Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X C 4508/15

UZASADNIENIE

Powód, (...) Związek (...) w M. , wniósł o nakazanie pozwanej K. S., aby opuściła, opróżniła i wydała powodowi część nieruchomości, stanowiącej nieużytek, położonej na terenie Rodzinnego O. Działkowego (...) w M., pomiędzy działką ogrodową numer (...) a działką ogrodową numer (...), zlokalizowanej na działce, oznaczonej numerem 91/2, dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie, VI Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą Kw.Nr (...), oraz o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W piśmie z dnia 20 kwietnia 2016 r. powód sprecyzował, że część nieruchomości, o której wydanie wnosi, położona jest pomiędzy działką ogrodową numer (...) a działką ogrodową numer (...). (karta 59)

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że jest użytkownikiem wieczystym gruntu, stanowiącego m.in. działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie, VI Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą Kw.Nr (...). Na nieruchomości tej utworzony został Rodzinny O. Działkowy (...) w M.. Pozwana K. O. (obecnie S.) złożyła wniosek o przydzielenie jej działki na terenie ww. Rodzinnego O. Działkowego. Po rozpoznaniu wniosku Zarząd Rodzinnego O. Działkowego (...) w M. wydał postanowienie o przydzieleniu jej „działki” nr (...), stanowiącej nieużytek. Szczegółową lokalizację nowo utworzonej działki określał plan usytuowania, stanowiący załącznik do tego postanowienia. Postanowienia tego nie podpisała J. G. – Prezes Zarządu Rodzinnego O. Działkowego (...) w M.. Pismem z dnia 04 czerwca 2011 r. Zarząd potwierdził przyznanie pozwanej działki o pow. 200 m 2, sąsiadującej z działką nr (...), wskazując, że może być ona użytkowana na normalnych warunkach po nadaniu jej nowego numeru i zatwierdzeniu tego przez walne zgromadzenie. Następnie, pismem z dnia 02 czerwca 2012 r. Rodzinny O. Działkowy (...) w M. poinformował pozwaną, że na walnym zebraniu sprawozdawczym z dnia 31 marca 2012 r. nie podjęto uchwały o utworzeniu nowej działki z nieużytków na terenie ogrodu, sąsiadujących z działką nr (...), na zapleczu działki nr (...). W związku z powyższym powód wezwał pozwaną do przywrócenia stanu poprzedniego na zajętej przez nią nieruchomości. Uchwałą nr 14/2015 z dnia 11 kwietnia 2015 r. walne zebranie sprawozdawczo – wyborcze nie uwzględniło wniosku w przedmiocie utworzenia działki. Uchwałą nr 55/2015 z dnia 19 czerwca 2015 r., podjętą w związku ze złożonym wnioskiem Z. K. – pełnomocnika pozwanej – o unieważnienie uchwały z dnia 11 kwietnia 2015 r., Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. odmówiło stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały walnego zebrania sprawozdawczo – wyborczego. W uzasadnieniu uchwały Prezydium wyjaśniło, że uchwała ta nie istnieje. Jednocześnie Prezydium stwierdziło, że uchwała nr 14/2015, na podstawie której odrzucono wniosek o powstanie nowej działki, została podjęta zgodnie z obowiązującymi przepisami. Uchwałą nr 54/2015 Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. stwierdziło nieważność postanowienia Zarządu Rodzinnego O. Działkowego (...) w M. z dnia 21 maja 2011 r. w sprawie przydzielenia pozwanej działki nr (...), wyjaśniając, że zostało ono podjęte bez podstawy prawnej, albowiem na jego podstawie przydzielono działkę nieistniejącą w planie zagospodarowania ogrodu. W związku z powyższym, powód pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. wezwał pozwaną do dobrowolnego opuszczenia zajmowanego gruntu. Pomimo upływu zakreślonego terminu, pozwana nadal zajmowała opisaną część nieruchomości bez tytułu prawnego. Kolejnym pismem z dnia 29 września 2015 r. powód zawiadomił pozwaną o tym, że w dniu 03 października 2015 r. nastąpi likwidacja nielegalnie utworzonej działki. Do powyższego nie doszło, bowiem użytkownicy działki nr (...) uniemożliwili to. Pismem z dnia 07 października 2015 r. powód ponownie wezwał pozwaną do wydania nielegalnie zajętego terenu. Pozostało ono bez odpowiedzi. Powód podkreślił, że pozwana zajmuje powyższą część nieruchomości bez tytułu prawnego.

Pozwana, K. S. , wniosła o oddalenie powództwa w całości jako oczywiście bezzasadnego oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniosła, że grunt, będący przedmiotem żądania, stanowi glebę VI kategorii, co w myśl obowiązujących obecnie przepisów nie wymaga żadnych szczególnych zezwoleń na przeznaczenie go do wykorzystania do celów działkowych. Ponadto, w związku z postanowieniem Zarządu ROD (...) z dnia 21 maja 2011 r., poniosła ona szereg nakładów na przedmiotową działkę, doprowadzając do niej wodę, wstawiając ogrodzenie oraz doprowadzając teren pod względem estetycznym i faktycznym do wykorzystania do celów zgodnych ze statutem Rodzinnych O. Działkowych (...). Wskazała, że przez działkę nie przechodzi słup energetyczny wysokiego napięcia, a jedynie słup średniego napięcia, jakich wiele znajduje się na terenie przedmiotowych ogrodów działkowych. Pozwana zadeklarowała gotowość poniesienia kosztów, związanych z pracami geodezyjnymi, niezbędnymi do dokonania szczegółowych pomiarów nowo wyodrębnionej działki. Wskazała, że w związku z tym, że teren, na którym znajduje się działka jest nieużytkiem i glebą VI kategorii nie ma potrzeby dokonywania zmian planu realizacyjnego, oraz że działka ta została ujęta w planie realizacyjnym ogrodów działkowych (...) w M., ma nadany stosowny numer, potwierdzający jej status jako ogródka działkowego. Podkreśliła, że podstawą objęcia przez nią działki w posiadanie jest postanowienie Zarządu ROD (...) z dnia 21 maja 2011 r.

W toku procesu pozwana podniosła zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, bowiem nie wykazał on jej zdaniem, aby był właścicielem spornego terenu. Jego właścicielem jest Gmina D.. Podniosła również, że uwzględnienie powództwa stanowić będzie naruszenie zasad współżycia społecznego. (k. 173 v., k. 175)

Sąd ustalił, co następuje:

(...) Związek (...) jest użytkownikiem wieczystym gruntu, położonego w M., gm. D., składającego się z działek nr (...) o pow. 20,5385 ha, dla którego prowadzona jest księga wieczysta Kw.Nr (...). Właścicielem powyższej nieruchomości jest Gmina D.. W 1979 r. na nieruchomości tej utworzono Rodzinny O. Działkowy (...) z siedzibą w M..

(dowód: wydruk aktualnej treści księgi wieczystej k. 209-210, karta rejestracyjna rodzinnego ogrodu działkowego k. 10, plan realizacyjny k. 61)

Zgodnie ze Statutem (...) Związku (...), uchwalonym przez XII Krajowy Zjazd Delegatów (...) Związku (...) w dniu 2 lipca 2015 r., rodzinne ogrody działkowe (dalej ROD) są jednostkami organizacyjnymi (...) (§ 31). Organami ROD są walne zebranie (konferencja delegatów), zarząd i komisja rewizyjna (§ 32). Najwyższym organem (...) w ROD jest walne zebranie (§ 56 ust. 1). Może ono być zwyczajne lub nadzwyczajne. Zwyczajne walne zebrania dzielą się na sprawozdawczo – wyborcze i sprawozdawcze, odbywane corocznie (§ 58). Do walnego zebrania sprawozdawczego należy m.in. podjęcie uchwały w sprawie wniosku o zmianę planu zagospodarowania ROD (§ 64 pkt 9), który to wniosek rozpoznaje Okręgowy Zarząd (...), do którego należy m.in. zatwierdzanie planów zagospodarowania nowych oraz zmian planów zagospodarowania istniejących ogrodów (§ 109 ust. 2 pkt 16). Zarząd (...) prowadzi sprawy ROD, polegające na realizacji zadań koniecznych do zapewnienia bieżącego funkcjonowania ROD (sprawy zwykłego zarządu), a w szczególności ustanawia prawa do działek w ROD, zatwierdza przeniesienia praw do działek i stwierdza wstąpienie w stosunek prawny, wynikający z prawa do działki w ROD, a także przyjmuje w poczet członków (...) (§ 72). Nabycie i wygaśnięcie prawa do działki w ROD regulują postanowienia § 75 i nast. Statutu (...). Zgodnie z § 75, prawo do działki w ROD nabywa się w drodze:

1) ustanowienia prawa do działki,

2) przeniesienia prawa do działki,

3) wstąpienia w stosunek prawny wynikający z prawa do działki.

W myśl § 76, ustanowienie prawa do działki w ROD następuje na podstawie umowy dzierżawy działkowej, zawieranej w formie pisemnej pomiędzy (...) a pełnoletnią osobą fizyczną. Umowa może być również zawarta z małżonkiem działkowca, jeżeli żąda ustanowienia prawa do działki wspólnie ze swoim współmałżonkiem. Umowa, o której mowa w ust. 1, nie może być zawarta w celu ustanowienia prawa do więcej niż jednej działki. Przy ustanowieniu prawa do działki uwzględnia się w szczególności ustawowe funkcje ROD i działki, a także miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o działkę. § 77 Statutu przewiduje, że umowę dzierżawy działkowej w imieniu (...) zawiera zarząd ROD, reprezentowany na zasadach określonych w § 73 ust. 2, po wyrażeniu zgody na tę czynność przez zarząd ROD w formie uchwały.

§ 78 Statutu stanowi, że przeniesienie prawa do działki w ROD następuje w drodze umowy pomiędzy działkowcem a pełnoletnią osobą fizyczną, zawartej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Skuteczność przeniesienia praw do działki zależy od zatwierdzenia przez (...). (...) składa oświadczenie w przedmiocie zatwierdzenia przeniesienia praw do działki w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania pisemnego wniosku o zatwierdzenie; bezskuteczny upływ tego terminu jest jednoznaczny z zatwierdzeniem przeniesienia praw do działki. We wniosku, o którym mowa w ust. 3, działkowiec obowiązany jest wskazać uzgodnioną przez strony umowy, o której mowa w ust. 1, wysokość wynagrodzenia za znajdujące się na działce nasadzenia, urządzenia i obiekty. Sprawowanie nadzoru nad zarządami ROD w zakresie zgodnego z regulaminem ROD zagospodarowania ogrodu, rozpatrywanie i załatwianie skarg, dotyczących działalności zarządów ROD, zmienianie, uchylanie lub stwierdzanie nieważności uchwał zarządów ROD i uchwał walnych zebrań należy do kompetencji okręgowego zarządu (...) (§ 109 ust. 2 pkt 10, pkt 11, pkt 13, pkt 14). Podobnie powyższe kwestie uregulowane były w Statucie (...) Związku (...), uchwalonym przez VII Krajowy Zjazd Delegatów (...) Związku (...) w dniu 06 kwietnia 2006 r. ze zmianami, wprowadzonymi w dniu 09 grudnia 2007 r. i w dniu 17 grudnia 2011 r. (vide: § 39, § 40, § 74, § 76, § 91, § 123 pkt 10, pkt 11, pkt 17, pkt 18, pkt 19)

Oba Statuty (...) przewidywały, że członkiem zwyczajnym (...) może być osoba fizyczna, mająca prawo do działki (będąca użytkownikiem działki) w ROD. Osoba ubiegająca się o członkostwo zwyczajne składa pisemne oświadczenie woli o chęci przystąpienia do (...) w formie deklaracji członkowskiej. Przyjęcie w poczet członków zwyczajnych następuje na mocy uchwały zarządu ROD. Statut, uchwalony w dniu 06 kwietnia 2006 r., przewidywał w § 11, że członkostwo zwyczajne nabywa się jednocześnie z przydziałem działki w ROD. (§ 11, § 12, § 13 ust. 1 k. 45, § 11, § 12, § 13 ust. 1 k. 188)

(dowód: Statut (...) Związku (...) k. 44-54, k. 187-199)

Szczegółowe zasady zagospodarowania i korzystania z działki oraz funkcjonowania i zagospodarowania rodzinnego ogrodu działkowego, a także zasady korzystania z terenu ogólnego i infrastruktury ogrodowej, określa Regulamin rodzinnego ogrodu działkowego. W 2011 r. w ROD (...) w M. obowiązywał Regulamin, uchwalony przez Krajową Radę (...) Związku (...) w dniu 07 kwietnia 2004 r., znowelizowany uchwałami z dnia 23 listopada 2006 r. i z dnia 25 stycznia 2007 r. Zgodnie z jego § 10, działka jest podstawową jednostką przestrzenną w rodzinnym ogrodzie działkowym, której powierzchnię ustala się w granicach 300 do 500 m2. Jej powierzchnia i granice powinny być zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego ogrodu. Użytkownikami działek w rodzinnym ogrodzie działkowym są osoby fizyczne, którym uchwałą zarządu ogrodu lub prezydium okręgowego zarządu nadano członkostwo (...) i przydzielono działkę. W istniejącym rodzinnym ogrodzie działkowym członkostwo (...) i prawo użytkowania działki nadaje zarząd ogrodu (§ 13). W myśl § 62 ust. 1 Regulaminu, osoba ubiegająca się o członkostwo Związku i prawo użytkowania działki w rodzinnym ogrodzie działkowym składa w zarządzie deklarację członkowską według wzoru, ustalonego przez Prezydium Krajowej Rady.

Zagospodarowanie rodzinnego ogrodu działkowego należy do (...), a podstawą jego budowy, wyposażenia i urządzenia jest plan zagospodarowania, który zatwierdza prezydium okręgowego zarządu (...). Prezydium dokonuje także zmiany w planie zagospodarowania ogrodu. Wniosek o zmianę planu składa zarząd ROD na podstawie uchwały walnego zebrania. Plan zagospodarowania oparty jest na podkładzie geodezyjnym, określa granice ogrodu, jego podział na działki z zaznaczeniem ich granic, powierzchni i numeracji oraz podstawową infrastrukturę rodzinnego ogrodu działkowego. (§ 91, § 92 i § 93 Regulaminu)

Analogicznie powyższe zagadnienia regulował Regulamin rodzinnego ogrodu działkowego, uchwalony przez Krajową Radę (...) Związku (...) w dniu 07 kwietnia 2004 r., według stanu na dzień 01 maja 2012 r., oraz aktualny Regulamin rodzinnego ogrodu działkowego, uchwalony przez Krajową Radę (...) Związku (...) w dniu 01 października 2015 r.

Rodzinny O. Działkowy (...) w M. posiada realizacyjny plan zagospodarowania.

(dowód: Regulaminy rodzinnego ogrodu działkowego k. 62-67, 140-144, 145-150, plan zagospodarowania k. 61)

Na terenie Rodzinnego O. Działkowego (...) w M., w rejonie działek ogrodowych nr (...), znajdował się nieużytek ze zlokalizowanym na nim słupem energetycznym. Służył on działkowcom jako wysypisko śmieci. Zagospodarowaniem tego terenu zainteresowała się Z. K., członek ROD (...), korzystająca z sąsiadującej z tym gruntem działki nr (...). Ponieważ działkowiec mógł mieć tylko jedną działkę w ramach ROD, z wnioskiem o przydzielenie tego terenu wystąpiła w 2011 r. jej wnuczka – K. O. (obecnie S.). Zarząd (...) w dniu 21 maja 2011 r. wydał postanowienie, w którym stwierdził, że w związku ze złożeniem wniosku o przydzielenie działki p. K. O., Zarząd na posiedzeniu w dniu 21 maja 2011 r. podjął decyzję o przydzieleniu działki nr (...), zgodnie z załączonym planem użytkowania. Wymieniona działka może być formalnie przyznana p. O. po odbyciu szkolenia. W postanowieniu Zarząd powołał się na obowiązujące przepisy, tj. Biuletyn Nr (...). Prezes ROD (...) – J. G., sporządziła notatkę służbową, dotyczącą powyższego postanowienia Zarządu z posiedzenia z dnia 21 maja 2011 r. Odnotowała ona w niej, że Zarząd Rodzinnego O. Działkowego (...) w M. na posiedzeniu w dniu 21 maja 2011 r. podpisał postanowienie, napisane przez pana F. K. – członka Zarządu, o przyznaniu działki na terenie ogrodu na nieużytkach działkowych, na której stoi słup energetyczny wysokiego napięcia, dla pani K. O., wnuczki państwa K., którzy posiadają działkę nr (...) na terenie ogrodu (...) w M.. Działka ta powstała na nieużytkach, pomimo jej rozmowy z F. K. o wstrzymaniu się z utworzeniem ww. „działki” do Walnego Zebrania. Dalej Prezes ROD pisała, że pan F. K. na zapleczu swojej działki nr (...) zaczął prace, związane z utworzeniem „działki”: doprowadził wodę ze swojej działki nr (...), ogrodził i wstawił bramkę, a nawet nadał jej numer. Od 2011 r. „działkę” na nieużytkach uprawia żona pana K. – Z. K. i pan F. K.. Postanowienie na posiedzeniu Zarządu ogrodu w dniu 21 maja 2011 r. podpisali członkowie Zarządu (5 osób), tylko ona jako Prezes ogrodu nie podpisała go, tłumacząc tym, iż taka uchwała powinna być podjęta na Walnym Zebraniu Członków (...) Związku (...) (uchwała o zmianie planu zagospodarowania ogrodu i utworzeniu nowej działki na terenie O. Działkowego (...) w M.). Państwo K. w dalszym ciągu uprawiają ww. „działkę”, pomimo posiadania działki nr (...) na terenie ogrodu.

W dniu 04 czerwca 2011 r. wpłynęło „na Zarząd kierowane do K. O., pismo, zatytułowane (...) z tego samego dnia, tj. 04 czerwca 2011 r., następującej treści: Zarząd O. Działkowych (...) w O. (...)-(...) M. potwierdza przyznanie działki o powierzchni 200 m 2 w sąsiedztwie działki Nr (...). Działkę można użytkować na normalnych warunkach, jednak ze względu na konieczność nadania nowego numeru /nowo powstałej działki/ ustalenie tego faktu może mieć miejsce po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie. Po zatwierdzeniu nowej numeracji działki zostanie zaprowadzona pełna ewidencja powyższego, łącznie z nadaniem członkostwa, po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych.”

Pismem z dnia 02 czerwca 2012 r. Zarząd Rodzinnego O. Działkowego (...) w M. powiadomił K. O., że na Walnym Zebraniu Sprawozdawczym w dniu 31 marca 2012 r. nie została podjęta uchwała o utworzeniu nowej działki z nieużytków na terenie ogrodu, w sąsiedztwie działki nr (...), na zapleczu działki (...). Na podstawie paragrafu 24 Statutu (...), Zarząd wnosił o przywrócenie do stanu poprzedniego nielegalnie zajętego terenu, wyznaczając termin do dnia 30 czerwca 2012 r., pod rygorem wyciągnięcia konsekwencji, wynikających z przepisów (...) Związku (...).

Walne zebranie sprawozdawczo - wyborcze ROD (...) w M. w dniu 11 kwietnia 2015 r. podjęło uchwałę Nr 14/2015 r. w sprawie utworzenia na terenie ww. ROD nowo powstałej działki na nieużytkach. Postanowiło ono większością głosów odrzucić wniosek o powstanie nowej działki na terenie ROD (...) w M., przy 2 głosach za wnioskiem i 1 głosie wstrzymującym się.

Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. uchwałą Nr 54/2015 z dnia 19 czerwca 2015 r., podjętą z powołaniem się na postanowienia § 51 w zw. z § 115 pkt 14 Statutu (...), stwierdziło nieważność postanowienia Zarządu ROD (...) w M. z dnia 21 maja 2011 r. w sprawie przydzielenia K. O. działki nr (...), zgodnie z załączonym planem usytuowania. W uzasadnieniu ww. uchwały stwierdzono, że w ocenie Okręgowego Zarządu w O. powyższa uchwała została wydana bez podstawy prawnej z uwagi na fakt, że obecne regulacje prawne, obowiązujące w (...), nie przewidują tego typu regulacji. Wskazano, że po pierwsze Zarząd (...) podejmuje decyzje w formie uchwał, a nie postanowień. Co istotniejsze jednak, poprzez taką decyzję przyznana została działka nie istniejąca w planie zagospodarowania ogrodu, co oznacza, że decyzją Zarządu ROD dokonano w ten sposób zmiany planu zagospodarowania ogrodu, co stanowi wyłączną kompetencję Walnego Zebrania. Prezydium powołało się przy tym na uchwałę nr 14/2015, którą Walne Zebranie postanowiło odrzucić wniosek o powstanie nowej działki na terenie ROD (...) w M., co oznacza, że nie wyraziło zgody na zmianę planu zagospodarowania ogrodu w tym zakresie. Biorąc powyższe pod uwagę Prezydium stwierdziło, że uchwała jako sprzeczna z przepisami jest z mocy prawa nieważna, co obligowało Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. do stwierdzenia jej nieważności, zgodnie z postanowieniem § 51 ust. 3 Statutu (...).

(...) Związek (...) w M. pismem z dnia 24 sierpnia 2015 r. zawiadomił K. S., że w nawiązaniu do postanowień, wynikających z Uchwał nr 54/2015 oraz 55/2015 Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. z dnia 19 czerwca 2015 r., Zarząd Rodzinnego O. Działkowego w M. podjął Uchwałę nr 20 z dnia 08 lipca 2015 r. i zobowiązał pozwaną w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego pisma do doprowadzenia do stanu pierwotnego terenu, na którym dokonała ona nasadzeń, tworząc nową działkę niezgodnie z przepisami (...) oraz podważając Uchwałę nr 14/2015 Walnego Zebrania. Pismo podpisała Prezes ROD (...) J. G..

Kolejnym pismem z dnia 29 września 2015 r. Zarząd (...) w M. poinformował pozwaną o tym, że w dniu 03 października 2015 r. nastąpi fizyczna likwidacja nieprawnie utworzonej działki. Do likwidacji nie doszło na skutek działań, podjętych przez Z. K.. Pismem z dnia 07 października 2015 r. Zarząd (...) ponownie zwrócił się do pozwanej o wydanie spornego terenu w terminie 14 dni.

W kolejnych latach walne zebranie ROD (...) w M. nie podjęło uchwały o zmianie planu zagospodarowania ogrodu, polegającej na utworzeniu nowej działki na terenie, zlokalizowanym w sąsiedztwie działek nr (...). Grunt ten nie stanowi działki w rozumieniu przepisów Statutu i Regulaminu rodzinnego ogrodu działkowego, nie jest objęty planem zagospodarowania przestrzennego ogrodu, nie ma nadanego numeru działki.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód: postanowienie k. 16, notatka służbowa k. 17, potwierdzenie k. 18, pismo Zarządu z dnia 02.06.2012 r. z dowodem doręczenia k. 19-20, uchwała Nr 14/2015 k. 21, uchwała nr 54/2015 k. 23, pismo Zarządu z dnia 24.08.2015 r. z dowodem doręczenia k. 24-25, pismo Zarządu z dnia 29.09.2015 r. z dowodem doręczenia k. 26-27, protokół z likwidacji k. 28, pismo Zarządu z dnia 07.10.2015 r. z dowodem doręczenia k. 29-31, zeznania świadków Z. K. k. 211v.-212, J. K. k. 222v., J. Z. k. 223)

Pozwana podjęła działania, zmierzające do uporządkowania terenu pomiędzy działkami nr (...). Usunęła śmieci, doprowadziła wodę, wykonała ogrodzenie tam, gdzie go nie było, posadziła krzewy i drzewa owocowe oraz inne nasadzenia. Nie jest ona członkiem ROD (...) w M., nie odbyła szkolenia, przewidzianego dla osób ubiegających się o członkostwo i przydział działki, nie spełnia żadnego z kryteriów z § 75 i nast. Statutu (...).

(okoliczności bezsporne k. 174, a ponadto dowód: zdjęcia k. 68-71, zeznania świadków Z. K. k. 211v.-212, J. K. k. 222v., J. Z. k. 223)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne.

Legitymacja czynna strony powodowej nie budzi wątpliwości.

Powód wywodzi swoje roszczenie z unormowania, zawartego w przepisie art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Z treści księgi wieczystej Kw.Nr (...) wynika, że jest ona prowadzona dla nieruchomości gruntowej, położonej w M., gm. D., obejmującej m.in. działkę nr (...), oraz że prawo własności przysługuje Gminie D., natomiast prawo użytkowania wieczystego ww. gruntu – (...) Związkowi (...) (k. 209-210). Z kolei karta rejestracyjna rodzinnego ogrodu działkowego (k. 10) potwierdza prawo do przedmiotowego gruntu ROD (...) w M.. Na korzyść powoda przemawia domniemanie, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Przeciwko domniemaniu prawa, wynikającego z wpisu w księdze wieczystej, nie można powoływać się na domniemanie prawa, wynikające z posiadania (art. 4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Przepis art. 233 k.c. stanowi, że w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Za ugruntowany i niekwestionowany należy uznać pogląd, że wieczystemu użytkownikowi przysługuje petytoryjna i posesoryjna ochrona jego prawa, przy odpowiednim zastosowaniu środków, przysługujących w tym celu właścicielowi, przy czym ochrona ta przysługuje nawet przeciwko właścicielowi nieruchomości w razie naruszenia przez niego prawa wieczystego użytkownika. Tak więc art. 222-230 k.c. mają odpowiednie zastosowanie. (vide: Jacek Gudowski (red.), Jolanta Rudnicka, Grzegorz Rudnicki, Stanisław Rudnicki, Komentarz do art. 222, art. 233 Kodeksu cywilnego). Zatem legitymację czynną w procesie windykacyjnym ma właściciel rzeczy, a także jej użytkownik wieczysty, a legitymację bierną ten, w czyim bezprawnym władaniu rzecz się znajduje.

Okoliczność, że sporny grunt, usytuowany pomiędzy działkami ogrodowymi nr (...), znajduje się w granicach terenu, na którym utworzono Rodzinny O. Działkowy (...) w M., potwierdza realizacyjny plan zagospodarowania tych O., znajdujący się na karcie 61 akt sprawy.

Na uwagę zasługuje, że pozwana zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda podniosła dopiero na ostatnim etapie postępowania. Ani w odpowiedzi na pozew, ani w kolejnych pismach nie kwestionowała ona, że zajęty przez nią grunt należy do ROD (...) w M..

Bezsporne w sprawie było, że pozwana K. S. faktycznie włada przedmiotowym gruntem. Przyznała ona ten fakt zarówno w odpowiedzi na pozew, jak i kilkakrotnie na rozprawie (vide: protokół rozprawy k. 127 v., k. 173, k. 174 v.). Potwierdziła również, że nie jest członkiem ROD (...), że nie odbyła szkolenia, wymaganego dla nowo przyjmowanych członków ROD, i że nie spełnia żadnej z przesłanek, o których mowa w § 75 Statutu (...), zgodnie z którym prawo do działki w ROD nabywa się w drodze ustanowienia prawa do działki, przeniesienia prawa do działki lub wstąpienia w stosunek prawny, wynikający z prawa do działki (vide: k. 173v.). W myśl Regulaminu rodzinnego ogrodu działkowego, w istniejącym rodzinnym ogrodzie działkowym członkostwo (...) i prawo użytkowania działki nadaje zarząd ogrodu (§ 13). Bezsporne w sprawie było, że Zarząd (...) w M. nie podjął uchwały w tym przedmiocie w stosunku do pozwanej.

Pozwana swoje prawo do władania spornym gruntem wywodziła z pewnych czynności Zarządu ROD (...) w M.. Przypomnijmy, że Zarząd ten w dniu 21 maja 2011 r. wydał postanowienie, w którym stwierdził, że w związku ze złożeniem wniosku o przydzielenie pozwanej działki, na posiedzeniu w dniu 21 maja 2011 r. podjął decyzję o przydzieleniu jej działki nr (...), zgodnie z załączonym planem użytkowania. Zarząd stwierdził, że wymieniona działka może być formalnie przyznana pozwanej po odbyciu szkolenia. W dniu 04 czerwca 2011 r. wpłynęło natomiast „na Zarząd kierowane do pozwanej pismo, zatytułowane (...), z tego samego dnia, następującej treści: Zarząd O. Działkowych (...) w O. (...)-(...) M. potwierdza przyznanie działki o powierzchni 200 m 2 w sąsiedztwie działki Nr (...). Działkę można użytkować na normalnych warunkach, jednak ze względu na konieczność nadania nowego numeru /nowo powstałej działki/ ustalenie tego faktu może mieć miejsce po zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie. Po zatwierdzeniu nowej numeracji działki zostanie zaprowadzona pełna ewidencja powyższego, łącznie z nadaniem członkostwa, po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych.” Prezydium Okręgowego Zarządu (...) w O. uchwałą Nr 54/2015 z dnia 19 czerwca 2015 r., podjętą z powołaniem się na § 51 w zw. z § 115 pkt 14 Statutu (...), stwierdziło nieważność postanowienia Zarządu ROD (...) w M. z dnia 21 maja 2011 r., bowiem powyższa uchwała została wydana bez podstawy prawnej. Prezydium podniosło też, że Zarząd (...) podejmuje decyzje w formie uchwał, a nie postanowień. Co istotniejsze jednak, Prezydium wskazało, że decyzją tą przyznana została działka nie istniejąca w planie zagospodarowania ogrodu, co oznacza, że decyzją Zarządu ROD dokonano w ten sposób zmiany planu zagospodarowania ogrodu, co stanowi wyłączną kompetencję Walnego Zebrania.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że sporny grunt nie stanowi działki w rozumieniu przepisów obowiązujących w (...) Związku (...) rodzinnego ogrodu działkowego. Okoliczność ta w zasadzie nie była kwestionowana przez pozwaną. Jej pełnomocnik na rozprawie w dniu 07 grudnia 2016 r. przyznał, że działka nie jest wyodrębniona (vide: k. 127v.). Przyznał też, że sporny grunt stanowił nieużytek, na którym znajdował się śmietnik. Potwierdzeniem powyższego jest realizacyjny plan zagospodarowania ROD (...) w M. (k. 61) oraz okoliczność, podnoszona przez pozwaną, że aby doprowadzić ten teren do stanu, umożliwiającego korzystanie z niego jako działki ogrodowej, trzeba było wykonać szereg prac, w tym wywieźć nieczystości i przeprowadzić rekultywację. Teren ten nie ma również nadanego numeru, jak to jest w przypadku innych działek ogrodowych. Potwierdzili to także przesłuchani w sprawie świadkowie J. K. (k. 222v.) i J. Z. (k. 223).

Skoro tak, konieczne było utworzenie działki ogrodowej, co wymagało zmiany planu zagospodarowania ROD (...) w M.. Procedury, związane ze zmianą takiego planu, unormowane są w Statucie i Regulaminie rodzinnego ogrodu działkowego. Wymaga to po pierwsze podjęcia przez walne zebranie działkowców ROD uchwały, następnie wniosku zarządu ROD o zmianę planu, składanego do prezydium okręgowego zarządu (...). Zmiany w planie zagospodarowania ogrodu dokonuje Prezydium (...) (§ 64 pkt 9 Statutu (...), § 92 Regulaminu rod).

W przypadku spornego gruntu powyżej opisana procedura nie miała miejsca. W konsekwencji tego nie doszło więc do zmiany planu zagospodarowania ROD (...) w M. i utworzenia nowej działki ogrodowej w rejonie działek ogrodowych nr (...).

W związku z powołanym stanem prawnym i opisanym stanem faktycznym Sąd podzielił stanowisko powoda, zgodnie z którym nie doszło do utworzenia działki ogrodowej i pozwana zajmuje sporny teren bez tytułu prawnego, a poczynione przez nią nakłady nie zmieniają powyższego.

Spełnione zostały zatem przesłanki z art. 222 § 1 k.c., od których zależy uprawnienie powoda jako użytkownika wieczystego gruntu do żądania wydania go przez pozwaną wobec bezprawnego nim władania przez nią.

Stwierdzić bowiem trzeba, że czynności Zarządu ROD (...) w M., na które powołuje się pozwana, nie wywarły skutku w postaci zmiany planu zagospodarowania ROD i utworzenia nowej działki ogrodowej. Przesłuchiwany w charakterze świadka J. Z. zeznał, że w związku ze sprawowaniem funkcji członka Zarządu ROD (...) przez rok czasu, czytał przepisy, dotyczące ogrodów działkowych i znał procedury przydzielania działek. Działania Zarządu, podjęte w sprawie działki dla pozwanej, ocenił jako niezgodne z obowiązującymi procedurami. Kierował się on natomiast tym, że „ziemi jest dość dla każdego i że na działkach powinien być porządek”. Na spornym terenie było wysypisko śmieci. Jego działka graniczy ze spornym gruntem, jest to działka nr (...), i był on zainteresowany tym, aby nie było tam wysypiska śmieci (vide: k. 223). Z zeznań świadka J. K., również członka Zarządu ROD (...) w M., wynika, że wiedział on o tym, że o sprawach tych decyduje ogół działkowców. Ogół zadecydował, aby działki nie przydzielić. Przyznał, że nie wgłębiał się w to, jak się przydziela działki (vide: k. 222v.).

Podnoszona przez pozwaną kwestia poczynionych przez nią prac i poniesionych nakładów na urządzenie na spornym gruncie działki ogrodowej, w świetle art. 222 k.c. – nie ma znaczenia. Mogłaby ona być rozpatrywana jedynie w ramach zgłoszonego przez nią zarzutu naruszenia przez powoda jego żądaniem zasad współżycia społecznego. Dla skutecznego podniesienia tego zarzutu wymagane jest wskazanie konkretnej zasady współżycia społecznego, której naruszenie nastąpiło, ewentualnie mogłoby nastąpić na skutek uwzględnienia powództwa. Pomimo zobowiązania przez Sąd pełnomocnika pozwanej do sprecyzowania stanowiska przez wskazanie zasady współżycia społecznego, w zakreślonym terminie nie zostało to uczynione (vide: protokół rozprawy z dnia 23.06.2017 r., k. 174v.). Wskazać przy tym należy, że strona, która powołuje się na zasady współżycia społecznego, sama powinna je przestrzegać. W tym kontekście zauważyć należy, że nie można uznać, że pozwana niejako padła ofiarą niezgodnych z przepisami działań Zarządu ROD (...) w M.. Jest ona wnuczką członka Zarządu tegoż ROD – F. K., który z racji sprawowanej funkcji powinien mieć i zapewne miał znajomość obowiązujących przepisów Statutu i Regulaminu rodzinnego ogrodu działkowego, oraz wynikających z nich procedur m.in. w zakresie przyznawania członkostwa (...), przydzielania działek ogrodowych i tworzenia nowych. Na uwagę zasługuje również, że zarówno postanowienie Zarządu ROD z dnia 21 maja 2011 r., jak i Potwierdzenie z dnia 04 czerwca 2011 r., zawierały pewne warunki, od których spełnienia uzależniano przyznanie pozwanej działki ogrodowej. W pierwszym przypadku było to odbycie przez nią szkolenia, a w drugim – zatwierdzenie przez walne zebranie ROD w związku z koniecznością nadania nowego numeru nowo powstałej działce. Warunki te nie zostały spełnione. Co więcej, pozwana była informowana o negatywnych dla niej decyzjach walnego zebrania i wzywana do wydania spornego terenu. Już pismem z dnia 02 czerwca 2012 r. Zarząd Rodzinnego O. Działkowego (...) w M. powiadomił ją, iż na Walnym Zebraniu Sprawozdawczym w dniu 31 marca 2012 r. nie została podjęta uchwała o utworzeniu nowej działki z nieużytków na terenie ogrodu, w sąsiedztwie działki nr (...), na zapleczu działki (...).

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy w oparciu o dowody z dokumentów w postaci Statutów (...) i Regulaminów rodzinnego ogrodu działkowego, karty rejestracyjnej ROD, treści księgi wieczystej, postanowienia z dnia 21 maja 2011 r., notatki służbowej Prezesa Zarządu ROD, potwierdzenia z dnia 04 czerwca 2011 r., pism, kierowanych do pozwanej, uchwał organów (...) oraz planu ogrodów działkowych, zdjęć spornego terenu i jego mapy. Nie były one kwestionowane przez strony pod względem ich prawdziwości. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków J. K. i J. Z., które uzupełniły obraz sprawy, związanej z przydziałem pozwanej działki ogrodowej. Z pewną ostrożnością Sąd odniósł się do zeznań świadka Z. K. z uwagi na pokrewieństwo z pozwaną i osobiste zaangażowanie świadka w spór o działkę.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy i dowody, Sąd na podstawie art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. 233 k.c. orzekł, jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik, wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na zasądzoną w punkcie 2 wyroku kwotę 77,00 zł. składa się opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. oraz koszty zastępstwa procesowego, wynoszące 60,00 zł., zgodnie z obowiązującym w dniu wniesienia pozwu rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013, poz. 490 ze zm.). O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 623) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., nakazując ściągnąć od pozwanej kwotę 30,00 zł. tytułem opłaty od pozwu, od której powód był zwolniony.

SSR Agnieszka Brzoskowska

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13