Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 stycznia 2017 roku w sprawie z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ś. przeciwko (...) w W. o zapłatę kwoty 8.296,35 zł Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w pkt. 1 zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.564,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty; w pkt. 2 oddalił powództwo w pozostałej części, w pkt. 3 zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.235,67 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w pkt. 4 zwrócił pozwanemu kwotę 370,83 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki na poczet dowodu z opinii biegłego sądowego kwotę tę nakazuje wypłacić z zaliczki uiszczonej przez pozwanego w dniu 15 lipca 2016 roku i zaksięgowanej pod pozycją (...)/ (...). (wyrok k. 116, uzasadnienie k. 117 – 131)

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt. 2 i 3 wyroku. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu skarżąca zarzuciła naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodów, polegającej na:

ustaleniu, iż mający wpływ na okres uzasadnionego przestoju w warsztacie uszkodzonego pojazdu marki B. (...) o nr rej.: (...) okres oczekiwania na części zamienne w wymiarze 9 dni kalendarzowych nie zasługuje na aprobatę w czasie silnego rozwoju logistyki i poczynienie przedmiotowych ustaleń na podstawie twierdzeń biegłego przedstawionych w trakcie uzupełniającej opinii biegłego na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017 roku, podczas gdy z treści dokumentów, niekwestionowanych przez strony i uznanych za niebudzące wątpliwości co do wiarygodności oraz zeznań świadka - pracownika warsztatu M. J. (1), niebudzących wątpliwości w ocenie sądu wynika, iż termin odbioru zamówionych części, a w efekcie czas naprawy, został wydłużony z uwagi na brak dostępności układu wydechowego do uszkodzonego pojazdu, dostępność części do nowych pojazdów jest ograniczona, zaś poczynione przez biegłego ustalenia w przedmiotowym zakresie mają charakter teoretyczny oraz nie są kategoryczne;

ustaleniu, iż czas oczekiwania ww. pojazdu w kolejce na naprawę wynosił 2 dni i poczynienie przedmiotowych ustaleń na podstawie twierdzeń biegłego przedstawionych w trakcie uzupełniającej opinii biegłego na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017 roku, podczas gdy z zeznań świadka – pracownika warsztatu M. J. (1) wynika, iż pojazdy po dokonanej w serwisie naprawie blacharskiej przekazywane są do lakierni, w której zgodnie z grafikiem napraw czekają w kolejce na dalszą naprawę, zaś serwis dokonuje napraw od 100 do 150 pojazdów miesięcznie, zaś poczynione przez biegłego ustalenia w przedmiotowym zakresie mają charakter teoretyczny i hipotetyczny, oderwany od realiów aktualnych możliwości naprawczych konkretnego warsztatu oraz nie są kategoryczne;

ustaleniu, iż brak jest podstaw do przyjęcia za uzasadniony czas przestoju ww. pojazdu w ilości 43 dni, a uzasadniony okres przestoju powinien wynosić 22 dni i poczynienie przedmiotowych ustaleń w oparciu o treść opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej, wyceny wartości i kosztów naprawy powypadkowych pojazdów oraz stanowisku pozwanego z postępowania likwidacyjnego, podczas gdy z treści dokumentów przedstawionych przez stronę powodową w szczególności historii naprawy pojazdu, faktury VAT za najem pojazdu zastępczego wynika, iż okres naprawy uszkodzonego pojazdu, a tym samym skorelowany z nim okres najmu pojazdu zastępczego wyniósł 43 dni, a na uzasadniony czas przestoju uszkodzonego pojazdu w warsztacie wpływ miał okres oczekiwania na zamówione części zamienne oraz aktualne obłożenie warsztatu i jego moce przerobowe;

ustaleniu, iż dobowa stawka najmu, przekraczająca kwotę 200 zł netto (246 zł brutto) nie jest stawką rynkową dla pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego i poczynienie przedmiotowych ustaleń w oparciu o treść opinii biegłego, podczas gdy biegły nie dysponował materiałem reprezentatywnym do badań z zakreślonym przez tezę dowodową okresie; po przedstawieniu przez powódkę cennika firmy zajmującej się najmem pojazdu zastępczego, stosującej analogiczną do powódki ofertę najmu bezgotówkowego z OC sprawcy, biegły w ustnej opinii uzupełniającej podniósł, iż skoro firma oferująca najem pojazdów zastępczych funkcjonuje na rynku, to należy wziąć ją pod uwagę; biegły z uwagi na ilość firm oferujących najem nie był w stanie przeanalizować wszystkich ofert; metodologia ustalenia zakresu stawek najmu stosowana przez biegłego opiera się na podstawie ok. 10 cenników, a na rynku funkcjonują firmy, które mają wyższe niż przedstawione przez biegłego w opinii stawki najmu, a stawki stosowane przez powódkę nie były wygórowane i jedynie nieznacznie przekraczały stawki najmu występujące na rynku.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dalszej kwoty 5.731,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowania przez sądem pierwszej instancji i drugiej instancji. (apelacja k. 140 – 145)

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji powódki oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania w drugiej instancji wg norm przepisanych. (odpowiedź na apelację k. 154 – 156)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki okazała się bezzasadna.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny i zastosował odpowiednie przepisy prawa. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne.

Bezprzedmiotowy okazał się zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji art. 233 §1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodów.

Skarżąca zarzucając naruszenie art. 233 §1 k.p.c. kwestionuje w istocie rozmiar szkody ustalony przez sąd pierwszej instancji. Tym samym zarzuty apelacji podważają oceną prawną ustalonego stanu faktycznego i wykładnię prawa materialnego a nie ocenę dowodów i ustaleń faktycznych. Wobec powyższego zarzuty sformułowane przez skarżącą należało ocenić na podstawie ich treści, z pominięciem wskazanego przepisu prawa procesowego.

Utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych jest stanowisko, że dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej w rozumieniu należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia szkody, a w doktrynie definiuje się je niejednolicie. Tym niemniej za przeważające należy uznać stanowisko, zgodnie z którym szkoda majątkowa to różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem jaki by istniał, gdyby to zdarzenie nie nastąpiło. Z kolei w orzecznictwie Sądu Najwyższego pojęcie szkody zostało zdefiniowane jako uszczerbek w prawnie chronionych dobrach majątkowych, wyrażający się w różnicy między stanem tych dóbr, jaki istniał i jaki następnie mógłby istnieć w ramach normalnej kolei rzeczy, a stanem jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę polegającą na uszczupleniu aktywów lub zwiększeniu pasywów.

Dla ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela należy stwierdzić istnienie szkody w rozumieniu art. 361 §1 k.c. uwzględniając wykładnię pojęcia szkody prezentowaną w orzecznictwie oraz określić granice obowiązku naprawienia szkody wyznaczone przez normalny związek przyczynowy między zdarzeniem wywołującym uszczerbek a szkodą.

Zgodnie z art. 361 §1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W orzecznictwie powszechny jest pogląd, zgodnie z którym jeżeli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, to koszty najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego mogą obejmować tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 2004 roku, sygn. akt: II CK 494/03 nie można rozszerzać zakresu odpowiedzialności ubezpieczeniowej na koszty za cały faktyczny okres naprawy uszkodzonego pojazdu.

W przedmiotowej sprawie skarżąca zarzuciła nieuwzględnienie uzasadnionego przestoju stanowiącego czas oczekiwania na części zamienne w wymiarze 9 dni kalendarzowych spowodowanego brakiem dostępności układu wydechowego dla uszkodzonego pojazdu. Powyższe w ocenie skarżącej Sąd Rejonowy ustalił z pominięciem dokumentów oraz zeznań świadka, M. J. (1), opierając się na teoretycznych ustaleniach biegłego sądowego.

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu należało podzielić ustalenia sądu pierwszej instancji. Skarżąca nie sprostała ciążącemu na niej ciężarowi udowodnienia faktów, z których wywodziła skutki prawne, stosownie do treści art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Sąd Rejonowy ustalając rozmiar szkody słusznie oparł się na ustaleniach biegłego sądowego w zakresie koniecznego czasu oczekiwania na części zamienne. Trafnie podkreślił sąd pierwszej instancji, że czas oczekiwania nie powinien być dłuższy niż 2 – 3 dni robocze, zgodnie z opinią biegłego sądowego. Wbrew twierdzeniom apelacji, opinia biegłego sądowego byłą sformułowana stanowczo i jednoznacznie. Wskazane przez skarżącą dowody nie mogą prowadzić do odmiennych wniosków. A skarżąca powinna wykazać w tym konkretnym przypadku, że czas oczekiwania na części przez 9 dni kalendarzowych był uzasadniony.

Skarżąca wskazała, że uwzględnienie czasu oczekiwania na części zamienne zostało wykazane przez bliżej nieokreślone dokumenty oraz zeznaniami świadka, M. J. (1). Jedyny dokument znajdujący się w aktach sprawy wskazujący na czas oczekiwania na części zamienne, to historia naprawy pojazdu (k. 21).

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma podstaw do uznania za uzasadniony czasu oczekiwania na części zamienne na podstawie wskazanego dokumentu. Nie wskazuje on bowiem na okoliczności, które mogłyby uzasadniać konieczność wydłużenia terminu oczekiwania w tym konkretnym przypadku.

Nie można pominąć faktu, że w treści dokumentu wskazano na wydłużony czas oczekiwania na części z uwagi na brak układu wydechowego. Jednakże w świetle opinii biegłego sądowego nie powstrzymywało to pozostałych prac naprawczych w uszkodzonym pojeździe, a sama wymiana czy montaż uszkodzonego tłumika trwa około jednej roboczogodziny. Powyższe nie mogło zatem przyczynić się do znacznego wydłużenia niezbędnego i koniecznego czasu naprawy.

Co więcej, w ocenie Sądu Okręgowego wykazaniu wskazanych okoliczności nie mogły służyć zeznania świadka M. J. (1). Świadek zeznał, że nie pamięta szczegółów procesu naprawy przedmiotowego pojazdu we wrześniu 2015 roku. Tym samym, na ich podstawie nie było możliwe dokonanie oceny, czy w tym konkretnym przypadku niezbędny i konieczny był czas oczekiwania na części zamienne w wymiarze 9 dni kalendarzowych. Powódka mogła przecież złożyć dowód złożenia zamówienia u dostawcy danych części i przedstawić stanowisko dostawcy części co do najwcześniejszego terminu dostawy i niemożności dostawy wcześniejszej.

Kolejno skarżąca zarzuciła uwzględnienie czasu oczekiwania przedmiotowego pojazdu w kolejce na naprawę w wymiarze 2 dni. Powyższe w ocenie skarżącej Sąd Rejonowy ustalił z pominięciem zeznań świadka, M. J. (1), opierając się na teoretycznych i hipotetycznych ustaleniach biegłego sądowego.

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu należało podzielić ustalenia sądu pierwszej instancji. Skarżąca nie sprostała ciążącemu na niej ciężarowi udowodnienia faktów, z których wywodziła skutki prawne, stosownie do treści art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego zeznania świadka, jak również cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie umożliwiały wywiedzenia wniosku o rzeczywistym czasie oczekiwania pojazdu w kolejce na wykonanie prac lakierniczych w tym konkretnym przypadku. Ponownie należy podkreślić, że świadek stwierdził, iż nie pamięta przebiegu procesu naprawy przedmiotowego pojazdu. A zatem ogólnikowe stwierdzenia odnoszące się do przeciętnej ilości naprawianych pojazdów w miesiącu przez warsztat samochodowy, nie mogły prowadzić do ustalenia przez sąd pierwszej instancji rozmiaru szkody w oparciu o zeznania świadka.

Należy podkreślić, że wyłącznie opierając się na opinii biegłego sądowego Sąd Rejonowy mógł ustalić rozmiar szkody uwzględniając wprawdzie hipotetyczny, ale niezbędny i konieczny czas oczekiwania w kolejce uszkodzonego pojazdu na wykonanie naprawy lakierniczej. Jeżeli faktyczny czas naprawy był dłuższy, ale wynikał ze złej organizacji pracy zakładu naprawczego, to powód nie może oczekiwać, że wydłużony z tego powodu czas naprawy będzie włączony do zakresu szkody. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Również wydłużenie czasu oczekiwania na naprawę tylko z tego powodu, że w danym zakładzie naprawczym jest ponadprzeciętna (w porównaniu do innych zakładów) kolejka oczekujących na naprawę, nie może być potraktowane jako normalne następstwo zdarzenia wywołującego szkodę.

Wobec powyższego chybiony okazał się zarzut uwzględnienie uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego w okresie 22 dni zamiast 43 dni.

Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie ustalenia sądu pierwszej instancji. Sąd Rejonowy ustalając rozmiar szkody stosownie do treści art. 361 §1 k.c. uwzględnił wszystkie okoliczności wydłużające niezbędny i konieczny okres naprawy, ale w przyjętym przez biegłego sądowego wymiarze.

Skarżąca nie wywiązała się z ciążącego na niej ciężaru udowodnienia, że w tym konkretnym przypadku konieczny i niezbędny okres naprawy uszkodzonego pojazdu wynosił 43 dni. Zgormadzony materiał dowodowy w sprawie nie pozwalał na ustalenie, czy w pozostałym zakresie okres naprawy był uzasadniony i uwzględnienie: 4 dni kalendarzowych oczekiwania na złożenie zamówienia na części zamienne do uszkodzonego pojazdu, 9 dni kalendarzowych oczekiwania na te części zamienne, i wreszcie 26 dni kalendarzowych naprawy uszkodzonego pojazdu, podczas gdy technologiczny czas naprawy wynosi zaledwie 8 dni roboczych. Dodać trzeba, że w niniejszej sprawie powód nie wykazał, ze warsztat nie pracuje w soboty, przeciwnie, jak wskazał Sąd Rejonowy, z zeznań świadka M. J. wynikało, że warsztat przeprowadza naprawy także w soboty, choć w krótszym wymiarze czasowym. Wyliczenie czasu naprawy przeprowadzone przez Sąd Rejonowy uwzględnia tą okoliczność, biorąc pod uwagę, że sąd przyjął 2 dni jako czas oczekiwania w kolejce na naprawę.

Ostatecznie biorąc pod uwagę stanowisko strony pozwanej Sąd Rejonowy określił rozmiar szkody w zakresie bezspornym między stronami procesu, tj. w wymiarze 23 dni.

Kolejno skarżąca zarzuciła, uznanie dobowej stawki czynszu najmu przekraczającej kwotę 200,00 zł netto (246,00 zł brutto) za stawkę wygórowaną dla pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego. Powyższe zdaniem skarżącej Sąd Rejonowy ustalił na podstawie opinii biegłego sądowego, która nie uwzględniała wszystkich ofert najmu pojazdu zastępczego na rynku lokalnym.

W tym zakresie należy podkreślić, że sąd pierwszej instancji uwzględnił wysokość stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego z jeden dzień określoną przez powódkę na kwotę 233,70 zł w okresie 10 dni najmu.

Odnosząc się zaś do pozostałego okresu najmu pojazdu zastępczego należy za sądem pierwszej instancji wskazać, że uszkodzony pojazd został zaklasyfikowany jako pojazd klasy C (B. (...)). Natomiast pojazd zastępczy wynajmowany przez poszkodowanego poza wskazanym powyżej okresem był pojazdem klasy D (B. (...)).

Wobec powyższego w przedmiotowej sprawie bezprzedmiotowe było dokonanie oceny, czy stawka czynszu najmu pojazdu zastępczego jest wygórowana. Nie ulega wątpliwości, że niezbędnym i koniecznym kosztem mieszczącym się w zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela jest najem pojazdu zastępczego, którego klasa odpowiada klasie uszkodzonego pojazdu. A zatem najem pojazdu wyższej klasy należy uznać za nieuzasadniony i koszt tego najmu w części przekraczającej stawki rynkowe dla pojazdów zastępczych odpowiadających klasie uszkodzonego pojazdu za niepozostający w związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę.

Tym samym sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego przyjmując, że stawka czynszu najmu pojazdu zastępczego w okresie dalszych 13 dni wynosi 246,00 zł. Jak wyjaśnił Sąd Rejonowy była to maksymalna stawka występująca na rynku. Także przedstawiona już po wydaniu przez biegłego opinii pisemnej oferta firmy (...) przewiduje stawkę wynajmu pojazdu segmentu C w kwocie 200 zł netto za dzień, a więc tyle ile przyjął Sąd pierwszej instancji. Powyższe doprowadziło do ustalenia rozmiaru szkody w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 5.535,00 zł. Zaś zasądzona kwota stanowiła różnicę wskazanej kwoty i wypłaconego dotychczas odszkodowania za przedmiotową szkodę.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację powódki jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy oparł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu wynikającej z art. 98 §1 k.p.c. uwzględniając dyspozycje art. 98 §3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Pozwany przegrał postępowanie odwoławcze i winien zwrócić powódce poniesione przez nią koszty w kwocie 900,00 zł stanowiącej wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika ustalone stosownie do wartości przedmiotu zaskarżenia na podstawie §2 pkt 4 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804, z późn. zm.).