Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2017 r. w Gliwicach

sprawy M. S. (S.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 24 stycznia 2017 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. S. prawo do emerytury poczynając od 29 grudnia 2016 roku.

(-) SSO Teresa Kalinka

Sygn. akt. VIII U 541/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 stycznia 2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu M. S. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U. z 2016r. poz. 887, ze zm.) w związku z tym, iż nie udowodnił on 25 lat okresów składkowych
i nieskładkowych, a jedynie 24 lata, 3 miesiące i 3 dni.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego zaświadczeniami i jego zeznaniami, wykonywał pracę w okresie osadzenia
w zakładzie karnym. Praca ta była przez niego świadczona przeważnie w pełnym wymiarze czasu pracy, a niewątpliwie powyżej 4 godzin na dobę. Tym samym spełnia warunki do przyznania prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, że w okresie od 26 listopada 1976r. do 2 stycznia 1977r. praca była przez odwołującego świadczona nieodpłatnie, co wynika wprost z przedłożonej dokumentacji. Dalej podkreślił, iż brak dowodów potwierdzających wymiar świadczonej przez odwołującego pracy w okresach od 3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. i od 16 czerwca 1977r. do 25 listopada 1977r.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony M. S., urodzony (...) w dniu 9 grudnia 2016r. złożył wniosek o emeryturę w wieku niższym niż 65 lat z tytułu zatrudnienia
w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony 60 lat ukończył (...)

ZUS uznał, że na dzień 1 stycznia 1999r. odwołujący nie udowodnił wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze co najmniej 25 lat, bowiem ZUS uznał za udowodnione jedynie 24 lata, 3 miesiące i 3 dni okresów składkowych
i nieskładkowych. Równocześnie ZUS nie kwestionował udowodnionego przez ubezpieczonego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wymienionej
w wykazie A

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 24 stycznia 2017r. wydał zaskarżoną decyzję.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję nie uwzględnił okresu pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności od 26 listopada 1976r. do 2 stycznia 1977r., od
3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. i od 16 czerwca 1977r. do 25 listopada 1977r.

W toku procesu, w oparciu o przesłuchanie ubezpieczonego oraz zgromadzoną
w aktach emerytalnych odwołującego dokumentację Sąd ustalił, że M. S. wiosną roku 1976 został tymczasowo aresztowany i w tym czasie, tj. do momentu wydania wobec niego wyroku skazującego, nie pracował. Wyrok skazujący zapadł jesienią tego samego roku i odwołujący rozpoczął odbywanie kary w Zakładzie Karnym nr 1 w T.. Był wtedy kawalerem i nie ciążył na nim obowiązek alimentacyjny. Nie był zatem zobowiązany do świadczenia pracy w trakcie osadzenia. Zasadą było, że z osób które nie były zobowiązane do alimentacji, pracowały tylko te, które wyraziły taką chęć. Odwołujący od początku osadzenia chęć taką wyrażał i w związku z tym początkowo, tj. od 26 listopada 1976r. do 2 stycznia 1977r., świadczył nieodpłatnie pracę na terenie Zakładu Karnego. Następnie jego opiekun widząc jego zaangażowanie w pracę, zaproponował mu odpłatne świadczenie pracy w zakładach zewnętrznych. W pierwszej kolejności, w okresie od 3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. odwołujący został skierowany do pracy w tartaku położonego na obrzeżach T.. Do pracy był zawożony przez pracowników zakładu karnego codziennie około godziny 6,30 i pracę świadczył do 15,30. Praca w tych godzinach była przez niego wykonywana codziennie. Razem z nim codziennie pracowało 3 innych skazanych. Zajmowali się oni wszyscy pracą polegającą na ładowaniu kłód drewna ze składu na placu, do specjalnych wagoników i dowożenie ich
w bezpośrednie sąsiedztwo maszyn przerabiających drewno. Oprócz skazanych w tartaku było zatrudnionych około 8 pracowników , którzy mieli stosowne uprawnienia
i obsługiwali urządzenia tartaku. Nie zajmowali się oni ładowaniem i dowożeniem kłód.
Z tego też względu skazani wykonujący pracę w tartaku musieli pracować codziennie przez pełne dniówki robocze, gdyż bez ich pracy tartak nie mógłby funkcjonować.

Z dniem 14 czerwca 1977r. ubezpieczony został przetransportowany do Aresztu Śledczego w O., skąd następnego dnia przewieziono go do otwartego ośrodka
w C. gdzie miał odbywać dalszą część kary. W ośrodku tym osadzano wyłącznie skazanych, którzy chcieli bądź musieli pracować. Nie przebywali tam skazani, którzy nie pracowali. W czasie odbywania kary w tym ośrodku, tj. do 25 listopada 1977r., odwołujący w głównej mierze świadczył codziennie pracę w papierni w K., gdzie pracowała większa liczba skazanych, dowożonych codziennie do pracy autobusem. Skazani w tej papierni mieli przydzielone konkretne stanowiska w ciągu technologicznym. Odwołujący miał za zadanie załadowywać papier na taśmy. Praca skazanych była zatem na tyle istotna, że jej przerwanie powodowało również zatrzymanie procesu technologicznego w całej papierni. Musieli oni zatem świadczyć pracę codziennie przez pełne dniówki robocze, tj. w godzinach od 7,00 do 15,00. W tym okresie odwołujący był też na okres około 2 miesięcy skierowany do pracy w cementowni oddalonej około 4 kilometrów od ośrodka. W tym czasie razem z innymi skazanymi, wykonywał prace fizyczne przy porządkowaniu terenu cementowni, którą następnie mieli wizytować przedstawiciele władz państwowych. Po zakończeniu pracy w cementowni, odwołujący na powrót został skierowany do pracy w papierni w K., gdzie do końca odbywania kary, wykonywał pracę taką samą jak wyżej opisano.

Ubezpieczony nie jest członkiem OFE.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań odwołującego (k.16-17), a także jego akt emerytalnych dołączonych do akt niniejszej sprawy.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy. Zeznania ubezpieczonego, w pełni zasługiwały na wiarę, gdyż są spójne logiczne i przekonywujące, a nadto znajdują potwierdzenie w dokumentacji emerytalnej ubezpieczonego. Odwołujący szczegółowo opisał zakres swoich obowiązków, które – w ocenie Sądu – wyczerpywały wymiar pracy. Nadto logiczne jest, że praca odwołującego zarówno w tartaku, jak
i w zakładach papierniczych w wymiarze mniejszym niż wykonywana przez pozostałych pracowników, tj. w pełnym wymiarze czasu pracy, nie wchodziła w rachubę. W obu tych zakładach jego praca była wpleciona w ciąg technologiczny w tak istotny sposób, że jej zaprzestanie doprowadziło by do przerwania ciągłości tego procesu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, M. S. zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz. 887, ze zm.)
w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych
w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2. posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust 1 ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Na podstawie tego przepisu, prawo do emerytury w obniżonym wieku, przysługuje ubezpieczonemu, który w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999r. spełnił warunki w zakresie posiadania ogólnego stażu pracy oraz pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych a nie osiągnął wymaganego wieku.

Ubezpieczony ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem OFE i wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Kwestie te nie były sporne.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła posiadania przez ubezpieczonego (na dzień 1 stycznia 1999r.) wymaganego 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego, bowiem organ uznał za udowodnione jedynie 24 lata, 3 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że ubezpieczony posiada wymagany 25 letni okres składkowy i nieskładkowy, po uzupełnieniu okresem pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności.

Według oceny Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone w tej konkretnej sprawie wykazało w sposób jednoznaczny, że zaistniały przesłanki do uzupełnienia stażu pracy odwołującego o okresy pracy od 3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. i od
16 czerwca 1977r. do 25 listopada 1977r., wykazane w zaświadczeniu Aresztu Śledczego w O..

Od 3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. odwołujący wykonywał regularną pracę w tartaku w T., gdzie świadczył swoje obowiązki pracownicze codziennie i przez pełne dniówki robocze. Za swoją pracę otrzymywał wynagrodzenie. Podobnie od
16 czerwca 1977r. do 25 listopada 1977r., w Zakładach (...) w K. również pracował przez pełne dniówki robocze i za swoją pracę otrzymywał wynagrodzenie. Nie mógł w tym czasie pracować mniej niż przez pełne dniówki robocze, gdyż w obydwu powyższych zakładach produkcyjnych, był na stałe umiejscowiony
w przebiegu procesu technologicznego. Konsekwencją tego jest uznanie, że zaprzestanie przez niego pracy, lub świadczenie jej w mniejszym wymiarze, doprowadziłoby do zaburzenia całego procesu technologicznego, do czego jednak nie można było dopuścić. Jedynie w okresie dwumiesięcznej pracy w cementowni odwołujący nie wykazał, że pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Niewątpliwie jednak pracował tam co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Równocześnie Sąd nie uwzględnił okresu od
26 listopada 1976r. do 2 stycznia 1977r., tj. zatrudnienia na terenie Zakładu Karnego
w T., gdzie jak odwołujący sam przyznał świadczył pracę nieodpłatnie.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy emerytalnej, za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991r. okresy pracy wykonywanej
w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

W ocenie Sądu materiał dowodowy w pełni pozwala na uznanie, że odwołujący
w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, faktycznie pracował co najmniej
w połowie pełnego wymiaru czasu pracy, w okresach od 3 stycznia 1977r. do 13 czerwca 1977r. i od 16 czerwca 1977r. do 25 listopada 1977r. Zaś za wykonaną pracę otrzymał wynagrodzenie.

Wprawdzie organ rentowy podnosi, że ubezpieczony faktu wykonywania pracy co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy nie wykazał stosownymi zapisami
w dokumentacji, należy jednak podkreślić, iż w z ugruntowanego już stanowiska judykatury i doktryny wynika, iż: „sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznając sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonują kontroli zgodności decyzji administracyjnych wydanych w tych sprawach z prawem w trybie odrębnym określonym
w kodeksie postępowania cywilnego, w którym to trybie nie obowiązują ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed organami rentowymi ” (vide – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 1996r., sygn. akt III AUr 235/96, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997r., nr 1, poz. 2). Z kolei w wyroku z dnia 25 lipca 1997r. sygn. akt II UKN 186/97 Sąd Najwyższy stwierdził, że: „W postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia, co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określone w § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1984r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) ”(OSNP z 1998r, Nr11, poz. 342).

Tak więc w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych mogą być przeprowadzane wszelkie dowody zmierzające do prawidłowego rozstrzygnięcia. Sąd nie zasięgał dalszych informacji zakładu karnego, bowiem z zaświadczenia o pracy wynika, że nie dysponuje on informacją o wymiarze czasu pracy,

Z powyższych przyczyn, Sąd stwierdził, że M. S. z momentem osiągnięcia wieku 60 lat, tj. od (...)., spełnia łącznie wszystkie warunki niezbędne do przyznania emerytury z obniżonego wieku, wynikające z treści art. 184, ustawy z dnia
17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a tym samym jego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

(-) SSO Teresa Kalinka