Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2017 r. na rozprawie sprawy

z powództwa (...) sp. z o.o. w K.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 287 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 270 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Natalia Rzewuska

Sygn. akt V GC 877/17

UZASADNIENIE

Powód (...)sp. z o.o. w K. wniósł pozew przeciwko (...) sp. z o.o. w W., domagając się zasądzenia kwoty 561,37 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że w dniu 24 maja 2013 r. zawarł z pozwanym umowę dzierżawy nieruchomości położonej w K. przy ul. (...). Pozwany zobowiązał się do płacenia comiesięcznego czynszu, przy czym w art. 3 ust. 1 umowy zastrzeżone zostało, że czynsz będzie corocznie waloryzowany, bez konieczności zmiany umowy, o publikowany przez GUS wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedni, po jego ogłoszeniu, ze skutkiem od 1-go stycznia każdego roku Na koniec 2015 r. wysokość miesięczna czynszu dzierżawnego wynosiła 5.071,77 zł netto (6.238,28 zł brutto). Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 15.01.2016 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2015 r. wskaźnik ten wyniósł 99,1 (spadek cen o 0,9%). W związku z tym powód poinformował pozwanego, że czynsz w 2016 r. pozostaje na dotychczasowym poziomie z 2015 r. W odpowiedzi pozwany poinformował, że w jego ocenie czynsz za 2016 r. powinien ulec obniżeniu o 0,9% w stosunku do 2015 r., na co powód nie wyraził zgody. Pozwany, za wyjątkiem faktury za kwiecień 2016 r., nie uiścił w 2016 r. pełnych kwot czynszu dzierżawnego, pomniejszając kwotę wynikającą z faktur każdorazowo o 56,15 zł. Powódka pismem z dnia 11 stycznia 2017 r. wezwała pozwanego do zapłaty, jednak bezskutecznie. Zdaniem strony powodowej waloryzacja czynszu została przewidziana w umowie jedynie w przypadku wzrostu wskaźnika, o którym mowa w art. 3 ust. 1 umowy. Za taką interpretacją przemawia zarówno okres, na jaki umowa została zawarta (15 lat), jak i brak zastrzeżenia w umowie, że wydzierżawiającemu przysługuje prawo do podwyższenia czynszu bez zmiany umowy.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu na swoją rzecz.

W uzasadnieniu przyznał, że zawarł z powodem umowę dzierżawy z dnia 24 maja 2013 r. oraz, że zgodnie z brzmieniem klauzuli waloryzacyjnej wskazanej w art. 3 ust. 1 umowy, nie dokonał na rzecz powoda zapłaty kwot dochodzonych pozwem. Podniósł, że to postanowienie umowne nie stanowi o waloryzacji czynszu jedynie w razie wzrostu cen towarów i usług. Choć strony w umowie nieprecyzyjne określiły wskaźnika waloryzacji, to nie może budzić wątpliwości fakt, że chodziło im o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszany przez Prezesa GUS w terminie do końca stycznia każdego roku. O ten właśnie wskaźnik w poprzednich latach czynsz waloryzował powód. Nie sposób przy tym przyjąć, by do waloryzacji czynszu mogło dojść jedynie w razie inflacji, bowiem celem umownej klauzuli waloryzacyjnej jest zabezpieczenie interesów obu stron umowy na wypadek zmiany siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że klauzula taka znajduje zastosowanie zarówno w przypadku inflacji, jak i deflacji. Z powyższych względów pozwany uiszczał w 2016 r. niższy czynsz niż w 2015 r.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód (...) sp. z o.o. w K. zawarł z pozwanym (...) sp. z o.o. w W. w dniu 24 maja 2013 r. umowę dzierżawy nieruchomości położonej w K. przy ulicy (...). W art. 3 ust. 1 umowy strony ustaliły wysokość czynszu na kwotę 5.026,52 zł miesięcznie i jednocześnie zastrzegły, że czynsz będzie waloryzowany corocznie, bez konieczności zmiany umowy, o publikowany przez GUS wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedni, po jego ogłoszeniu, ze skutkiem od dnia 1-go stycznia każdego roku. Umowa została zawarta na 15 lat (art. 4 ust. 1).

/ dowód: umowa k. 10-14/

Czynsz dzierżawny w 2015 r. wynosił 5.071,77 zł netto miesięcznie (6.238,28 zł brutto).

/bezsporne/

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w 2015 r. wskaźnik ten w stosunku do 2014 r. wyniósł 99,1 (spadek o 0,9%).

/dowód: komunikat k. 16/

Pismem z dnia 3 marca 2016 r. powód poinformował pozwanego, powołując się na powyższy Komunikat, że kwota miesięcznego czynszu dzierżawnego w 2016 r. pozostaje bez zmian. W kolejnym piśmie z dnia 23 marca 2016 r. powód podtrzymał swoje stanowisko. W odpowiedzi na to pismo, pozwany oświadczył, że pomniejszy wysokość czynszu o 0,9%, zgodnie z zapisem klauzuli waloryzacyjnej, na co w piśmie z dnia 6 maja 2016 r. powód nie wyraził zgody.

/dowód: pisma stron. k. 17-20/

Powód co miesiąc przedstawiał pozwanemu faktury VAT na kwotę 6.238,28 zł brutto, zaś pozwany nie opłacał ich w całości, pomniejszając każdorazowo tę kwotę o 56,13 zł.

/bezsporne/

Dnia 12 stycznia 2017 r. powód wysłał pozwanemu wezwanie do zapłaty kwoty 582,49 zł, jednak pozwany nie wpłacił żądanej należności.

/dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania k. 31, 32/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalony został na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez stronę powodową, prawdziwości których pozwany nie zakwestionował.

Powództwo jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do interpretacji klauzuli waloryzacyjnej zawartej w art. 3 ust. 1 umowy dzierżawy łączącej strony z uwagi na powołanie w niej nieprecyzyjnej nazwy wskaźnika ogłaszanego przez Prezesa GUS. Zgodnie z brzmieniem umowy: „czynsz będzie waloryzowany corocznie, bez konieczności zmiany umowy, o publikowany przez GUS wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedni, po jego ogłoszeniu, ze skutkiem od dnia 1-go stycznia każdego roku”.

Zdaniem strony powodowej fakt, że przy określaniu nazwy wskaźnika dodano słowo „wzrostu”, świadczy o tym, że czynsz miał być waloryzowany jedynie w przypadku podwyższenia tego wskaźnika w stosunku do roku ubiegłego, ewentualnie miał nie ulegać zmianie w przypadku spadku jego wartości. Za taką interpretacją klauzuli waloryzacyjnej przemawia w jej ocenie także i to, że umowa została zawarta na długi okres czasu, tj. 15 lat oraz to, że strony nie zastrzegły innej formy podwyższenia czynszu niż waloryzacja.

Pozwany zaś stał na stanowisku, że użycie słowa „wzrostu” nie ma znaczenia, ponieważ przy określaniu klauzuli waloryzacyjnej stronom chodziło o urzędowy wskaźnik, jakim jest ogłaszany corocznie w formie komunikatu Prezesa GUS średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. O ten wskaźnik czynsz był zwaloryzowany we wcześniejszych latach obowiązywania umowy i, zgodnie z treścią art. 3 ust. 1, powinien być zwaloryzowany także w roku 2016. Pozwany zaznaczył, że waloryzacja działa na rzecz obu stron umowy w przypadku zmiany siły nabywczej pieniądza i nie ma na celu polepszanie sytuacji tylko jednej ze stron.

Żadna ze stron nie złożyła wniosków dowodowych na okoliczność ustalenia jaki był zgodny zamiar stron przy zawieraniu umowy. Jak wynika ze stanowiska pełnomocnika powoda wyrażonego na rozprawie w dniu 8 września 2017 r., obecnie w skład zarządu powodowej spółki wchodzą inne osoby niż te, które negocjowały i podpisały umowę.

Tym samym interpretacji zapisu art. 3 ust. 1 umowy w zakresie klauzuli waloryzacyjnej dokonać należy zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Przeważająca aktualnie w orzecznictwie i doktrynie tzw. kombinowana metoda wykładni, uwzględniając powyższą normę, przyznaje w przypadku oświadczeń woli składanych innej osobie pierwszeństwo temu znaczeniu oświadczenia, które rzeczywiście nadały mu strony w chwili jego złożenia (m.in. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995 r. III CZP 66/95, OSNC 1995 r. Nr 12 poz. 168). Dopiero gdy okaże się, że strony nie porozumiały się co do treści złożonego oświadczenia woli, za prawnie wiążące należy uznać jego znaczenie ustalone według obiektywnego wzorca wykładni. Dokonując wykładni obiektywnej oświadczeń woli mających formę pisemną, przede wszystkim należy jednak oprzeć się na tekście dokumentu i językowych regułach znaczeniowych, z uwzględnieniem kontekstu, w którym interpretowane wyrażenia zostały użyte, a także okoliczności, w jakich oświadczenie woli zostało złożone oraz celu umowy. Prawidłowa wykładnia umowy mającej formę pisemną nie może pomijać treści wyrażonej na piśmie i nie może prowadzić do stwierdzeń sprzecznych z jej treścią (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r. IV CNP 27/15).

Strony nieprecyzyjnie określiły nazwę wskaźnika, o który miał być waloryzowany czynsz, niemniej, zgodnie w procesie twierdziły, że wskaźnikiem tym jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Zdaniem sądu, skoro w klauzuli waloryzacyjnej odwołały się do tego wskaźnika, to ze wszelkimi tego konsekwencjami, akceptując fakt, że może być on w danym roku dodatni lub ujemny. Użycie słowa „wzrost” przy nazwie tego wskaźnika, nie wskazuje na zastrzeżenie waloryzacji jedynie w przypadku wskaźnika dodatniego, a stanowi oczywistą niedokładność w określeniu jego nazwy.

Zgodzić się należy z pozwanym, że zamieszczenie w umowie klauzuli waloryzacyjnej, w przypadku braku dodatkowych zastrzeżeń, stanowi wyraz zabezpieczenie interesów obu stron umowy na wypadek zmiany siły nabywczej pieniądza i tym samym działa zarówno w przypadku inflacji, jak i deflacji, prowadząc odpowiednio do podwyższenia lub obniżenia świadczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę zasadnie pozwany odmówił spełnienia świadczenia dochodzonego pozwem, powołując się na klauzulę waloryzacyjną. Powód bowiem, wyliczając wysokość czynszu w 2016 r. powinien był obniżyć go o kwotę 56,15 zł, biorąc pod uwagę spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych o 0,9% w stosunku do 2015 r.

Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

SSR Natalia Rzewuska