Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 marca 2016 roku, odmówił M. N. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dodatkowo jako członek otwartego funduszu emerytalnego nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku okres: 25 lat ogólnego stażu pracy.

Nie uwzględniono do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 lipca 1973 roku do 15 grudnia 1977 roku w zakładzie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, gdyż świadectwo pracy wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 10 czerwca 2013 roku nie spełnia wymogów formalnych - nie zostało wystawione przez macierzysty zakład pracy. Przedłożone pełnomocnictwo z dnia 10 grudnia 2012 roku firmy (...) z o.o. do wystawiania świadectw pracy w szczególnych warunkach pracownikom firmy (...) nie może stanowić środka dowodowego w sprawie ponieważ jest to kserokopia - brak oryginału bądź potwierdzenia za zgodność z oryginałem przez upoważnionego pracownika.

(decyzja –k. 6 plik II akt ZUS)

Odwołanie od w/w decyzji w dniu 27 maja 2016 roku, przez swojego pełnomocnika, złożył M. N. podnosząc, że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego. Skarżący wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie prawa do emerytury i uwzględnienie okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach w okresie od dnia 16 grudnia 1977 roku do 30 kwietnia 1988 roku w firmie (...) w Ł. na stanowisku elektryk oraz w okresie od dnia 25 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku na (...) nr (...) przy ulicy (...) w Ł. a także w okresie od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 31 lipca 2002 roku na stacji benzynowej przy Al. (...) w Ł..

(odwołanie - k. 2- 5)

W odpowiedzi organ rentowy wniósł o jego oddalenie przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto wskazał, że Zakład nie uznał M. N. do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach podnoszonego w odwołaniu okresu zatrudnienia w Kombinacie (...) od 16 grudnia 1977 roku do 30 kwietnia 1988 roku na stanowisku „elektryka”, bowiem świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1988 roku nie spełnia przesłanek określonych w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 1983 roku. Dodatkowo Zakład nie zaliczył do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) S.A. od dnia 25 czerwca 1989 roku do dnia 25 września 1989 roku na stanowisku „agent stacji paliw”, w (...) od dnia 25 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku na stanowisku „sprzedawcy” w Firmie Handlowo-Usługowej (...) od dnia 1 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku „sprzedawcy”, bowiem złożone świadectwa pracy nie spełniają przesłanek określonych w przepisach wyżej cytowanego rozporządzenia, ponadto brzmienie art. 32 ust. 1 w/w ustawy oraz § 1 i 2 w/w rozporządzenia nie pozostawiają wątpliwości, że z prawa do emerytury w obniżonym wieku mogą skorzystać pracownicy, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach określonych w w/w aktach. Osoby zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej nie są pracownikami w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy.

(odpowiedź na odwołanie k. 9 - 10)

Na rozprawie w dniu 7 lutego 2017 roku wnioskodawcy wniósł o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia w Zakładzie (...) od grudnia 1977 roku do kwietnia 1988 roku oraz na stacji paliw Z. F. od września 1989 roku do 1999 roku.

(stanowisko wnioskodawcy e - protokół z dnia 27 lutego 2017 roku 00:03:31 -00:06:08)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. N. urodził się w dniu (...). W dniu 23 marca 2016 roku wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek o emeryturę k. 1 - 6 plik II akt ZUS)

Wnioskodawca w okresie od dnia 16 grudnia 1977 roku do 30 kwietnia 1988 roku M. N. był zatrudniony w Kombinacie (...) w Ł.. Świadczył pracę w wymiarze pełnego etatu, przy czym :

- od dnia 28 grudnia 1977 roku - na stanowisku elektryk w D. TE,

- od dnia 1 lipca 1980 roku - na stanowisku elektryka zmianowego w Oddziale Elektroenergetycznym UE;

- od dnia 1 lipca 1982 roku - na stanowisku elektryka w Wydziale UE;

- od dnia 1 lipca 1983 roku - na stanowisku elektryka w Oddziale ZE - Odlewnia

(umowa o prace z dnia 28 grudnia 1977 roku -wszyta koperta k. 40, angaż z dnia 29 września 1980 roku - wszyta koperta k. 40, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1988 roku - wszyta koperta k. 40,umowa o pracę z dnia 28 grudnia 1977 roku - wszyta koperta k. 40, angaż z dnia 28 czerwca 1980 roku - wszyta koperta - k. 40, angaż z dnia 24 lipca 1982 roku - wszyta koperta k. 40, angaż z dnia 21 lipca 1983 roku - wszyta koperta k. 40)

Wnioskodawca przez cały okres swojego zatrudnienia pracował na stanowisku elektryka i zajmował się pracami konserwacyjno-remontowymi urządzeń i maszyn zasilanych energią elektryczną. Prace wykonywał na oddziałach w czasie produkcji, jak również w niewielkim zakresie także w warsztacie, który znajdował się wprawdzie w osobnym pomieszczeniu ale na terenie hali produkcyjnej. Warunki tam panujące był podobne jak na hali.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:26:46 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...):06:37 - 00:15:55, zeznania świadka K. S. e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:05:34 - 00:12:02, zeznania świadka W. F. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:09:154 - 01:24:34)

Do obowiązków M. N. należało utrzymywanie wszystkich urządzeń elektrycznych pracujących w ruchu na działach produkcji tj. na odlewni, odlewni precyzyjnej, hali głównego mechanika gdzie były frezarki i tokarki jak również w stacji 110 kw wysokiego napięcia czy podstacji 15 kw niskiego napięcia. Wnioskodawca pracował przy piecach indukcyjnych sprawdzał ich zasilanie i sterowanie, przy taśmociągach, naprawiał silniki jak się spaliły. Wnioskodawca wraz z mechanikami rozkładał taki silnik, przewijacze przewijali silnik, później M. N. go składał, podłączał i sprawdzał czy silnik nadaje się do zamontowania poprzez podłączenie w różnych fazach na taśmociągu. Na hali odlewni znajdowała się także podstacja 15 kw. (...) ta służyła do przełączania różnych maszyn, pieców odlewniczych czy urządzeń, które tam pracowały.

Część czasu zajmowała też naprawa i konserwacja linii elektrycznych, głównie w kanałach, gdzie pracowały taśmociągi poniżej poziomu zero. Było tam duże zapylenie węglowe zaś taśmociągi cały czas pracowały. Naprawa danej maszyny odbywała się w czasie gdy pozostałe były w ruchu. Wnioskodawca konserwował i wymieniał także kable elektryczne, które były rozprowadzone po całej hali produkcyjnej oraz oświetlenie elektryczne.

Zdarzało się, że pełnił dyżury na stacji transformatorów 110 kw, która mieściła się w osobnym budynku, praca sprowadzała się do przeglądania stanu tego urządzenia oraz do jego włączenia czy wyłączenia. Pracę tę wnioskodawca wykonywał przez 2-3 dni w roku.

Wnioskodawca nie zajmował się wymianą gniazdek elektrycznych. Tym zajmowała brygada z warsztatu elektrycznego.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:30:57 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...):09:58 - 00:20:02, zeznania świadka Z. K. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 00:50:25 - 00:59:40, zeznania świadka S. Ś. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 00:59:40 - 01:09:14, zeznania świadka W. F. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:09:14 - 01:24:34, zeznania świadka K. S. e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:05:34 - 00:18:56)

Brygada wnioskodawcy składała się elektryków, automatyków, hydraulików i mechaników, której zadaniem było utrzymanie ruchu. Elektryków w brygadzie było około 6.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:26:46 - 00:30:57 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...):09:58 - 00:15:55, zeznania świadka K. S. e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:12:02- 00:14:20)

Zakład, w którym był zatrudniony wnioskodawca pracował w systemie trzyzmianowym, w ruchu ciągłym również w weekendy. W niedzielę gdy zakład nie pracował zdarzało się, że były wykonywane przeglądy. W czasie wakacji w lipcu był postój zakładu, trwający około miesiąca. Wtedy wszystkie służby remontowe musiały pracować. Wnioskodawca też wtedy pracował. Wnioskodawca pracował także w godzinach nadliczbowych.

(zeznania świadka Z. K. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 00:54:45 - 00:59:40, zeznania świadka S. Ś. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:03:44 - 01:09:14, zeznania świadka W. F. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:09:154 - 01:24:34)

Wnioskodawca otrzymywał mleko, wodę oraz posiłki regeneracyjne.

(zeznania świadka W. F. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:09:14 - 01:18:56, zeznania świadka K. S. e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:05:34 - 00:12:02)

Nie było przestojów w pracy. Wnioskodawca nie miał urlopów bezpłatnych, nie był oddelegowany do innych prac.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:26:46 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...):15:58 - 00:20:02, zeznania świadka K. S. e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:12:02- 00:14:20)

Następnie wnioskodawca pracował w Centrali (...) S.A. Oddział w Ł. - (...) nr (...) w Ł. w okresie od dnia 29 czerwca 1989 roku do 25 września 1989 roku w pełnym wymiarze czasu pracy jako agent stacji paliw.

(świadectwo pracy z dnia 7 marca 2006 roku k.13 plik I akt ZUS)

Kolejnym miejscem pracy wnioskodawcy była firma - „ (...), Agencyjny punku sprzedaży detalicznej przy (...) nr (...) w Ł. ul. (...), świadczył tam pracę w okresie od dnia 25 września 1989 roku do 31 grudnia 1992 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawcy. Natomiast od dnia 1 stycznia 1993 roku do 31 lipca 2002 roku wnioskodawca kontynuował zatrudnienie u Z. F. na stacji paliw prowadzonej pod nazwą Firma Handlowo - Usługowej (...) w Ł. przy Al. (...) - Rydza 43 w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sprzedawca.

(świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1992 roku - wszyta koperta k. 73, umowa o pracę z dnia 25 września 1989 roku - wszyta koperta k. 73, umowa o pracę z dnia 1 stycznia 1990 roku - wszyta koperta k. 73, angaż z dnia 30 stycznia 1992 roku - wszyta koperta k. 73, angaż z dnia 23 maja 1991 roku - wszyta koperta k. 73, umowa o pracę z dnia 31 grudnia 1995 roku - wszyta koperta k. 73, umowa o pracę z dnia 31 maja 1996 roku - wszyta koperta - k. 73, umowa o pracę z dnia 30 września 1998 roku - wszyta koperta k. 73, świadectwo pracy z dnia 7 sierpnia 2002 roku - wszyta koperta k. 73)

Stacja paliw była czynna cały tydzień, zatrudnionych było 8 pracowników, na jednej zmianie było dwóch pracowników. Praca była w systemie 24 godziny pracy na 48 godzin odpoczynku. Jeden pracownik miał zajmować się dokumentacją tj. wypisywaniem rachunków dla zakładów lub osób prywatnych drugi obsługą klientów. Praca była wykonywana w oszklonym kiosku, przy otwartym oknie a nieraz i drzwiach. Warunki w środku panowały podobne jak na zewnątrz. Do budynku pracownicy przychodzili się tylko przebrać, zjeść. Dopiero od około 2000 roku zaczęto likwidować stare kioski, stawiać nowe budynki i dystrybutory.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:26:46 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...): (...) - 00:27:42, zeznania świadka A. Z. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:24:34 - 01:36:58, zeznania świadka Z. O. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:36:58 - 01:52:16, zeznania świadka K. J. z dnia 20 kwietnia 2017 roku k. 78v)

Stacja paliw sprzedawała 3 rodzaje produktów, benzynę żółtą, niebieską oraz olej napędowy. Oprócz tego był sprzedawany olej luzem. Był to okres starszych samochodów gdzie paliwo musiało być mieszane. Trzeba było odmierzyć paliwo a potem olej. Sprzedawane był także płyny B. i P.. Paliwo było przewożone 2 razy w tygodniu zaś oleje dwa razy w miesiącu.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:26:46 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...): (...) - 00:27:42, zeznania świadka A. Z. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:24:34 - 01:36:58, zeznania świadka Z. O. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:36:58 - 01:52:16, zeznania świadka K. J. z dnia 20 kwietnia 2017 roku k. 78v)

Do podstawowych obowiązków wnioskodawcy należało:

1. prowadzenie sprzedaży produktów naftowych, płynów specjalnych, akcesorii samochodowych, p.p-nów i innych towarów zakupionych przez właściciela,

2. prowadzenie sprzedaży j.w. wg cen detalicznych podanych w dokumentach zakupu w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami,

3. bsługiwanie klientów w sposób uprzejmy i kulturalny,

4. wykonywanie na życzenie klienta drobnych usług motoryzacyjnych określonych w wywieszce o prowadzonych usługach,

5. przyjmowanie dostaw towarów zgodnie z obowiązującymi zasadami,

6. przyjmowanie paliw i olejów luzem w oparciu o pomiary produktu w zbiorniku i wyliczeniu wg tabeli litrażowej,

7. obowiązkowe pobieranie prób przed wlaniem etyliny do zbiornika,

8. w czasie przyjęcia dostaw produktu należy zabezpieczyć teren pod kątem bhp i p.poż.,

9. sporządzenie protokółów reklamacyjnych z dostaw - w przypadku różnic,

10. sporządzenie faktur VAT i rachunków uproszczonych,

11. obowiązkowe wyliczenie się podczas przekazywania zmiany z przyjętych na zmianie do sprzedaży paliw, p. p.-nów, płynów specjal­nych, akcesorii samochodowych oraz innych towarów będących w obrocie stacji,

12. obowiązkowe rozliczenie się z utargi w tym utargu bezgotówkowego na zmianie,

13. sporządzanie dokumentacji rozliczeniowej z obrotu na zmianie,

14. prowadzenie sprzedaży kredytowej bezgotówkowej (tj. kwity (...), WZ) zgodnie z przepisami,

15. przeprowadzenie obowiązkowych badań lekarskich,

16. zabezpieczenie mienia znajdującego się w stacji, w tym szczególnie pieniędzy podczas swojej zmiany.

(zakres obowiązków k. 65)

Wnioskodawca zajmował się sprzedażą paliwa, przyjmowaniem paliwa, przyjmowaniem olejów, akcesoriów do samochodów oraz obsługą klienta, tzn. tankowaniem, pomocą przy pompowaniu, dolewaniu oleju. Podczas przyjmowania paliwa kiedy przyjeżdżała cysterna pracownik musiał wejść, otworzyć właz. W środku było 3 nieraz 5 dzielonych kadzi, które trzeba było otworzyć i sprawdzić, zmierzyć poziom paliwa, pobrać próbki. Jeśli parametry mieściły się w dopuszczalnych granicach paliwo było spuszczane. Ciśnienie, które wytwarzało się podczas wpuszczania paliwa do zbiorników, musiało się gdzieś wydobyć. Rura pomiarowa musiała być otwarta, bo niejednokrotnie zawory, które do tego służyły nie były w stanie odbierać i regulować ciśnienia. Następnie trzeba było wejść z powrotem, sprawdzić kadzie zarówno te spuszczone jak i te pełne. Oleje były na tej samej zasadzie wpompowywane. Olej był przepompowywany do mniejszych zbiorników w ziemi. Była też możliwość zakupu oleju z beczki. Beczki miały 200 litrów, do których wkręcało się specjalną pompę. Tylko pracownicy mogli pobrać olej z beczki. Jeśli był czynny dystrybutor do oleju to przepompowywało się go specjalną rurką. Rurka była połączona z silnikiem, który pompował olej. To było przepompowywane do pojemnika klienta lub do mieszalnika dla dwusuwów. Pracownik był w bezpośrednim kontakcie z paliwem podczas przepompowywania. W czasie tych czynności pracownicy nie byli wyposażeni w maski. Wszystkie te czynności były wykonywane ręcznie.

Pracownicy oprócz przyjmowania paliwa obsługiwali klientów. Odbywało się to na zewnątrz przy dystrybutorach. Pracownicy zmieniali się, ponieważ nie było możliwe wytrzymanie przy obsłudze klienta 12 godzin z uwagi na opary paliwa. Średnio 10 godzin pracownicy pracowali na wysepce tj. przy dystrybutorze, ponieważ była to stacja gdzie był znaczny ruchu. Było 8 dystrybutorów. Zdarzało się, że obu pracowników obsługiwało klientów przy dystrybutorach, ponieważ to pracownicy nalewali paliwo klientom.

(zeznania wnioskodawcy e - protokół z dnia 19 września 2017 roku 00:22:16 - 00:26:46 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi w dniu 7 lutego 2017 roku e - protokół (...):20:02 - 00:27:42, zeznania świadka A. Z. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:24:34 - 01:32:15, zeznania świadka Z. O. e - protokół z dnia 7 lutego 2017 roku 01:36:58 - 01:52:16, zeznania świadka K. J. z dnia 20 kwietnia 2017 roku k. 78v)

Na terenie stacji paliwowej był specjalny proszek do zasypywania wylanego oleju lub paliwa. Były gaśnice, innych środków bezpieczeństwa nie było. Nie było żadnych wyciągów zapachu spalin.

(zeznania świadka K. J. z dnia 20 kwietnia 2017 roku k. 78v)

Pracownicy chodzili na badania na kopiofirynę, czyli zawartość ołowiu w organizmie, przynajmniej raz w roku. Po przejęciu stacji paliw przez (...) badania te nie były już wykonywane.

(zeznania świadka K. J. z dnia 20 kwietnia 2017 roku k. 78v)

Wnioskodawca w dniu 5 lipca 2017 roku złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

(pismo z dnia 25 lipca 2017 roku k. 19)

Z. F. prowadzący stację paliwową i zatrudniający wnioskodawcę w okresie od 25 września 1989 roku do 31 grudnia 1992 roku oraz od dnia 1 stycznia 1993 roku do 31 lipca 2002 roku nie wystawił M. N. świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę, w dniu 31 grudnia 1992 roku i 7 sierpnia 2002 roku zwykłym świadectwie pracy wskazano, że M. N. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisko sprzedawcy.

M. N. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 7 miesięcy i 12 dni, w tym 27 lat, 5 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i 1 miesiąc i 27 dni okresów nieskładkowych.

(decyzja –k. 6 plik II akt ZUS)

W toku procesu organ rentowy uznał, iż wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych, w pełnym wymiarze czasu pracy, w okresie od 1 lipca 1973 roku do 15 grudnia 1977 roku, łącznie 4 lata, 5 miesięcy i 5 dni, w (...) spółka z o.o. (okoliczność niesporna, pismo k.12).

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd Okręgowy oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w Kombinacie (...) w Ł. w okresie od dnia 16 grudnia 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku oraz na (...) w latach od dnia 25 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku może być uznana za pracę w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu Okręgowego dowód ten był zbędny w sprawie ponieważ okoliczności istotne w sprawie zostały już wykazane innymi przeprowadzonymi dowodami, w szczególności zeznaniami świadków i samego wnioskodawcy.

Sąd odmówił także wiary zeznaniom świadka Z. K., iż wnioskodawca aż 75% czasu pracował w osobnym pomieszczeniu warsztatu. Takiego rozmiaru prac w tym miesjcu nie potwierdzili pozostali świadkowie, ani wnioskodawca. Nadto sam świadek przyznał, iż nie zawsze obserwował pracę wnioskodawcy w tym pomieszczeniu. Pozostały materiła dowodowy wskazuje, iż ubezpieczony wykonywał tam jedynie nieliczne czynności, zaś służyło ono do tzw. przezwajania, czym odwołujący się nie zajmował.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. z dnia 20 maja 2016 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 - wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Z kolei art. 184 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo
do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywołane przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz.43 z zm.).

W myśl § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.
W § 3 ustawodawca przyjął, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu (...), złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych – legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 25 lat.

Przedmiotem sporu było wykazanie przez wnioskodawcę wymaganego okresu, co najmniej 15 lat, pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję uznał, iż M. N. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Tym samy organ rentowy zakwestionował okres pracy wnioskodawcy w okresie od dnia 16 grudnia 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku w Kombinacie (...) w Ł. oraz od dnia 25 września 1989 roku do 31 grudnia 1998 roku na (...), ponieważ wystawione przez obu pracodawców świadectwa pracy nie spełniały przesłanek określonych w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 1983 roku.

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art. 473 §1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art. 246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego. W orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Inaczej mówiąc moc dowodowa zeznań świadków, jest tak niska, że dowody z zeznań świadków nie spełniają wymogu dowodów pewnych, jednoznacznych i precyzyjnych. Z tej zatem przyczyny na takich dowodach nie można oprzeć orzeczenia pozytywnego dla strony.” W tej kategorii spraw podkreśla się, że same zeznania świadków czy ubezpieczonego, gdy nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych, nie stanowią miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60). Sąd nie jest zatem w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (art. 233 § 1 k.p.c.) – vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2009 r., sygn. I UK 316/08, LEX nr 707858, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r., sygn. akt III UK 213/10, LEX nr 950436). Oczywiście brak odpowiedniego świadectwa pracy jest uchybieniem formalnym, jednak Sąd bada rzeczywisty stan sprawy.

Podkreślić także należy, iż istotnym jest, jakie prace faktycznie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia.

Z zeznań świadków, którzy byli zatrudnieni w spornym okresie w Kombinacie (...) w Ł. na stanowiskach takich samych co wnioskodawca czy pracujących z nim w brygadzie, wynika, iż do obowiązków M. N. należało utrzymywanie w ruchu wszystkich urządzeń elektrycznych pracujących na działach produkcji tj. na odlewni, odlewni precyzyjnej, hali głównego mechanika gdzie były frezarki i tokarki jak również w stacji wysokiego napięcia 110 kw czy podstacji niskiego napięcia 15 kw. Wnioskodawca pracował przy piecach indukcyjnych sprawdzał ich zasilanie i sterowanie, przy taśmociągach, naprawiał silniki jak się spaliły. Wnioskodawca wraz z mechanikami rozkładał taki silnik, przewijacze przewijali silnik, później M. N. go składał, podłączał i sprawdzał czy silnik nadaje się do zamontowania poprzez podłączenie w różnych fazach na taśmociągu. Na hali odlewni znajdowała się także podstacja 15 kw. (...) ta służyła do przełączania różnych maszyn, pieców odlewniczych czy urządzeń, które tam pracowały. Część czasu zajmowała też naprawa i konserwacja linii elektrycznych, głównie w kanałach, gdzie pracowały taśmociągi poniżej poziomu zero. Naprawa danej maszyny odbywała się w czasie gdy pozostałe były w ruchu. Wnioskodawca konserwował i wymieniał także kable elektryczne, które były rozprowadzone po całej hali produkcyjnej oraz oświetlenie elektryczne. Zdarzyło się wnioskodawcy, że pełnił również dyżury na stacji transformatorów 110 kw, która mieściła się w osobnym budynku Jego praca sprowadzała się do przeglądania stanu tego urządzenia oraz do jego włączenia czy wyłączenia.

Z materiału dowodowego wynika, że niezależnie od wpisanego w angażach stanowiska przez cały okres zatrudnienia wnioskodawca wykonywał takie same czynności tj. utrzymywanie w ruchu wszystkich urządzeń elektrycznych pracujących na działach produkcji. W spornym okresie odwołujacy pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie zmianowym, co najmniej po 8 godzin dziennie, zdarzała się również praca w nadgodzinach. Co istotne nie było przestojów w pracy. Wnioskodawca nie miał urlopów bezpłatnych, nie był oddelegowany do innych prac. Skarżący otrzymywał mleko, wodę oraz posiłki regeneracyjne. Podkreślić także należy, że w okresach, w których nie było bieżących napraw wykonywany był według harmonogramu przegląd urządzeń.

Na ocenę sądu nie ma wpływu także praca wykonywana w warsztacie oraz w rozdzielni 110 KW z uwagi na fakt, iż zajmowała ona niewielką część czasu pracy, podczas gdy odwołujący w znacznie większym wymiarze pracował w godzinach nadliczbowych wykonując prace zaliczone do prac w warunkach szczególnych. Ponadto warsztat mieścił się na hali produkcji, a zatem warunku panujące w środku warsztatu był podobne do tych panujących na hali.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w okresie nieuznanym przez organ rentowy tj. w okresie od dnia 16 grudnia 1977 roku do dnia 30 kwietnia 1988 roku, wymienioną w Dziale XIV poz. 25, cytowanego wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie). Prace te są pracami w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Pomocnicze znaczenie w tym zakresie stanowi wykaz zawarty w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku
w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG z 1985 roku Nr 1, poz. 1), w którym dziale XIV pod poz. 25 pkt 1 bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – stanowiska pracy, na których prace wykonywane są w warunkach szczególnych – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przy stanowisku wymienionym w wykazie.

Natomiast z materiału dowodowego w szczególności z zeznań świadków, którzy byli zatrudnieni w spornym okresie na (...), na stanowiskach takich samych jak wnioskodawca, wynika, iż do obowiązków M. N. należało przyjmowanie paliwa, olejów oraz obsługa klientów. Wszystkie te czynności były wykonywane na zewnątrz. Przyjmowanie paliwa czy olejów było związane z całą procedurą sprawdzenia paliwa pod względem ilości i jakości. Dopiero po spełnieniu wymaganych parametrów paliwo mogło być spuszczone do specjalnych kadzi. Wszystkie te czynności wnioskodawca wykonywał ręcznie i był narażony na wdychanie oparów wydobywające się czy to z cystern wyładowujących paliwa i oleje jak i w zbiornikach gdzie było składowane na stacji. Ponadto wnioskodawca do pojazdów dwusuwowych mieszał paliwo z benzyną. Dodatkowo wnioskodawca pracował także na zewnątrz przy dystrybutorze nawet do 10 godzin. Był bowiem zobligowany zatankować paliwo klientom, którzy zazwyczaj nie potrafili zrobić tego samodzielnie. Jedynie niewielką część czasu zajmowała wnioskodaca praca przy dokumentacji. Z kolei gdy nawet pracownik wykonywa pewne czynności w środku kiosku, to z uwagi na otwarte okno czy też drzwi warunki wewnątrz były podobne do tych na zewnątrz. Sytuacja lokalowa zmieniła się dopiero od 2000 roku gdy wszystkie kioski były likwidowane i stawiano nowoczesne budynku. Zatem w okresie spornym wnioskodawca pracował gdy warunki lokalowe jak i techniczne nie były na takim poziomie jak po 2000 roku czyli znaczna część pracy była wykonywana na zewnątrz a wszelkie czynności przy paliwie ręcznie. Ponadto jak wynika z akt sprawy we wskazanym okresie wnioskodawca był pracownikiem stacji benzynowej nie zaś jej ajentem. Świadczył prace na podstawie zawartych umów o prace a pracodawca Z. F. wystawił mu świadectwa pracy. Wprawdzie wnioskodawca był ajentem stacji benzynowej, ale nie w okresie objętej sporem. W związku z tym argument organu rentowego co do braku możliwości skorzystania z uprawnienia do wcześniejszej emerytury z uwagi na brak statusu pracownika nie może się ostać.

W tej sytuacji stwierdzić należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył pracę w okresie nieuznanym przez organ rentowy tj. w okresie od dnia 25 września 1989 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, wymienioną w Dziale IV poz. 19, cytowanego wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku ( (...), magazynowanie, przepompowywanie, przeładunek, transport oraz dystrybucja ropy naftowej i jej produktów). Prace te są pracami w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Pewną wskazówkę interpretacyjną może stanowić załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r., gdzie w wykazie A w dziale IV poz. 19 wymieniona została praca przy przetwórstwie, magazynowaniu, przepompowywaniu, przeladunku, transporcie oraz dystrybucji ropy naftowej i jej produktów: w tym pkt 6) operator urządzeń oddzielających, pkt 7) operator pomp i sprężarek, pkt 14) robotnik magazynowy i pkt 15) strażnik kontroler (wyłącznie w (...)).

W ocenie Sądu zakres obowiązków wnioskodawcy stanowił połącznie obowiązków charakterystycznych dla wyżej wymieninych stanowisk. Jednocześnie oceny sądu nie zmienia fakt, iż wnioskodawca musiał także sprzedawać nne produkty dostępne wna stacjo beznynowej oraz wystawiać zwiazan z tym dokumnety. Sprzedaż taka odbywała się bowiem przy okazji sprzedaży paliwa a wytawiane dokumenty wiązały się z szeroko rozumianą dystrybucją produktów ropy naftowej co należało do obowiązków wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że udowodniony przez ubezpieczonego staż pracy w szczególnych warunkach wynosi 19 lat, 7 miesięcy i 21 dni ( Kombinat (...) w (...) lat, 4 miesiące i 15 dni zaś na (...) lat, 3 miesiące i 6 dni), tym samym przekraczający ustawowe minimum 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Rozstrzygnięcie sądu nie uległoby zmianie nawet w sytuacji odliczenia od stażu pracy w warunakch szczególnych w Zakładach (...) miesięcznych okresów remontów, podczas których zakład nie był czynny. Maksymalnie odliczyć należałoby bowiem 10 miesięcy, a to nie wpłynęłoby na spełnienie warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych, zwłaszcza, że ZUS uznał dodatkowo wnioskodawcy okres 4 lat, 5 miesięcy i 5 dni pracy w A. Elta. Łącznie wnioskodawca wykazał zatem 23 lata, 2 miesiące i 26 dni okresu pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych uprawniającym do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 marca 2016 roku, to jest od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku o emeryturę.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi.

19 X 2017 roku.

E.W.