Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Barbara Żukowska (spr.)

Sędziowie SO Andrzej Tekieli

SO Waldemar Masłowski

Protokolant Anna Potaczek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Lesława Kwapiszewskiego

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2013 r.

sprawy A. P.

oskarżonego z art. 284 § 1 kk

z powodu apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Zgorzelcu

z dnia 3 czerwca 2013 r. sygn. akt II K 371/13

uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego A. P. i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Zgorzelcu do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

A. P. oskarżony był o to, że:

w okresie od dnia 2 marca 2012r. do 30 listopada 2012r. w Z., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, będąc upoważnionym, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą (...)na podstawie umowy zawartej z (...)S.A. do wykonywania czynności agenta pocztowego polegających na pośredniczeniu w przyjmowaniu wpłat dokonywanych przez osoby fizyczne na rachunki bankowe, przywłaszczył kwotę 1.275,55 zł otrzymaną od E. F.tytułem zapłaty za dostarczenie energii elektrycznej oraz kwotę 777,23 zł otrzymaną od S. Ć.za użytkowanie lokalu mieszkalnego, nie dokonując przekazania powyższych kwot w dniu ich wpłaty na właściwe rachunki bankowe (...) Sp. z o.o.w K.oraz Towarzystwa (...)Sp. z o.o. w Z., lecz zatrzymując wskazane kwoty dla siebie, wyrządzając w ten sposób szkodę o łącznej wartości 2.052, 78 a w szczególności:

- w dniu 2 marca 2012r. przywłaszczył wpłaconą przez S. Ć. kwotę 395 zł,

- w dniu 12 września 2012r. przywłaszczył wpłaconą przez E. F. kwotę 310,22 zł,

- w dniu 10 października 2012r. przywłaszczył wpłaconą przez E. F. kwotę 255,11 zł,

- w dniu 5 listopada 2012 roku przywłaszczył wpłaconą przez S. Ć. kwotę 382,23 zł,

- w dniu 30 listopada 2012 roku przywłaszczył wpłaconą przez E. F. kwotę 310,22 zł

tj. o czyn z art. 284§1kk w zw. z art. 12kk.

Sąd Rejonowy w Zgorzelcu wyrokiem z dnia 03 czerwca 2013r. (sygn. akt IIK 371/13):

I.  oskarżonego A. P. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. występku z art.284§1kk w zw. z art.12kk,

II.  na podstawie art. 632 pkt 2 kpk kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Wyrok ten zaskarżony został w całości – na niekorzyść oskarżonego – apelacją prokuratora.

Powołując się na art. 438 pkt 3 kpk prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a wyrażający się w przyjęciu, że oskarżony nie zrealizował swoim zachowaniem znamion czynu z art. 284§1kk, podczas gdy całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności wyjaśnień A. P., jak też jego prawidłowa analiza, czego nie dokonał Sąd I instancji, prowadzi do wniosku, iż oskarżony popełnił zarzucany mu czyn.

Stawiając powyższy zarzut prokurator wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora nie jest pozbawiona słuszności.

Zarzucanym oskarżonemu czynem zabronionym, przy przyjęciu warunku z art. 12kk, A. P. miał dopuścić się występku z art. 284§1kk wobec dwóch pokrzywdzonych. Prokurator zarzucił oskarżonemu, iż w dniu 2.III.2012r. przywłaszczył na szkodę S. Ć. kwotę 395 zł a w dniu 5.XI.2012r. kwotę 382,23 zł, natomiast na szkodę E. F. przywłaszczył – w dniu 12.IX.2012r. kwotę 10,22 zł, w dniu 10.X.2012r. kwotę 255,11 zł, i w dniu 30.XI.2012r. kwotę 310,22 zł. Już w tym miejscu podnieść należy, iż wskazane w zarzucie aktu oskarżenia kwoty, jakie oskarżony A. P. miał przywłaszczyć na szkodę E. F. nie pozostają w zgodzie z dowodami wpłat dokonywanych przez tę pokrzywdzoną w prowadzonej przez oskarżonego Agencji (...). Powyższe wynika zapewne z błędu rachunkowego /nieprawidłowego zsumowania wpłaconych kwot/, o czym świadczyć może treść uzasadnienia aktu oskarżenia.

W ocenie Sądu Rejonowego oskarżony nie przywłaszczył wpłaconych przez E. F. i S. Ć. w konkretnych, wskazanych w zarzucie datach kwot a „jedynie w sposób bezprawny korzystał z wpłaconych przez klientów pieniędzy, nienależycie wykonywał umowę agenta pocztowego …, korzystał z gotówki, ale nie miał zamiaru włączenia jej na trwałe do swego majątku …” /cyt. z uzasadnienia SR/.

O takiej ocenie Sądu Rejonowego przesądziły wyjaśnienia oskarżonego, w których przyznał, iż otrzymane pieniądze przeznaczył na własne potrzeby zważywszy, iż znalazł się w trudnej sytuacji materialnej, ale „miał zamiar je zwrócić po uzyskaniu pożyczki”, nadto fakt, iż pieniądze wpłacone przez E. F. w dniu 12.IX.2012r. „on po prostu wpłacił później, ale z zachowaniem wskazanego terminu płatności”, kwotę otrzymaną od tej klientki w dniu 30.XI.2012r. wpłacił w styczniu 2013r. – „jeszcze przed zawiadomieniem pokrzywdzonej”, a ostatecznie „przekazał wszystkie kwoty otrzymane od E. F.” /cyt. z uzasadnienia SR/.

Ustalenie zamiaru oskarżonego co do otrzymanych od E. F. i S. Ć. pieniędzy, nieprzekazanych zgodnie z wymogami wiążącej agenta pocztowego umowy /k. 15-22/, przeznaczonych na własny użytek miało pierwszorzędne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Oczywistym jest przy tym, że zamiaru lub jego braku nie sposób domniemywać, musi być wykazany.

Zwrócić też należy uwagę, iż „fakty należące do strony przedmiotowej czynu, jako istniejące obiektywnie, w wielu wypadkach pozwalają na bardziej miarodajne ustalenia faktyczne w zakresie zamiaru jaki przyświecał sprawcy, niż same w sobie jego wypowiedzi. Same w sobie bowiem wypowiedzi oskarżonego przed i po popełnieniu czynu w zasadzie nie mogą przesądzać o treści jego zamiaru, jeżeli nie znajdują jednocześnie wyrazu w przedmiotowych okolicznościach sprawy” /tak SA w Lublinie w wyroku z dnia 10.III.2011r., II AKa 16/11/.

Odnosząc się wprost do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż co do dwóch wpłat dokonanych przez E. F. w dniu 12.IX.2012r. oskarżony A. P. dokonał przelewu w terminie późniejszym lecz przed upływem terminu płatności.

Wpłatę otrzymaną w dniu 10.X.2012r. z terminem płatności na dzień 17.XII.2012r. przekazał dopiero w dniu 21.I.2013r., pieniądze otrzymane od jej klientki w dniu 30.XI.2012r. z terminem płatności na dzień 17.I.2013r. i 18.II.2013r. przekazał w dniu 14.I.2013r.

Sąd Rejonowy wywodzi, iż skoro pokrzywdzona E. F. „swoje zastrzeżenia” zgłosiła w dniu 17.I.2013r., to tym samym „na korzyść oskarżonego przemawia, że jeszcze przed jej zawiadomieniem przekazał na właściwe konto pieniądze otrzymane w dniu 30.XI.2012r.”. Poza oceną Sądu Rejonowego pozostały zeznania pokrzywdzonej E. F., iż w końcu 2011r., początku 2012r. zawiadomiona została przez T., iż nie dokonała w terminie stosownych wpłat i wezwana została do zapłaty zaległego rachunku, nie ustalił, czy i ewentualnie kiedy pokrzywdzona skontaktowała się z A. P. dążąc do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji, a zatem, czy oskarżony wiedział o podjętych przez E. F. działaniach zmierzających do wyjaśnienia braku wpłaty nim zgłosiła o tym fakcie na Poczcie Głównej w dniu 17.I.2013r.

Poza oceną Sądu Rejonowego pozostały wyjaśnienia oskarżonego /k. 45/ złożone w dniu 7.III.2013r., w których twierdził, iż „to była jedyna sytuacja, gdy wziął cudze pieniądze…, to było jednorazowe zachowanie tego typu…” a tymczasem w dniu 4.II.2013r. w Urzędzie Pocztowym w Z. S. Ć. zgłosiła reklamację co do wpłat dokonywanych przez nią w Agencji (...) prowadzonej przez A. P.: wpłaty z dnia 2.III.2012r. i 5.XI.2012r. dokonane przez S. Ć. zrealizowane były przez oskarżonego w dniu 4.II.2013r. /tj. w dniu wniesionej przez pokrzywdzoną reklamacji/, przy czym Sąd Rejonowy nie ustalił terminu płatności wskazanego przez uprawnione podmioty.

Sąd Rejonowy stwierdził w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż skoro oskarżony uregulował należności względem S. Ć. w dniu 4.II.2013r. a w tym dniu złożono zawiadomienie zatem trudno wykazać, że chciał zatrzymać w/w pieniądze dla siebie”. Przytoczona argumentacja nie przekonuje o braku zamiaru przywłaszczenia, skoro A. P. pieniędzy otrzymanych od S. Ć. nie przekazał w okresie 11 miesięcy /wpłata z 2.III.2012r./ i trzech miesięcy /wpłata z 5.XI.2012r.) a przeznaczył je – jak sam przyznał – na własne potrzeby.

Sąd Rejonowy pominął również, iż w związku z reklamacjami przez E. F.i S. Ć. A.składał stosowne wyjaśnienia /poprzedzające zawiadomienie skierowane do Prokuratora) w toku wszczętej kontroli instytucjonalnej i funkcjonalnej w (...)S.A., nie ustalił, czy o wszczętych działaniach kontrolnych został zawiadomiony, czy okoliczność ta mogła zmobilizować go do zwrotu zatrzymanych pieniędzy, zwłaszcza wobec przyznania, iż w dniu 4.II.2013r. S. Ć.zgłosiła się doń „w celu wyjaśnienia niezaliczonych wpłat i tego samego dnia dokonał w jej imieniu dopłaty…” (k. 79).

Ocena Sądu Rejonowego, iż co do wpłat dokonanych przez oskarżonego w terminie późniejszym, niż wynikały z terminów wskazanych w stosownych dowodach oskarżony „prawdopodobnie zapomniał o tych kwotach…” jest oceną dowolną, jako że nie została poprzedzona oceną całokształtu okoliczności istotnych dla ustalenia zamiaru oskarżonego.

Rację należy przyznać prokuratorowi, iż z samego faktu zwrócenia rzeczy nie sposób wywodzić braku woli /zamiaru/ jej przywłaszczenia.

Zapadły w przedmiotowej sprawie wyrok uniewinniający A. P. od całości zarzucanego mu czynu, jako przedwczesny musiał zostać uchylony a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy winien bezpośrednio przeprowadzić dowód z zeznań E. F.celem ustalenia, czy i kiedy informowała A. P.o zaległościach w związku z dokonanymi wpłatami, podejmowanymi interwencjami na (...)i (...), dążyć do ustalenia, czy przed oficjalnym zgłoszeniem przez E. F.reklamacji na (...)oskarżony wiedział o stwierdzonym braku wpłaty na rzecz (...)i podjętych działaniach wyjaśniających. Wyjaśnienia oskarżonego winny być ocenione w kontekście pozostałych dowodów ocenionych rzetelnie, zgodnie z ich treścią, przy czym Sąd winien ujawnić wyjaśnienia złożone przez A. P.w toku postępowania kontrolnego wszczętego przez (...)i odnieść się również do okoliczności wynikających z tych wyjaśnień.

Ustalenia wymagają terminy płatności należności wpłaconych przez S. Ć. w dniu 2.III.2012r. i w dniu 5.XI.2012r.

Po poddaniu tak przeprowadzonych dowodów kompleksowej, logicznej, zgodnej z pozostałymi wymogami przepisu art. 7 kpk ocenie, możliwym będzie prawidłowe ustalenie rzeczywistego zamiaru oskarżonego w odniesieniu do poszczególnych zarzucanych mu, w ramach czynu ciągłego, działań a zatem wydanie prawidłowego orzeczenia.

uk.