Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 9 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Zofia Lehmann

Protokolant:Starszy sekretarz sądowy Elżbieta Witaszczyk

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2017 r. w Poznaniu na rozprawie sprawy z powództwa

(...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego, ul. (...), (...)-(...) W.

przeciwko E. N., zam. ul. (...), (...)-(...) K.

Z. N., zam. ul. (...), (...)-(...) K.

J. N., zam. ul. (...)/b/8, (...)-(...) G.

- roszczenia z umów bankowych innych

I.  Zasadza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 100.000,-zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 2 lutego 20117 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem dla pozwanych prawa powoływania się w postepowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w K., dla której Sąd Rejonowy w Gnieźnie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

II.  Zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 3.617,-zł z tytułu zwrotu kosztu jego procesowego zastępstwa oraz kwotę 5.000,-zł z tytułu zwrotu uiszczonej przez niego opłaty sądowej.

SSO Zofia Lehmann

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 31 stycznia 2017 roku, który do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynął w dniu 2 lutego 2017 roku w trybie postępowania nakazowego powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., działając przez pełnomocnika procesowego w osobie radcy prawnego, skierował p-ko pozwanym E. N., Z. N. i J. N. żądania:

–

wydania nakazu zapłaty zobowiązującego ich solidarnie do zapłaty na jego rzecz kwoty 100.000,- zł z tytułu hipoteki przymusowej ustanowionej na rzecz powoda, obciążającej nieruchomość położoną w miejscowości K., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy w Gnieźnie, V Wydział Ksiąg Wieczystych, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem pozwanym w nakazie zapłaty prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do ww. nieruchomości;

–

solidarnego zasądzenia od nich na jego rzecz zwrotu kosztów niniejszego postępowania w wysokości 4.927 zł, w tym kosztów jego procesowego zastępstwa w kwocie 3.600 zł, kosztów opłaty sądowej od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł, kosztów uzyskania odpisu zupełnego księgi wieczystej w kwocie 60 zł oraz kosztów opłaty od pozwu w kwocie 1.250 zł, w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty albo wniesienia w tym terminie zarzutów;

–

w razie wniesienia przez nich zarzutów utrzymania nakazu zapłaty w mocy i zasądzenie od pozwanych na jego rzecz dalszych kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

nadto:

–

przeprowadzenia rozprawy pod jego nieobecność,

–

dopuszczenia i przeprowadzenia zawnioskowanych przez niego dowodów wymienionych w uzasadnieniu na tezy tam wskazane.

Na tego poparcie:

–

podał, iż w dniu 3 marca 1992 r. E. N. i A. N. zawarli z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej jako (...)) umowę kredytu, na mocy której udzielono im kredytu długoterminowego z tym, że kredytobiorcy zobowiązali się do jego spłaty w równych 16 ratach;

–

wskazał, że spłata kredytu została zabezpieczona hipoteką, ustanowioną na nieruchomości położonej w miejscowości K., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy w Gnieźnie, V Wydział Ksiąg Wieczystych;

–

podał, iż w dniu 4 grudnia 1992 r. (...) zawarło z E. N. i A. A. nr I do ww. umowy kredytu;

–

wyjaśnił, że ze względu na brak spłaty ww. umowy (...) w dniu 15 stycznia 1993 r. skierował do A. N. pismo, w którym wypowiedział umowę kredytu z dnia 3 marca 1992 r. ze skutkiem natychmiastowym z dniem doręczenia tego pisma oraz wezwał do natychmiastowej spłaty całej kwoty zadłużenia;

–

powołał się na wniosek o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości położonej w miejscowości K. (KW nr (...)) złożony w dniu 3 września 1993 r. przez (...), na skutek którego (...) zostało wpisane do tej księgi jako wierzyciel hipoteczny z tytułu zabezpieczenia spłaty kredytu z umowy z dnia 3 marca 1992 r.;

–

podniósł, iż w dniu 2 października 2000 r. E. N. i A. N. złożyli oświadczenie, w którym uznali swoje zadłużenie wobec (...) obliczone na dzień 30 września 2000 r. między innymi z tytułu umowy kredytu z dnia 3 marca 1992 r.;

–

powołał się na treść umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 17 września 2010 r., na podstawie której (...) dokonał na jego rzecz przelewu wierzytelności wobec E. N. i A. N. z tytułu umowy kredytu z dnia 3 marca 1993 r., a nadto na podstawie której przeszły na niego wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki oraz prawo do naliczania dalszych odsetek;

–

wyjaśnił, iż wraz z wierzytelnością na jego rzecz została także przeniesiona hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 315.574,02 zł, ustanowiona na nieruchomości położonej w miejscowości K. (KW nr (...)) z tym, że na jego wniosek w ww. księdze wieczystej dokonano zmiany wierzyciela hipotecznego z (...) na powoda;

–

poinformował, ze wypełniając obowiązek wynikający z art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c., w dniu 16 grudnia 2010 r. przesłał listem poleconym do E. N. zawiadomienie o zmianie wierzyciela oraz wezwanie do zapłaty, w którym wskazał aktualną kwotę zadłużenia oraz numer swojego rachunku bankowego, na który należało dokonać wpłaty; jednocześnie poinformował E. N. o możliwości rozłożenia zadłużenia na dogodne raty, jednakże w odpowiedzi na powyższe E. N. nie zastosowała się do wezwania i nie spłaciła zadłużenia, jak również nie przedstawiła własnej propozycji polubownego rozwiązania sporu w przedmiotowej sprawie;

–

powołał się na postanowienie Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 5 maja 2011 r., sygn. akt (...) o stwierdzeniu nabycia spadku po A. N., w którym jako spadkobierców zmarłego wskazano J. N. i Z. N.;

–

podał, iż w dniu 25 stycznia 2013 r. przesłał listem poleconym do każdego z pozwanych wezwanie do zapłaty dla dłużnika rzeczowego, w którym wskazał aktualną kwotę zadłużenia oraz numer swojego rachunku bankowego, na który należało dokonać wpłaty, jednakże pozwani nie zastosowali się do wezwania i nie spłacili zadłużenia;

–

wyjaśnił, że w dniu 18 stycznia 2017 r. ponownie przesłał listem poleconym do każdego z pozwanych wezwanie do zapłaty o tożsamej treści, które również pozostało bezskuteczne;

–

wskazał, iż pozwani są współwłaścicielami nieruchomości położonej w miejscowości K. (KW nr (...)), na której ustanowiona jest hipoteka przymusowa zwykła w kwocie 315.574,02 zł;

–

wyjaśnił podstawy żądania wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oraz wartość przedmiotu sporu (k. 2-9 akt).

Zarządzeniem z dnia 24 lutego 2017 r. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i sprawę skierowano do postępowania upominawczego (k. 95).

W dacie 29 marca 2017 r. wydany został w niniejszej sprawie nakaz zapłaty - w postępowaniu upominawczym, sygn. akt (...)(k. 102 akt).

W ustawowym terminie pozwani E. N., Z. N. i J. N. wnieśli sprzeciwy od ww. nakazu zapłaty domagając się w ich treści:

–

uchylenia wydanego nakazu zapłaty i oddalenia w całości powództwa powoda,

–

powołując się na treść art. 125 § 1 k.c. podnieśli zarzut przedawnienia;

Przedstawione stanowisko oparli oni na argumentach:

–

otrzymania przez poprzedniego wierzyciela ( (...)) postanowienia Komornika Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Gnieźnie A. K., sygn. akt(...) z dnia 6 grudnia 2001 r. o umorzeniu postępowania, w wyniku którego w ich ocenie roszczenie stało się przedawnione od roku 2001 r. (art. 125 § 1 k.c.);

a nadto pozwani Z. N. i J. N. powołali się na okoliczność otrzymania po zmarłym A. N. spadku w 1/3 części (każdy z nich) oraz na informację uzyskaną od komornika, że w przedmiocie dochodzonego roszczenia nie toczyło się żadne postępowanie egzekucyjne (k. 116, 118, 120).

Postanowieniem wydanym w niniejszej sprawie w dniu 2 sierpnia 2017 r. pozwana E. N., w związku z wnioskiem z dnia 22 czerwca 2017 r., została zwolniona z ponoszenia kosztów niniejszej sprawy, a jej wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oddalono (k. 171 akt).

W procesowych pismach:

–

powód: z dnia 29 maja 2017 r. (k. 130-133 akt); z dnia 6 lipca 2017 r., które do tutejszego Sądu wpłynęło w dniu 11 lipca 2017 r. (k. 162 akt)

–

pozwana E. N.: z dnia 22 czerwca 2017 r., które do Sądu Okręgowego w Poznaniu wpłynęło w dniu 26 czerwca 2017 roku (k. 143, 144 akt),

prezentowali swoje stanowiska, ustosunkowywali się do twierdzeń przeciwnika, zgłaszali wnioski dowodowe.

Na rozprawach wyznaczonych w tej sprawie w dniach 27 czerwca 2017 r. (k. 151 akt), 2 sierpnia 2017 r. (k. 170 akt), strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Ustalenia stanu faktycznego:

A. W dniu 3 marca 1992 r. E. N. i A. N. zawarli z (...) Bankiem (...) I Oddziałem w P. (obecnie: (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.), umowę o kredyt, na mocy której kredytodawca udzielił kredytobiorcom na ich wniosek z dnia 19 lutego 1992 r. kredytu w kwocie 1.000.000.000 (jeden miliard) zł na zasadach ustalonych w ustawie „Prawo bankowe”, „Regulaminie kredytowania w walucie krajowej działalności gospodarczej”, obowiązującym w (...) oraz przedmiotowej umowie kredytowej na finansowanie inwestycji: budowa pawilonu handlowo-gastronomicznego, magazynu, wyposażenia, małej architektury.

W § 2 umowy postanowiono, że kredytobiorca może wykorzystać przyznany kredyt w formie gotówkowej (bezgotówkowej) jednorazowo lub w ratach dostosowanych do postępu robót (realizacji zakupów). Kredytobiorca mógł wykorzystać przyznany długoterminowy kredyt obrotowy:

–

do dnia 31 marca 1992 r. w kwocie 500.000.000 zł;

–

do dnia 30 kwietnia 1992 r. w kwocie 300.000.000 zł;

–

do dnia 19 sierpnia 1992 r. w kwocie 200.000.000 zł

Kredyt był oprocentowany stopą stałą procentową (58%) wyrażoną w stosunku rocznym ( § 4 umowy). Odsetki od kredytu miały być pobierane w ostatnim dniu kwartału bez dyspozycji kredytobiorcy z rachunku (...). Kredytobiorca został zobowiązany do zapewnienia środków na tym rachunku ( § 5 umowy).

Wykorzystany kredyt miał zostać spłacony w równych 16 ratach (§ 8 umowy). Według treści § 10 umowy zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu stanowi wpis hipoteki w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w K. stanowiącej własność kredytobiorców. W § 16 umowy zastrzeżono, że wykorzystanie kredytu niezgodnie z warunkami umowy stanowi podstawę dla kredytodawcy do wypowiedzenia umowy o kredyt.

W przypadku niespłacenia kredytu (jeśli miał być spłacony jednorazowo) lub jego raty w ustalonym terminie kwota kredytu lub raty staje się następnego dnia zadłużeniem przeterminowanym, a po 30 dniach, jeśli spłata nie zostanie dokonana, (...) stawia całe zadłużenie w stan natychmiastowej wymagalności. Tryb taki stosuje się również do odsetek od kredytu (§ 17 ust. 1 umowy). W przypadku kilkakrotnego niedotrzymania terminu spłat poszczególnych rat, (...) zastrzega sobie prawo wypowiedzenia umowy i postawienia zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności (§ 17 ust. 2 umowy). Stawka oprocentowania dla zadłużenia przeterminowanego wynosi 100% w stosunku rocznym (§ 17 ust. 3 umowy). W dniu 4 grudnia 1992 r. E. N. i A. N. zawarli z kredytodawcą A. nr I do umowy kredytu z dnia 3 marca 1992 r., treścią którego zmienili część postanowień przedmiotowej umowy.

B. Z uwagi na brak spłaty rat wynikających z ww. umowy o kredyt oraz A. nr I do tej umowy, (...) Bank (...) S.A. (kredytodawca) pismem z dnia 15 stycznia 1993 r. wypowiedział umowę kredytu z dnia 3 marca 1992 r. ze skutkiem natychmiastowym z dniem doręczenia tego pisma oraz wezwał do natychmiastowej spłaty całej kwoty zadłużenia.

W dniu 3 września 1993 r. (...) Bank (...) I Oddział w P. (kredytodawca) złożył w Sądzie Rejonowym w Gnieźnie, Wydziale Ksiąg Wieczystych, wniosek o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości położonej w miejscowości K., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) (wówczas księga wieczysta nr (...)). W wyniku uwzględnienia przedmiotowego wniosku kredytodawca został wpisany w ww. księdze wieczystej jako wierzyciel hipoteczny z tytułu zabezpieczenia spłaty kredytu z umowy z dnia 3 marca 1992 r.

C. W oświadczeniu z dnia 2 października 2000 r. E. N. i A. N. uznali zadłużenie wobec (...) Banku (...) S.A. z tytułu umów kredytowych zawartych w dniach 29 października 1991 r. oraz 3 marca 1992 r. na łączną kwotę obliczoną od dnia 1 sierpnia 1996 r. do dnia 30 września 2000 r. w następującej wysokości:

–

kapitał: 123.224,59 zł;

–

odsetki skapitalizowane: 84.219,87 zł;

–

odsetki karne: 530.624,16 zł;

–

koszty: 13.413,74 zł;

Razem zadłużenie obliczone na dzień 30 września 2000 r. wyniosło 751.482,36 zł (bezsporne, oświadczenie z dnia 2 października 2000 r. - k. 31).

Postanowieniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gnieźnie A. K. (2) z dnia 6 grudnia 2001 r. postępowanie egzekucyjne, prowadzone pod sygn. akt(...), z wniosku (...) Banku (...) I Oddziału w P. (kredytodawcy) przeciwko E. N. i A. N. zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

D. Powód jest profesjonalnym podmiotem, działającym na rynku wierzytelności masowych, zarejestrowanym w Rejestrze Funduszy Inwestycyjnych pod numerem 259.

Umową sprzedaży wierzytelności zawartą w W. w dniu 17 września 2010 r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowana przez Dyrektora Centrum Restrukturyzacji i Windykacji oraz Naczelnika Wydziału, dokonała na rzecz powoda przelewu wierzytelności przysługującej jej wobec E. N. i A. N. z tytułu umowy kredytu z dnia 3 marca 1992 r. Wraz z wierzytelnością przeszły na niego wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki oraz prawo do naliczania dalszych odsetek.

Na wniosek powoda w księdze wieczystej nr (...) dokonano zmiany wierzyciela hipotecznego z (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. na powoda - (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W..

Poprzedni wierzyciel pismem z dnia 7 października 2010 r., a powód - z dnia 16 grudnia 2010 r., poinformowali E. N. o dokonanym przelewie wierzytelności z tym, że powód jednocześnie wezwał pozwaną do zapłaty.

E. A. N. zmarł w dniu 19 maja 2007 r. Postanowieniem z dnia 5 maja 2011 r. Sąd Rejonowy w Gnieźnie Wydział I Cywilny w sprawie z wniosku (...) Banku S.A. z siedzibą w W. przy uczestnictwie E. N., Z. N. i J. N., stwierdził, że spadek po A. N., na podstawie ustawy nabyli pozwani - każdy w 1/3 części (odpis skrócony aktu zgonu, postanowienie Sądu Rejonowego w Gnieźnie).

F. O. wezwaniami do zapłaty z dnia 25 stycznia 2013 r. oraz z dnia 18 stycznia 2017 r. powód wezwał każdego z pozwanych jako dłużników rzeczowych - do spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipoteką przymusową zwykłą w kwocie 315.574,02 zł ustanowioną pierwotnie na rzecz (...) S.A., w ww. wysokości w terminie 7 dni na rachunek bankowy wierzyciela. Jednocześnie pozwanych poinformowano, że jeżeli w ww. terminie wskazana wierzytelność nie zostanie spłacona, ewentualnie nie zostaną uzgodnione inne warunki dokonania płatności, wierzyciel będzie zmuszony dochodzić swoich roszczeń z tytułu ww. hipoteki na drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, a koszty tego postępowania w całości obciążą dłużnika (bezsporne, wezwania do zapłaty).

Naprowadzony stan faktyczny znalazł oparcie w treści:

–

dokumentów z k. 11-17 (dokumenty dotyczące związanej z tym sporem umowy o kredyt), 18 (korespondencja stron), 19-30 (odpis z księgi wieczystej), 31 (oświadczenie), 32-50 (wyciąg z umowy sprzedaży wierzytelności), 50-54 (wyciąg z rejestru funduszy inwestycyjnych), 55-70 (odpis z KRS-u), 72-73, 77-93 (korespondencja stron), 75 (dokument USC w K.), 76 (orzeczenie sądowe).

Analiza i ocena zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego:

Złożyły się nań wyłącznie dokumenty i to zarówno o charakterze urzędowym, jak i o charakterze prywatnym.

A. O dokumencie urzędowych mowa jest w normie art. 244 k.p.c. stanowiącej, że… sporządzone w przepisanej formie przez organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone…( par.1); co odpowiednio stosuje się do… sporządzonych przez inne podmioty w zakresie zleconych im przez ustawę zadań z dziedziny administracji publicznej…( par. 2) – w niniejszej sprawie zaliczyć do nich należało odpis skrócony aktu zgonu A. N. z Urzędu Stanu Cywilnego w K., postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po ww. zmarłym przez pozwanych, odpis zupełny księgi wieczystej nr (...).

Z kolei z treści normy art. 245 k.c. wynika, iż… dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte… w niniejszej sprawie były nimi pozostałe dokumenty opisane wyżej.

Warunki zaprzeczenia ich prawdziwości zredagowane zostały odpowiednio w normach art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. – żadna ze stron przy udziale art. 232 k.p.c. z możliwości takiej nie skorzystała; brak też było przesłanek ku temu, by inicjatywą taką podjąć z urzędu.

W ocenie Sądu dla określenia zasadności wywiedzionego powództwa wystarczającym było oparcie się na dowodach wyżej powołanych. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że żadna ze stron postępowania przed zamknięciem rozprawy, nie zgłosiła nowych wniosków dowodowych. Nadto ani powód, ani pozwani nie zażądali uzupełnienia przeprowadzonego postępowania dowodowego. Natomiast dla Sądu zgromadzony materiał dowodowy był w pełni wystarczający do wydania orzeczenia w sprawie.

Zważeniu podległo, co następuje:

Powództwo powoda w całości zasługiwało na uwzględnienie .

A. Stosownie do treści art. 185 i 187 Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2004 r., Nr 146, poz. 1546 ze zm.) - dalej jako „u.f.i. - Fundusz sekurytyzacyjny należy do grupy funduszy inwestycyjnych zamkniętych i może działać jako fundusz standaryzowany oraz niestandaryzowany. Działalność funduszu sekurytyzacyjnego polega na emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności (art. 183 ust. 1 u.f.i.). Procedura ta jest elementem szerszego procesu sekurytuzacji polegającego na emitowaniu papierów wartościowych, których zabezpieczeniem ekonomicznym są określone wierzytelności. W zależności od rodzaju transakcji, jeżeli sekurytyzowane są wierzytelności bankowe, bank zawiera z funduszem sekurytyzacyjnym umowę przelewu wierzytelności (art. 92a ust. 1 pkt 1 pr. bank.) w następstwie czego staje się wierzycielem w miejsce banku, bądź umowę o subpartycję, w konsekwencji której nie dochodzi do przejścia wierzytelności, lecz jedynie związanego z nimi ryzyka ekonomicznego.

Zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności (inaczej cesja) jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). W wyniku przelewu w rozumieniu art. 509 k.c. przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (por. wyrok SN z dnia 5 września 2001 roku, I CKN 379/00, LEX nr 52661). Zatem nabywca wierzytelności w żadnym razie nie może uzyskać więcej praw, aniżeli przysługiwało jego poprzednikowi.

W analizowanej sprawie bezspornym pozostawał fakt zawarcia w dniu 3 marca 1992 r. umowy o kredyt obrotowy między (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. a E. N. i A. N.. Żadna ze stron nie kwestionowała także skuteczności stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym w dniu 19 maja 2007 r. A. N. przez każdego z pozwanych w 1/3 części. Pozwani nie kwestionowali ani faktu skutecznego zawarcia powyższej umowy, ani wysokości zadłużenia, ani okoliczności przejścia wierzytelności z (...) S.A. na powoda. Spór między stronami dotyczył natomiast skuteczności zarzutu przedawnienia dochodzonych pozwem roszczeń, podniesionego przez każdego z pozwanych w sprzeciwie od nakazu zapłaty na podstawie art. 125 § 1 k.c., bowiem od zawarcia przedmiotowej umowy kredytu upłynęło przeszło 10 lat.

B . Zarzut ten okazał się uzasadniony z innych przyczyn i na innej podstawie niż wskazali pozwani.

-W treści normy art. 117 k.c. ustawodawca zredagował pojęcie i skutki tej instytucji stanowiąc, że… z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu… ( par. 1), a…. po upływie przedawnienia ten, p-ko komu przysługuje roszczenia, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że… ( par. 2). Terminy te ustalone zostały w normie art. 118 k.c. – i rzeczywiście wynika z niej, że związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wiążą się z terminem 3 lat.

-W literaturze i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że działalność gospodarcza posiada cechy profesjonalizmu; podporządkowana jest regułom opłacalności i zysku; zasadzie racjonalnego gospodarowania; prowadzona jest na własny rachunek; wiąże się z obecnością w obrocie gospodarczym (por. uchw. SN z 18 czerwca 1991 r., (...), OSN 1992 nr 2 p. 17; uchw. SN z 6 grudnia 1991 roku, III CZP 117/91, OSN 1992, nr 5, p.65). W kontekście z tym za oczywiste wydaje się, że chodzi o roszczenia przysługujące podmiotom ją prowadzącym i mających związek z nią, przy czym poza zainteresowaniem pozostaje jej ujawnienie w stosownym akcie założycielskim czy rejestrze. Ich źródłem winny być czynności prawne dokonane w jej ramach (por. wyrok SN z 14 listopada 2013 roku, II CSK 104/13).

Przełożenie tych uwag na naprowadzony stan faktyczny tej sprawy doprowadził do budowy przekonania o tym, że związana z tym sporem umowa o kredyt kryteria te spełnia – powód zawarł ją z pozwaną E. N. oraz A. N., którego pozwani są spadkobiercami, absolutnie w obszarze prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Pozwani, podnosząc zarzut przedawnienia, powoływali się na przepis art. 125 § 1 k.c. , zgodnie z treścią którego roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Powoływany przez pozwanych przepis w ogóle nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach niniejszej sprawy, bowiem ani roszczenie powoda, ani poprzedniego wierzyciela, nie zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu bądź innego organu.

Mając na uwadze, że poprzedni wierzyciel powoda postawił przedmiotową umowę w stan natychmiastowej wymagalności już w dniu 15 stycznia 1993 r., to niewątpliwie jego roszczenie przedawniłoby się już po upływie 3 lat od tej daty. Bowiem cytowany przepis art. 118 k.c., przewidujący 3-letni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, został wprowadzony do kodeksu cywilnego ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.), która weszła w życie z dniem 1 października 1990 r. Jednakże niewątpliwie bieg terminu przedawnienia roszczeń dochodzonych przez poprzedniego wierzyciela od E. N. i A. N. (przed jego śmiercią) był niejednokrotnie przerywany w rozumieniu art. 123 k.c.. Mogło to mieć miejsce chociażby ze względu na uznanie przez E. N. i A. N. roszczeń (...) S.A., co znalazło odzwierciedlenie w ich oświadczeniu z dnia 2 października 2000 r. Niewątpliwie poprzedni wierzyciel dążył do uzyskania należnych mu kwot na drodze postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gnieźnie A. K. (2), które zostało zakończone wydaniem postanowienia z dnia 6 grudnia 2001 r. Jednakże Sąd nie ma wiedzy w jakiej dacie poprzedni wierzyciel wystąpił do Komornika z wnioskiem egzekucyjnym, bowiem jak wynika z treści pismo ww. komornika z dnia 9 sierpnia 2017 r. sprawa egzekucyjna prowadzona pod sygn. akt (...) została zamknięta dnia 6 grudnia 2001 r., a następnie zarchiwizowana i nie ma możliwości nadesłania akt. Powyższe nie zmienia okoliczności, że wymienione czynności skutkowały przerwaniem biegu terminu przedawnienia. A ponieważ postępowanie egzekucyjne zostało zakończone wydaniem postanowienia z dnia 6 grudnia 2001 r., to od daty jego uprawomocnienia, o której brak informacji w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, 3-letni bieg termin przedawnienia zaczął biec na nowo (art. 124 § 1 k.c.).

Nie ulega wątpliwości, że skutki przerwy biegu przedawnienia wywołanej przez zbywcę wierzytelności odnoszą się co do zasady także do cesjonariusza. Nabywa on wierzytelność w takim kształcie, w jakim przysługiwała ona zbywcy, także pod względem „stanu” jej przedawnienia. W konsekwencji, jeżeli bieg terminu przedawnienia uległ przerwaniu, cesjonariusz - wstępując w tę samą sytuację, w której w chwili zbycia wierzytelności pozostawał cedent - zostaje objęty skutkami tej przerwy. Z uwagi na powyższe, nie ulega wątpliwości, że roszczenie dochodzone w niniejszym postępowaniu uległo przedawnieniu, gdyż powództwo zostało wytoczone przez nabywcę wierzytelności dopiero w lutym bieżącego roku.

Jednakże w niniejszej sprawie niewątpliwie zastosować należy przepis art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r., poz. 1007) - dalej jako „u.k.w.h.”, w myśl którego przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne. Przywołana regulacja wprowadza ogólną zasadę, że przedawnienie wierzytelności hipotecznej nie wpływa na uprawnienie wierzyciela hipotecznego dotyczącego dochodzenia zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, pociąga za sobą jedynie skutki w sferze obligacyjnej. W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na stanowisko judykatury, gdzie podkreśla się, że przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie pozbawia wierzyciela hipotecznego uprawnienia do zaspokojenia się z nieruchomości co oznacza, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie przysługuje zarzut przedawnienia i to niezależnie od tego, czy jest też dłużnikiem osobistym, czy tylko rzeczowym. Odpowiedzialność rzeczowa jest wyłączna, dłużnik osobisty może bowiem obronić się zarzutem przedawnienia jeżeli nie jest jednocześnie dłużnikiem rzeczowym (art. 117 KC). Jeżeli nim jest, a dojdzie do przedawnienia i dłużnik zgłosi taki zarzut, to będzie odpowiadał tylko rzeczowo, a sąd, uwzględniając powództwo, ograniczy zgodnie z art. 319 k.p.c. jego odpowiedzialność do obciążonej nieruchomości. Przepis ten wzmacnia pozycję prawną wierzyciela hipotecznego w stosunku do właściciela obciążonej nieruchomości ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 26 stycznia 2012 r., I ACa 1374/11, Legalis nr 731208). Zgodnie zaś z art. 319 k.p.c. jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

Przenosząc powyższe na kanwę niniejszej sprawy, podkreślenia wymaga, że wątpliwości Sądu nie budziło, iż każdy z pozwanych jest dłużnikiem rzeczowym powoda, co jednoznacznie potwierdza treść odpisu zupełnego księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gnieźnie, V Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości położonej w miejscowości K.. Żaden z pozwanych nie negował faktu, że jest współwłaścicielem przedmiotowej nieruchomości, co również potwierdza treść ww. księgi. Jak wynika z Działu IV - HIPOTEKA ww. księgi wieczystej, nieruchomość ta obciążona jest hipoteką przymusową zwykłą w kwocie 315.574,02 zł, z odsetkami w wysokości 80% od 3 września 1993 r. ustanowioną na rzecz powoda, a przed zmianą wpisu - na rzecz pierwotnego wierzyciela pozwanych, tj. (...) Banku (...) I Oddziału w P. (obecnie (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.).

W konsekwencji stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie pozwani posiadają status dłużników zarówno rzeczowych jak i osobistych, tym samym w związku z cytowanym art. 77 u.k.w.h. nie przysługuje im jako dłużnikom rzeczowym prawo do zgłoszenia zarzutu przedawnienia, z wyjątkiem roszczeń o odsetki. Wskazany przepis nie rozróżnia czy chodzi o odsetki umowne czy ustawowe, stosuje się więc go do każdego rodzaju odsetek. Należy zauważyć, że hipoteka zwykła zabezpiecza także roszczenia o odsetki ustawowe za opóźnienie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2005 r., III CZP 24/05). Zgodnie z art. 69 u.k.w.h. hipoteka zabezpiecza mieszczące się w sumie hipoteki roszczenia o odsetki. W drodze wykładni przyjmuje się, że chodzi tu o roszczenie z tytułu mogących powstać w przyszłości odsetek za zwłokę.

W ocenie Sądu orzekającego przedstawione przez stronę powodową dokumenty i wyliczenia, a przede wszystkim umowa kredytowa i wyciąg z ksiąg funduszu oraz odpis zupełny księgi wieczystej, potwierdzający wpis o hipotece przymusowej, w sposób jednoznaczny wskazują, że żądane przez nią roszczenie zostało uzasadnione zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Sąd miał również na uwadze, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r. (P 1/10, OTK-A 2011, nr 6, poz. 53) art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., 157), w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zd. 1 i art. 76 Konstytucji RP. Jednak analiza całokształtu materiału dowodowego w niniejszej sprawie doprowadziła Sąd do przekonania, że wskazane dokumenty są prawdziwe, a zawarta w nich treść jest zgodna z prawdą. Nadto pozwani w żaden sposób nie zakwestionowali wiarygodności dokumentów, w tym wyciągu z rejestru funduszy, prawidłowości wyliczeń, czy braku wymagalności.

Mając na uwadze powyższe Sąd uwzględnił roszczenie powoda w całości i zasądził solidarnie od pozwanych na jego rzecz kwotę 100.000,-zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 2 lutego 2017 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem dla pozwanych prawa powoływania się w postepowaniu egzekucyjnym na ograniczenie ich odpowiedzialności do nieruchomości położonej w K., dla której Sąd Rejonowy w Gnieźnie prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Odnośnie odsetek ustawowych od żądanej wierzytelności zabezpieczonej hipoteką od dłużników rzeczowych, to zakaz ich dochodzenia nie jest objęty dyspozycją art. 77 u.k.w.h. Roszczenie kierowane do dłużników rzeczowych staje się wymagalne, zgodnie z art. 455 k.c. z chwilą wezwania ich do zapłaty i pozostają oni w opóźnieniu, jeśli nie spełniają świadczenia niezwłocznie. Odsetki w takim wypadku powstają w związku z wymagalnością wierzytelności dochodzonej bezpośrednio od dłużników rzeczowych i dotyczą ich opóźnienia. Zakaz wyrażony w art. 77 zdanie drugie u.k.w.h. obejmuje natomiast odsetki związane z opóźnieniem w uiszczeniu przedawnionej wierzytelności przysługującej wobec dłużników osobistych. Zdaniem Sądu żądanie zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 2 lutego 2017 r., do dnia zapłaty jest w pełni uzasadnione. Pozwani byli bowiem już wcześniej wzywani tak przez pierwotnego wierzyciela, jak i przez powoda (m.in. w pismach z dnia 25 stycznia 2013 r., 18 stycznia 2017 r.) do zapłaty, jednak mimo ich skutecznego doręczenia (k. 79, 82, 85 akt) nie uregulowali należności.

(punkt I wydanego w tej sprawie wyroku)

Koszty niniejszego postępowania:

W ich skład weszły: opłata sądowa ( 5.000,- zł) oraz koszty procesowego zastępstwa powoda ( 3.600,- zł) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa ( 17,- zł) – zgodnie z wynikiem tej sprawy obciążono nimi w całości solidarnie pozwanych. Prawnym wsparciem rozstrzygnięcia o nich były unormowania art. 108 § 1 k.p.c.; art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.; art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych.

Orzeczenie dotyczące – natomiast – kosztów procesowego zastępstwa stron znalazło oparcie w treści § 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm.)

(punkt II wydanego w tej sprawie wyroku)

/-/ Zofia Lehmann

ZARZĄDZENIE

1)  notować w kontrolce uzasadnień;

2)  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pozwanej E. N. zgodnie z wnioskiem (k. 180);

3)  akta sprawy przedłożyć za 14 dni od dnia doręczenia lub z apelacją.

P., dnia 13 września 2017 r. /-/ SSO Zofia Lehmann