Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją znak (...) z dnia 17 stycznia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił T. J. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do pracy w warunkach szczególnych nie uznano okresów zatrudnienia w Fabryce (...) S. A. od dnia 1 lipca
1973 r. do dnia 15 kwietnia 1974 r. na stanowisku tokarza, od dnia 16 kwietnia 1974 r. do dnia 30 listopada 1979 r. na stanowisku ślusarza oraz od dnia 1 grudnia 1979 r. do dnia
31 grudnia 1998 r. na stanowisku montera ślusarza, gdyż nazwy tych stanowisk nie odpowiadają enumeratywnie nazwom stanowisk wymienionych w Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., na które powołał się pracodawca. W tym zarządzeniu resortowym pod poz. 78 pkt 5 i 6, wykazano stanowisko „polerowacza”, „szlifierza, krajacza metali tarczą ścierną”, pod poz. 18 pkt 9 „szlifierza szlifierkami pneumatycznymi”, a pod poz. 86 pkt 2 „hakowego i podsuwnicowego”. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że przyjął za udowodnione okresy nieskładkowe w wymiarze 8 miesięcy 29 dni, okresy składkowe w wymiarze 27 lat 8 miesięcy 21 dni, łącznie staż sumaryczny wyniósł 28 lat 3 miesiące 20 dni.

(decyzja k. 13-13v. plik III akt ZUS)

Od powyższej decyzji odwołanie złożył T. J. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o zmianę przedmiotowej decyzji poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, iż w spornym okresie zatrudnienia odwołujący wykonywał czynności polegające na: szlifowaniu, polerowaniu, ostrzeniu wyrobów metalowych. Czynności te wymagały stałej obsługi urządzeń oraz narzędzi wibracyjnych i udarowych oraz obsługę suwnic. Czynności te zostały wymienione w Dziale III poz. 78 pkt 5 i 6 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego, w dziale XIV poz.18, pkt.9 oraz w dziale III poz.86 pkt.2 tego załącznika.

(odwołanie k. 2 – 4)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie - k. 15-15v.)

Na rozprawie w dniu 13 września 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

(oświadczenia pełnomocników stron – 00:39:10-00:40:41 – płyta CD k.40)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

T. J. urodził się (...) w Ł..

(bezsporne)

W dniu 29 grudnia 2016 roku T. J. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. wniosek o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

(bezsporne; wniosek- k. 1-4 plik III akt ZUS)

T. J. ukończył z dniem 20 czerwca 1973 r. (...) Szkołę Zawodową Zakładów (...) w Ł. w zawodzie tokarza, a z dniem 30 maja 1981 r. ukończył Technikum Mechaniczne dla Pracujących Fabryki (...) „ponar-łódź” w Ł. i uzyskał tytuł zawodowy technik mechanik o specjalności obróbka ze skrawaniem.

(bezsporne, a nadto: zaświadczenia – k. 2, 3 – akta osobowe – k. 47)

T. J. był zatrudniony w Fabryce (...) S. A. w Ł. w okresie od dnia 1 września 1970 r. do dnia 31 maja 2010 roku na stanowiskach: uczeń szkoły przyzakładowej (od dnia 1 września 1970 roku do 30 czerwca 1973 roku), tokarz (od dnia
1 lipca 1973 roku do dnia 15 kwietnia 1974 roku), ślusarz (od dnia 16 kwietnia 1974 roku do dnia 30 listopada 1979 roku), monter – ślusarz (od dnia 1 grudnia 1979 roku do dnia 31 maja 2010 roku).

(bezsporne, a nadto: świadectwa – k. 7-9; świadectwa w aktach osobowych – k.17)

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez syndyka masy upadłościowej Fabryki (...) S. A. w Ł. w dniu 12 sierpnia 2011 r. wskazano, że T. J. był zatrudniony na wyżej wymienionych stanowiskach, z którymi wiązały się czynności związane z procesem technologicznym i produkcji, które obejmowały: szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne [wymienione w dziale III poz. 78 pkt 5,6 załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. (...) nr 1-3 poz. 1 Wykaz A]; obsługę urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych [wymienione w dziale XIV poz. 18 pkt 9 załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. (...) nr 1-3 poz. 1 Wykaz A]; obsługę suwnic [wymienione w dziale III poz. 86 pkt 2 załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. (...) nr 1-3 poz. 1 Wykaz A].

(świadectwo – k. 7, świadectwo w aktach osobowych – k.17)

W dniu 28 września 1990 roku T. J. uzyskał uprawnienia do obsługi dźwignic w kategorii (...): suwnice ster. z poz. roboczego oraz uprawnienia do wykonywania czynności maszynisty żurawi stałych warsztatowych.

(bezsporne, a nadto: kopie zaświadczeń – k. 11)

Fabryka (...) S. A. w Ł. zajmowała się produkcją dużych szlifierek, obrabiarek wielotonowych z napędem hydraulicznym, gdzie podczas szlifowania podawane było chłodziwo. Fabryka dzieliła się na działy, m. in. na dział montażu i lakiernię. Wydział montażu mieścił się na hali montażowej. Lakiernia była obok hali, oddzielona murem o wysokości 2,5 m, co powodowało, że opary z lakierni przechodziły na hale montażu.

(przesłuchanie wnioskodawcy – 00:35:20 – 00:38:13 – płyta CD - k. 40 w zw. z 00:02:54 – 00:09:32 – płyta CD – k. 25; zeznania świadka J. W. – 00:04:33 – 00:12:49 – płyta CD - k. 40; zeznania świadka D. S. – 00:24:34 – 00:32:31 – płyta CD - k. 40)

W dziale montażu pracowały 4 brygady. Wnioskodawca pracował w brygadzie monterów ślusarskich, gdzie wszyscy wykonywali te same czynności na tej samej hali. Razem z nim w dziale montażu pracowali: J. W., J. F., D. S..

(zeznania świadka D. S. –00:24:34 – 00:32:31 – płyta CD - k. 40)

Wnioskodawca pracował na akord na jedną zmianę, często w godzinach nadliczbowych. Jedna zmiana trwała od 6:00 h - 14:00 h.

(przesłuchanie wnioskodawcy – 00:35:20 – 00:38:13 – płyta CD - k. 40 w zw. z 00:02:54 – 00:09:32 – płyta CD – k. 25; zeznania świadka D. S. –00:24:34 – 00:32:31 – płyta CD - k. 40)

T. J. początkowo pracował jako tokarz w wydziale montażu i wykonywał prace pomocnicze, dorabiał części, poprawiał części z produkcji, używał do powyższego także płynów, które były szkodzące dla zdrowia. Następnie pracował na stanowisku ślusarza, a potem ślusarza-montera. Te dwa stanowiska nie różniły się od siebie, albowiem zakres obowiązków był taki sam. Zajmował się produkcją elementów (m. in. żeliwnych korpusów maszyn ważących 2 tony każda) przy użyciu szlifierki, a jeżeli elementy nie pasowały do siebie, obrabiał je. Do powyższego używał szlifierki pneumatycznej, obrabiarek, skrobaków pneumatycznych, wiertarek pneumatycznych, wiertarek elektrycznych, polerki. Tych urządzeń używał codziennie. Szlifierka pneumatyczna i wiertarka elektryczna/pneumatyczna to urządzenia silnie wibrujące, które powodowały drżenie rąk nawet po zakończeniu korzystania z urządzeń. Obsługiwał suwnice, które dostarczały dane elementy do pracy.

(przesłuchanie wnioskodawcy – 00:35:20 – 00:38:13 – płyta CD - k. 40 w zw. z 00:02:54 – 00:09:32 – płyta CD – k. 25; zeznania świadka J. W. – 00:04:33 – 00:12:49 – płyta CD - k. 40; zeznania świadka D. S. – 00:24:34 – 00:32:31 – płyta CD - k. 40; zeznania świadka J. F. – 00:12:49 – 00:24:34 – płyta CD - k. 40)

W okresie od dnia 27 kwietnia 1976 roku do dnia 11 kwietnia 1978 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową. Po jej zakończeniu w dniu 25 kwietnia 1978 roku został ponownie przyjęty do pracy w Fabryce (...).

/ karta przebiegu zatrudnienia – k. 12 plik III akt ZUS/

T. J. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 r. ogólny staż pracy w wymiarze 28 lat 3 miesiące 20 dni (okresy nieskładkowe: 8 miesięcy 29 dni; okresy składkowe 27 lat 8 miesięcy 21 dni).

(bezsporne, a nadto: decyzja k. 13-13v. w aktach ZUS)

Decyzją znak (...) z dnia 17 stycznia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił T. J. przyznania emerytury. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia.

(decyzja k. 13-13v. w aktach ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, a przede wszystkim z dokumentów zawartych w załączonych aktach emerytalno – rentowych wnioskodawcy, a także w oparciu o zeznania samego wnioskodawcy oraz o zeznania świadków, którzy z nim pracowali w jednym przedsiębiorstwie i z tego tytułu mają pełną wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w czasie zatrudnienia w Fabryce (...) S. A. w Ł..

Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne
i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2017.1383 t.j. z dnia 2017.07.17), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu
1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu (wg stanu prawnego do dnia 31 grudnia 2012 roku) stanowił, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Od dnia 1 stycznia 2013 roku ust. 2 w/w przepisu uległ zmianie poprzez rezygnację ustawodawcy z warunku rozwiązania stosunku pracy (ustawa z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw – art. 1 – Dz. U. z 2012r., poz. 637)

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu
27 września 2015 roku, braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek, co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej ze spornego okresu zatrudnienia.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wnioskodawca w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) S. A. w Ł. od dnia
1 lipca 1973 roku do dnia 26 kwietnia 1976 r., od dnia 25 kwietnia 1978 r. do dnia
31 grudnia 1998 roku zajmował się szlifowaniem, ostrzeniem wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowaniem mechanicznym, obsługą urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych oraz obsługą suwnic.

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych był fakt, że nazwy stanowisk wskazane w świadectwie pracy wnioskodawcy nie odpowiadają enumeratywnie nazwom stanowisk wymienionych w Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., na które powołał się pracodawca. W tym zarządzeniu resortowym pod poz. 78 pkt 5 i 6, wykazano bowiem stanowisko „polerowacza”, „szlifierza, krajacza metali tarczą ścierną”, pod poz. 18 pkt 9 „szlifierza szlifierkami pneumatycznymi”, a pod poz. 86 pkt 2 „hakowego i podsuwnicowego”.

Z zeznań wnioskodawcy i świadków, którzy byli zatrudnieni w Fabryce (...), na stanowiskach monterów ślusarzy wynika, iż wnioskodawca przede wszystkim pracował na hali produkcyjnej, gdzie do jego obowiązków pracowniczych należało: obróbka metali, dorabianie części, poprawianie części z produkcji, prace pomocnicze (jako tokarz), produkcja elementów (m. in. żeliwnych korpusów maszyn ważących), obróbka elementów, a to wszystko wykonywał szlifierkami pneumatycznymi, obrabiarkami, skrobakami, polerkami i używał także suwnicy (jako ślusarz i monter ślusarz). Nie ma przy tym wątpliwości, że pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Oznacza to, że T. J. w okresie od dnia 1 lipca 1973 roku do dnia 26 kwietnia 1976 r., od dnia 25 kwietnia 1978 r. do dnia 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace wymienione w wykazie A dział III pkt 78, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.), czyli prace „szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie”, wymienione w wykazie A dział III poz. 86 powyższego załącznika, czyli prace „obsługa suwnic” oraz wymienione w wykazie A dział XIV poz.18 powyższego załącznika, czyli prace (...) urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych”.

Pomocniczo w tym zakresie należy się odwołać do wykazu A zawartego w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca
1985 r., w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego. Prace „szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie” na stanowiskach: „polerowacza”, „szlifierza, krajacza metali tarczą ścierną”, prace „obsługa suwnic” na stanowisku „hakowego i podsuwnicowego”, prace „obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych” na stanowisku „szlifierza szlifierkami pneumatycznymi” zostały wymienione w wykazie A dział III poz. 78 pkt.5,6, poz. 86 pkt.2 oraz dział XIV poz.18 pkt. 9 powyższego załącznika, jako praca wykonywana
w szczególnych warunkach uprawniająca do wcześniejszego przejścia na emeryturę

Podkreślić należy w tym miejscu, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W świetle całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego nie ma zatem znaczenia nazwa stanowiska wpisana w angażach oraz w świadectwie pracy. Istotnym jest bowiem, jaki był faktyczny zakres obowiązków wnioskodawcy.

W ocenie Sądu należy zatem zaliczyć okres od dnia 1 lipca 1973 roku do dnia
26 kwietnia 1976 r., od dnia 25 kwietnia 1978 r. do dnia 31 grudnia 1998 roku do stażu pracy T. J. w warunkach szczególnych.

Ponadto Sąd analizując okres zatrudnienia T. J. uznał, że istnieją podstawy do zaliczenia, jako okresu pracy w szczególnych warunkach, również okresu odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej.

Wnioskodawca w czasie zatrudnia w Fabryce (...) został powołany do odbycia służby wojskowej, którą pełnił od 27 kwietnia 1976 roku do 11 kwietnia 1978 roku, po czym został ponownie zatrudniony w tym samym zakładzie pracy w dniu 25 kwietnia 1978 roku.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, że okres zasadniczej służby wojskowej, odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/ M.P.Pr. (...) ).

Sąd Najwyższy słusznie wskazał, że przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej uznaje się za zawieszenie realizacji nadal trwającego stosunku pracy z tego względu, że w okresie odbywania tej służby nie są wykonywane zobowiązania stron stosunku pracy, ponieważ pracownik doznaje przeszkód w świadczeniu pracy z powodu odbywania zasadniczej służby wojskowej, co prowadzi do zawieszenia świadczeń pracodawcy, które na ogół są ekwiwalentami za pracę wykonaną.

Równocześnie trzeba podkreślić, że jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w powołanym wyroku, obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny, a zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa (art. 85 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasada równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji), wymuszają na gruncie Konstytucji, będącej najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 Konstytucji RP), ustanawianie takich regulacji ustawowych lub dokonywanie wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wykluczają jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. W konsekwencji na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne są zawsze okresami składkowymi (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach
i rentach), bez potrzeby wypełnienia jakichkolwiek dalszych warunków, a w szczególności bez względu na to, czy okresy odbytej służby były poprzedzone stosunkiem pracy lub innym stosunkiem prawnym kreującym tytuł obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że okres czynnej służby wojskowej jest składkowym okresem ubezpieczenia dla każdego ubezpieczonego, który odbył taką służbę.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 nieobowiązującej już ustawy z dnia 30 stycznia 1959 roku
o powszechnym obowiązku wojskowym ( Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108), zakład pracy, który zatrudniał pracownika w chwili powołania do czynnej służby wojskowej, obowiązany był go zatrudnić na poprzednio zajmowanym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz nie niżej opłacanym, jeżeli pracownik najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej zgłosił swój powrót do pracy. Dopiero niezachowanie tego terminu powodowało rozwiązanie stosunku pracy z mocy prawa, chyba że nastąpiło z przyczyn od pracownika niezależnych (ust. 2).

Zgodnie z wyraźnym brzmieniem art. 125 tej ustawy, pracownikowi, który zgłosił się do pracy w terminie określonym w art. 124 ust. 1 zalicza się okres odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy albo od ciągłości pracy w danym zawodzie lub służbie, bądź w szczególnych warunkach, od których zależy nabycie tych uprawnień.

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy. Skoro zaś okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy
w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ( art. 124 i 125 ustawy z dnia
30 stycznia 1959 roku o powszechnym obowiązku wojskowym, w zw. z art. 32 ustawy
o emeryturach i rentach). Jak wskazał Sąd Najwyższy taką wykładnię językową zdecydowanie wzmacniają powołane dyrektywy (zasady) konstytucyjne, uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej przypadającego
w okresie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia jako składkowego okresu pracy w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych.

Ponadto, zdaniem Sądu Najwyższego, za przyjętą wykładnią przemawiają także regulacje szczególne dotyczące przesłanek nabycia prawa do szczególnych rodzajów emerytur: górniczej (art. 34, 35 i 38 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) lub emerytury kolejowej (art. 40, 41 i 45 tej ustawy) przez pracowników urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 roku, zważywszy że powołane unormowanie expressis verbis okresy służby wojskowej uznają za okresy zaliczane do okresów rodzajów zatrudnienia wykonywanego w szczególnych warunkach (pracy górniczej lub zatrudnienia na kolei), wymaganych do nabycia emerytury w niższym od powszechnego wieku emerytalnym.

Wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie obowiązywania ustawy z dnia
21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. z 1967 roku, nr 44, poz. 220).

Zgodnie z art. 108 ust. 1 powołanej ustawy okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zaliczał się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby albo w tej samej gałęzi pracy.

Przepis art. 106 ust. 1 tej ustawy wskazywał, na obowiązek pracodawcy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej służby wojskowej, do zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia.

W świetle powyższego nie ma w ocenie Sądu wątpliwości, że okres odbytej zasadniczej służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach, który po zakończeniu służby zgłosi w ustawowym terminie swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo, jak wykonywanie takiej pracy. Skoro zatem okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Stanowisko takie znalazło potwierdzenie również w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13, zgodnie z którą czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Biul. SN 2013/10/24, M.P.Pr. (...)-101, zob. też. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 217/13, LEX nr 1408683)/

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu omawianego orzeczenia wskazał na zasady konstytucyjne uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej ( art. 2, art. 32 ust.1 i 2 Konstytucji RP) jako zatrudnienia dla ustalenia warunków do emerytury wynikającej z art. 32 ustawy emerytalno – rentowej. Wskazał również na obowiązek obywatela polskiego obrony ojczyzny, stwierdzając nadto, że z Konstytucji wynika zakaz ustanawiania takich regulacji ustawowych lub dokonywania takiej wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które dopuszczałyby jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. Jeśli zatem zostały spełnione przez pracownika wskazane wyżej warunki powrotu do poprzedniego zatrudnienia zostaje zachowana tzw. ciągłość pracy. Czas pełnienia zasadniczej służby wojskowej jest wtedy okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby.

W wyroku z 11 lutego 2014r. sygn. II UK 293/13 (LEX nr 1441189) Sąd Najwyższy rozważając kwestię okresu służby wojskowej wnioskodawcy przypadającego po 31 grudnia 1974 r. wskazał, że nadal znaczenie ma art. 108 ustawy z 21.11.1967 r., który uległ wprawdzie zmianie od 1 stycznia 1975 r., jednak nie tak istotnej, aby powiedzieć, że nastąpiło przełamanie i ustawodawca chciał z tą datą znieść uprawnienie żołnierzy zasadniczej służby wojskowej do zaliczenia jej do okresu zatrudnienia uprawniającego do wcześniejszej emerytury, jako okres pracy w szczególnych warunkach.

Zmiana art. 108 cyt. ustawy z 21.11.1967 r. z dniem 1 stycznia 1975 r. wynikała z wejścia w życie Kodeksu pracy (została dokonana na podstawie art. X ust. 2 pkt c ustawy z
26 czerwca 1974 r. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy - Dz. U. Nr 24, poz. 142 z późn. zm.). Zmiana art. 108 ustawy z 1967 r. nie wprowadziła wówczas w nim radykalnie nowej treści, która uzasadniałaby stwierdzenie, że zasadnicza służba wojskowa nie podlega już zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach. Przepis art. 108 ust. 1 dalej stanowił, że "Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby". Nadal więc ustawodawca potwierdzał wliczanie pracownikowi okresu służby wojskowej do zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem. Kolejna zmiana w ustawie z 21.11.1967 r. nastąpiła dopiero na podstawie ustawy z 28 czerwca 1979 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 15, poz. 97). Przepisy art. 106-108 ustawy z 21.11.1967 r. otrzymały wówczas nowe brzmienie. W art. 107 ust. 1 stwierdzono, że "Pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych". W tekście jednolitym cyt. ustawy z 21.11.1967 roku (Dz. U. z 1979 r. Nr 18, poz. 111) regulację tę ujęto w art. 120.

Tak więc zgodnie z art. 120 ust. 1 cyt. ustawy pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wliczał się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Jednocześnie pracownikowi, który podjął pracę lub złożył wniosek o skierowanie do pracy po upływie trzydziestu dni od zwolnienia ze służby wojskowej, czas odbywania służby wliczał się do okresu zatrudnienia tylko w zakresie wymiaru urlopu wypoczynkowego i wysokości odprawy pośmiertnej oraz uprawnień emerytalno-rentowych (art. 120 ust. 3).

Zawarte w art. 120 ust. 1 i 3 ustawy "wliczanie" okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień emerytalno-rentowych zostało usunięte dopiero z dniem 21 października 2005 r. Wówczas wszedł w życie art. 1 pkt 39 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o służbie zastępczej (Dz. U. Nr 180, poz. 1496 - por. uchwała 7 sędziów SN z 16.10.2013 r. II UZP 6/13, OSNP 2014/3/42, LEX nr 1385939).

W judykaturze przeważa pogląd, że do oceny określonego stanu faktycznego, w tym zrealizowanego przed wejściem w życie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, należy stosować przepisy obowiązujące w czasie realizacji tego stanu faktycznego (por. wyrok SN z 20.03.2013 r. I UK 544/12, LEX nr 1383246).

Podkreślić należy, że wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej w czasie trwania zatrudnienia w Fabryce (...) i po jej zakończeniu w dniu 11 kwietnia 1978 roku podjął pracę na uprzednio zajmowanym stanowisku ślusarza w dniu 25 kwietnia 1978 roku. Zachowany został zatem wymagany 30 - dniowy termin zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby wojskowej.

Reasumując Sąd przyjął, iż wnioskodawca posiada okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat oraz spełnia pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 29 grudnia 2016 roku, wiek 60 lat ukończył w dniu (...), a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 01 grudnia 2016 roku.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzje i orzekł jak w sentencji.

Natomiast na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Sąd Okręgowy zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz T. J. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r., poz. 1800).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z odpisami protokołów rozpraw – zgodnie z wnioskiem k.50 oraz wypożyczając akta ZUS

20.10.2017r.