Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Selwa

Protokolant: st. sekr. sądowy Dorota Saj

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2017 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku Wytwórni (...) S.A. w D., D. K., P. K. (1), W. C., K. C.

przy udziale zainteresowanych (...) sp. z o. o. we W. i (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym i ustalenie płatnika składek

na skutek odwołań wnioskodawców

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J.

z dnia 14.02.2014r., znak: (...)

z dnia 14.02.2014r., znak: (...)

z dnia 14.02.2014r., znak:(...)

z dnia 14.02.2014r., znak: (...)

I.  oddala odwołania,

II.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Rzeszowie na rzecz r. pr. M. G. kwotę 360 zł powiększoną o wartość podatku VAT tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla zainteresowanego (...) sp. z o.o. we W.,

III.  nie obciąża wnioskodawców Wytwórni (...) S.A. w D., D. K., P. K. (1), W. C., K. C. kosztami zastępstwa procesowego zainteresowanego (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w O. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J.. -

Sygn. akt IV U 902/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 3 października 2017r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. wydał decyzje stwierdzające podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownicy u płatnika Wytwórni (...) S.A. w D. w okresie od 1 maja 2012r. do 30 listopada 2013r. przez :

- K. C. – decyzja z dnia 13 lutego 2014r. (...)

- W. C. – decyzja z dnia 13 lutego 2014r.(...)

- P. K. (1) – decyzja z dnia 14 lutego 2014r. (...)

- D. K. – decyzja z dnia 14 lutego 2014r. (...), znak (...)

- P. K. (2) – decyzja z dnia 14 lutego 2014r. (...)

Od każdej z powyższych decyzji odwołania zostały złożone przez wymienionych w nich ubezpieczonych i przez Wytwórnię (...) S.A. w D.. Zarzucono, że uznanie przez organ rentowy Wytwórni (...) S.A. w D. za płatnika składek jest niczym nieuzasadnione, gdyż nie była ona we wskazanym w decyzjach okresie pracodawcą, a kompetencje pracodawcy przekazała w spornym czasie zainteresowanemu (...) Sp. z o.o. we W. oraz (...)Sp. z o.o. w O. i spółki te z mocy prawa stały się pracodawcą dla zatrudnianych wcześniej przez (...) pracowników. Zdaniem skarżących przejęcie pracowników na nowego pracodawcę zostało dokonane z zachowaniem obowiązujących w tej materii przepisów.

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że jak wynika z ustaleń pokontrolnych nie miało miejsca przejście zakładu pracy i przejęcie części pracowników na mocy art. 23 ^{( 1)} Kodeksu Pracy przez firmę (...). z siedzibą we W. w okresie od dnia 1 maja 2012 r. do 31 października 2012 r. a następnie od 1 listopada 2012 r. przez (...) w O.. W/w podmioty nie przejęły od (...) S.A. w D. żadnych składników majątkowych, ksiąg czy dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przekazanie objęło pracowników biura zarządu, księgowości, logistyki i zakupów, magazynów, bhp i wydziału produkcyjnego, zaś w (...) pozostały strategiczne działy jak Zarząd, handel i marketing, projektowanie i konstruowanie, techniczne przygotowywanie produkcji, kontrola jakości i serwis. W ocenie Oddziału ZUS w J. nie doszło do przejścia zakładu pracy, lecz do outsourcingu kadrowo-płacowego, który nie może stanowić przejścia części zakładu pracy na innego pracodawcę, jeżeli nie przemawia za tym kompleksowa ocena takich okoliczności, jak rodzaj zakładu pracy, przejęcie składników majątkowych i niemajątkowych, przejęcie większości pracowników, przejęcie klientów, a zwłaszcza stopień podobieństwa działalności prowadzonej przed i po przejęciu.

Sąd połączył sprawy z jednostkowych odwołań do łącznego prowadzenia i rozpoznania pod sygn. akt IV U 902/14. Sąd wezwał do udziału w sprawie jako zainteresowanych (...) Sp. z o.o. we W. oraz (...) w O.,

(...) w upadłości likwidacyjnej w O., poparł w całości stanowisko organu rentowego, wniósł o oddalenie odwołań i zasądzeni kosztów zastępstwa procesowego. Wobec tego, że zainteresowana (...) Sp. z o.o. we W., nie posiada organów uprawnionych do reprezentacji, Sąd ustanowił dla tej spółki kuratora w osobie radcy prawnego M. G., która wniosła o oddalenie odwołań i przyznanie wynagrodzenia należnego kuratorowi.

Na rozprawie w dniu 18 lipca 2017r. Sąd wnioskodawca P. K. (2) cofnął odwołanie, wobec powyższego Sąd umorzył postępowanie zainicjowane odwołaniem tego wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wytwórnia (...) S.A. D. prowadzi działalność gospodarczą produkując m.in. konstrukcje metalowe i ich części, zbiorniki, cysterny, pojemniki metalowe, sprzęt i wyposażenie do napędu hydraulicznego i pneumatycznego , pompy, sprężarki, urządzenia chłodnicze i wentylacyjne itp. W ramach prowadzonej działalności spółka zatrudnia pracowników, w tym także K. C., W. C., P. K. (1), D. K. i P. K. (2).

W związku z trudnościami finansowymi, Spółka w marcu 2012r. zawarła układ ratalny z ZUS dotyczący spłaty zaległości z tytułu składek, przy czym nadal poszukiwała „optymalizacji kosztów” i w tym celu nawiązała rozmowy z przedstawicielami (...) sp. z o. o. z siedziba we W., która współpracowała już z innymi przedsiębiorcami z terenu D.. (...) sp. z o. o. proponowała outsourcing usług i obniżenie kosztów prowadzenia działalności podając, iż na utrzymanie dotychczasowych miejsc pracy posiada dotacje. Przed przystąpieniem do rozmów i negocjacji prawnik Wytwórni stwierdził, że spółka (...) działa legalnie i że nie ma przeciwwskazań do nawiązania z nią współpracy.

W dniu 23 marca 2012r. o tego rodzaju działaniach Zarząd Wytwórni poinformował działające w zakładzie związki zawodowe, wskazując, że dojdzie do przekazania na okres 3 lat w trybie art. 23 ^{( 1)} kp pracowników Działu Kadr, Księgowości, Zaopatrzenia, Magazynu, Bhp i Produkcji tj. w sumie ok. 160 osób, które nadal będą świadczyć pracę w zakładzie na niezmienionych warunkach pracy i płacy. W strukturze (...) SA w D. pozostawiono Dział Zarządzania Jakością , Służbę Handlu i Marketingu , Pracownię Projektowo-Konstrukcyjną , Dyrektora Rozwoju i Produkcji, Służbę Technicznego Pogotowia Produkcji, Dział Utrzymania Ruchu, Dział Serwisu, Dyrektora Ekonomiczno- Finansowego/Główny Księgowy.

W informacji z daty 29 marca 2012r. skierowane do związków zawodowych wskazano m.in., że zmiana pracodawcy dla pracowników nie jest skutkiem ograniczenia działalności, redukcji czy zwolnień a wynikiem kolejnego etapu odbudowy firmy. Związki zawodowe nie zgłaszały zastrzeżeń do planowanych zmian. Organizacja (...) z organizacji zakładowej przekształciła się w międzyzakładową i jako taka została zarejestrowana.

W dniu 18 kwietnia 2012r. (...) S.A. w D. – jako usługobiorca zawarła z (...) sp. z o. o. we W. – jako usługodawcą, umowę o świadczenie usług, w której m.in. określono przedmiot tj. szczegółowo wymienione w §1 usługi obejmujące dotychczasową działalność produkcyjną Wytwórni i wskazano, że do realizacji usług usługodawca oddeleguje wykonawców czyli pracowników przejętych do outsourcingu w ramach umowy – porozumienia z daty 18 kwietnia 2012r., zgodnie z którym dotychczasowy pracodawca tj. (...) SA w D. przekazała, na nowego pracodawcę pracowników wymienionych w załączniku nr 1, na warunkach identycznych, jakie pracownicy mieli do dnia 30 kwietnia 2012r., bez szkody dla pracowników. W umowie – porozumieniu o przekazaniu pracowników w trybie art. 23 ¹ kp, w § 4 pkt. 1 zaznaczono, że wszystkie procesy decyzyjne związane z przejętymi pracownikami nadal pozostaną w gestii (...) S.A. a to : stawka wynagrodzenia, dodatki, premie, nagrody i kary, przedłużanie umów, zgoda na urlop wypoczynkowy i inne urlopy, decyzje o rozwiązaniu umowy o pracę. Obowiązki związane ze sporządzaniem i prowadzeniem dokumentacji pracowniczej przypisano R..

W §1 pkt. 6 umowy o świadczenie usług wskazano, że w celu realizacji przez wykonawców usług objętych umową, usługobiorca udostępni na czas trwania umowy wykonawcom niezbędny sprzęt, zgodnie ze standardami obowiązującymi u niego dla danego stanowiska pracy oraz umożliwi dostęp do pomieszczeń socjalnych. Nie było zawartej umowy o użyczenie maszyn i urządzeń produkcyjnych. R. nie objął w posiadanie jakiegokolwiek mienia ruchomego czy nieruchomego należącego do (...). Zgodnie z § 4 i 5 umowy dotyczącymi odbioru usługi i wynagrodzenia, podstawę wystawienia faktury VAT stanowić miało pisemne „rozliczenie realizacji usług” sporządzane i przesyłane przez usługobiorcę, a podlegające akceptacji przez usługodawcę. Ustalono, że wynagrodzenie będzie płatne na podstawie wystawionych przez usługodawcę faktur VAT przelewem na rachunek bankowy wskazany na fakturze. Usługodawca R. Sp. z o. o we W. przyznał usługobiorcy rabat w wysokości 40% kosztów wynagrodzenia wykonawców w okresie pierwszych trzech lat. W dalszych postanowieniach umowy przewidziano, że umowa została zawarta na okres trzech lat, z możliwością wcześniejszego jej wypowiedzenia przez każdą ze stron. Usługodawca zobowiązywał się do pokrywania na rzecz wykonawców kosztów socjalnych – szczegółowo wymienionych co do rodzaju i wartości rocznej w §5 pkt. 7 umowy. W załączniku nr. 1 ustalono obieg dokumentów miedzy stronami, w którym role pośrednika pełnił Koordynator w osobie A. P. – dotychczas członka zarządu (...), który także otrzymał pełnomocnictwo ze spółki (...) do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy

Pracownicy, którzy zostali wymienieni w załączniku nr 1 do umowy – porozumienia o przekazaniu pracowników otrzymali pisemne informacje o zmianie pracodawcy z dniem 1 maja 2012r. zawierające także informacje o zachowaniu dotychczasowych warunków pracy i płacy, miejscy pracy, podległości służbowej z równoczesnym zapewnieniem o pozostawieniu w gestii (...) procesów decyzyjnych związanych z zatrudnieniem w (...) sp. z o. o.

Umowy o tej samej treści co zawarte z (...) Sp. z o.o. we W. , (...) S.A. w D. zawarła z (...). z siedzibą w O. tj. umowę o świadczenie usług z dnia 1 listopada 2012r. i umowę- porozumienie o przekazaniu pracowników w trybie art. 23 ^{( 1)} kp z 31 października 2012r. Została powtórzona procedura informowania pracowników o przekazaniu do „nowego” pracodawcy.

W dniu 1 marca 2013r. (...) S.A. w D. zawarła umowę z Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w Ł. o świadczenie usług o tej samej treści co z w/w Spółkami, przy czym nie zawarto umowy o przejęcie pracowników. W tym przypadku istniała ogólna umowa o współpracy zawarta w dniu 1 marca 2013r. między Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w Ł., a z (...) z siedzibą w O. na mocy, której Spółka (...) miała korzystać przy wykonywaniu swoich usług z pomocy pracowników (...) , wcześniej przejętych od kontrahentów.

Pracownicy K. C., W. C., P. K. (1), D. K. i P. K. (2) zgodnie z zapisami w bazie danych ZUS, byli zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych od 1 stycznia 1999r. do 30 kwietnia 2012r. przez (...) SA w D., od 1 maja 2012r. do 31 października 2012r. przez (...) Sp. z o.o., we W., od 1 listopada 2012r. przez (...)w O. i ponownie od 1 grudnia 2013r przez (...) SA w D..

Pracownicy po 1 maja 2012r. świadczyli taką samą pracę jak dotychczas, jej warunki nie uległy zmianie. Nadal pracowali w tym samym miejscu pracy, a osobą nadzorującą i kontrolującą ich pracę byli dotychczasowi kierownicy przejęci przez firmy (...) Sp. z o.o. we W. i (...) w O.. Pracowali używając dotychczasowego sprzętu i na dotychczasowym stanowisku pracy. Produkcja była wykonywana pod szyldem i na rzecz (...). Dział Handlowy pozyskiwał zlecenia dla (...) i korzyści z realizacji tych zleceń miała (...)

Spółki (...) i (...) zgodnie z zapisami zawartymi w umowie – porozumieniu, nie miały samodzielności w decyzjach kadrowo-płacowych, które nadal faktycznie pozostały w gestii Wytwórni , natomiast rola tych spółek ograniczała się do formalnego prowadzenia dokumentacji pracowniczej i w tym zakresie utrzymywano kontakt z pracownikami spółek wykonującymi prace na terenie W..

Do ustania współpracy z (...) doszło po tym jak pojawiły się problemy z odprowadzaniem składek i wypłatami na rzecz pracowników. „Powrót” pracowników do formalnego zatrudnienia w (...) odbywał się przez przejęcie w trybie art. 23 ^{( 1)} kp, lub – co dotyczyło większej liczby załogi – przez złożenie przez pracowników przygotowanych w kadrach oświadczeń o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy i podpisaniu umów o pracę z (...) na niezmienionych warunkach pracy i płacy, gdyż taki sposób był postrzegany jako korzystniejszy tj. bez ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dowody z dokumentów zalegających w aktach organu rentowego, aktach sprawy (k. 173 ), zeznania świadków , zeznania wnioskodawców i zeznań Prezesa (...) L. W.. Liczne dowody z dokumentów zgromadzone w przebiegu toczącego się postępowania przed organem rentowym, uzupełnione następnie w postępowaniu sądowym pozwoliły przesądzić kwestie w sprawie istotne, ich treść i forma nie budziły wątpliwości. Wnioskodawcy wskazali zaobserwowane przez siebie okoliczności i szczegółowo opisali, jak wyglądała zmiana, którą zakwestionował organ rentowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spór w niniejszym postępowaniu sprowadził się do weryfikacji skuteczności zawierania przez płatnika składek (...) SA w D. umów o świadczenie usług oraz umów - porozumień o przekazaniu/przejęciu pracowników, w kontekście przejścia pracowników na nowego pracodawcę w trybie art. 23 ¹ kp, a w konsekwencji ustalenia kto był pracodawcą dla pracowników, co z kolei jest wyznacznikiem uznania danego podmiotu za płatnika składek.

Zgodnie z treścią art. 4 pkt 2a ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U 2016/ 963 ze zm.) płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników jest pracodawca. Ten sam podmiot realizuje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, co wynika z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2008/164/1027 ze zm. ) oraz Fundusz Pracy, co wynika z art. 104 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz.U. 2013/ 674 ze zm.), a także składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 13.07.2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy ( Dz.U. 2014/272 ze zm.). Ustawodawca w art. 83 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy wprost nakłada na Zakład obowiązek wydania decyzji w zakresie indywidualnej sprawy dotyczącej zgłoszenia do ubezpieczenia.

Zgodnie z treścią art. 23 ^{( 1)} kp w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Zauważyć należy, że treść powołanego przepis wzorowana jest na postanowieniach dyrektywy Rady 2001/23/WE z dnia 12 marca 2001 r. (wcześniej dyrektywy 77/187) w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów. Przepis art. 23 ^{( 1)} kp po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej należy interpretować zgodnie z prawem unijnym a zważywszy, że nie definiuje on przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, ani nie określa kryteriów oceny, czy przejście to nastąpiło, ograniczając się do wskazania jego skutków, najistotniejsze znaczenie ma ustalenie jego prowspólnotowej wykładni w tym zakresie. Ocena czy nastąpiło przejście części zakładu pracy rozumianego jako jednostka gospodarcza na nowego pracodawcę, wymaga ustalenia, czy przejmowana część zakładu pracy zachowała tożsamość, a w szczególności, zależnie od tego, czy działanie jednostki gospodarczej opiera się głównie na pracy ludzkiej czy na składnikach majątkowych. Zatem konieczne jest ustalenie, czy nowy pracodawca przejął decydującą o jej zachowaniu, część pracowników lub majątku przejmowanej jednostki (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 14 czerwca 2012 r., I PK 235/11, 13 marca 2014 r., I BP 8/13, oraz 26 lutego 2015 r., III PK 101/14, i tam powołane wcześniejsze orzecznictwo Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości). Wypadnie więc wskazać, że Trybunał Sprawiedliwości uznał, iż pojęcie jednostki podlegającej przejściu odnosi się do zorganizowanej grupy osób i środków ułatwiających wykonywanie działalności gospodarczej zmierzającej do osiągnięcia określonego celu. W przypadku jednostek, których funkcjonowanie opiera się głównie na składnikach materialnych, decydujące jest przejęcie zasobów materialnych, nawet gdy nie przejęto większości zasobów pracy. (por. wyrok z dnia 11 marca 1997 r. w sprawie C-13/95, wyrok z dnia 25 stycznia 2001 r., C-172/99 ). W orzecznictwie Trybunału podkreśla się nadto, że „przejście" następuje pod warunkiem, iż przekazywana jednostka gospodarcza zachowuje tożsamość (zob. wyrok z dnia 18 marca 1986 r. w sprawie C-24/85). Orzecznictwo TSUE (Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a poprzednio Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości) wydane na gruncie dyrektywy 2001/23/WE skłania do generalnego wniosku, że kryterium decydującym o uznaniu za rzeczywiste przeniesienia przedsiębiorstwa lub jego części jest zachowanie tożsamości jednostki gospodarczej, które wynika przede wszystkim z rzeczywistego kontynuowania lub przejęcia przez nowego pracodawcę tej samej działalności gospodarczej lub działalności podobnej. Wskazana tożsamość jednostki wyznaczana jest między innymi czynnikiem majątkowym przy czym należy podkreślić, że element majątkowy nie ma charakteru wyłącznego. W najnowszym orzecznictwie TSUE wyrażany jest pogląd, że przepisy dyrektywy 2001/23/WE mogą być stosowane także w sytuacji, gdy część przejmowanego przedsiębiorstwa lub zakładu nie zachowuje niezależności organizacyjnej, pod warunkiem, że funkcjonalne więzi pomiędzy poszczególnymi przejmowanymi czynnikami produkcji zostaną zachowane, co będzie pozwalało przejmującemu na ich wykorzystywanie do celu prowadzenia identycznej lub analogicznej działalności gospodarczej. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietna 2010r. sygn. akt I PK 210/09 wskazano, że powierzenie kompleksowej obsługi jednego podmiotu wyspecjalizowanym przedsiębiorcom, świadczącym usługi w oznaczonym zakresie (tzw. outsourcing) - może stanowić przejęcie zakładu pracy w rozumieniu art. 23 ^{( 1)} kp, ale ocena w tym zakresie musi być odniesiona do konkretnych okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy. Należy więc przeprowadzić test porównawczy istotnych okoliczności przemawiających za uznaniem, że doszło do przejęcia części zakładu pracy z konkretnymi ustaleniami faktycznymi w sprawie i przeprowadzić ich kompleksową ocenę. Istotne okoliczności, które należy ocenić to (według katalogu sformułowanego w wyroku ETS z dnia 18.03.1986 r. w sprawie 24/85, Josef Maria Antonius Spijkers przeciwko Gebroeders Benedik Abattoir CV and Alfred Benedik en Zonen BV): typ przedsiębiorstwa lub zakładu; czy zbyte zostały składniki materialne, takie jak budynki i ruchomości; wartość składników niematerialnych w chwili transferu; czy większość pracowników została przejęta przez nowego pracodawcę; czy przejęta została obsługa klientów przedsiębiorstwa; stopień podobieństwa między działalnością prowadzoną przed i po zbyciu przedsiębiorstwa; ewentualna przerwa w działalności przedsiębiorstwa. Nie może ujść uwadze, że przy ocenie transferu pracowników znaczenie ma strona podmiotowa. Koncentruje ona uwagę na związku rodzaju wykonywanej pracy z zespołem majątkowym służącym do jej realizacji. W większości wypadków zadania postawione przed pracownikiem wymagają środków majątkowych, które są dostarczane przez pracodawcę. Bezsprzecznie zakład pracy stanowi zorganizowaną całość osobową i rzeczowo-majątkową, która jest dla pracowników placówką zatrudnienia, miejscem świadczenia pracy. Zakład pracy stanowi zorganizowany zespół środków, na który w typowym układzie składają się elementy materialne i niematerialne, system organizacyjny i załoga. Aspekty: majątkowy, niemajątkowy, osobowy, organizacyjny i zadaniowy w całości wypełniają jego treść.

Aby jednak wyprowadzać z powyższego wiążące dla sprawy wnioski, należy uwzględnić jednostkowy stan faktyczny jaki ustalono w niniejszej sprawie.

Jak ustalono Wytwórnia (...) S.A. w D. prowadzi działalność produkcyjną – konstrukcje metalowe i ich części, zbiorniki, cysterny, pojemniki metalowe, sprzęt i wyposażenie do napędu hydraulicznego i pneumatycznego , produkcja pomp, sprężarek, urządzeń chłodniczych i wentylacyjnych itp. Bez wątpienia powyższa działalność łączy w sobie zasoby osobowe – pracownicy; majątkowe – nieruchomości, maszyny, urządzenia, materiały do produkcji, wytworzony towar i niemajątkowe – projekty, myśl techniczna, system organizacyjny. Wszystkie te elementy musiały współgrać ze sobą by działalność była prowadzona.

Przed dniem zawarcia umowy - porozumienia i umowy o świadczenie usług i datą ich obowiązywania tj. 1 maja 2012 r. występujący w sprawie ubezpieczeni - K. C., W. C., P. K. (1), D. K. i P. K. (2) byli pracownikami odwołującego się zatrudnionymi jako pracownicy produkcyjni. Od 1 maja 2012 r. nadal pracowali w tym samym miejscu i według tych samych zasad, pod faktycznym kierownictwem i nadzorem dotychczasowego płatnika składek czyli (...) i na jego rzecz. Ten pracodawca przyjmował ich pracę i korzystał z efektów pracy pracowników jak również sprawdzał czy pracownicy są na swoich stanowiskach pracy w określonych godzinach, zatwierdzał ilość przepracowanych przez pracowników godzin i na tej podstawie wyliczana była wartość faktury razem z dodatkowymi obciążeniami w postaci składek ubezpieczeniowych, podatku. W gestii (...) pozostały wszelkie sprawy kadrowo – płacowe. Również odbiorcy, klienci pozostali tożsami. Jedynie wynagrodzenie za pracę było fizycznie wypłacane przez Spółkę (...) a potem (...) jednakże z pieniędzy faktycznie przekazanych na ten cel przez odwołującego się. Przelewanie środków pieniężnych celem wypłaty wynagrodzenia było tylko kwestią techniczno – organizacyjną.

Spółka (...) nie przejęła żadnych majątkowych składników (...), nie weszła w ich posiadanie. Wbrew twierdzeniom świadków nie miała miejsca umowa użyczenia składników majątkowych, a jedynie wyrażenie zgody przez (...) na udostępnienie pracownikom sprzętu na ich dotychczasowych miejscach pracy i umożliwienie korzystania z pomieszczeń socjalnych. Nie ma żadnych dowodów w sprawie by ze strony rzekomo przejmujących spółek a to (...) i (...). występowały jakiekolwiek działania typowe w stosunkach pracowniczych, za takie bowiem nie mogą być traktowane czysto formalne i techniczne czynności związanie z prowadzeniem dokumentacji osobowo – płacowej, bez możliwości podejmowania decyzji w tym zakresie.

Decydując się na współpracę z firmami oferującymi outsourcing Wytwórnia wskazała, że jej celem jest przekazanie pracowników ( tak już pismo z 23 marca 2012r. ), dalej, że zmiana pracodawcy dla pracowników nie jest skutkiem ograniczenia działalności firmy ( tak – w piśmie z 29 marca 2012r. ) i w końcu zawarła porozumienie o przekazaniu pracowników, przy czym w żadnym z tych dokumentów nie ma mowy o transferze zakładu pracy, o przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. I rzeczywiście nie przekazano nowemu podmiotowi majątku służącego realizacji zadań, a także, co ważne, zachowano strukturę zarządczą w procesie świadczenia pracy. Takie działanie wypacza sens przejścia zakładu pracy czy części zakładu pracy, z góry ograniczając jego skutki tylko do elementu podmiotowego. Żaden z przepisów kodeksu pracy nie zna pojęcia przekazania pracowników jako takiego, a dopiero przejście zakładu pracy skutkuje przejściem pracowników i zmianą pracodawcy w dotychczasowych stosunkach pracy. Skutek wynikający z art. 23 ¹ kp czyli wstąpienie nowego pracodawcy w dotychczasowe stosunku pracy następuje z mocy prawa i tylko wówczas gdy faktycznie dochodzi do przejścia całości lub części zakładu pracy na nowy podmiot, natomiast nie decydują o tym same umowy zawarte między zakładami pracy. Jak trafnie wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w dotyczącym analogicznego stanu faktycznego wyroku z dnia 31 sierpnia 2016r. I SA/Bk 67/16 - w sytuacjach budzących wątpliwości co do oceny, kto jest pracodawcą w stosunku do pracowników, decydujące jest faktyczne przejęcie zakładu pracy powodujące, że pracownicy świadczą pracę na rzecz kogoś innego niż dotychczas, istotną okolicznością jest także fakt, że w wyniku dokonanych zmian organizacyjnych nie ma zapotrzebowania na pracę danego pracownika w jego dotychczasowym miejscu i rozmiarze. Przejęcie zakładu pracy musi polegać na formalnym nabyciu przedsiębiorstwa lub jego części oraz nie zależy od rodzaju czynności prawnej, na podstawie której, następuje przejęcie części zakładu pracy w faktyczne władanie. Nie może być mowy o przejęciu zakładu bądź jego części na podstawie art. 23 ¹ § 1 kp w sytuacji, gdy zawarta umowa dotyczy wyłącznie przejęcia pracowników, a nie kontynuacji prowadzonej przez stronę działalności przed dokonanym przejęciem, nie obejmuje przejęcia składników majątkowych, a przedmiotem działalności przejmującej spółki ma być wyłącznie wynajem przejętych na mocy porozumienia pracowników.

Raz jeszcze podkreślić należy, że zakład pracy to nie tylko element osobowy – ludzie czy zadania. Szczególnie widoczne jest to w przypadku podmiotu prowadzącego działalność produkcyjną , jak odwołujący się w sprawie, gdzie bez miejsca świadczenia pracy a przede wszystkim hal produkcyjnych, maszyn i urządzeń, materiałów do produkcji itd. działalność nie mogłaby być świadczona. Sami pracownicy bez dostępu do mienia odwołującego, do całej tej infrastruktury mającej charakter majątkowy, nie mogliby takich usług świadczyć. Obowiązek przejęcia innych składników w tym składników majątkowych, które pozwalają normalnie prowadzić działalność gospodarczą jest w takim wypadku konieczny. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 26 lutego 2003 r. I PK 67/02, podstawową przesłanką zastosowania art. 23 ¹ kp jest faktyczne przejęcie władztwa nad zakładem pracy przez nowy podmiot, który staje się pracodawcą. Pogląd ten został powtórzony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 lutego 2017r. I PK 72/16 dotyczącym tożsamej sytuacji jak w niniejszej sprawie tyle tylko, że w odniesieniu do przedsiębiorstwa branży odzieżowej.

Przejęcie tylko pracowników bez przejęcia zorganizowanej części bądź całości zakładu jest w świetle powołanego przepisu po prostu nieskuteczne. Zawarte umowy o świadczenie usług mające zrodzić przejęcie zakładu pracy w istocie nie były realizowane a więc kontynuowany był stan istniejący przed ich spisaniem. Rozłożenie w takim stanie faktycznym kwestii wypłaty wynagrodzenia na dwa podmioty nie zmienia faktu, że mowa jest o jednym i tym samym stosunku prawnym ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 2013 r. II PK 50/13, wyrok Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2014 r. I PK 241/13 ).

Należy uznać, że umowy zawarte pomiędzy (...) SA w D., a (...) Sp. z o.o. we W. i , (...) w O. przeciwnie do tego, co twierdzą odwołujący, stanowią jedynie umowy o świadczenie usług obsługi kadrowej i płacowej i z pewnością nie są objęte dyspozycją art. 23 ^{( 1)} kp, a w konsekwencji nie mogły one wywołać skutku w postaci zmiany pracodawcy. Przeciwna wykładnia, w ocenie Sądu, jest sprzeczna z obowiązującymi standardami ochrony pracowników, a przez to jest nieważna na mocy art. 58 kc – tak też poglądy Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 19 stycznia 2016r. I UK 28/15 w analogicznym stanie faktycznym i prawnym. Poglądy jak wyżej zaprezentowane a dotyczące tożsamej materii jak w niniejszej sprawie są już ujednolicone w orzecznictwie i akceptowane przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie – por. jako przykładowe wyroki sądów administracyjnych : WSA Wrocław z 16 marca 2017r. I SA/Wr 1024/16, WSA Kraków z 21 lutego 2017r. I SA/Kr1350/16; Sądów Apelacyjnych: w Białymstoku z 5 kwietnia 2016r. III AUa 1088/15, w Gdańsku z 6 lipca 2016r. III AUa 357/16, w Rzeszowie z 26 kwietnia 2017r. III AUa 878/16 czy postanowienie Sądu Najwyższego z 30 marca 2016r. I UK 21/16.

Konsekwencją przedstawionego stanowiska jest uznanie przez Sąd Okręgowy, że decyzje wydane przez organ rentowy są prawidłowe, stąd też oddalenie odwołań jako bezzasadnych na podstawie art. 477 ¹⁴§1 kpc.

Orzekając o kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okregowy doszedł do wniosku o zasadności zastosowania zasady wynikającej z art. 102 kpc, zgodnie z którą w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd wziął pod uwagę charakter połączonych spraw, a w szczególności ich jednorodzajowość przejawiająca się w tożsamości materiału dowodowego i zagadnień prawnych, sytuację ubezpieczonych i płatnika (...) S.A. w D. oraz przeświadczenie odwołujących o zasadności ich odwołań, co uzasadnia nie obciążanie skarżących kosztami procesu poniesionymi przez ZUS Oddział w J. i (...)w upadłości likwidacyjnej w O.. Należy zauważyć, iż odwołujący się ubezpieczeni znajdują się na trudnym bo dość niewielkim rynku pracy w D., a złożyli swoje odwołania z przeświadczeniem o ich zasadności mając jednocześnie na celu ochronę swojego pracodawcy a co za tym idzie swoich stanowisk pracy. Podobnie o zasadności swoich odwołań przekonany był płatnik (...) S.A. w D., który zawierając umowę z (...) Sp. z o.o. we W. a następnie (...) w O. przeprowadził swoiste rozeznanie co do możliwości takich rozwiązań a ZUS także nie kwestionował wcześniej faktu zmiany płatnika składek jako działania legalnego. Sąd miał również na uwadze znany z urzędu fakt, iż to na skutek działań m.in. (...) sp. z o. o. i (...). w O., które obecnie są przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Regionalna we W. doszło do pokrzywdzenia szeregu przedsiębiorców, którzy w tym postępowaniu uzyskali status właśnie pokrzywdzonych. Zasądzenie w takich warunkach kosztów zastępstwa procesowego od skarżących było by działaniem niesprawiedliwym i stąd orzeczenie o nieobciążaniu wnioskodawców kosztami zastępstwa procesowego tych stron, przy zastosowaniu zasady słuszności określonej w art. 102 kpc. Dodatkowo prezentowane stanowisko Sądu uzasadnia również niezbędny nakład pracy pełnomocnika organu rentowego i pełnomocnika (...). w upadłości likwidacyjnej w O., a także rzeczywisty wkład pracy pełnomocników w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Urzędowo jest Sądowi wiadome, że spraw o tożsamym przedmiocie sporu, między tymi samymi stronami jest więcej, niż rozpoznane w toczącym się postępowaniu, a w każdej z nich, pełnomocnicy ograniczają się do tożsamych działań. – tak również w Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 26 kwietnia 2017r. III AUa 878/16.

O wynagrodzeniu dla kuratora Sąd orzekł na podstawie przepisu §1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r., w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. 2013/1476 ). W rozporządzeniu tym nie zostały określone żadne kryteria, jakimi należy kierować się przy ustalaniu wynagrodzenia kuratora, poza maksymalna wysokością tj. wynagrodzenie nie może przekraczać stawek minimalnych przewidzianych w przepisach dotyczących opłat za czynności adwokackie lub radców prawnych. Wobec powyższego sięgnąć należy do art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. 2016/623 ), który zawiera delegację dla Ministra Sprawiedliwości do określenia wysokości wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla danej strony w sprawie, i w którym ustawodawca wskazał, że ustalając wysokość wynagrodzenia, należy mieć na względzie rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości i nakład pracy kuratora. Wypadnie więc wskazać, że w sprawie nie prowadzono rozbudowanego postępowania dowodowego, wymagającego częstego udziału i zaangażowania kuratora, zaś fakt, że sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia spowodował ograniczenie nakładu pracy kuratora. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 maja 2012r. ( I UZ 17/12, OSNAPiUS 2013/11-12/141 ) wydanie przez organ rentowy wielu decyzji dotyczących wysokości podstawy składek na ubezpieczenie społeczne osobno do każdego ubezpieczonego (pracownika tego samego pracodawcy) nie powinno przekładać się na zwielokrotnienie kosztów zastępstwa procesowego stron, albowiem nakład pracy pełnomocnika płatnika we wszystkich sprawach nie jest o wiele większy, niż gdyby prowadzona była jedna sprawa z udziałem wszystkich zainteresowanych. W uzasadnieniu do przedmiotowego orzeczenia Sąd Najwyższy odnosił się co prawda do zastosowania art. 102 kpc, ale trafnie zostało w nim wyjaśnione, że niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika, przy uwzględnieniu przedmiotu sporu oraz przebiegu postępowania sądowego, przemawiała za przyznaniem stawki wynagrodzenia odpowiadającej prowadzeniu jednej a nie kilku spraw. Od dnia 1 stycznia 2016 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2015 r. poz. 1805) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804). Ponieważ przyznanie wynagrodzenia kuratorowi jest zbliżone w swej konstrukcji do przyznania wynagrodzenia dla radcy prawnego ustanowionego z urzędu, zatem Sąd orzekając w tym zakresie, zastosował przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu i zasądził kwotę 360 zł podwyższona o wartość podatku VAT.