Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017 roku w S.

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego-Subfunduszu KI 1 w W.

przeciwko W. B.

z udziałem Prokuratora Rejonowego w Łobzie

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Łobzie z dnia 31 marca 2016 roku, sygn. akt I C 205/16

oddala apelację.

SSO Violetta Osińska SSO Karina Marczak SSO Sławomir Krajewski

Sygn. akt II Ca 983/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Łobzie oddalił powództwo (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego-Subfundusz KI 1 z siedzibą w W. przeciwko W. B. o zapłatę.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następującym stanie faktycznym sprawy i rozważaniach:

Pozwany W. B. zawarł w dniu 20 marca 2008 r. z (...) Bank S.A. z siedzibą w K. umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...), zgodnie z którą (...) Bank S.A. z siedzibą w K. udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 6.866,25 zł na okres od 20 marca 2008 r, do 20 marca 2013 r. Pozwany zobowiązał się do terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami do 20 - go dnia każdego miesiąca w wysokości 193,17 zł, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza rata będzie ratą wyrównawczą a jej wartość nie będzie wyższa niż 193,17 zł.

W dniu 16 września 2009 r. (...) Bank S.A, z siedzibą w K. wystawił tytuł bankowy nr (...) przeciwko pozwanemu wskazując, iż wysokość zobowiązania wynosi 8.954,86 zł i wynika z umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego (...): w tym należność główna wynosi 6.804,11 zł, odsetki umowne za korzystanie z kapitału - 407,87 zł, odsetki umowne za opóźnienie - 1.735,88 zł, koszty 7 zł.

Postanowieniem z dnia 27 października 2009 r. Sąd Rejonowy w Mogilnie nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu numer (...) z dnia 16 września 2009 r. przeciwko pozwanemu.

W dniu 26 listopada 2009 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec pozwanego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...).

W dniu 04 grudnia 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu umorzył postępowanie egzekucyjne wobec pozwanego na podstawie art. 824 §1 pkt 2 k.p.c.

W dniu 22 kwietnia 2015 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarła z powodem (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem była cesja wierzytelności pieniężnych szczegółowo określonych w załączniku nr 1.

Powód załączył do akt wydruk komputerowy podpisany przez jego pełnomocnika zatytułowany „ wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji”, w którym wskazano datę zawarcia umowy z pozwanym tj. 20 marca 2008 r., kapitał- 5.786.36 zł, odsetki karne 8.613,11 zł, odsetki umowne- 407,87 zł, koszty 31,31 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd wskazał, że roszczenie powoda wynikało z umowy kredytu konsumenckiego, zawartej z konsumentem, w której roszczenie uległo przedawnieniu, a Prokurator skutecznie zgłosił zarzut przedawnienia. Ogólne uregulowanie umowy kredytu zawiera art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Natomiast za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, umowę pożyczki w wysokości nie większej niż 80.000 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, którą kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (art. 2 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim).

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.).

Sąd zwrócił uwagę, że w niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia - rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia.

Z umowy kredytu wynikało, iż świadczenie pozwanej miało byś spełniane częściami, przy czym nie miało ono charakteru okresowego, gdyż wielkość zobowiązania była od początku znana. Świadczenie pieniężne jest co do zasady, w myśl art. 379 § 2 k.p.c., świadczeniem podzielnym, co oznacza, że może być ono spełnione w ratach.

Sąd wskazał, że w tego typu sytuacji terminy przedawnienia biegną oddzielnie dla każdej z części świadczenia pieniężnego. Błędem byłoby uznanie, że bieg przedawnienia należy liczyć od daty wymagalności płatności ostatniej raty. Późniejsze wypowiedzenie kredytu przez bank (które jest okolicznością niesporną co do faktu wypowiedzenia) nie przesuwa terminów przedawnienia roszczeń o zapłatę części świadczenia pieniężnego, wymagalnych przed datą wypowiedzenia. Zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Następnie Sąd zaznaczył, że okolicznością niesporną było w świetle art. 118 k.c., to iż roszczenia powoda, jako związane z działalnością gospodarczą - przedawniały się z upływem trzech lat. Bieg terminu przedawnienia może zostać zawieszony lub przerwany. W przypadku przerwania biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Przerwanie biegu terminu przedawnienia może nastąpić w przypadkach, o których mowa w art. 123 § 1 k.c. Zdaniem Sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg okresu przedawnienia. Przerywa też bieg przedawnienia wszczęcie egzekucji na wniosek wierzyciela, a tym samym okres przedawnienia na nowo biegnie od dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego, Sąd powołał się na pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 listopada 2011 r. sygn. akt V ACa 572/11, zgodnie z którym dochodzone roszczenie stwierdzone bankowym tytułem egzekucyjnym (zaopatrzonym w klauzulę wykonalności na rzecz banku) nie jest prawomocnym orzeczeniem sądu (tym bardziej jakimkolwiek innym tytułem wskazanym w 125 § 1 k.c.). Roszczenie zatem takiego wierzyciela z tytułu kredytu względem kredytobiorcy ulega przedawnieniu z chwilą upływu 3- letniego terminu przedawnienia. Do wierzytelności zastosowanie znajduje art. 118 k.c. w części regulującej przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego z klauzulą wykonalności nie stanowi aktu powodującego przedłużenie terminu przedawnienia do 10 lat. Jeśli zatem podstawą roszczenia jest bankowy tytuł egzekucyjny okres przedawnienia zawsze będzie trzyletni.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję. Sąd podzielił pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, zgodnie z którym w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia. Okoliczności w tym zakresie nie zmienia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, uznający art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 pr. bankowego za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż TK orzekł jednocześnie, iż wymienione przepisy utracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.

W związku z tym przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Jednocześnie Sąd stwierdził, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 i, II CSK 196/14, LEX nr 1622306). Sąd wyjaśnił, że orzeczenie to dotyczyło skutków materialnoprawnych złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, lecz w uzasadnieniu wyroku SN zajął stanowisko mające o wiele szersze znaczenie. W uzasadnieniu wyroku wyrażono pogląd, że w postępowaniu egzekucyjnym przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane przedawnienie jest bowiem instytucją prawa materialnego a nie procesowego, mimo że do przerwania biegu dochodzi, w zasadzie, przez czynności procesowe. Tak więc, chociaż ustawodawca tego nie wyartykułował, z istoty tej instytucji wynika, że przerwanie następuje w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela: dotyczy tego roszczenia, które jest zabezpieczone, dochodzone, ustalane lub egzekwowane, jest skuteczne przeciwko osobie, wobec której kieruje się czynność i z korzyścią na rzecz osoby dokonującej czynności”.

Powyższy pogląd w ocenie Sądu jest logiczny i w pełni zrozumiały, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, iż banki (do dnia 1 sierpnia 2016 r.) korzystają ze szczególnej ochrony prawnej w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego. Jednocześnie ochrona ta nie rozciąga się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności, pierwotnie przysługujących bankowi. Nie ma żadnych racjonalnych podstaw do uznania by nabywca wierzytelności, nie będący bankiem, miał korzystać z dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia jedynie na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Następnie Sąd wskazał, że po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia - ale tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu bezskuteczności egzekucji. Sąd powołał się w tym zakresie na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 roku, III CZP 103/14, LEX nr 1643191). Sąd zaznaczył, że powyższe orzeczenie (które przecież dotyczyło innej podstawy umorzenia egzekucji - cofnięcia wniosku) jest o tyle istotne, iż i w tym orzeczeniu przejawia się linia orzecznicza SN, łagodząca sytuację dłużników - konsumentów w relacjach z funduszami sekurytyzacyjnymi. Wprawdzie w niniejszej sprawie - wobec banku doszło do przerwania biegu przedawnienia - bo bank nie cofnął wniosku o wszczęcie egzekucji - tym niemniej, z uwagi na przywołane wcześniej orzeczenie SN z 19 listopada 2014 r. (II CSK 196/14), stwierdzić należy, iż skutki przerwania biegu przedawnienia następowały tylko w relacjach bank - konsument. Skoro bowiem nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł egzekucyjny (uchwała SN z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98), to nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału. Jak bowiem zauważył SN w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r. fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania.

Podsumowując Sąd uznał, że przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem. Nabywca wierzytelności nie może bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną. Jest to wyjątek od zasady, iż zmiana podmiotowa po stronie wierzyciela nie wpływa na przedawnienie roszczenia..

Stąd też Sąd powództwo oddalił z uwagi na przedawnienie roszczenia, w tym również w zakresie odsetek. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (por. orzeczenie SN z dnia (...)., III CZP 42/04). Sąd dodał, że podniesienie zarzutu przedawnienia nie było w realiach niniejszej sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła strona powodowa zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu:

I. naruszenie przepisu prawa materialnego w postaci art. 117 § 1 k.c. w zw. z art. 118 § k.c. w zw. z art. 120 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na uznaniu przez Sąd I instancji, że świadczenie pieniężne wynikające z umowy kredytu jest świadczeniem podzielnym, co oznacza, że może być ono spełnione w ratach, podczas gdy umowa kredytu wprost w swej treści zawiera postanowienia odnośnie terminu wymagalności, z którym - jako, że świadczenie z umowy kredytu jest świadczeniem jednorazowym (choć płatnym w ratach) należy wiązać datę ostatecznej jego spłaty, względnie od dnia doręczenia pozwu;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 123 § 1 k.c. w związku z art. 118 k.c. w związku z art. 509 k.c. poprzez przyjęcie, iż złożenie przez (...) Bank S.A. wniosku o wszczęcie egzekucji komorniczej na podstawie tytułu wykonawczego - bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nie przerwało biegu dochodzonego roszczenia w stosunku do obecnego wierzyciela, albowiem nie jest to czynność podjęta bezpośrednio przez powoda w celu zaspokojenia roszczenia, podczas gdy złożenie ww. wniosku było niezbędne do uzyskania tytułu wykonawczego, w oparciu o który wszczęte zostało i było prowadzone postępowanie egzekucyjne przez poprzedniego wierzyciela, natomiast powód w oparciu o art. 509 k.c. nabył przedmiotową wierzytelność na podstawie umowy cesji z 22.04.2015 r. ze wszystkimi uprawnieniami i obciążeniami,

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o zmianę wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 15 365,63 PLN wraz z ustawowymi oraz umownymi odsetkami liczonymi od wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 4 386,00 PLN tytułem zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji oraz zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji według norm przepisanych, w tym opłaty od apelacji i kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Ewentualnie powód wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowaniu odwoławczego.

W uzasadnieniu apelacji odnosząc się do pierwszego z postawionych zarzutów powód podniósł, że nie jest natomiast terminem wymagalności w rozumieniu art. 120 § 1 zd. 1 moment, w którym uprawniony najwcześniej może zażądać od zobowiązanego zadośćuczynienia roszczeniu. Czynności uprawnionego, o których mówi art. 120 § 1 zd. 2 k.c., to przede wszystkim wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia w zobowiązaniu bezterminowym; czynności stanowiące konieczne współdziałanie wierzyciela dłużnikiem (zwykle są to czynności faktyczne); odstąpienie od umowy wzajemnej na podstawie art. 491 lub art. 492 k.c. (warunkuje ono powstanie i wymagalność roszczeń odstępującego z art. 494 k.c.); wystawienie wymaganych umową lub przepisami dokumentów rozliczeniowych . Nie chodzi tu natomiast o czynności niebędące warunkiem wymagalności wierzytelności, a jedynie przyspieszające tę wymagalność.

Apelujący zwrócił uwagę, że zgodnie z definicją umowy kredytu zawartą wprost w ustawie Prawo bankowe, wskazanie terminu spełnienia świadczenia z tytułu zawarcia umowy kredytu stanowi jedno z istotnych postanowień przedmiotowej umowy. Analizując treść umowy kredytu łączącej pozwanego z poprzednim wierzycielem, zauważyć należy, że zawiera ona wprost postanowienia odnośnie zarówno terminu wymagalności poszczególnych rat, jak i daty ostatecznej spłaty (tj. z całkowitą spłatą przewidzianą dzień 20 marca 2010 r.) - § 1 pkt. 1 oraz § 3 pkt. 1 umowy kredytu. Ponadto wcześniejsze wypowiedzenia umowy kredytu, zgodnie §10 umowy, stanowi w istocie uprawnienie Banku, nie zaś jego obowiązek. Obowiązek taki nie wynika również z żadnego znanego stronie powodowej przepisu prawa.

Zdaniem Apelującego najistotniejsze znaczenie ma jednakże fakt, iż świadczenie z umowy kredytu jest świadczeniem jednorazowym (choć płatnym w ratach), termin jego wymagalności w rozumieniu art. 120 k.c., należy wiązać z datą ostatecznej spłaty zadłużenia, powołując na poparcie powyższego wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 lipca 2012 r. I ACa 671/2012 oraz wyrok Sąd Okręgowy w Gliwicach z dnia 24 września 2014r. sygn. akt III Ca 746/14.

Odnośnie postawionego zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego Apelujący wskazał, że nabył przedmiotową wierzytelność na podstawie umowy cesji wierzytelności dnia 4.03.2015r., w oparciu o zapisy tejże umowy oraz postanowienia kodeksu cywilnej uregulowanie w szczególności w art. 509 § 1 i 2. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 września 200Ir., I CKN 379/00 podkreślił, że w wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulegnie zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela.

Następnie Apelujący przywołał wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 23 kwietnia 2014 r. sygn. akt I ACa 1361/13, który zapadł w sprawie o zbliżonym stanie faktycznym wskazując między innymi że „nie jest tak że przerwa biegu przedawnienia nastąpiła tylko w stosunku do banki, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Gdyby zatem wierzytelność miała braki tego rodzaju, że byłaby przedawniona, to nadal by taka pozostała (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009 roku, sygn. akt V CSK 184/09. LEX nr 553748). W rozpoznawanej sprawie taka sytuacja nie wystąpiła. Nabyta przez powoda wierzytelność nie była przedawniona w chwili przelewu w stosunku do cedenta i taka też pozostała w stosunku do powoda cesjonariusza. ”

Apelujący podniósł również, że w przedmiotowej sprawie umorzenie postępowy egzekucyjnego nastąpiło na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3 k.p.c. w związku z przenoszenie rozważań Sądu Najwyższego zawartych w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r. II CSK 196/14 na stan faktyczny niniejszej sprawy należy za nieuzasadnione w całości.

Końcowo Apelujący powołał się na wyrok Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 29 października 2015 r. , sygn. akt V GC 472/15 zgodnie z którym „ nie ma przy tym mowy, aby przyjąć, że wierzytelność zbyta przez bank uległa przedawnieniu wcześniej z uwagi na że zmienił się podmiot, któremu wierzytelność przypadała, w związku z czym czynności w postaci wniosku o wszczęcie postępowania klauzulowego a następnie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjne nie odniosły skutków przewidzianych w ark 123 §1 pkt 1) k.c. oraz w ark 124 k.c. (…) Co więcej przeciwko stanowisku, zgodnie z którym do wierzytelności stwierdzonych bankowymi tytułami egzekucyjnymi a opatrzonymi następnie sądowymi klauzulami wykonalności oraz zbytych na rzecz innych podmiotów miałyby nie znajdować zastosowania przepisy art, 123 §1 pkt 1) k.c. i ark 124 k.c. przemawiała treść k 119. k.c.. w myśl którego terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. ( …) Skoro termin przedawnienia nie może zostać przywrócony przez czynność prawną to tym bardziej nie może zostać przez czynność prawną unicestwiony”.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda nie mogła skutecznie doprowadzić do zmiany zaskarżonego orzeczenia, albowiem wyrok wydany prze Sąd I instancji odpowiada prawu.

Rozpocząć należy od przypomnienia, że związku z poniesionym zarzutem przedawnienia roszczenia Sąd I instancji rozważał w okolicznościach sprawy, czy przerwa biegu przedawnienia spowodowana - po pierwsze - złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu - i po drugie - wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez wierzyciela będącego bankiem odnosi skutek wobec cesjonariusza tej wierzytelności nie będącego bankiem, a więc do powoda.

Sąd Rejonowy, analizując powołane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku orzecznictwo Sądu Najwyższego uznał, że na tak postanowione pytanie należy udzielić odpowiedzi negatywnej dla powoda.

Sąd Okręgowy również zapoznał się z powołanymi orzeczeniami i w związku z tym zauważa, że wnioski wyprowadzone przez Sąd I instancji z orzecznictwa Sądu Najwyższego - w przypadku drugiego wskazanego wyżej problemu są tożsame z treścią stanowiska Sądu Najwyższego, a - w przypadku pierwszego zagadnienia odmienne.

Rozpoczynając od kwestii przerwania biegu przedawnienia w stosunku do cesjonariusza na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez jego poprzednika prawnego stwierdzić należy, że w wyroku z dnia 19 stycznia 2014 r., sygn. akt II CSK 196/14, Sąd Najwyższy – w stanie faktycznym odnoszącym się także do prowadzonej egzekucji - stanął na stanowisku, że do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Z tego też względu Sąd Najwyższy uznał, że po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo (art. 124 k.c.) jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. Brak więc podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel.

Stanowisko to uległo dalszemu utrwaleniu w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt III CZP 29/16, w której stwierdzono, że nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.). Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności; nie jest bowiem wystarczająca tożsamość wierzytelności lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku, ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Sąd Najwyższy podkreślił, że wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

Sąd Okręgowy orzekający w niniejszym składzie w pełni pogląd ten podziela i uznaje, że w realiach niniejszej sprawy przerwanie biegu przedawnienia wywołane wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez poprzednika prawnego powoda nie odnosi skutku wobec niego jako nabywcy wierzytelności.

Odnosząc się do pierwszego zagadnienia (przerwania biegu przedawnienia wywołana wszczęciem – przez poprzednika prawnego powoda – postępowania o nadanie klauzuli wykonalności), to stwierdzić należy, że z cytowanego przez Sąd I instancji orzecznictwa Sądu Najwyższego można wyprowadzić inne wnioski niż wyciągnięte przez Sąd Rejonowy.

W tym miejscu Sąd Okręgowy zwraca uwagę na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, zgodnie z którym wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia. Stanowisko to zostało podtrzymane również w późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego (m.in. wyrok z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 276/04 oraz wyrok z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14). Sąd Najwyższy zaakcentował, że złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia bez względu na to czy dotyczy on sądowego czy pozasądowego tytułu egzekucyjnego. Skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia następuje z chwilą złożenia wniosku. Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że do czasu ukończenia postępowania wywołanego wnioskiem, skoro uprawniony nie może podjąć innej czynności mogącej przerwać bieg przedawnienia, to złożenie wniosku powoduje nie tylko przerwanie biegu przedawnienia, ale również jego zawieszenie aż do czasu ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.). Uregulowanie to odpowiada fundamentalnemu założeniu instytucji przedawnienia, zgodnie z którym termin przedawnienia nie może biec, jeżeli uprawniony nie ma możliwości dochodzenia roszczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2003 r., V CK 13/03, uchwała (7) Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2002 r., III CZP 72/01). Podkreślenia także wymaga, że w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 19 stycznia 2014r. II CSK 196/14 Sąd Najwyższy podtrzymał stanowisko, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu na rzecz pierwotnego wierzyciela będącego bankiem przerywa bieg terminu przedawnienia również wobec nabywcy tej wierzytelności niebędącego bankiem.

Przytoczone wyżej orzeczenia Sądu Najwyższego i wnioski w nich wskazane, choć odmienne od przedstawionych przez Sąd Rejonowy, nie mogą i tak doprowadzić do zmiany orzeczenia.

Z materiału dowodowego wynika, że pierwotny wierzyciel wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) w dniu 16 września 2009r., w związku z wypowiedzeniem w dniu 27 lipca 2008r. umowy kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) z dnia 20 marca 2008r. Następnie postanowieniem Sądu Rejonowego w Mogilnie z dnia 27 października 2009r. wydanym w sprawie o sygn. akt I Co 788/09 została nadana klauzula wykonalności na przedmiotowy bankowy tytuł egzekucyjny. Sąd Okręgowy ustalił również, że dłużnik będący w niniejszej sprawie pozwanym otrzymał zawiadomienie o wszczęciu przeciwko niemu na podstawie tegoż tytułu wykonawczego postępowania egzekucyjnego – wraz z pouczeniem o treści art. 795 § 2 k.p.c. w dniu 20 grudnia 2009r. (patrz zawiadomienie o wszczęciu egzekucji Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu J. M. w sprawie Km 5505/09 na podstawie tytułu egzekucyjnego z dnia 16.09.2009r. (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 27.10.2009r. k.106 i dowód doręczenia k. 107). Mając na uwadze, że z dniem 27 grudnia 2009r. upłynął dla dłużnika termin do zaskarżenia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, więc z dniem 28 grudnia 2009r. postanowienie o nadaniu klauzuli uprawomocniło się i od tej daty rozpoczął swój bieg termin przedawnienia przerwany na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Z kolei bieg trzyletniego terminu przedawnienia do dochodzenia przez powoda roszczenia upływałby z dniem 28 grudnia 2012r., zatem wnosząc powództwo w dniu 29.02.2016r. powód dochodzi należności przedawnionej.

Tym samym zgłoszony w sprawie przez Prokuratora zarzut przedawnienia roszczenia okazał się skuteczny, z tego też względu zaskarżony wyrok Sądu I instancji odpowiada prawu.

Tak argumentując Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda jako bezzasadną, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Violetta Osińska SSO Karina Marczak SSO Sławomir Krajewski