Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa M. H.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w Ł.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda M. H. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 360 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Paweł Rynko

Sygn. akt. V GC 2597/16

UZASADNIENIE

Powód M. H. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółka akcyjna z siedzibą w Ł. kwoty 594,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23. 03. 2015 r. do dnia zapłaty, wraz z kosztami procesu wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu powództwa wskazał, że w dniu 25 września 2014 r. doszło do kolizji pojazdów mechanicznych w wyniku, której uszkodzeniu uległ pojazd V. (...) nr rej. (...) należący do R. S.. Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, który przyjął swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił stosowne odszkodowanie, przyjmując do rozliczenia szkody metodą szkody całkowitej. W związku z kolizją poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego na czas likwidacji poniesionej szkody. Decyzja o zawarciu umowy spowodowana była koniecznością jego codziennego wykorzystywania. Legitymacja czynna powoda wynika z umowy cesji jaką poszkodowany zawarł z powodem. W związku z zawartą umową najmu pojazdu zastępczego pozwany wypłacił na rzecz powoda odszkodowanie w łącznej wysokości 7880,61 zł. Do zapłaty pozostaje kwota dochodzona pozwem.

Pozwany U. (...) z siedzibą w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że kwestionuje zasadność roszczenia powoda, co do czasookresu jego trwania. Zdaniem pozwanej zasadny był najem pojazdu zastępczego przez okres 43 dni. W tym zakresie pozwany podniósł, że poszkodowany został poinformowany o szkodzie całkowitej i przyznaniu odszkodowania w dniu 23 października 2014 r. Do tej daty pozwany doliczył okres 14 dni. Po tym okresie zdaniem pozwanego korzystanie z pojazdu zastępczego nie miało uzasadnienia. Ponadto w dniu 23 października 2014 r. pozwana poinformowała poszkodowanego, że realizacja wypłaty odszkodowania nie była możliwa z uwagi na brak wskazania rachunku bankowego oraz upoważnienia do przekazania środków. Pozwany podkreślił przy tym, że obowiązkiem poszkodowanego jest użycie dostępnych mu środków w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszeniu jej rozmiarów. Zaniechanie tego obowiązku skutkuje zwolnieniem ubezpieczyciela od odpowiedzialności za szkody powstałe z tego powodu. Ponadto powód nie wykazał by kwota za najem pojazdu została na jego rzecz uiszczona oraz czy w gospodarstwie domowym poszkodowanego był jakiś inny samochód, którym poszkodowany mógł dysponować. Nadto zdaniem pozwanej poszkodowany wynajął pojazd zastępczy za cenę znacznie wyższą niż ceny funkcjonujące na rynku lokalnym. (odpowiedź na pozew k. 38 – 40)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 25 września 2014 r. doszło do kolizji pojazdów mechanicznych w skutek, której uszkodzeniu uległ pojazd V. (...) nr rej. (...) należący do R. S.. Na skutek uszkodzeń pojazd nie nadawał się do użytkowania. Pojazd ten zaliczany jest do pojazdów klasy D. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady.

(bezsporne)

W dniu 25 września 2014 r. poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego M. (...). Wynagrodzenia za korzystanie z samochodu ustalono wg cennika powoda na kwotę 183,27 zł brutto. Samochód zastępczy został zwrócony powodowi w dniu 10 listopada 2014 r. W związku z zawartą umową najmu pojazdu zastępczego poszkodowany dokonał cesji wierzytelności w kwocie 8 430,42 zł przysługującej mu w stosunku do pozwanego.

(dowody: umowa k. 8 - 10, faktura VAT, umowa cesji, k.11 - 12)

Pozwany rozliczył szkodę związaną z uszkodzeniem pojazdu metodą szkody całkowitej. Rozliczenie szkody przesłano poszkodowanemu w dniu 23 października 2014 r. na adres poczty elektronicznej, którym poszkodowany posługuje się na co dzień. W treści maila wskazano, że ubezpieczyciel nie dysponuje rachunkiem bankowym poszkodowanego i, że wobec tego braku nie jest możliwe zakończenie procesu likwidacji szkody. Zakończenie procesu likwidacji szkody miało nastąpić w terminie 14 dni od otrzymania nr rachunku bankowego poszkodowanego.

(dowód: korespondencja mailowa k. 49 – 56, korespondencja k: 66, 73, 85 na okoliczność, że poszkodowany posługuje się adresem mailowym na który wysłana została korespondencja przez pozwanego).

Odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w pojeździe wypłacono poszkodowanemu w dniu 10 listopada 2014 r.

(dowód: potwierdzenie przelewu k. 31)

W związku z wynajmem pojazdu zastępczego pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 7880,61 zł. Wyliczając odszkodowanie pozwany uznał, że najem pojazdu zastępczego był zasadny przez okres 43 dni przy stawce takiej jak zastosował powód tj. 149 zł netto (183,27 zł brutto). Ustalając uzasadniony czasookres najmu pojazdu zastępczego pozwany na uwadze miał dzień 23 października 2014 r. tj. moment poinformowania o szkodzie całkowitej plus 14 dni jako czas niezbędny na zakup innego auta. Według pozwanego poszkodowany w sposób zasadny korzystał z pojazdu zastępczego do dnia 6 listopada 2014 r.

(dowód: decyzje k. 53 – 55)

W dniach od 7 listopada 2014 r. do dnia 10 listopada 2014 r. poszkodowany korzystał z samochodu zastępczego w celach: rekreacyjnych, wyjazd do lekarza, wyjazd po zakupy.

(dowód: rozpisanie dni najmu pojazdu zastępczego k. 22- 23).

W związku z zawartą umową najmu pojazdu zastępczego oraz z umową cesji wierzytelności powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Wezwanie wraz z dokumentami doręczono pozwanemu w dniu 23 listopada 2015 r.

(dowód doręczenia wezwania k. 19)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jako niezasadnie podlegało oddaleniu.

Powyższy stan faktyczny był bezsporny między stronami. Spór w niniejszej sprawie dotyczył jedynie kwestii uzasadnionego czasu trwania umowy najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany prezentował stanowisko, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego należało ustalić mając na uwadze datę poinformowania o sposobie rozliczenia szkody za pomocą metody całkowitej plus 14 dni. Samochód zastępczy wg tego stanowiska powinien być według pozwanego zwrócony w dniu 6 listopada. Według pozwanego nieistotne było, kiedy została dokonana wypłata odszkodowania. W tym zakresie zdaniem zakładu ubezpieczeń istotne było to, że poszkodowany mimo prośby o podanie nr rachunku bankowego tego nie uczynił. Tym samym uniemożliwił zakończenie postępowania likwidacyjnego.

Powód prezentował stanowisko, że poszkodowany mógł korzystać z samochodu zastępczego do dnia wypłaty odszkodowania tj. do dnia 10 listopada 2014 r. Zdaniem powoda fakt, że poszkodowany nie wskazał rachunku bankowego nie ma znaczenia dla ustalania uzasadnionego czasu trwania najmu pojazdu zastępczego. Jeżeli poszkodowany nie wskazał rachunku bankowego, to pozwany powinien podjąć działania zmierzające w kierunku jego ustalenia i to na nim spoczywał obowiązek odnalezienia poszkodowanego.

Zdaniem sądu zasadne jest stanowisko pozwanego. Po pierwsze, w przypadku rozliczenia szkody metodą szkody całkowitej zasadą jest, że poszkodowany ma prawo korzystać z pojazdu zastępczego do dnia wypłaty odszkodowania, a nawet kilka dni dłużej. Logicznym jest, że dopiero z chwilą wypłaty odszkodowania poszkodowany dysponuje odpowiednimi środkami finansowymi na zakup innego środka transportu. Zasada ta jednak musi mieć oparcie w konkretnym stanem faktycznym i w sytuacji poszkodowanego. Jasnym jest, że korzystanie z samochodu zastępczego może zostać uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione tylko wtedy, gdy jest zgodne z konkretnymi potrzebami poszkodowanego i w konkretnej sytuacji odszkodowawczej. Nie można utożsamiać celowości i ekonomicznej zasadności najmu pojazdu tylko z samym brakiem możliwości korzystania przez poszkodowanego ze zniszczonego pojazdu. Po drugie, istnienie przesłanek uzasadniających korzystanie z pojazdu zastępczego nie zwalnia poszkodowanego z obowiązku współdziałania z zakładem ubezpieczeń, z zachowaniem podstawowych reguł staranności.

Jeżeli chodzi o pierwszą z zasygnalizowanych kwestii, to w każdej sprawie poszkodowany (ewentualnie cesjonariusz) powinien wykazać, że nie dysponował innym pojazdem, że nie miał środków finansowych na zakup innego środka komunikacji, oraz, że pojazd zastępczy był mu niezbędny. Brak tutaj jakichkolwiek domniemań, za każdym razem okoliczności te powinny być wykazane za pomocą stosownych środków dowodowych. I tak na gruncie rozstrzyganej sprawy powód nie wykazał, że poszkodowany nie dysponował innym samochodem bądź, że nie mógł korzystać z innego środka komunikacji. Przedłożone wraz z pozwem rozpisanie dni najmu pojazdu zastępczego świadczy jedynie o wyjazdach odbytych autem zastępczym. W żadnym razie nie wynika z niego, że poszkodowany nie miał możliwości korzystania z innego pojazdu. W aktach sprawy brak takich dokumentów jak zaświadczenie wystawione przez odpowiedni organ o liczbie pojazdów zarejestrowanych na poszkodowanego, czy też oświadczenia poszkodowanego z którego by wynikało, że nie ma innych pojazdów. Powód nie wykazał również, że poszkodowany nie dysponował stosownymi środkami finansowymi umożliwiającymi zakup innego auta jeszcze przed wypłatą odszkodowania. Sąd nie ma wiedzy jaka była sytuacja majątkowa poszkodowanego, osiągane przez niego dochody i czy nie umożliwiały one poszkodowanemu zakup innego pojazdu jeszcze przed otrzymaniem odszkodowania. Oczywiście regułą jest, że poszkodowani nie chcą inwestować własnych środków przed otrzymaniem odszkodowania, jednak okoliczność ta powinna być za każdym razem udowodniona. Ponadto w aktach sprawy brak dowodu, że pojazd zastępczy był niezbędny poszkodowanemu. Z rejestru wyjazdów nie wynika, że poszkodowany codziennie odbywał wyjazdy w celach służbowych – do pracy. W szczególności dotyczy to spornych dni po 6 listopada 2014 r. Nie można więc wykluczyć, że bardziej zasadne było korzystanie z innych środków transportu w zamian za pojazd zastępczy.

Powyższe powody są zdaniem sądu wystarczającą podstawą oddalenia powództwa. Nawet jednak, gdyby uznać, że nie miały one miejsca to równie istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia miała okoliczność, że poszkodowany wbrew obowiązkowi jaki na nim ciążył nie działał z należytą starannością i nie współpracował z pozwanym w celu minimalizacji szkody. Obowiązek taki spoczywa na poszkodowanym zgodnie z art. 354 kc. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego w dniu 23 października 2014 r. poszkodowany otrzymał informację o sposobie rozliczenia szkody wraz z prośbą o podanie rachunku bankowego na który ma zostać przesłane odszkodowanie. Korespondencja została wysłana na adres poczty elektronicznej z której korzystał poszkodowany (świadczy o tym chociażby fakt, że z tego adresu poszkodowany przysyłał do sądu wnioski o usprawiedliwienie nieobecności na rozprawach). Mimo to poszkodowany nie podał rachunku bankowego – a przynajmniej brak w tym zakresie jakichkolwiek dowodów. W konsekwencji pozwany nie był w stanie wypłacić odszkodowania. Odszkodowanie zostało wypłacone dopiero w dniu 10 listopada 2014 r. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego można domniemywać, że tak znaczne opóźnienie zostało spowodowane działaniem poszkodowanego i potrzebą ustalenia rachunku bankowego, na który przelew miał być dokonany. W dniu otrzymania środków finansowych poszkodowany oddał pojazd zastępczy. W takiej sytuacji zdaniem sądu należy przyjąć, że gdyby poszkodowany poinformował wcześniej o nr rachunku bankowego zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem (brak jest dowodów, że istniały obiektywne przyczyny uniemożliwiające podanie nr rachunku bankowego już w dniu otrzymania informacji od zakładu ubezpieczeń) to odszkodowanie otrzymałby odpowiednio wcześniej i odpowiednio wcześniej oddałby samochód zastępczy. W informacji z dnia 23 października 2014 r. wskazano poszkodowanemu, że postępowanie likwidacyjne zostanie zakończone po 14 dniach od otrzymania nr rachunku bankowego (k. 56).

Skoro więc poszkodowany swoim zachowaniem przyczynił się do opóźnienia wypłaty odszkodowania, to tym samym jego zachowanie należy traktować jako przyczynienie się do powstania szkody zgodnie z art. 362 kc. Przepis ten stanowi, że jeżeli poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosowanie do okoliczności, a zwłaszcza winy stron. Na gruncie rozpatrywanej sprawy oznacza to, że poszkodowanemu nie należy się odszkodowanie za korzystanie z pojazdu zastępczego po dniu 6 listopada 2014 r.

Zdaniem sądu termin 14 dni liczony od dnia zawiadomienia poszkodowanego o sposobie rozliczenia szkody był terminem wystarczającym na podjęcie stosownych działań zmierzających do zakupu innego auta w zamian za samochód uszkodzony.

Reasumując stwierdzić należy, że stanowisko pozwanego, który odmówił wypłaty odszkodowania za okres najmu pojazdu zastępczego po dniu 6 listopada 2014 r. jest zasadne. Skutkowało to orzeczeniem jak w pkt. I wyroku. Podstawę prawną orzeczenia stanowiły a contrario art. 361 kc, 362 kc, art 363 kc, art 805 kc, art 822 § 4 kc, oraz art. 36 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22.05.2003 r. (Dz. U. nr 124, poz. 1152 z dn. 16.07.2003 r.).

O kosztach w pkt II wyroku sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc.

SSR Paweł Rynko