Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X C 2264/17 upr.

UZASADNIENIE

Powodowie, G. C., A. Z. i A. G., prowadzący działalność gospodarczą jako P.H.U. (...) spółka cywilna z siedzibą w T., wnieśli o zasądzenie solidarnie na ich rzecz od pozwanej D. Z. kwoty 5.233,15 zł. z odsetkami umownymi za opóźnienie od kwoty 5.023,15 zł. od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wnosili również o zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania podali, że dochodzona wierzytelność wynika z umowy pożyczki gotówkowej na kwotę 5.090,00 zł., zawartej z pozwaną w dniu 07 stycznia 2016 r. Pozwana zobowiązała się spłacić pożyczkę w 24 miesięcznych ratach do 30 – go dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 29 lutego 2016 r. Pozwana spłaciła trzy raty w łącznej wysokości 778,00 zł., które zaksięgowano na poczet kosztów wezwań, odsetek za opóźnienie od niespłaconych w terminie rat, odsetek kapitałowych i kapitału. W związku z brakiem spłaty czwartej raty, powodowie wezwali pozwaną do zapłaty pod rygorem podjęcia czynności windykacyjnych, jednak bezskutecznie. Wobec braku spłaty kolejnych rat, pozwana była wielokrotnie wzywana do zapłaty, ale bez skutku. Powodowie podjęli czynności windykacyjne, które nie przyniosły żadnego rezultatu. W związku z tym powodowie wypowiedzieli warunki umowy pożyczki z zachowaniem 30 – dniowego terminu. W dniu 13 października 2016 r. pożyczka stała się w pełni wymagalna. Na dochodzoną pozwem należność główną składa się: kwota 4.507,11 zł. tytułem niespłaconego kapitału pożyczki, kwota 183,39 zł. tytułem niespłaconych odsetek kapitałowych, skapitalizowanych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na dzień 12 października 2016 r., kwota 28,39 zł. z tytułu niespłaconych odsetek za opóźnienie od niespłaconych w terminie rat, naliczonych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na dzień 12 października 2016 r., kwota 304,26 zł. tytułem odsetek za opóźnienie od zadłużenia przeterminowanego, kwota 60,00 zł. z tytułu wezwań do zapłaty i kwota 150,00 zł. z tytułu podejmowanych czynności windykacyjnych.

Pozwana, D. Z., nie stawiła się na rozprawę i nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Powodowie G. C., A. Z. i A. G. zawarli umowę spółki cywilnej pod nazwą P.H.U. (...) S.C. z siedzibą w T.. W jej ramach prowadzą działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa kredytowego, udzielania kredytów gotówkowych, hipotecznych i samochodowych.

(dowód: umowa spółki cywilnej k. 11)

Pozwana, D. Z., zawarła z powodami w dniu 07 stycznia 2016 r. umowę pożyczki gotówkowej na okres od dnia 07 stycznia 2016 r. do dnia 30 stycznia 2018 r. Pożyczkodawcy udzielili pożyczkobiorcy pożyczki solidarnie. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 5.666,24 zł. i stanowiła sumę całkowitej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 3.000,00 zł. i stanowiła kapitał pożyczki, udostępniony pożyczkobiorcy w dniu zawarcia umowy z wyłączeniem części kapitału pożyczki, przeznaczonego na pokrycie prowizji, zgodnie z § 10 umowy. Pozwana zobowiązała się do zwrotu pożyczki w ratach miesięcznych, zgodnie z harmonogramem spłat, stanowiącym załącznik Nr 1 do umowy. W myśl § 10 umowy, od kapitału pożyczki pożyczkodawca pobrał jednorazowo w dniu wypłaty prowizję w wysokości 2.090,00 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił 2.666,24 zł., na którą składała się prowizja w kwocie 2.090,00 zł. oraz kwota odsetek, należnych za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 576,24 zł. W § 12 umowy uregulowano postępowanie w razie niezapłacenia przez pożyczkobiorcę raty w terminie, określonym w harmonogramie spłaty. Przewidziano m.in., że koszty związane z niewykonaniem zobowiązania wynoszą: za każde wezwanie do zapłaty 20,00 zł., za ostateczne wezwanie do zapłaty 20,00 zł., za czynności windykacyjne, podejmowane po wezwaniu do zapłaty - 150,00 zł.

(dowód: umowa pożyczki z harmonogramem spłat k. 12-14)

Pismem z dnia 07 czerwca 2016 r. powodowie wystosowali do pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 254,77 zł. w terminie 7 dni. Ponowne pismo z dnia 08 lipca 2016 r. obejmowało wezwanie do zapłaty kwoty 512,59 zł. W ostatecznym wezwaniu do zapłaty z dnia 08 sierpnia 2016 r. powodowie domagali się uregulowania należności w kwocie łącznie 772,86 zł. w terminie 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W dniu 24 sierpnia 2016 r. sporządzony został protokół windykacyjny z wizyty u pozwanej w dniu 24 sierpnia 2016 r. i w dniu 22 września 2016 r. Pismem z dnia 07 września 2016 r. powodowie wypowiedzieli umowę pożyczki z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia, jednocześnie informując, że do zapłaty pozostaje należność w kwocie 4.881,13 zł.

(dowód: wezwania do zapłaty k. 15, 16, 18, protokół windykacyjny k. 19, wypowiedzenie umowy pożyczki k. 20)

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo podlegało uwzględnieniu jedynie w części.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dokumenty, przedłożone przez powodów, których prawdziwość i wiarygodność nie została zakwestionowana.

Wynika z nich niewątpliwie, że strony łączyła umowa pożyczki i że pozwana zobowiązała się do spłaty zaciągniętego zobowiązania w comiesięcznych ratach.

W niniejszej sprawie zaistniały przesłanki do wydania wyroku zaocznego (art. 339 § 1 k.p.c.). W takim przypadku – co do zasady – Sąd przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych, przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych, doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (art. 339 § 2 k.p.c.).

Z treści zawartej przez strony umowy wynika niewątpliwie, iż pozwana zobowiązała się względem powodów do spłaty zaciągniętego zobowiązania, zgodnie z harmonogramem, stanowiącym załącznik Nr 1. Pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu na spłatę dochodzonego roszczenia. Nadto, nie zaprzeczyła twierdzeniom powodów, zawartym w pozwie. Sąd oparł się zatem w przeważającej mierze na tych twierdzeniach oraz na przedstawionych przez powodów dokumentach.

W ocenie Sądu, niewątpliwie zasadny i nie sprzeciwiający się przepisom prawa był dochodzony przez powodów obowiązek zwrotu kapitału pożyczki, rozumianego jako kapitał pożyczki, udostępniony pozwanej jako pożyczkobiorcy (§ 1 pkt 3 umowy, k. 12). Sąd uznał w związku z tym, iż powodom należy się od pozwanej całość dochodzonego pozwem roszczenia z tytułu tak rozumianego niespłaconego kapitału, a ponadto kwota 183,39 zł. tytułem niespłaconych odsetek kapitałowych, skapitalizowanych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na dzień 12 października 2016 r., kwota 28,39 zł. z tytułu niespłaconych odsetek za opóźnienie od niespłaconych w terminie rat, naliczonych na ostatni dzień wypowiedzenia umowy pożyczki, czyli na dzień 12 października 2016 r., kwota 304,26 zł. tytułem odsetek za opóźnienie od zadłużenia przeterminowanego oraz kwota 60,00 zł. z tytułu wezwań do zapłaty, tj. łącznie kwota 2.993,15 zł. Sąd uznał za zasadne również roszczenie powoda o odsetki od ww. należności, w związku z czym zasądził je zgodnie z żądaniem pozwu, tj. odsetki umowne za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, czyli od dnia 10 kwietnia 2017 r. (data stempla pocztowego jako data nadania pozwu u operatora pocztowego), do dnia zapłaty. (art. 481 k.c.)

W ocenie Sądu, powodowie nie udowodnili całości dochodzonego pozwem roszczenia co do wysokości. Uzasadnione wątpliwości budzi bowiem możliwość zasądzenia należności z tytułu prowizji w kwocie 2.090,00 zł. i kwoty 150,00 zł. tytułem podjętych czynności windykacyjnych.

Zgodnie z ogólną regułą dowodową, zawartą w przepisie art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 k.c. jest przepis art. 232 k.p.c., który stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Odnośnie prowizji, podnieść należy, że nie wiadomo, z jakiego tytułu została pobrana ww. opłata w kwocie 2.090,00 zł., którą przy kwocie pożyczki, wynoszącej 3.000,00 zł., należy uznać za wygórowaną, i która w istocie zawyżała całkowity koszt zaciągniętego zobowiązania. Powodowie w żaden sposób nie wykazali zasadności pobrania tak wysokiej prowizji i jej ekwiwalentności. Zapisy umowy nie wskazują sposobu ustalenia jej wysokości i podstawy jej pobrania.

Z okoliczności niniejszej sprawy wynika, że umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami, oparta była o istniejący u strony powodowej wzorzec umowy. Postanowienia umowy nie były z pozwaną negocjowane (poza wysokością kwoty wypłaconej pożyczki), a pozwana zawarła tę umowę jako konsument. Powyższe powoduje, iż konieczne stało się rozważenie, czy w świetle art. 385 1 § 1 k.c. postanowienie umowne, przewidujące obowiązek zapłaty przez pożyczkobiorcę prowizji, jako że nie zostało uzgodnione indywidualnie z pozwaną – konsumentem, jest dla niej wiążące. Zgodnie z tym przepisem, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Z art. 385 1 § 3 k.c. wynika, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy, zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Zdaniem Sądu, z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. W ocenie Sądu, zapis umowy, pozwalający stronie powodowej na pobranie prowizji 2.090,00 zł. (przy kwocie udzielonej pożyczki 3.000,00 zł.) godzi w dobre obyczaje oraz narusza w sposób rażący interes konsumenta. Opłatę tę należy uznać za rażąco wygórowaną i nie mieszczącą się w granicach swobody kontraktowania, określonej w art. 385 1 k.c., zważywszy że dłużnik zmuszony był przystać na tak ustalone warunki ze względu na swoją słabszą pozycję negocjacyjną. Wskazać należy, iż umowa nie przewiduje żadnego świadczenia wzajemnego pożyczkodawcy, odpowiadającego obowiązkowi zapłaty tej kwoty. Świadczy to jednoznacznie o tym, iż zastrzeżona ona została jedynie w celu maksymalizacji zysków wierzyciela, co prowadzi do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych i nie powinno korzystać z ochrony prawnej. Opłata ta przysporzyłaby nadmiernych i nieusprawiedliwionych zysków wierzycielowi. Jednocześnie, jako że postanowienie umowne, dotyczące tej opłaty, nie zostało indywidualnie uzgodnione z pozwaną, z mocy art. 385 1 § 1 k.c. nie wiąże ono stron. Nie prowadzi to jednocześnie do nieważności pozostałych postanowień umowy, zgodnie bowiem z art. 385 1 § 2 k.c. strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Poważne wątpliwości Sądu wzbudziły twierdzenia powodów w przedmiocie poniesionych przez nich i dochodzonych pozwem kosztów czynności windykacyjnych. Dowodem na powyższą okoliczność miała być treść umowy i protokół windykacyjny z dnia 24 sierpnia 2016 r. (karta 19). Podnieść należy, że wydatków z tego tytułu powodowie w żaden sposób nie udokumentowali. Zgodnie z przepisem art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W ocenie Sądu, powodowie nie udokumentowali należności z ww. tytułu, wbrew dyspozycji powołanego art. 6 k.c.

Sąd miał na uwadze, że w sporach z konsumentami należy zachować szczególną ostrożność przy ocenie ewentualnego przyjęcia za prawdziwe twierdzeń, zawartych w pozwie, zwłaszcza w sprawach, w których konsument nie podejmuje jakiejkolwiek obrony. Podkreślić przy tym należy, że sama możliwość wydania wyroku zaocznego nie zmienia rozkładu ciężaru dowodu.

Wobec powyższego na podstawie powołanych przepisów oraz art. 353 k.c. i art. 354 § 1 k.c. zasądzono od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 2.993,15 zł. (5.233,15 zł. – 2.090,00 zł. – 150,00 zł.), przy czym odsetki od kwoty 2.933,15 zł. (5.023,15 zł. – 2.090,00 zł.), jak w punkcie 1 wyroku, oddalając powództwo w pozostałej części, jak w punkcie 2, tj. w części, dotyczącej prowizji w kwocie 2.090,00 zł. i kosztów windykacji w wysokości 150,00 zł.

O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 98 i nast. k.p.c. Przepisy te ustanawiają dwie zasady ich ponoszenia, a mianowicie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i zasadę zwrotu kosztów celowych. W szczególności zgodnie z art. 100 zd. 1 k.p.c., w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powód wygrał w 57,20 %. Domagał się zasądzenia kosztów procesu w łącznej kwocie 2.067,00 zł., na którą składa się opłata od pozwu 250,00 zł., opłata od pełnomocnictwa 17,00 zł. i koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1.800,00 zł. Pozwana nie wykazała, aby poniosła koszty procesu. Zatem powodom należy się od pozwanej zwrot kwoty 1.182,33 zł. (2.067,00 zł. x 57,20 %).

W związku z powyższym, Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 3 wyroku.

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na mocy art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c.

SSR Agnieszka Brzoskowska