Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO w Gdańsku Ewa Downar-Zapolska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Wronkowska

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2013 r. w Gdańsku

sprawy B. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 12 czerwca 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu B. M. prawo do emerytury od dnia 13 maja 2013 r. i ustala , iż organ emerytalny nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

Sygn. akt VII U 1753/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu B. M. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach, z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, z uwagi na nie udokumentowanie 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu od 17 marca 1975 r. do 11 października 1990 r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni (...), wskazując, iż z przedłożonej dokumentacji wynika, iż wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy, kierowcy w (...) 1, a powyższe nie pozwala na uznanie, iż wykonywał prace w szczególnych warunkach wskazane w wykazie A dział VIII poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego ubezpieczony B. M. wniósł o jej zmianę poprzez uznanie, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie od 17 marca 1975 r. do 11 października 1990 r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni (...), będąc zatrudnionym na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków : K. S. i B. W. na okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, iż wnioskodawca nie legitymuje się świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia w od 17 marca 1975 r. do 11 października 1990 r. w Spółdzielni (...), natomiast z przedłożonego do akt świadectwa pracy z dnia 11.10.1990 r. nie wynika aby wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach. Ponadto pozwany wskazał, iż z przedłożonej dokumentacji wynika, iż wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku kierowcy a od 01.08.1976 r. zatrudniony był jako ładowacz, od 01.01.1977 r. zatrudniony został na stanowisku kierowcy (...) 1 a od 01.01.1977 r. ubezpieczonemu przyznano dodatkowo czynności spedycyjne, następnie był zatrudniony na stanowisku kierowcy (...) 1 .

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony, B. M. urodzony dnia (...), z zawodu kierowca , w dniu 13 maja 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 16 kwietnia 2013 r.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę – k. 1-2 akt ubezpieczeniowych.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny 26 lat, 7 miesięcy i 21 dni oraz żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych .

dowód: karta przebiegu zatrudnienia – k. 229 akt ubezpieczeniowych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 12 czerwca 2013 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 12.06.2013r. – k. 231 akt ubezpieczeniowych.

W okresie od dnia 17 marca 1975 r. do 11 października 1990 r. wnioskodawca był zatrudniony w Spółdzielni (...) w C.. W okresie tegoż zatrudnienia od 17.03.1975 r. do 31.07.1976 r. pracował jako kierowca. W związku z utratą prawa jazdy od 01.08.1976 r. do 31.08.1976 r. był zatrudniony na stanowisku ładowacza, od 01.09.1976 r. został ponownie zatrudniony na stanowisku kierowcy ( kierowcy (...) 1). Zakład pracy przyznawał wnioskodawcy dodatki : od 01.01.1977 r. dodatek za czynności spedycyjne, od 01.11.1980 r. dodatek za prowadzenie przyczepy, od dnia 01.01.1981 r. dodatek za prace spedycyjne.

W okresie zatrudnienia na stanowisku kierowcy i kierowcy (...) 1 wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jeździł samochodem marki S., K., czasami jeździł ciągnieniem rolniczym -woził zboże, buraki, czasami jeździł autobusem.

W okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w C. nie korzystał z urlopów bezpłatnych.

K. S. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w C. od 1975 r. na stanowisku traktorzysty, okres ten został mu zaliczony do pracy w szczególnych warunkach.

B. W. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w C. od 1975 r. do 1995 r. Za okres zatrudnienia w (...) otrzymał świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ma przyznane prawo do emerytury.

dowód:

- akta rentowe w tym świadectwo pracy z dnia 11.10.1990 r. k.17, umowa o pracę z dnia 17.03.1975 r. k. 177-178, angaż z dnia 01.08.1976 r. k. 181, angaż z dnia 01/09.1976 r. k. 183 ,angaż z dnia 01.01.1977 r. k. 187, angaż z dnia 01.11.1980r. k.197, angaż z dnia 01.01.1981 r. k.199, angaż z dnia 01.04.1981 r. k. 201, angaż z dnia 02.03.1983 r. angaż dnia 14.08.1984r k. 203, angaż z dnia 02.01.1986 r. k. 203, angaż z dnia 02.01.1986 r. k. 205, angaż z dnia 07.07.1986 r. k. 205, angaż z dnia 21.10.1987 r. k. 205, angaż z dnia 06.05.1987r. k. 207, angaż z dnia 23.01.1988 r. k. 207, angaż z dnia 22.01.1988 r. k. 207, angaż z dnia 29.04.1988 r. k. 209, angaż z dnia 02.05.1988 r. k. 209, angaż z dnia 22.08.1988 r. k. 209 , angaż z dnia 01.07.1988 r. k. 211, angaż z dnia 30.01.1989 r. k. 211, angaż z dnia 09.03.1989 r. k. 211, angaż z dnia 09.03.1989r. k. 213, angaż z dnia 28.06.1989 r. k. 213, angaż z dnia 04.08.1989 r. k. 213, angaż z dnia 15.08.1989 r. k. 215, angaż z dnia 21.07.1989 r. k. 215, angaż z dnia 17.11.1989 r. k. 215, angaż z dnia 21.12.1989r. k. 217, angaż z dnia 04.01.1990 r. k. 217, angaż z dnia 18.04.1990 r. k. 217, angaż dnia 02.04.1990 r. k. 219, angaż z dnia 31.07.1990 r. k. 219,

- akta sprawy w tym zeznania świadka K. S. k. 17 , zeznania świadka B. W. k. 17-18, zeznania ubezpieczonego B. M. k. 18 w związku z słuchaniem informacyjnym k. 16-17.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych pozwanego organu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu. Podstawą ustaleń faktycznych stanowiły także zeznania świadków K. S., B. W., które Sąd ocenił jako wiarygodne w całości, rzetelne i spójne. W poczet materiału dowodowego Sąd zaliczył także zeznania ubezpieczonego B. M., które są spójne, logiczne i zbieżne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w tym z zeznaniami świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego B. M. jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust 2 powyższej ustawy zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. nr 637) z dniem 01 stycznia 2013r., co skutkuje tym iż od 01 stycznia 2013 r. celem uzyskania uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych nie ma konieczności spełniania przez ubezpieczonych przesłanki rozwiązania stosunku pracy. Niemniej w przedmiotowej sprawie okoliczność ta nie wpływa na datę świadczenia, gdyż wnioskodawca z wniosek o świadczenie objęty niniejszym postępowaniem wystąpił w maju 2013 r. tj. po wprowadzeniu nowelizacji do art. 184 .

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale VIII (w transporcie i w łączności ) pod poz. 2 opisano prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

Wskazać również należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 16 kwietnia 2013 r. osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze ponad 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach wykonywane w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów uznać można było sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 17 marca 1975 r. do 11 października 1990 r. w Spółdzielni (...) w C..

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w okresie od dnia od 17.03.1975 r. do 31.07.1976 r. oraz od dnia 01.09.1976 r. do 11.10.1990 r. znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym opartym na dokumentach z akt osobowych w tym świadectwie pracy z dnia 11.10.1990 r. (k.17), umowie o pracę z dnia 17.03.1975 r. (k. 177-178), angażu z dnia 01.08.1976 r. (k. 181), angażu z dnia 01,09.1976 r. (k. 183) ,angażu z dnia 01.01.1977 r. (k. 187), angażu z dnia 01.11.1980r. (k.197), angażu z dnia 01.01.1981 r. (k.199), angażu z dnia 01.04.1981 r. (k. 201), angażu z dnia 02.03.1983 r., angażu dnia 14.08.1984 r. (k. 203), angażu z dnia 02.01.1986 r. (k. 203), angażu z dnia 02.01.1986 r. (k. 205), angażu z dnia 07.07.1986 r. (k. 205), angażu z dnia 21.10.1987 r. (k. 205), angażu z dnia 06.05.1987r. (k. 207), angażu z dnia 23.01.1988 r. (k. 207), angażu z dnia 22.01.1988 r. (k. 207), angażu z dnia 29.04.1988 r. (k. 209), angażu z dnia 02.05.1988 r. (k. 209), angażu z dnia 22.08.1988 r. (k. 209) , angażu z dnia 01.07.1988 r. (k. 211), angażu z dnia 30.01.1989 r. (k. 211), angażu z dnia 09.03.1989 r. (k. 211), angażu z dnia 09.03.1989 r. (k. 213), angażu z dnia 28.06.1989 r. (k. 213), angażu z dnia 04.08.1989 r. (k. 213), angażu z dnia 15.08.1989 r. (k. 215), angaż z dnia 21.07.1989 r. (k. 215), angaż z dnia 17.11.1989 r. (k. 215), angaż z dnia 21.12.1989 r. (k. 217), angaż z dnia 04.01.1990 r. (k. 217), angaż z dnia 18.04.1990 r. (k. 217), angaż dnia 02.04.1990 r. (k. 219), angaż z dnia 31.07.1990 r. (k. 219) oraz w zeznaniach świadków w tym K. S., B. W. powołanych w sprawie, którzy pracowali wraz z wnioskodawcą w tym samym zakładzie pracy.

Godzi się w tym miejscu wskazać, iż przedmiot sporu w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy okres pracy wnioskodawcy świadczonej w ramach zatrudnienia w Spółdzielni (...) w C. podlega zaliczeniu do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach prowadzącej do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 powołanej wyżej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego w sposób nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych wykazał, iż niewątpliwie w okresie od dnia od 17.03.1975 r. do 31.07.1976 r. oraz od dnia 01.09.1976 r. do 11.10.1990 r. będąc zatrudnionym w Spółdzielni (...) w C. ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach, pracując na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Dowody zawnioskowane przez ubezpieczonego w postaci osobowych źródeł dowodowych tj. zeznań świadków K. S., B. W. potwierdziły, iż wnioskodawca jeździł samochodem marki S., K., a samochody te były samochodami o ładowności powyżej 12 ton.

Podkreślenia wymaga, iż analiza dokumentacji z akt osobowych (angaże na stanowisko kierowcy) za okres zatrudnienia w (...) może budzić wątpliwości, co do rzeczywistego charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, jednak zeznania świadków K. S., B. W. oraz samego ubezpieczonego B. M. w sposób wyczerpujący wyjaśniły powstałe wątpliwości, co do charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, a powyższe pozwalana uznanie, iż wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczanym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony [ wykaz A dział VIII ( w transporcie i w łączności poz. 2)].

W ocenie Sądu Okręgowego, wobec udowodnienia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a także spełnił przesłankę udokumentowania stażu co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Działając na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego w szczególności zeznania świadków i samego ubezpieczonego pozwoliły na poczynienie wiążących ustaleń, co do charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego, mających wpływ na jego prawo do wnioskowanego świadczenia.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu B. M. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 13 maj 2013 r. Sąd wziął pod uwagę datę wniosku o świadczenie oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

SSA w SO w Gdańsku Ewa Downar – Zapolska