Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Inspektorat w T. stwierdził, iż płatnik składek Hurtownia (...) S.C. M., M., T. R. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na:

1)  Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okres 10/2001 do 10/2002r. w kwocie 14.179,79 zł

-

odsetki za zwłokę - w kwocie 18.952,00 zł,

-

koszty upomnienia - kwocie 41,26 zł

2) Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego za okres 10/200Ir. - 10/2002r. w kwocie 3.71 l,54zł

-

odsetki za zwlokę - w kwocie 4.964,00 zł,

-

koszty upomnienia - w kwocie 25,20 zł

3) Fundusz Pracy za okres 10/2001 r. - 10/2002r. w kwocie 1.173,42 zł

-

odsetki za zwłokę - w kwocie 1.569,00 zł,

-

koszty upomnienia - w kwocie 25,20 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż płatnik składek obowiązany był na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych rozliczać oraz opłacać należne składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy za każdy miesiąc kalendarzowy, zaś należności z tego tytułu nie zostały przez niego opłacone.

Odwołania od powyższej decyzji złożyli M. R. (1), M. R. (2) i T. R., wspólnicy spółki cywilnej (...), którzy wnieśli o jej zmianę poprzez ustalenie, że płatnik nie posiada zaległości z tytułu składek, zasądzenie kosztów procesu od pozwanego na rzecz powoda według norm przepisanych. Skarżący w uzasadnieniu odwołania podnieśli, że decyzją z dnia 20 października 2003 r. organ rentowy określił płatnikowi zaległości z tytułu składek za analogiczne miesiące, jak w zaskarżonej decyzji. Odwołujący wskazali, że na podstawie decyzji z 2003 r. ZUS prowadził postępowanie egzekucyjne. W związku ze zbiegiem egzekucji, sprawę na podstawie postanowienia Sądu, przekazano do łącznego prowadzenia komornikowi sądowemu. Egzekucja prowadzona pod sygn. akt KM 429/07 była skuteczna. Cała zaległość względem ZUS została spłacona wraz z powstałymi odsetkami za zwłokę. W dniu 14.05.2012 r. komornik sądowy wydał postanowienie o kosztach zamykając postępowanie egzekucyjne. Zdaniem płatnika zaskarżona decyzja dotyczy okresów objętych rozstrzygnięciem z 2003 r., które zostało przezeń uregulowane w całości. Wyjaśnienia ustne pracowników ZUS są w ocenie płatnika niewystarczające. Pracownicy nie są w stanie wyjaśnić, dlaczego w decyzji z dnia 19.08.2015 r. widnieją należności z tytułu składek za okresy, objęte już poprzednią decyzją ZUS z dnia 20.10.2003 r. i uregulowane przez płatnika w całości wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego odrzucenie, wskazując, iż zawiadomił płatnika o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Funduszu Pracy, wzywając skarżącego do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacenia składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na podstawie dotychczas zgromadzonych dowodów. Odwołujący płatnik składek nie dopełnił obowiązku określonego w art. 46 ust 1 powołanej ustawy, w związku z tym zakład, działając na podstawie art. 83 ust. l powołanej ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy. Zdaniem organu rentowego w złożonym odwołaniu skarżący nie przedstawiają jakichkolwiek merytorycznych argumentów mogących mieć wpływ na zmianę stanowiska organu. Kwestionują wydanie decyzji określającej wysokość zadłużenia nr (...) za okres od 10/2001 do 10/2002 z uwagi na wydaną decyzję nr (...) z dnia 20.10.2003 r. za okres od 03/2000 r. do 10/2002 r. Skarżący podnoszą fakt prowadzenia egzekucji przez Komornika Sądowego pod sygn. akt KM 429/07, gdzie zaległość została spłacona wraz z powstałymi odsetkami. W dniu 14.05.2012 r. Komornik Sądowy wydał postanowienie o kosztach zamykające postępowanie egzekucyjne. Organ rentowy stwierdził, że skierowane do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Tucholi zaległości z tytułu nieopłaconych składek za okres od 03/2000 do 09/2001 zostały uregulowane. Natomiast zaległość z tytułu nieopłaconych składek za okres 10/2001 do 08/2002 przekazano do Urzędu Skarbowego w T. w dniu 31.03.2003 r. Z posiadanej dokumentacji wynika, że w/w organ egzekucyjny w dniu 16.04.2003 r. zwrócił wierzycielowi tytuły za okres od 10/2001 do 08/2002, argumentując niniejszą czynność okolicznością zlikwidowania w dniu 22.10.2002 r. Hurtowni (...) S. C. Egzekucja z majątku płatnika okazała się bezskuteczna. W odniesieniu do uprzednio prowadzonego postępowania egzekucyjnego to prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. okazało się całkowicie nieskuteczne. W świetle powyższego, w celu zabezpieczenia nieopłaconych należności z tytułu składek i z uwagi na doręczenie w dniu 05.11.2003r. decyzji (...) nr (...) z dnia 20.10.2003r. określającej należności z tytułu składek w dniu 19.11.2003r. wniesiono o wpis hipoteki przymusowej w kwocie 67.475,05zł na FUS, FUZ, FP za okres od 03/2000r. do 10/2002r. ZUS wskazał, iż zaskarżona decyzja jest decyzją o charakterze deklaratoryjnym, określającą stan zaistniały w przeszłości.

W piśmie z dnia 29 grudnia 2015 r. odwołujący podtrzymali odwołania z dnia 29 września 2015 r. oraz podnieśli zarzut przedawnienia zaległości z tytułu składek. Zdaniem skarżących ewentualne zobowiązanie uległo przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia wymagalności według przepisów obowiązujących do 2007 roku. Niezależnie od powyższego zarzutu odwołujący zakwestionowali także sposób wyliczenia ich zadłużenia. Wskazali, że po uregulowaniu należności u komornika sądowego byli przekonani, że nie mają dalszych zaległości względem organu rentowego. Przez ten czas ZUS pozostawał całkowicie bierny i nie podejmował względem odwołujących żadnych działań.

Organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 30 marca 2016 r., w wykonaniu zarządzenia Sądu, przedstawił swoje stanowisko odnośnie postępowania egzekucyjnego w zakresie składek wskazanych w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy podniósł, że wysłano do płatnika upomnienia wzywające do uregulowania należności: za okres od 01/2001 do 05/2002 w dniu 09.07.2002 r. (doręczone dnia 11.07.2002r.). za okres 06/2002 do 08/2002 w dniu 24.10.2002r. (doręczone 04.11.2002r.), za okres od 09/2002do 10/2002 w dniu 18.04.2003r. (doręczenie zastępcze 28.04. (...).). W dniu 24.10.2002r. w imieniu Dyrektora Oddziału ZUS w B. dokonano zajęcia rachunku bankowego w (...) Banku (...) w S. na podstawie zajęć za okres obejmujący należności od 10/2001 r. do (...). Z uwagi na likwidację rachunku bankowego i zwrot w/w zajęć dnia 28.03.2003 r. przekazano je wraz z tytułami za okres od 06/2002 r. do (...) w dniu 31.03.2003 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Z posiadanej dokumentacji wynika, iż w/w organ egzekucyjny w dniu 16.04.2003 r. (wpływ do ZUS 18.04.2003r.) zwrócił wierzycielowi tytuły za okres od 10/2001 r. do (...), argumentując niniejszą czynność zlikwidowaniem w dniu 22.10.2002 r. Hurtowni (...) S.C., egzekucja z majątku płatnika okazała się bezskuteczna. W odniesieniu do uprzednio prowadzonego postępowania egzekucyjnego to prowadzone przez naczelnika Urzędu Skarbowego w T. okazało się całkowicie nieskuteczne. W świetle powyższego, w celu zabezpieczenia nieopłaconych należności z tytułu składek i z uwagi na doręczenie w dniu 05.11.2003r. decyzji (...) nr (...) z dnia 20.10. (...). określającej należności z tytułu składek w dniu 19.11.2003 r. wniesiono o wpis hipoteki przymusowej w kwocie 67.475,05 zł na FUS, FUZ, FP za okres od 03/2000 do 10/2002. Organ rentowy wskazał, że wskutek ustanowienia hipoteki, należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką zgodnie z art. 70§8 ordynacji podatkowej nie ulegają przedawnieniu. Jednakże po upływie terminu przedawnienia należności mogą być egzekwowane tylko z obciążonej nieruchomości, do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia. W związku ze zbiegiem egzekucji administracyjnej i sądowej prowadzonej odpowiednio przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. i Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w T., Sąd Rejonowy w T. postanowieniem z dnia 25.01.2007r. sygn. akt I Co 48/07 wyznaczył Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w T. jako właściwego do dalszego łącznego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Organ rentowy podkreślił, iż egzekucja prowadzona przez Komornika Sądowego w T. była prowadzona tylko do zaległości z tytułu niepłaconych składek za okres od 03/2000 do 09/2001. Prowadzona egzekucja przez Komornika Sądowego pod sygn. akt K429/07 została spłacona wraz z powstałymi odsetkami. W dniu 14.05.2012 r. Komornik Sądowy wydał postanowienie o kosztach zamykając postępowanie egzekucyjne.

Odwołanie płatnika zostało przekazane do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawami o sygn. akt: VI U 3065/15 i VI U 3066/15.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2017 r. sygn. akt VI U 3064/15 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił odwołania .

Na skutek apelacji wniesionej przez odwołujących , wyrokiem z dnia 30 marca 2017 r. III AUa 1644/16 Sąd Apelacyjny w Gdańsku uchylił zaskarżony wyrok sądu okręgowego i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy VI Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z pozostawieniem rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

W pierwszym rzędzie należy wskazać, iż za okres od 2001 do października 2002 nie było prowadzone postępowanie egzekucyjne przez komornika sądowego. Poza zabezpieczeniem hipotecznym nie miały miejsca zdarzenia wpływające na bieg terminu przedawnienia. Egzekucja prowadzona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w T. zakończyła się zwrotem tytułów wykonawczych w dniu 16 kwietnia 2003 r. z uwagi na zlikwidowanie spółki w dniu 22 października 2002 r. Egzekucja prowadzona w imieniu Dyrektora Oddziału ZUS w B. – poprzez zajęcie rachunku bankowego zakończyła się ustaleniem braku takiego rachunku / informacja ZUS - k. 176 akt sprawy / . W takim bezspornym stanie faktycznym oraz mając na uwadze stanowisko wskazane w uzasadnieniu wyroku sądu apelacyjnego ( co do tego ,iż ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia należności składkowych zabezpieczonych hipoteką co oznacza, że termin przedawnienia i tak biegnie na zasadach ogólnych) , odwołanie okazało się zasadne. Roszczenie pozwanego ( o zaległe składki ) uległo bowiem przedawnieniu . Kwestię tą ( przedawnienia należności z tytułu składek ) reguluje art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U.2009.205.1585 j.t. ( oznaczanej dalej jako „ ustawa o sus „ ) , który stanowi, iż należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6. Przy czym obecne brzmienie tego przepisu ( obowiązujące od 1 stycznia 2012 r. ) zostało mu nadane przez art. 11 pkt 1 lit. A ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców ( Dz.U.2011.232.1378 ). Wcześniej ( przed 1 stycznia 2012 r. ) obowiązywał 10 – letni termin przedawnienia należności z tytułu składek. Stosownie do treści przepisu przejściowego - art. 27 wskazanej wyżej ustawy ( wprowadzającej o połowę krótszy termin przedawnienia - pięcioletni w miejsce dziesięcioletniego ) do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 41b ust. 1 ustawy wymienionej w art. 2 oraz w art. 24 ust. 4 ustawy wymienionej w art. 11, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. W myśl ust. 2 tego artykułu jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Z sytuacją opisaną w cytowanym wyżej ust. 2 mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Przedawnienie należności ZUS w stosunku do powodów z tytułu składek za okres do października 2002 r. nastąpiłoby bowiem ( mimo dziesięcioletniego terminu ich przedawnienia ) wcześniej aniżeli w ciągu 5 lat od dnia 1 grudnia 2012 r. Gdyby nie postępowanie egzekucyjne toczące się do kwietnia 2003 r. , zaległość składkowa przedawniłyby się jeszcze w listopadzie 2012r. Z uwagi na okoliczność , iż wcześniej wszczęto postepowanie egzekucyjne, zakończone w kwietniu 2003 r. , przedawnienie wg poprzednio obowiązujących przepisów nastąpiło zatem nieco później bo w kwietniu 2013 r. z upływem tego wcześniejszego aniżeli grudzień 2017 r. terminu ( upływ 10 lat od ich wymagalności przy uwzględnieniu zawieszenia przedawnienia do momentu zakończenia postępowania egzekucyjnego co miało miejsce w kwietniu 2003 r. ) . W rezultacie należy skonstatować, iż skoro wszystkie należności ZUS wskazane w zaskarżonej decyzji uległy przedawnieniu, organ rentowy nie może ich skutecznie dochodzić.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

O kosztach zastępstwa prawnego za II – ga instancję orzeczono w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 oraz 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych / Dz. U. 2015.1804 / w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 stycznia do 26 października 2016 r - stosownie do treści § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 3 października 2016 r. Dz.U. z 2016 r. poz. 1667 - postępowanie apelacyjne zostało bowiem zainicjowane we wskazanym wyżej okresie ) zasądzając je od strony powodowej na rzecz pozwanej jako wygrywającej proces ( wps w granicach od 10 000 zł do 50 000 zł ). O kosztach zastępstwa prawnego za I – szą instancję ( reaktywowanego na skutek uchylenia wydanego wyroku ) sąd orzekł na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 21 przywołanego wyżej rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym od 27 października 2016 r. ( postępowanie w II – iej instancji zakończone zostało wydaniem wyroku uchylającego z dnia 30 marca 2017 r., tym samym postępowanie I – szo instancyjne zostało wznowione pod rządami wskazanego rozporządzenia w aktualnym jego brzmieniu ). Łącznie koszty postępowania wyniosły 5460 zł ( 1800 zł plus 3600 plus 60 zł tytułem poniesionej przez stronę wygrywającą opłaty od apelacji bo 2 razy 30 zł opłaty podstawowej ).