Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2017 roku

Sąd Rejonowy w Jaśle I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Grzegorz Wanat

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Anna Wojtunik

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 roku w Jaśle

1.  sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K.

przeciwko B. T.

o zapłatę kwoty 21.920,00 zł

2.  sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K.

przeciwko B. T.

o zapłatę kwoty 19.712,00 zł

3.  sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K.

przeciwko B. T.

o zapłatę kwoty 26.732,00 zł

ad. 1)

a)  oddala powództwo,

b)  zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. na rzecz adwokata B. W. prowadzącego Kancelarię Adwokacką przy ul. (...), (...)-(...) J. kwotę 2.952,00 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu B. T. z urzędu,

ad. 2)

a)  oddala powództwo,

b)  zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. na rzecz adwokata B. W. prowadzącego Kancelarię Adwokacką przy ul. (...), (...)-(...) J. kwotę 2.952,00 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu B. T. z urzędu,

ad. 3)

a)  oddala powództwo,

zasądza od powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. na rzecz adwokata B. W. prowadzącego Kancelarię Adwokacką przy ul. (...), (...)-(...) J. kwotę 2.952,00 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu B. T. z urzędu.

Sygn. akt I C 83/17

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Jaśle z 11.10.2017 r.

Trzema pozwami wniesionymi w dniu 19.01.2017 r. powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty
z siedzibą w K. domagał się zasądzenia od pozwanego B. T. kwot:

1)  21 919,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następującego po dniu wniesienia pozwu do dnia zapłaty, wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 12.01.2009 r. zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. z siedzibą w K.,

2)  19 711,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu do dnia zapłaty, wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 15.06.2009 r. zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. z siedzibą w K.,

3)  26 731,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu, wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 27.03.2009 r. zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. z siedzibą w K..

Uzasadniając żądanie pozwów powód wskazał, iż na skutek niewywiązywania się przez pozwanego z precyzyjnie określonych warunków zwrotu pożyczonych kwot, stosunki umowne pomiędzy stronami zostały zakończone. Podniósł, iż w dniu 29.04.2014 r. wierzyciel pierwotny (...) Bank S.A. (wcześniej (...) Bank S.A.) dokonał przelewu przysługujących mu wierzytelności na rzecz powoda, o czym strona pozwana została powiadomiona.

Na dochodzoną wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki nr (...) składa się kwota zaległego kapitału w wysokości 11.194,53 zł oraz kwota 10.725,45 zł tytułem odsetek od kapitału naliczonych do dnia sporządzenia pozwu.

Na wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki nr (...) składa się kwota zaległego kapitału w wysokości 10.191,74 zł oraz kwota 9.519,86 zł tytułem odsetek od kapitału naliczonych do dnia sporządzenia pozwu.

Wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki nr (...) obejmuje kwotę 13.545,74 zł tytułem zaległego kapitału oraz 13.186,06 zł tytułem odsetek od kapitału naliczonych do dnia sporządzenia pozwu.

Sprawy objęte powyższymi pozwy, na mocy postanowienia
z 27.02.2017 r. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod wspólną sygnatura I C 83/17 (art. 219 k.p.c.).

W odpowiedzi na pozew pozwany B. T. reprezentowany przez adwokata z urzędu wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia roszczeń głównych jak i dochodzonych łącznie z nimi odsetek. Wskazał, że powód nie wykazał roszczenia tak co do zasady jak i co do wysokości. Zdaniem pozwanego powód nie wykazał czy cesja została skutecznie dokonana, a więc czy roszczenie o ewentualną zapłatę zostało przeniesione na powoda. Jednocześnie podniósł zarzut nieważności umów pożyczek nr (...) z dnia 12.01.2009 r., nr (...) z dnia 15.06.2009 r. oraz nr (...) z dnia 27.03.2009 r., zawartych przez pozwanego z (...) Bankiem S.A. Zaznaczył, iż pozwany cierpi na schizofrenię przewlekłą zaostrzoną, parkinsonizm wtórny, nadciśnienie tętnicze oraz dziedziczne rozsiane zwyrodnienie siatkówki ze znacznym osłabieniem ostrości wzroku obu oczu. Wymaga stałej opieki osób drugich i nadzoru leczniczego środowiskowego,
a ponadto zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS jest trwale niezdolny do pracy. Z uwagi na powyższe zaburzenia, pozwany w dniach w których podpisywał wskazane wyżej umowy, tj. 12.01.2009 r., 15.06.2009 r. oraz 27.03.2009 r. nie był zdolny do kierowania swoim postępowaniem i właściwej oceny sytuacji, stąd zawarte przez niego umowy są nieważne.

W piśmie z 11.07.2017 r. powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia, jednakże pozwany w piśmie z 17. (...). nie wyraził zgody na cofnięcie pozwów bez zrzeczenia się roszczenia (k. 202, 205).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Pozwany B. T. zawarł 12.01.2009 r. z (...) Bank S.A.
z siedzibą w K. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) na kwotę 11.666,25 zł. W ramach tej umowy zobowiązał się do zwrotu kwoty pożyczki w równych miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych do dnia 20.01.2014 r. (dowód: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) – k. 8-13).

W dniu 27.03.2009 r. pozwany B. T. zawarł z (...) Bank S.A. z siedzibą w K. kolejną umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) na kwotę 13.656,75 zł, którą zobowiązał się zwracać w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych do dnia 21.03.2016 r. (dowód: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) – k. 95-100).

W dniu 15.06.2009 r. B. T. zawarł umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z (...) Bank S.A. z siedzibą
w K. na kwotę 10.276,22 zł. Zobowiązał się do spłaty pożyczonej kwoty w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych do dnia 20.06.2016 r. (dowód: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) – k. 49-54).

Jednakże pozwany B. T. od 1994 r. cierpi na schizofrenię przewlekłą. Już od 1995 r. był kilkukrotnie hospitalizowany w Szpitalu (...) w J. i J., z powodu zespołu paranoidalnego.
W dniu 02.12.1996 r. pozwany został zaliczony przez Komisję do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia do I grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia. Natomiast w dniu 15.02.2000 r. (...) ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności zaliczył B. T. do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Zespół stwierdził, że niepełnosprawność istnieje od 7 roku życia, datując ponadto orzeczony stopień od 1996 r. i wskazując na jego trwały charakter, co znalazło odzwierciedlenie w wydaniu ww. orzeczenia na stałe.

W dniu 16.11.2010 r. lekarz orzecznik (...) uznał, że pozwany jest całkowicie niezdolny do pracy oraz trwale niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Od kwietnia 2009 r. B. T. czuł się źle, był smutny, załamany,
z uwagi na posiadane zadłużenia. Obwiniał się o wszystko, nawet o chorobę swojego ojca. W trakcie hospitalizacji na Oddziale Psychiatrycznym Szpitala
w J. od 12.05.2010 r. do 01.06.2010 r. rozpoznano u powoda schizofrenię przewlekłą z zaostrzeniem paranoidalno – depresyjnym. Choroba pozwanego ma charakter przewlekły, a okresowo występują zaostrzenia paranoidalne
z objawami maniakalnymi lub depresyjnymi. Pozwany cierpi jednocześnie na dziedziczne rozsiane zwyrodnienie siatkówki ze znacznym osłabieniem ostrości wzroku obu oczu. W związku z występującą chorobą psychiczną, w dniach 12.01.2009 r., 27.03.2009 r. oraz 15.06.2009 r. znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli (dowód: opinia psychiatryczna biegłej sądowej lek. med. T. A. 174-178, opinia lekarska sądowo-psychiatryczna lek. psychiatry M. N. z 10.01.2016 r. – k. 179-182, opinia lekarska sądowo-psychiatryczna lek. psychiatry E. T. – k. 183-185).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów, które w całości obdarzył walorem wiarygodności, albowiem nie były one kwestionowane przez strony, nie budziły też wątpliwości Sądu, co do ich prawdziwości. Stan zdrowia powoda, w szczególności na chwilę zawarcia umów pożyczek z 2009 r. Sąd ustalił za pomocą przedłożonych przez pozwanego opinii: psychiatrycznej lek. med. T. A., lekarskiej sądowo-psychiatrycznej lek. psychiatry M. N. oraz lekarskiej sądowo-psychiatrycznej lek. med. E. T., które należało ocenić jako profesjonalne, rzetelne i logiczne, a wnioski końcowe każdej z nich były stanowcze, jednoznaczne i nie nasuwały wątpliwości co do ich zgodności
z prawidłami logiki.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu, albowiem stosownie do treści art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to
w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Czynność prawna, zdziałana w takich warunkach nie może być konwalidowana ani podlegać konwersji. Nie ma tu zastosowania art. 58 § 3 k.c. o częściowej nieważności czynności prawnej. Czynność prawna dokonana
w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji lub wyrażenie woli jest bezwzględnie nieważna, a na taką nieważność może powołać się każda osoba, która ma w tym interes prawny.

Wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, wskazują, że linia życiowa B. T. przed lutym 2009 r. uległa załamaniu. Z opinii psychiatrycznej wynika, iż złożoność objawów chorobowych pozwanego utrudnia co prawda wychwycenie zaostrzenia choroby zarówno przez chorego jak i najbliższe otoczenie, jednakże okres ostrych objawów psychotycznych poprzedzających hospitalizację pozwanego w maju 2010 r. mógł trwać nawet kilkanaście miesięcy. W opinii dotyczącej stanu psychicznego B. T., wydanej na potrzeby sprawy toczącej się pod sygnaturą akt I C 475/16 biegła wskazała, że pozwany znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji lub wyrażenie woli w dniu 23.02.2009 r. kiedy to zawarł z (...) Bank S.A. inną umowę pożyczki. Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, iż niewątpliwie pozwany również w chwili zawierania umów pożyczek w dniach 12.01.2009 r., 27.03.2009 r. oraz 15.06.2009 r., stanowiących podstawę żądania pozwu, znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji
i wyrażenie woli. Okoliczność ta implikuje stwierdzenie, że przedmiotowe umowy są nieważne, a w konsekwencji świadczenie pierwotnego wierzyciela, jakim był bank, zostało spełnione w wykonaniu nieważnej umowy ( condtictio sine causa).

Z uwagi na to, że B. T. w chwili zawierania umów kredytu konsolidacyjnego z dnia 12.01.2009 r., z 27.03.2009 r. oraz z 15.06.2009 r. był chory na schizofrenię przewlekłą to należy uznać, iż to schorzenie było źródłem zaburzeń czynności psychicznych. Schorzenie to spowodowało, iż pozwany zawierając powyższe umowy kredytów znajdował się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli i w konsekwencji jego oświadczenie woli o zawarciu przedmiotowych umów kredytu konsolidacyjnego jest nieważne. Skoro umowa jest nieważna, to nie istnieje z tego tytułu wierzytelność i nie mogła być ona skutecznie nabyta przez powoda od poprzedników prawnych.

Niezależnie jednak od powyższego, roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie także ze względu na niewywiązanie się strony powodowej
z ciążącego na niej obowiązku dowodowego. W każdej ze spraw powód wskazywał, iż swoje żądanie oparł na fakcie skutecznego nabycia wymagalnych wierzytelności, wynikających z umów kredytu konsolidacyjnego odpowiednio nr (...), nr (...) i nr (...), przelanych na niego przez pierwotnego wierzyciela (...) Bank S.A. w dniu 29.04.2014 r. Jako dowód wskazał zawiadomienia cedenta (...) Bank S.A. z 03.11.2016 r. o sprzedaży wierzytelności (k. 6-7, 47-48, 93-94). Zauważyć jednak należy, że przedłożone przez powoda zawiadomienia nie mogą być uznane za dostateczny dowód skutecznego przejścia wierzytelności przysługujących mu wobec pozwanego. Na ich podstawie nie jest możliwa weryfikacja prawidłowości oraz skuteczności dokonanej cesji, objęcia jej zakresem wierzytelności przysługujących wobec B. T. oraz wysokości nabytych wierzytelności. Miarodajna w tym zakresie byłaby wyłącznie umowa cesji, której powód nie przedłożył. Brak materiału dowodowego potwierdzającego skuteczne przejście uprawnień do powyżej opisanych wierzytelności rzutują na stwierdzenie, iż strona powodowa nie wykazała legitymacji czynnej w niniejszej sprawie.

Wskazać należy, iż zawiadomienie o dokonanej sprzedaży wierzytelności nie jest wystarczającym dowodem, pozwalającym na uwzględnienie żądania pozwu. W ocenie Sądu, przedstawiony w takiej formie dowód stanowi dokument prywatny, jednostronny, wystawiony przez pierwotnego wierzyciela, który zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Sam ten dokument nie może skutecznie zastąpić umowy cesji wierzytelności, wobec czego nie można przyjąć, że stanowi on wystarczającą podstawę do uznania, iż wierzytelności objęte żądaniem pozwu przeszły skutecznie na powoda.

W tym stanie sprawy, na podstawie powołanych przepisów, powództwa należało oddalić, o czym orzeczono w punktach 1a), 2a) i 3a) sentencji wyroku.

Powód przegrał wszystkie sprawy połączone do wspólnego rozpoznania
i rozstrzygnięcia, dlatego w każdej sprawie został obciążony kosztami procesu, o czym orzeczono w punktach 1b), 2b) i 3b) wyroku. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. i art. 113 ustawy z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.
z 2016 r. poz. 623) oraz na podstawie § 6 i § 8 pkt 5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 03.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U z 2016 r. poz. 1714).

Wskazać bowiem należy, że połączenie spraw do jednoczesnego rozpoznania w trybie art. 219 ma jedynie techniczny charakter, nie oznacza powstania jednej nowej sprawy, a każda z połączonych spraw zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia, akże co do kosztów procesu. Należało więc w każdej sprawie zasądzić od strony powodowej na rzecz adwokata B. W. kwotę 2.400,00 zł powiększoną
o stawkę należnego podatku VAT, co daje łącznie po 2.952,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi:

a) powoda r.pr. K. B.,

b) pozwanego adw. B. W.,

2.  K.. 2 tygodnie