następnie w piśmie z dnia 7 czerwca 2017 r. pozwana J. F. podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Wskazała, że egzekucja komornicza była prowadzona na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może jednak powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Skoro bankowy tytuł egzekucyjny został wydany w 2011 r. to nastąpiło przedawnienie roszczenia. Zgodnie z art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczenia, które związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej, wynosi 3 lata.

Postanowieniem z dnia 12 lipca 2017 r. Sąd odrzucił pozew wobec pozwanego S. H..

Stan faktyczny przedstawiał się następująco.

W dniu 22 lutego 2007 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. oraz pozwani małżonkowie S. H. i J. H. (obecnie, po rozwodzie, J. F.) zawarli umowę kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (...), na mocy której bank zobowiązał się pozostawić do dyspozycji pozwanych do dnia 31 lipca 2007 r. kredyt w kwocie 134.563 zł na zakup budynku mieszkalnego położonego w C. przy ul. (...) oraz jego remont. Spłata kredytu została określona w ratach annuitetowych do dnia 1 lutego 2037 r. Strony postanowiły, że niespłacenie części albo całości raty w terminie umownym spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym, a za każdy dzień kalendarzowy w okresie utrzymywania się zadłużenia przeterminowanego z tytułu kredytu (...) S.A. pobiera odsetki według obowiązującej w tym okresie zmiennej stopy procentowej dla kredytów przeterminowanych i kredytów postawionych, po upływie okresu wypowiedzenia, w stan natychmiastowej wymagalności nie będących przedmiotem postępowania ugodowego, ustalaną w uchwale zarządu (...) S.A, przy czym stopa procentowa dla kredytów przeterminowanych nie może być wyższa niż czterokrotność kredytu lombardowego NBP, a zmiana stopy procentowej uzależniona jest od zmiany stopy kredytu lombardowego NBP. Strony postanowiły także, iż (...) S.A. może wypowiedzieć umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku między innymi niedokonania spłaty dwóch kolejnych spłat w terminach określonych przez (...) S.A. w wysłanych do kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach. Okres wypowiedzenia został ustalony na 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy. Strony postanowiły także, że zabezpieczeniem spłaty kredytu jest między innymi hipoteka zwykła w kwocie 134.563 zł dla zabezpieczenia spłaty wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu oraz hipoteka kaucyjna do kwoty 29.604 zł tytułem zabezpieczenia spłaty odsetek umownych od udzielonego kredytu oraz kosztów (...) S.A. na nieruchomości położonej w C. przy ul. (...).

(umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (...) z 22.02.2007 r. wraz z załącznikami – k. 28-38; odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

Spłata kredytu została zabezpieczoną hipoteką umowną zwykłą w wysokości 134.563 zł, a spłata odsetek i kosztów banku została zabezpieczona hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 29.604 zł, które to hipoteki zostały ustanowione na nieruchomości położonej w C. przy ul. (...) objętej księgą wieczystą nr (...).

(wydruk z księgi wieczystej nr (...) – k. 51-55)

Pismami z dnia 6 stycznia 2010 r. (...) S.A. wypowiedział J. F. (wówczas H.) i S. H. umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty kredytu. Wypowiedzenia zostały doręczone pozwanym w dniu 18 stycznia 2010 r.

(wypowiedzenia umowy kredytu z 06.01.2010 r. wraz z potwierdzeniami doręczenia – k. 42-47; odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

Wyrokiem z dnia 14 lipca 2011 r. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w sprawie I RC 311/11, który uprawomocnił się w dniu 2 sierpnia 2011 r., orzekł rozwiązanie małżeństwa J. H. i S. H. przez rozwód, a w dniu 2 listopada 2011 r. J. H. powróciła do nazwiska F..

(odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

W dniu 21 września 2011 r. (...) S.A. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził, że na dzień 21 września 2011 r. w księgach banku figuruje wymagalne zadłużenie S. H. i J. F. (wówczas H.) odpowiedzialnych solidarnie z tytułu przeterminowanej umowy z tytułu kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (...) z 22 lutego 2007 r., na które składają się: należność główna w wysokości 131.360,23 zł, odsetki od dnia 8 września 2009 r. do 21 września 201 w wysokości 46.501,98 zł, koszty w wysokości 51,30 zł, dalsze należne odsetki od dnia 22 września 2011 r. od kwoty 131.360,23 zł w wysokości 24% w stosunku rocznym. Sąd Rejonowy w Cieszynie postanowieniem z dnia 11 października 2011 r. nadał klauzulę wykonalności na rzecz (...) S.A.

(bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z 21.09.2011 r. – k. 48; postanowienie Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowego w Żywcu z 05.10.2011 r., I Co 3832/11 – k. 50; odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

Na wniosek (...) S.A. z 9 listopada 2011 r. na podstawie powyższego bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wszczęta została egzekucja przeciwko S. H. i J. F. (wówczas H.). Postanowieniem z dnia 6 marca 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Żywcu na podstawie art. 825 k.p.c., na wniosek wierzyciela umorzył to postępowanie egzekucyjne.

(wniosek o wszczęcie egzekucji z 09.11.2011 r. – k. 1 akt Komornika przy Sądzie Rejonowym w Żywcu D. K. Km 2921/11; postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Żywcu z 06.03.2015 r. – k. 341 akt Komornika przy Sądzie Rejonowym w Żywcu D. K. Km 2921/11, k. 56-57 akt niniejszej sprawy; odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

W dniu 23 grudnia 2014 r. (...) Bank (...) S.A. zawarła z (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym umowę sprzedaży wierzytelności, na mocy której (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty nabył wierzytelność wynikającą z umowy kredytu nr (...) (...) z 22 lutego 2007 r. w wysokości 254.750,38 zł, w tym kapitał – 131.360,23 zł i odsetki – 123.390,15 zł.

(umowa sprzedaży wierzytelności z 23.12.2014 r. z załącznikiem nr 1 do aneksu – k. 58-72; aneks nr (...) do umowy sprzedaży wierzytelności z 23.12.2014 r. – k. 107-109; załącznik nr do aneksu – k. 117-118)

W księdze wieczystej nr (...) obejmującej nieruchomość położoną w C. przy ul. (...) dokonano ze skutkiem na dzień 3 lipca 2015 r. wpisu poprzez wykreślenie w odniesieniu do hipoteki umownej zwykłej w kwocie 134.563 zł oraz hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 29.604 zł dotychczasowego wierzyciela hipotecznego (...) S.A. i wpisanie nowego wierzyciela hipotecznego (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty.

(zawiadomienie Sądu Rejonowego w Żywcu – k. 39-41)

W księdze wieczystej nr (...) obejmującej nieruchomość położoną w C. przy ul. (...) jako właściciele w ramach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej wpisani są S. H. i J. H. (obecnie F.).

(wydruk z księgi wieczystej nr (...) – k. 51-55; odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 150)

Powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w dniu 22 marca 2016 r. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności funduszu sekurytyzacyjnego, w którym stwierdził, że pod pozycją zapisu (...) z 20 stycznia 2015 r. widnieje kwota zapisu 254.750,38 zł, na którą według stanu na dzień 20 stycznia 2015 r. łącznie składają się kapitał w kwocie 131.360,23 zł i odsetki w kwocie 123.390,15 zł, a także dalsze odsetki liczone od należności głównej od 21 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, a zabezpieczenie stanowią hipoteki ustanowione na nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), w tym hipoteka umowna zwykła w kwocie 134.563 zł i hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 29.604 zł.

(wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda z 22.03.2016 r. – k. 119)

Pismem z dnia 19 sierpnia 2015 r. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 131.360,23 zł wraz z odsetkami na dzień wezwania w wysokości 139.310,68 zł oraz za każdy kolejny dzień zwłoki 35,99 zł.

(ostateczne przedsądowe wezwania do zapłaty wraz z dowodem nadania – k. 120-127)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dokumentów, które Sąd uznał zgodnie z art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. Strony nie kwestionowały tych dokumentów.

Powyżej wskazane dowody były wystarczające do poczynienia ustaleń niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy zgodnie z art. 227 k.p.c.

Ponadto powyższe okoliczności faktyczny nie były pomiędzy stronami sporne. Zostały one potwierdzone przez stronę powodową w pozwie oraz przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Pozwana nie kwestionowała zarówno okoliczności przedstawianych przez powoda w pozwie, jak i okoliczności wynikających z powyższych dokumentów złożony przez powoda. Sporna była jedynie ocena prawna zdarzeń prawnych.

Sąd zważył, co następuje.

Powód domaga się od pozwanych solidarnie zapłaty kwoty 131.360,23 zł wraz z odsetkami wywodząc swoje roszczenie z tytułu niespłaconej i wymagalnej kwoty kredytu, udzielonego pozwanym.

Pozwana J. F. przyznała, że zawarła umowę kredytu, która następnie została wypowiedziana, nie kwestionując jednocześnie okoliczności podniesionych przez powoda dotyczących określenia wysokości należności wynikających z umowy kredytu. Podniosła ona jednak zarzuty, które jej zdaniem stanowią o bezzasadności roszczenia powoda.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów podniesionych przez pozwaną dotyczących błędnego określenia strony pozwanej oraz wyłączenia jej odpowiedzialności jako nie-spadkobierczyni zmarłego pozwanego S. H.. Zarzuty te są bezzasadne. Określenie strony pozwanej błędnym nazwiskiem nie oznacza, że stroną procesu nie jest pozwana J. F., ale inny podmiot. Doszło bowiem w tym przypadku do oczywistej omyłki w oznaczeniu nazwiska pozwanej. Z danych przedstawionych przez powoda jednoznacznie wynika bowiem, że stroną pozwaną, poza S. H., była J. F.. Wskazuje na to choćby podanie przez powoda numeru PESEL pozwanej, a także fakt, że do dnia 2 listopada 2011 r. nosiła ona nazwisko H., a dopiero po rozwodzie z pozwanym powróciła do nazwiska F..

W dalszej kolejności należy wskazać, że powód dopatruje się odpowiedzialności pozwanej J. F. z tytułu umowy kredytu. Nie ma zatem znaczenia, czy pomiędzy pozwanymi orzeczono rozwód, jak też czy pozwana jest spadkobierczynią pozwanego S. H.. Pozwana wraz ze S. H. zaciągnęła wspólne zobowiązanie kredytowe, a więc istnienie stosunku zobowiązaniowego wynika wyłącznie z umowy kredytu. W szczególności odpowiedzialność pozwanej za spłatę kredytu nie wynika ze stosunków małżeńskich. Treść umowy, która jest źródłem odpowiedzialności pozwanych jako kredytobiorców, wskazuje, że odpowiedzialność pozwanych za spłatę kredytu była odpowiedzialnością solidarną (art. 369 k.c.). Oznacza to, że śmierć pozwanego S. H. nie wpływa na ograniczenie odpowiedzialności pozwanej.

Także kwestionowanie cesji wierzytelności dokonanej przez pierwotnego wierzyciela (...) S.A. z powodem (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym nie może odnieść skutku. Okoliczność podnoszona przez pozwaną dotyczyła w tym zakresie śmierci dłużnika S. H., która nastąpiła przed dokonaniem sprzedaży wierzytelności. Nie oznacza to jednak, wbrew J. F., że przeniesienie wierzytelności przysługującej (...) S.A. wobec pozwanej nie mogło odnieść skutku. Wystarczy w tym miejscu wskazać, że nawet, gdyby wątpliwości budził przelew wierzytelności wobec pozwanego S. H., to z uwagi na solidarną odpowiedzialność pozwanych cesja objęła w całości wierzytelność przysługującą wobec pozwanej J. F.. Należy przy tym wskazać, że podobnie jak w przypadku podania w pozwie poprzedniego nazwiska pozwanej, w umowie sprzedaży wierzytelności, a dokładnie w załączniku nr 1 do aneksu do tej umowy, podanie poprzedniego nazwiska pozwanej, to jest (...) zamiast (...) nie mogło skutkować bezskutecznością cesji. Wierzytelność została bowiem określona precyzyjnie, w sposób umożliwiający bez wątpliwości określenie wierzytelności zarówno co do jej podstawy, jak i jej wysokości.

Dla porządku należy zaznaczyć, że powstanie zadłużenia w spłacie przez pozwanych rat kredytu skutkowało dokonaniem przez drugą stronę umowy kredytu, to jest ówczesnego wierzyciela powódki – (...) S.A., wypowiedzenia umowy w części dotyczącej warunków spłaty kredytu. Prowadziło to do powstania wymagalności całości kwoty udzielonego, a nie spłaconego przez pozwanych kredytu. Następnie wierzytelność ta została zbyta przez (...) S.A. na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty. Wysokość zadłużenia dochodzonego przez powoda w niniejszej sprawie, to jest 131.360,23 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonymi od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty nie była kwestionowana przez pozwaną J. F..

Podstawą prawną roszczenia powoda, poza postanowieniami umownymi z umowy kredytu, jest art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, który stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Natomiast zgodnie z art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe (w brzmieniu z daty dokonania wypowiedzenia przez (...) S.A. umowy kredytu w zakresie warunków spłaty) w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Termin wypowiedzenia, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy - 7 dni.

Z uwagi na podniesienie przez pozwaną zarzutu przedawnienia, który może mieć znaczenie dla skuteczności zgłoszonego roszczenia przez powoda, zgodnie z art. 117 § 2 k.c., Sąd dokonał oceny tego zarzutu.

Zgodnie z art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Biorąc pod uwagę, że powód domaga się od pozwanej zapłaty określonej kwoty twierdząc, że stanowi ona wymagalną i niespłaconą kwotę z tytułu umowy kredytu zawartej z (...) S.A., termin przedawnienia wynosi 3 lata. Nie powinno bowiem budzić wątpliwości, że roszczenie z tytułu tej umowy podlega trzyletniemu terminowi przedawnienia, jako że wynika ono z prowadzonej przez wskazany bank działalności gospodarczej.

Odnosząc się do czynności nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. także mogą skutkować przerwaniem biegu przedawnienia, należy stwierdzić, że do takiego przerwania na skutek nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz wszczęcia egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Żywcu D. K. w sprawie Km 2921/11 w stosunku do powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego jednak nie doszło.

Wprawdzie zasadą jest, że skutki przerwy biegu przedawnienia wywołanej przez zbywcę wierzytelności odnoszą się co do zasady także do cesjonariusza, który wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, to jednak reguła ta nie ma zastosowania do przerwy biegu przedawnienia, która została spowodowana dochodzeniem roszczenia na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało bowiem jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności (nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne, co zostało wskazywane w dotychczasowym orzecznictwie, w tym w uchwałach Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05, OSNC 2007/1/4, z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14). Cesjonariusz (powód) nie mógł kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, ponieważ w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., a więc fundusz sekurytyzacyjny (w niniejszej sprawie powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty), który nie może się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny i przejście uprawnień oraz nie może uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., musi ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie. Przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. następuje co do zasady tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14). Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności. Reasumując, czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16, Legalis nr 1469243; powyższe stanowisko zostało potwierdzone także późniejszym orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym w postanowieniu z dnia 5 października 2016 r., III CZP 52/16, L. nr 1507554, postanowieniem z dnia 26 października 2016 r., III CZP 60/16, Legalis nr 1522550).

W konsekwencji złożenie przez pierwotnego wierzyciela – bank (...) S.A. wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, a następnie wszczęcie egzekucji komorniczej skutkowało przerwaniem biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. jedynie wobec tego banku i nie odniosło tego skutku wobec nabywcy wierzytelności – powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego.

(...) S.A. w dniu 18 stycznia 2010 r. (data doręczenia wypowiedzenia) wypowiedziała pozwanym umowę kredytu, a 30-dniowy okres wypowiedzenia upłynął z końcem dnia 17 lutego 2010 r. Zatem wymagalność wykorzystanego kredytu powstała w dniu 18 lutego 2010 r. Jest to zatem jednocześnie data rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczenia. Oznacza to, że z upływem dnia 18 lutego 2013 r. doszło do przedawnienia roszczenia. Wniesienie pozwu nastąpiło natomiast w dniu 1 lutego 2017 r. Zgodnie z art. 117 § 2 k.c. prowadzi to do wniosku, że pozwana J. F. może skutecznie uchylić się od zaspokojenia roszczenia powoda jako dłużnik osobisty, to jest jako kredytobiorca.

Należy jednak mieć na uwadze, że zgodnie z art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne (w brzmieniu z dnia ustanowienia hipoteki: Przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki).

Zgodnie z tym przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą skutki w sferze obligacyjnej, nie pozbawiając wierzyciela hipotecznego uprawnienia do zaspokojenia się z nieruchomości. Zgłoszenie zarzutu przedawnienia przez pozwaną, będącą dłużnikiem zarówno osobistym, jaki i rzeczowym, skutkuje zatem ograniczeniem jej odpowiedzialności do odpowiedzialności rzeczowej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 stycznia 2012 r., I ACa 1374/11, Lex nr 1120014, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 stycznia 012 r., VI ACa 1082/11, Apel.-W-wa 2012/1/10). Stosownie do powołanego powyżej art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece zarzut przedawnienia odnosi jednak skutek co do odsetek w zakresie hipoteki zwykłej (hipoteka kaucyjna zabezpiecza odsetki).

Oznacza to, że pozwana J. F. ponosi odpowiedzialność za spłatę długu wynikającego z umowy kredytu jako dłużnik hipoteczny w zakresie kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 131.360,23 zł, z ograniczeniem odpowiedzialności do udziału w prawie własności pozwanej J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną zwykłą w wysokości 134.563 zł, a także w zakresie odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, z ograniczeniem odpowiedzialności do udziału w prawie własności pozwanej J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 29.604 zł.

Odpowiedzialność pozwanej J. F. jako dłużnika rzeczowego wynika z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, stosownie do którego, w przypadku zabezpieczenia wierzytelności poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z tej nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed dłużnikami osobistymi dłużnika. Przez ustanowienie hipoteki powstała odpowiedzialność rzeczowa pozwanej polegająca na tym, że powód może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia (nieruchomości położonej w C. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...)). Uprawnienie wierzyciela hipotecznego (najpierw banku (...) S.A., a po cesji wierzytelności - powoda) do zaspokojenia się z nieruchomości realizowane jest poprzez zgłoszenie wobec właściciela nieruchomości żądania zapłaty długu z ograniczeniem do przedmiotu hipoteki. Zatem wierzyciel hipoteczny jest uprawniony do wytoczenia przeciwko dłużnikowi hipotecznemu powództwa o świadczenie - celem prowadzenia egzekucji z obciążonej nieruchomości (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 stycznia 2013 r., I ACa 1066/12, Lex nr 1311967), przy czym dłużnikiem hipotecznym staje z mocy prawa każdy kolejny właściciel, a dotychczasowy właściciel przestaje nim być.

Biorąc powyższe pod uwagę, do przyjęcia odpowiedzialności rzeczowej pozwanej J. F. niezbędne jest istnienie powyższego warunku, to jest przysługiwanie jej prawa własności przedmiotowej nieruchomości obciążonej hipotekami. Z odpisu z działu II księgi wieczystej nr (...) wynika, że pozwana J. F. razem z pozwanym S. H. są właścicielami nieruchomości w ramach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Jednakże z uwagi na prawomocne orzeczenie rozwodu J. F. i S. H. wyrokiem Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 14 lipca 2011 r. wspólność ustawowa majątkowa małżeńska przekształciła się stosownie do art. 50 ¹ k.r.o. we współwłasność ułamkową. Nie została ona jednak ujawniona jeszcze w księdze wieczystej poprzez dokonanie stosownego wpisu.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajduje art. 319 k.p.c., zgodnie z którym jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Zwrot „sąd może” nie odnosi się do swobody w zakresie decyzji procesowej sądu odnośnie do dokonania w wyroku powyższego zastrzeżenia, ale do możliwości uwzględnienia powództwa tylko przy dokonaniu tego zastrzeżenia. Jest ono obligatoryjne i dokonywane przez sąd z urzędu. Ograniczenie odpowiedzialności pozwanej J. F. powinno zatem znaleźć wyraz w orzeczeniu zasądzającym wierzytelność hipoteczną w postaci zastrzeżenia na podstawie art. 319 k.p.c.

Reasumując, Sąd w punkcie 1. wyroku zasądził na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. od pozwanej J. F. kwotę 131.360,23 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, przy czym ograniczył odpowiedzialność pozwanej w zakresie zasądzonej kwoty 131.360,23 zł do udziału w prawie własności pozwanej J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną zwykłą w wysokości 134.563 zł, a w zakresie odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 18 lutego 2010 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 131.360,23 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, ograniczył odpowiedzialność pozwanej do udziału w prawie własności pozwanej J. F. w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Żywcu prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), obciążonej hipoteką umowną kaucyjną, do kwoty 29.604 zł.

Jednocześnie w punkcie 2. Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, to jest w zakresie odsetek od kwoty 131.360,23 zł przekraczających kwotę 29.604 zł.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3. wyroku, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda całość poniesionych przez niego kosztów procesu w kwocie 11.986 zł, stanowiących opłatę od pozwu w wysokości 6.569 zł, a także wynagrodzenie radcy prawnego w wysokości 5.400 zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł), na podstawie art. 100 k.p.c., ponieważ powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania (co do części odsetek od kwoty głównej).

Sędzia