Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2013 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSA Stanisław Tomasik

Sędziowie SO Tadeusz Węglarek

p.o. SO Tomasz Ignaczak (spr.)

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Violetty Włodarczyk

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2013 roku

sprawy Z. K.

oskarżonego z art.284§2 kk

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 25 stycznia 2013 roku sygn. akt II K 1026/12

na podstawie art.437§2 kpk, art.440 kpk w zw. z art. 438 pkt 1 kpk uchyla zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego Z. K. i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Mazowieckim.

Sygn. akt IV Ka 325/13

UZASADNIENIE

Z. K. został oskarżony o to, że:

w okresie 18.07 – 24.07.2012 roku w T. M.. przywłaszczył sobie dwa rowery łącznej wartości 1500 zł. na szkodę wypożyczalni rowerów (...) sp. z o.o., tj. o czyn z art. 284 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie M.. wyrokiem z dnia 25 stycznia 2013 roku w sprawie sygn. akt II K 1026/12:

1.  uznał oskarżonego w miejsce zarzuconego mu czynu za winnego tego, że w nocy z 14 na 15 lipca 2012 roku w T. przywłaszczył sobie dwa rowery .łącznej wartości 1500 zł. na szkodę wypożyczalni rowerów (...) sp. z o.o. w Ł., tj. czynu z art. 284 § 2 kk i za to na podstawie art. 284 § 2 kk wymierzył mu karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie;

2.  na podstawie art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 1500 zł.;

3.  orzekł o kosztach sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez prokuratora i przez oskarżonego.

Apelacja prokuratora zaskarżyła wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego, zarzucając wyrokowi naruszenie prawa karnego materialnego mającego wpływ na treść wyroku, tj. art. 284 § 2 kk, wyrażające się w orzeczeniu kary ograniczenia wolności, mimo, iż przepis ten takiej kary nie przewiduje, a Sąd nie przyjął ani przypadku mniejszej wagi, ani nie zastosował art. 58 § 3 kk.

W konkluzji prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Oskarżony zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze. Wniósł o warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej karny ograniczenia wolności, względnie o jej odroczenie.

Na rozprawie apelacyjnej obecne na niej strony potrzymały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora odniosła ten skutek, że w wyniku jej rozpoznania zaszła konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Prawdą jest, że Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę nie przewidzianą w sankcji powołanej normy prawa karnego materialnego ( art. 284 § 2 kk przewiduje jedynie karę pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat). Wymierzenie kary ograniczenia wolności byłoby możliwe albo przy przyjęciu przypadku mniejszej wagi z art. 284 § 3 kk albo przy zastosowaniu dyspozycji z art. 58 § 3 kk, co jednak wymagało powołania tego przepisu w podstawie prawnej wymiaru kary. Na intencję zastosowania art. 58 § 3 kk wskazuje zresztą uzasadnienie zaskarżonego wyroku. I gdyby problem w tej sprawie ograniczał się jedynie do tego, to Sąd drugiej instancji mógłby ( mimo wniosku zawartego w apelacji prokuratora o uchylenie zaskarżonego wyroku) pokusić się o orzeczenie reformatoryjne i uzupełnić podstawę prawną wymiaru kary o dyspozycję art. 58 § 3 kk.

Niestety – w sprawie wystąpił jeszcze jeden, o wiele istotniejszy problem, który umknął uwadze nie tylko Sądu Rejonowego, ale również prokuratora. Otóż Sąd Rejonowy skazał oskarżonego za czyn z art. 284 § 2 kk mimo, że opis tego czynu nie zawiera wszystkich znamion powołanej normy prawa karnego materialnego. W art. 284 § 2 kk ustawodawca penalizuje kwalifikowaną postać przywłaszczenia mienia – chodzi w tym czynie o mienie „powierzone”. Opis czynu, za który został skazany oskarżony, pasuje do podstawowej postaci tego przestępstwa, penalizowanej w art. 284 § 1 kk ( zagrożonej karą pozbawienia wolności do lat 3). Tymczasem w realiach sprawy oczywiste jest, że oskarżony przywłaszczył mienie powierzone ( wypożyczone mu rowery). Już w akcie oskarżenia nie uwzględniono tego w opisie czynu, a Sąd meriti, mimo dokonywania zmian w opisie czynu, błąd ten powielił.

Doszło zatem do naruszenia prawa karnego materialnego, które miało wpływ na treść wyroku, albowiem opis czynu przypisanego oskarżonemu przyjęty przez Sąd Rejonowy nie zawiera znamion zastosowanej normy prawa karnego materialnego.

Na domiar złego profesjonalny apelant w apelacji wniesionej na niekorzyść oskarżonego nie zauważył tego ( podniósł jedynie kwestie wymierzenia nie przewidzianej przez przepis kary) i nie wniósł w tym przedmiocie żadnego zarzutu ( nie wnosił o zmianę opisu czynu).

Zgodne z art. 440 kpk jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, podlega ono zmianie na korzyść oskarżonego albo uchyleniu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów. W takiej sytuacji procesowej ( zmiana na niekorzyść przy braku zarzutu w apelacji pochodzącej od profesjonalisty) Sąd odwoławczy nie może zmienić wyroku ( bo nie ma takich zarzutów apelacyjnych, treścią których w przypadku apelacji prokuratora wniesionej na niekorzyść oskarżonego jest związany – vide art. 434 § 1 zd. II kpk ) ale może zaskarżony wyrok uchylić na podstawie art. 440 kpk ( bo w tym trybie Sąd pierwszej instancji orzekający ponownie nie będzie związany treścią zarzutów prokuratora w zakresie, w jakim nastąpi „przełamanie apelacji” ).

Utrzymanie ( nawet po ewentualnej zmianie polegającej na uzupełnieniu podstawy wymiaru kary o art. 58 § 3 kk) zaskarżonego wyroku byłoby rażąco niesprawiedliwe – albowiem oznaczałoby utrzymanie w mocy wyroku skazującego za czyn, którego opis nie zawierał znamion zastosowanej normy prawa karnego materialnego. Dlatego Sąd Okręgowy musiał zaskarżony wyrok uchylić i przekazać tą sprawę do ponownego rozpoznania.

Wobec uchylenia wyroku do ponownego rozpoznania z przyczyn podanych powyżej Sąd Okręgowy nie będzie odnosił się do zarzutów zawartych w apelacji oskarżonego ( art. 436 kpk).

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd Rejonowy:

-

rozważy dokonanie zmiany opisu czynu tak, aby czyn przypisany sprawcy zawierał wszystkie znamiona z art. 284 § 2 kk;

-

jeżeli uzna, że nie zachodzi przypadek mniejszej wagi, a oskarżonemu należy wymierzyć karę wolnościową, to przy podstawie prawnej wymiaru tej kary zastosuje art. 58 § 3 kk;

-

w związku z deklaracją oskarżonego zawartą w jego apelacji, jakoby podjął pracę zawodową, co uniemożliwia mu wykonywanie pracy w ramach kary ograniczenia wolności, rozważy ( po uprzedniej weryfikacji deklaracji oskarżonego ) orzeczenie w trybie art. 58 § 3 kk kary grzywny– przy czym będzie przy wymiarze kary pamiętał o zasadzie zakazu reformationis in peius ( apelacja prokuratora nie zarzucała niewspółmierności kary, a jedynie naruszenie prawa karnego materialnego, a „przełamanie” zarzutów tej apelacji przez Sąd Okręgowy w trybie art. 440 kpk dotyczy jedynie opisu czynu, co powoduje, że orzeczona kara nie może być dla oskarżonego bardziej dolegliwa niż ta, jaka orzeczono w zaskarżonym wyroku - co nie oznacza, że musi być taka sama, może to być kara grzywny po odpowiednim przeliczeniu dni ograniczenia wolności na stawki dzienne grzywny);

-

co do postępowania dowodowego w szerokim stopniu skorzysta z dyspozycji art. 442 § 2 kpk.

Wobec powyższego orzeczono jak w wyroku.

.