Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1456/17

UZASADNIENIE

Decyzją ostateczną z dnia 29 maja 2017 roku , na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał A. M. emeryturę od 24 października 2016 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W treści decyzji wskazano, że emerytura została ustalona zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej, a do jej obliczenia przyjęto: kwotę składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej ,z uwzględnieniem waloryzacji , w wysokości 67 722,69 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 305 176,30 zł , średnie dalsze trwanie życia tj.250,60 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 1 488,02 zł [( 67 722,69 zł + 305 176,30 zł: 250,60]. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 138,22 zł. Organ rentowy podkreślił ,że decyzja ta została wydana po wyjaśnieniu wszystkich nieprawidłowości na indywidualnym koncie A. M. oraz po zapisaniu składki za październik.

/decyzja k.19 - 20 odwrót plik I akt ZUS/

W dniu 3 lipca 2017 r., do organu rentowego wpłynęło odwołanie A. M. od ww. decyzji , w którym wniosła o ponowne przeliczenie kapitału początkowego w sposób najbardziej dla niej korzystny. Skarżąca wskazała ,że kapitał początkowy został obliczony z uwzględnieniem studiów, jakie odbywała w latach 1976 – 1980 , co jest dla niej niekorzystne , gdyż w ww. okresie , wspólnie z matką, prowadziła jednocześnie działalność gospodarczą ( skarżąca pobierała rentę rodzinną po E. B. (1)). A. M. zaznaczyła ,że zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniach społecznych rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek i ich rodzin z 18 grudnia 1976 r. , osoby pobierające rentę i prowadzące działalność były zwolnione z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

/odwołanie k.2/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 20 lipca 2017 r., pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego odrzucenie. W treści odpowiedzi wskazano ,że decyzją z 29 maja 2017 r. ustalono wysokość emerytury skarżącej na kwotę 1 488,02 zł ( z uwzględnieniem zwaloryzowanej składki zewidencjonowanej na koncie ubezpieczonej , kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz dalszej długości życia) oraz ,że decyzją z dnia 29 maja 2017 r. ustalono wysokość emerytury kapitałowej skarżącej na kwotę 138,22 zł. Łączna kwota emerytury z FUS oraz emerytury kapitałowej wyniosła 138,22 zł. W celu wyliczenia emerytury , decyzją z dnia 9 listopada 2016 r. , ustalono wartość kapitału początkowego skarżącej na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia kapitału początkowego przyjęto: 12 lat , 5 miesięcy i 17 dni tj. 149 miesięcy okresów składkowych , 5 lat , 8 miesięcy i 28 dni tj. 68 miesięcy nieskładkowych okresu studiów zaliczonych w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 okresów składkowych udokumentowanych przy emeryturze oraz 4 lata , 1 miesiąc i 3 dni tj. 49 miesięcy okresów nieskładkowych sprawowania opieki nad dziećmi. Organ rentowy podkreślił ,że do stażu nie został zaliczony okres działalności gospodarczej , ponieważ w tym czasie A. M. pobierała rentę rodzinną po zmarłym ojcu i była zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów art. 2 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniach społecznych rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył ,że wyrokiem z dnia 22 czerwca 2016 r. ( sygn. akt VIII U 2998/15) , Sąd Okręgowy w Łodzi , VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie A. M. od decyzji z dnia 5 października 2015 r. oraz decyzji z dnia 23 listopada 2015 r. ustalającej wysokość kapitału początkowego ( w odwołaniu wnioskodawczyni kwestionowała wysokość kapitału początkowego oraz fakt nieprzyjęcia do jego obliczenia okresu prowadzenia działalności gospodarczej). Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2017 r. ( sygn. akt VIII U 2868/16) , Sąd Okręgowy w Łodzi , VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych umorzył postępowanie w sprawie z odwołania A. M. od decyzji z dnia 14 listopada 2016 r. o wysokość emerytury. Postanowieniem z dnia 23 maja 2017 r. ( sygn. akt VIII U 2867/16) , Sąd Okręgowy w Łodzi , VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych umorzył postępowanie w sprawie z odwołania A. M. od decyzji z dnia 9 listopada 2016 r. o wysokość kapitału początkowego. Tym samym , zdaniem organu rentowego , wniosek o odrzucenie odwołania ( z uwagi na treść art. 199 § 1 pkt 2 kpc) jest uzasadniony.

/ odpowiedź na odwołanie k.5 – 5 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. M. urodziła się (...) Powszechny wiek emerytalny osiągnęła w dniu 24 października 2016 r.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 23 czerwca 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego A. M.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z lat 1985 – 1987, 1991 – 1997 wyniósł 50,31%.

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto:

- okresy składkowe w ilości: 12 lat, 5 miesięcy, 17 dni tj. 149 miesięcy,

- okresy nieskładkowe w ilości 5 lat, 8 miesięcy, 28 dni – po ograniczeniu do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych: 4 lata, 1 miesiąc, 26 dni

- sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi): 4 lata, 1 miesiąc, 3 dni.

Łączny okres nieskłądkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wynosi: 8 lat, 2 miesiące, 29 dni, tj. 98 miesięcy.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 79,06% (współczynnik proporcjonalny) = 231,65 złotych

(149 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 614,23 złotych (podstawa wymiaru) = 99,14 złotych

(98 miesięcy nieskładkowych x 0,7%) : 12 x 614,23 złotych (podstawa wymiaru)

RAZEM = 365,92 złotych

365,92 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 76 477,28 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja – k. 47 - 48 plik II akt ZUS, obliczenie wskaźnika - k. 49 – 50 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 17 czerwca 2015 r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego dla wnioskodawczyni przyjmując do jego obliczenia taką samą liczbę okresów składkowych i nieskładkowych jak dotychczas, natomiast z uwagi na zmianę przepisów od 1 października 2013 r. i od 1 maja 2015 r.) wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym wyniósł 59,54 %, a wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniosła 85 347,24 złotych.

/decyzja – k. 72 akt ZUS, obliczenie wartości kapitału początkowego – k. 73, obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 74/

Decyzją z dnia 5 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 11 sierpnia 2015 r. odmówił ubezpieczonej ponownego ustalenia kapitału początkowego wskazując w uzasadnieniu, że zgodnie z art. 174 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS przeliczenie podstawy wymiaru z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu może nastąpić, jeżeli ubezpieczony uzyskał dochody w 20 lub więcej latach kalendarzowych. Ubezpieczona do dnia 31 grudnia 1998 r. uzyskała dochody tylko w 16 latach, a więc brak było podstaw do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru i zmiany wysokości kapitału początkowego.

/decyzja – k. 80 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 23 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił ubezpieczonej A. M. ponownego ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r., z uwagi brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego z tytułu współpracy z K. B. (1), Krawiectwo, Ł. ul. (...) w okresie od 1 stycznia 1976 r. do 31 października 1980 r.

/decyzja – k. 100 plik II akt ZUS/

W dniu 28 października 2016 r. A. M. złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek k.1-4 odwrót plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 9 listopada 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przeliczył A. M. kapitał początkowy , ustalając jego wysokość na dzień 1 stycznia 1999r w kwocie 88511,50 zł.

/decyzja – k. 100 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 14 listopada 2016 roku , na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał A. M. emeryturę od 24 października 2016 r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W treści decyzji wskazano, że emerytura została ustalona zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej, a do jej obliczenia przyjęto: kwotę składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej ,z uwzględnieniem waloryzacji , w wysokości 67 441,59 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 305 176,30 zł , średnie dalsze trwanie życia tj.250,60 miesięcy. Wyliczona emerytura wyniosła 1 486,90 zł [(67 441,59 zł + 305 176,30 zł: 250,60]. Okresowa emerytura kapitałowa wyniosła 138,22 zł.

/decyzja k.14 - 15 odwrót plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 29 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił A. M. okresową emeryturę kapitałową w wysokości 138,22 zł.

/decyzja k.17 – 18 plik I akt ZUS/

Po ponownym rozpoznaniu wniosku z dnia 28 października 2016 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wydał zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1-4 odwrót plik I akt ZUS , decyzja k.19 - 20 odwrót plik I akt ZUS/

W okresie od 27 września 1976 r. do 31 maja 1991 r. K. B. (1) prowadziła działalność gospodarczą , której przedmiotem było krawiectwo ciężkie , krawiectwo konfekcyjne oraz krawiectwo damskie. W ww. okresie A. M. figurowała jako wspólnik spółki cywilnej.

/zaświadczenie k.4/

W okresie od 1 stycznia 1976 r. do 31 października 1980 r. A. M. , z tytułu współpracy z K. B. (2) , nie była zgłoszona do ubezpieczenia.

/zaświadczenie k.97/

A. M. jest córką K. B. (1).

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 1976 do 1980 r. A. M. posiadała status studenta i była uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym ojcu E. B. (2).

/okoliczności bezsporne/

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach ZUS. Okoliczności faktyczne, nie były sporne między stronami; wątpliwości budziła jednak ich ocena prawna .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.24 ust.1a punkt 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2017 roku, poz.1383 z późn. zm.) wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie od dnia 1 października 1955 roku do 31 grudnia1955 roku wynosi 61 lat.

Podstawę obliczenia emerytury o której mowa w art.24 (zgodnie z treścią art.25 ww. ustawy), stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art.40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego z uwzględnieniem ust.5 i art.183 (który nie ma zastosowania w przypadku ubezpieczonej). Wiek ubezpieczonego wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, a średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (art.26 ust.1-3 ww. ustawy).

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się do rozstrzygnięcia czy możliwym jest uwzględnienie, przy wyliczaniu należnego A. M. świadczenia, okresu 1976 – 1980 , kiedy to skarżąca będąc studentem uprawnionym do renty rodzinnej , była jednocześnie wspólnikiem, prowadzonej przez jej matkę, działalności gospodarczej.

Podkreślić w tym miejscu należy ,że zgodnie z treścią art.5 ust. 1 ww. ustawy , przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się z zastrzeżeniem ust. 2–5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Okresami składkowymi jest okres ubezpieczenia (art.6 ust.1 punkt 1 ww. ustawy), który został zdefiniowany jako okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o jakim mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych (art.4 punkt 5 ww. ustawy). Za okres składkowy uznano również okres przypadający przed 15 listopada 1991 roku za które została opłacona składka na ubezpieczenia społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego: objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki ; prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu, jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej odpowiadało warunkom ubezpieczenia (art.6 ust.2 punkt 14 a i b ww. ustawy.).

W tym miejscu wskazać należy ,że w spornym okresie kwestię podlegania ubezpieczeniom społecznym w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej regulowała ustawa z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 46 , poz. 250 ze zm.). W myśl art. 2 ust.1 w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu określonemu ustawą nie podlegały osoby prowadzące działalność określoną w art. 1, które - między innymi - miały ustalone prawo do emerytury lub renty, chyba że zgłoszą wniosek o objęcie ubezpieczeniem. W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości ,że skarżąca takiego wniosku nie złożyła , a jej stanowisko sprowadzało się do stwierdzenia , że okres 1976 – 1980 powinien zostać uwzględniony jej do stażu pracy i to pomimo braku opłacania składek z tego tytułu. A. M. stanęła bowiem na stanowisku ,że jako osoba pobierająca rentę była zwolniona z opłacania składek.

Zdaniem tutejszego Sądu , stanowisko zaprezentowane przez skarżącą nie zasługiwało na aprobatę. Podnieść bowiem należy ,że analiza art. 2 ust.1 ww. ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. prowadzi do wniosku ,że A. M. nie tyle była zwolniona z opłacania składek , co nie podlegała , jako osoba uprawniona do renty , ubezpieczeniu społecznemu w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej i tym samym nie była zobligowana do ich opłacania. Ponadto tutejszy Sąd podziela pogląd zaprezentowany przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 maja 2013 r. ( sygn. akt II UK 301/12 , legalis nr 745392) , zgodnie z którym przepis art. 6 ust. 2 pkt 14 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki. Przytoczony przepis jednoznacznie zezwala na uznanie za okresy składkowe wyłącznie okresów działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i rodzącej obowiązek opłacania składki na to ubezpieczenie.

Nadmienić ponadto należy ,że czym innym jest zwolnienie ubezpieczonego od opłacania składki w okresach prowadzenia działalności objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresach kontynuowania tego ubezpieczenia , a czym innym jest brak podlegania ubezpieczeniom społecznym w związku z określoną okolicznością ( w przypadku skarżącej było to prawo do renty rodzinnej). Na marginesie dodać należy ,że kwestię zwolnienia od opłacania składek regulowały przed dniem 1 stycznia 1990 r. przepisy § 16 i 17 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 11 lutego 1977 r. w sprawie wykonania ustawy o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników i niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 6, poz. 25 ze zm.), a następnie § 37 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (jednolity tekst: Dz. U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.). Co jednak istotne , żadne z określonych w tych przepisach zwolnień od opłacania składek nie obejmowało osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z uwagi na posiadanie ustalonego prawa do świadczenia rentowego.

Reasumując , w spornym okresie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej A. M. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym i wobec braku możliwości uwzględnienia spornego okresu przy wyliczaniu należnego skarżącej świadczenia , na podstawie art. 477 14§ 1 kpc, Sąd Okręgowy odwołanie oddalił i orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawczyni .

S.B.